OMT-lid somber over einde lockdown • Kamer wijst plan voor leeftijdselectie op IC’s af

Kritische Kamer uiteindelijk achter vaccinatieplannen kabinet

Premier Rutte en minister De Jonge (Volksgezondheid) kregen flink wat kritiek in een Kamerdebat over het vaccinatiebeleid. Maar de meeste partijen schaarden zich toch achter de plannen. Lees (en kijk) in onderstaand bericht meer over het verloop van het debat.

Wetenschappers kijken of doses Moderna-vaccin gehalveerd kunnen worden

Amerikaanse gezondheidsautoriteiten onderzoeken samen met farmaceut Moderna of het vaccin van deze producent bij een halvering van een dosis ook werkt. Als dat zo is, verdubbelt het aantal beschikbare vaccins, schrijft The New York Times. Dat zou een opsteker zijn, gezien het tekort aan vaccins in de VS, waar het aantal besmettingen boven de 21 miljoen is gestegen.

Het hoofd van het Amerikaanse vaccinatieprogramma zei zondag in een tv-programma dat toediening van een halve dosis van het Moderna-vaccin bij testpersonen in de leeftijdsgroep 18 tot 55 jaar exact dezelfde immuunreactie opriep als bij mensen die de voorgeschreven dosis hadden gekregen.

Om de vaccinaties te halveren, is toestemming van de FDA nodig, maar deze toezichthouder wil daar nog niet aan. Het ging om een relatief kleine groep testpersonen en het feit dat de immuunreactie hetzelfde was, betekent volgens regeringsadviseur Fauci nog niet dat het vaccin bij halvering net zo effectief zal zijn. Om daarachter te komen, is meer onderzoek nodig.

OMT-lid ziet geen snel einde van de lockdown

Arts-microbioloog en lid van het Outbreak Management Team (OMT) Marc Bonten rekent er niet op dat de lockdown snel voorbij zal zijn. "Het reproductiegetal (R) zit op dit moment rond de 1", zei hij in Nieuwsuur. "Dat betekent dat de besmettelijkheid maar heel weinig daalt. Anders dan in het voorjaar, toen we het aantal besmettingen net zo snel zagen dalen als het eerst was gestegen. We hebben op dit moment geen alternatieven."

Het RIVM en premier Rutte lieten zich vandaag in gelijke bewoordingen uit. Het aantal positief geteste personen per 100.000 inwoners blijft met ruim 300 onverminderd hoog, terwijl dat aantal juist omlaag moet voor een versoepeling van de lockdownmaatregelen.

Bonten denkt niet dat vaccineren op korte termijn verlichting kan geven. Van de bevolking moet 30 tot 40 procent gevaccineerd zijn voordat de besmettingscijfers structureel gaan dalen, zei hij. Het zal nog maanden duren voor het zover is.

Het kabinet beslist vermoedelijk pas aan het eind van de week of de lockdown wordt verlengd. Het wachten is op een advies van het OMT over de rol van jongeren en kinderen bij de verspreiding van het virus, nu een nieuwe mutatie ervan rondgaat.

Uitreiking Grammy's uitgesteld tot in maart

De uitreiking van de Grammy Awards die op 31 januari in Los Angeles zou plaatsvinden, is uitgesteld tot maart. De datum is nog niet bekend.

Los Angeles is het epicentrum van de corona-uitbraak in Californië. Meer dan 10.000 inwoners van Los Angeles County zijn aan de gevolgen van een besmetting overleden, 40 procent van alle corona-doden in Californië. Gemiddeld komen er per uur zes sterfgevallen bij. De autoriteiten zijn bang dat het aantal besmettingen verder oploopt nu Kerstmis en Oud en Nieuw achter de rug zijn.

De uitreiking van de belangrijkste Amerikaanse muziekprijzen wordt gepresenteerd door Trevor Noah van The Daily Show. Zangeres Beyoncé is negen keer genomineerd voor een prijs. Andere genomineerden zijn onder meer Taylor Swift, Billie Eilish, Harry Styles en The Strokes.

Kamer wil geen verbod op leeftijdselectie op IC's

De Tweede Kamer wil toch geen verbod op leeftijdselectie bij een zogenoemde 'code zwart' op de intensive care. De regeringspartijen D66, VVD, ChristenUnie en zes oppositiepartijen keren zich tegen het plan van minister Van Ark voor Medische Zorg om leeftijdsselectie per wet te verbieden. Haar is gevraagd het plan in te trekken. Het is nog onduidelijk of ze dat doet.

In een situatie van 'code zwart' is het zo druk op een IC dat er maar één patiënt opgenomen kan worden. Als twee vergelijkbare patiënten direct hulp nodig hebben, moet er een keuze worden gemaakt. Het kabinet vindt dat deze moeilijke keuze niet aan medici overgelaten moet worden. Na veel discussie is besloten dat in het uiterste geval geloot moet worden en er nooit gekozen mag worden voor de jongere patiënt.

Artsen, specialisten en Kamerleden zijn het niet met het kabinet eens. Artsen en ethici stelden zelf een draaiboek op voor het geval de toestroom van coronapatiënten zo hoog is dat er te weinig IC-bedden zijn. Als er echt geen andere opties zijn, komen jongeren eerder aan de beurt.

Gezondheidsraad adviseert opnieuw ouderen eerst te vaccineren

De Gezondheidsraad heeft het kabinet voor de derde keer geadviseerd om alles op alles te zetten om ouderen en kwetsbaren als eerste in te enten tegen het coronavirus. Dat gebeurde ook al op 19 november en 24 december. Bij deze groepen is met een vaccin de meeste gezondheidswinst te behalen, denkt de raad. Ze wil ten minste 90 procent van de beschikbare vaccins van farmaceuten Pfizer en Moderna gebruiken voor het vaccineren van ouderen.

In de huidige vaccinatiestrategie van kabinet is de groep van 60 jaar en ouder in maart aan de beurt. Mensen tussen de 18 en 60 jaar met een medische indicatie kunnen in februari al een prik halen.

Volgens het ministerie van Volksgezondheid is de huidige strategie te verdedigen, omdat de 18- tot 60-jarigen met een medische indicatie vooral met het vaccin van farmaceut AstraZeneca worden ingeënt. Bij ouderen wordt gewacht op voldoende leveringen van het Pfizer- en Moderna-vaccin, die mogelijk effectiever zijn bij ouderen.

Daar komt bij dat verpleeghuizen, gehandicapten in instellingen en de intramurale GGZ-cliënten wel al in januari en februari aan bod komen. Daarmee staan de meest kwetsbaren vooraan in de vaccinatiestrategie van het kabinet.

NOC*NSF in gesprek met ministerie over vaccineren topsporters

NOC*NSF heeft bij het ministerie van Volksgezondheid aan de bel getrokken over het vaccineren van topsporters. Andere landen zijn al bezig zijn met het vaccineren van atleten. Maurits Hendriks, technisch directeur van NOC*NSF, vreest dat er daardoor een ongelijk speelveld ontstaat. "Dat zou ik heel ongewenst vinden."

Hendriks benadrukt dat de topsport niet om voorrang vraagt, maar hij vindt het wel belangrijk om snel een route voor de komende maanden uit te stippelen. In Oost-Europese landen worden atleten al gevaccineerd met het oog op olympische kwalificatietoernooien.

"Dat is de reden dat we toch aan de bel hebben getrokken de afgelopen week", zegt Hendriks. "Je moet je voorstellen dat Nederlandse teams de komende maanden kwalificatietoernooien moeten spelen en dat ze te maken krijgen met teams die al volledig gevaccineerd zijn. Wetende dat je van het toernooi wordt uitgesloten bij twee positieve gevallen, dan ontstaat er echt een ongelijk speelveld. Dat vind ik in de topsport echt niet gewenst."

NOC*NSF heeft al gesprekken met het ministerie gevoerd, maar concrete afspraken zijn er nog niet.

Utrechtse prikkers krijgen laatste instructies en oefenen op spons

In een zalencentrum in Houten hebben 25 GGD-medewerkers een fysieke training gekregen om vanaf vrijdag coronavaccins van farmaceut Pfizer te injecteren. Ze hadden op de computer al een training achter de rug. Vandaag konden ze vragen stellen en oefenen met een nepvaccin op een om een arm gebonden spons.

"Vaccineren is voor mij eigenlijk een dagelijks iets, maar werken met dit vaccin en de manier van klaarmaken is nieuw", zegt jeugdverpleegkundige Harmke van Doorn. Opleider Carla Rozendaal doet voor hoe de optreknaald en opzetspuit op elkaar gezet moeten worden. Ze doet er oplosvloeistof in, tikt de lucht eruit en doet de naald in het flacon. "Dan tien keer zwenken. Zo. Je mag er niet mee schudden."

In het zalencentrum wordt vrijdagochtend de eerste echte prik in de regio Utrecht gezet. Landelijk gaan 350 tot 400 prikkers aan de slag op 25 locaties. De eerste prik wordt morgen in Veghel gezet.

Vanuit een opslagbedrijf voor medicijnen in Oss vertrok het eerste doosje met 195 flesjes coronavaccin naar de priklokatie in Veghel:

Onduidelijkheid over levering extra Pfizer-vaccins aan Nederland

De extra bestelde Pfizer-vaccins voor Nederland worden niet in maart geleverd, maar waarschijnlijk pas na juni. Dat zeggen bronnen binnen de Europese Commissie tegen de NOS.

In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister De Jonge gisteren nog dat in het eerste kwartaal een half miljoen extra Pfizer-vaccins naar Nederland zullen komen en in het tweede kwartaal nog eens 1,5 miljoen. Het ministerie zegt dit leveringsschema te hebben overgenomen van de Europese Commissie, maar daar gaan ze dus uit van een veel later tijdstip.

Ook Pfizer zei gisteren tegen de NOS dat de extra vaccins pas in juni komen. Vandaag liet het bedrijf weten dat dat een misverstand was en dat april ook kan, een maand later dus dan het ministerie aan de Kamer beloofde.

Vlucht jonge Nederlandse virusdrager uit Zwitserland mislukt

In Zürich is een Nederlands meisje opgepakt toen ze met een vals negatief coronatestresultaat naar Nederland probeerde te vluchten. Het 17-jarige meisje was kort daarvoor in het kanton Wallis positief getest en had van de autoriteiten opdracht gekregen in isolatie te gaan.

Daar had ze geen zin in en ze besloot met een vervalste testuitslag naar een vliegveld te gaan om een vlucht naar Amsterdam te nemen. De autoriteiten in het dorp waar zij verbleef, merkten dat ze verdwenen was en waarschuwden de politie. Die pakte haar op kort voordat ze aan boord wilde gaan.

Het meisje is met een ambulance teruggebracht naar Wallis. Ze wordt vervolgd voor het overtreden van de epidemiewetgeving en vervalsen van documenten.

Belgische corona-app aangesloten bij Europees netwerk

De Belgische corona-app Coronalert is aangesloten op het Europese netwerk van corona-apps. Dat betekent dat Belgen ook een melding krijgen als ze elders in Europa lang bij iemand in de buurt zijn geweest die het virus bij zich draagt. Als het goed is, werkt de Nederlandse CoronaMelder nu ook in België.

Gebruikers van de Coronalert kregen vandaag een melding daarover. Daarin stond ook dat 2,3 miljoen Belgen de app hebben gedownload.

De Coronalert werd gelanceerd in september. VRT Nieuws meldde net voor Kerstmis dat zo'n 4 procent van de mensen die besmet waren geraakt de app in gebruik hadden. Het lage aantal was deels te verklaren uit kinderziektes waar gebruikers tegenaan liepen.

Eerste vaccin in Nederland voor zorgmedewerker Sanna Elkadiri

De eerste zorgmedewerker die morgen wordt ingeënt is Sanna Elkadiri van Zorggroep Elde Maasduinen (ZGEM) in Boxtel. Zij en haar collega's krijgen hun prik in Veghel.

"Toen ik zaterdag werd benaderd, heb ik wel even moeten nadenken", zegt ze in een interview met de NOS. "Ik doe het uiteindelijk met name voor mezelf, maar ook voor de boodschap naar buiten: laat je vaccineren zodat we straks terug kunnen naar een normale samenleving." Het interview is vanavond te zien De avond van de vaccinatie, een programma van de NOS over de vaccinatiecampagne. De uitzending begint om 20.35 uur en is te volgen op NPO 1, NPO Start, via onze site en app en via de sociale media van de NOS.

Elkadiri werkt met dementerenden. Ze haalt de vaccinatie voor zichzelf, maar vindt ook dat ze het voor haar cliënten moet doen:

Duitsland drie weken langer in lockdown, maatregelen aangescherpt

Duitsland verlengt zoals verwacht de lockdown met ten minste drie weken tot 31 januari. In die periode gelden strengere maatregelen om het coronavirus onder controle te krijgen. Zo mogen bewoners van gebieden waar het aantal besmettingen hoog is niet verder dan 15 kilometer van hun woonplaats reizen, tenzij dat echt noodzakelijk is. Dat geldt voor meer dan zeventig regio's.

De besluiten zijn door bondskanselier Merkel bekendgemaakt. "We vragen alle burgers hun contacten tot het absolute minimum te beperken", zei ze. Ze deed een beroep op bedrijven om kantoorpersoneel zo veel mogelijk thuis te laten werken. Scholen blijven dicht tot 31 januari. Winkels en restaurants waren al dicht.

Merkel reageerde ook op kritiek dat de inkoop van vaccins door de Europese Unie niet goed is verlopen. Het plan om met alle EU-lidstaten samen in te kopen was een goed plan, zei ze.

Duitsland besloot vorige maand scholen, cafés, restaurants en niet-essentiële bedrijven en winkels te sluiten om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, in elk geval tot 10 januari. De verwachting was al dat de maatregelen zouden worden verlengd en aangescherpt, maar sommige deelstaten wilden minder ver gaan dan Merkel.

1,3 miljoen Britten gevaccineerd

Tot nu toe hebben 1,3 miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk een vaccin gekregen, waarvan 1,1 miljoen in Engeland. Dat heeft premier Johnson gezegd in een persconferentie.

Hij is tevreden met de vaccinatiestrategie zoals die nu verloopt. Bijna 1 op de 4 Britten boven de 80 jaar heeft het vaccin gekregen. Gezien de sterftecijfers in die leeftijdscategorie zegt de premier blij te zijn dat die groep nu aan de beurt is. "We willen elke seconde van deze lockdown gebruiken om ouderen en kwetsbaren te beschermen. Om deze crisis te eindigen."

Johnson denkt dat er 15 februari begonnen kan worden met het vaccineren van andere groepen die een hoge prioriteit hebben, zoals 70-plussers en mensen die om medische redenen kwetsbaar zijn.

Volgens de adviseurs van de Britse overheid is het aantal besmettingen in de twee laatste weken van 2020 met 70 procent gestegen. In Engeland zou 1 op de 50 inwoners besmet zijn met het virus.

Thema-uitzending NOS over vaccinatiecampagne

De NOS zendt vanavond een tv-programma uit over de vaccinatiecampagne die morgen begint. Avond van de vaccinatie is vanaf 20.35 uur te volgen op NPO 1, NPO Start, NOS.nl, de NOS-app, het NOS-Facebookaccount en via het YouTube-kanaal van de NOS. NPO Nieuws zendt het programma uit met een gebarentolk.

Te gast zijn vertegenwoordigers van onder andere de Gezondheidsraad, het RIVM en de GGD; mensen die verantwoordelijk zijn voor wie, wanneer en waarmee zal worden ingeënt. Ook wordt geschakeld met een covid-afdeling van een ziekenhuis voor een gesprek met ervaringsdeskundigen: patiënten en verpleegkundigen.

Verder zijn Nederlandse onderzoekers te zien die meedoen aan een internationaal onderzoek naar de werking van een vaccin en is er livecontact met de locatie in Veghel waar morgen de eerste Nederlandse prik wordt toegediend.

Kersteffect? Meer besmettingen door bezoek, minder op werk en school

Het aantal positieve coronatests dat waarschijnlijk werd veroorzaakt door een bezoekje aan vrienden of familie, nam de afgelopen week flink toe. Het gaat om 11.750 positieve tests die daardoor te verklaren zijn, tegen 8700 positieve tests een week eerder. Dat is een stijging van zo'n 35 procent, zo blijkt uit cijfers van het RIVM.

Of die toename is veroorzaakt door kerstdiners met mensen op bezoek kan het RIVM nog niet zeggen. Aura Timen van de Landelijke Coördinatie Infectieziektenbestrijding (LCI) denkt eind van de week of begin volgende week meer duidelijkheid te kunnen geven over een eventueel effect van Kerst en Oud en Nieuw.

Het effect van de kerstvakantie in bredere zin is wel duidelijk terug te zien in de cijfers. Het aantal besmettingen op het werk en op scholen nam de voorbije week duidelijk af. Slechts in 164 gevallen was er waarschijnlijk sprake van een besmettingshaard op een school, ofwel 0,5 procent van het totaal. Half december was dat nog 10 procent. Dat is niet verrassend, aangezien de scholen nagenoeg dicht zijn. In geen leeftijdscategorie neemt het aantal positieve testen zo snel af als onder middelbare scholieren.

Ook de besmettingen op het werk liepen terug, maar wel minder snel. Nog steeds werden er 3500 positieve tests gerelateerd aan werksituaties, tegen 5500 een week eerder.

Effecten lockdown ook in verpleeghuizen niet zichtbaar

In de verpleeghuizen zijn de gevolgen van de lockdown in de eerste week van het nieuwe jaar nog niet te zien. Het aantal mogelijke en zekere coronabesmettingen nam in de afgelopen zeven dagen met 1304 toe tot 26.888. 129 patiënten overleden aan de gevolgen van de besmetting.

"Ook in het nieuwe jaar zien we, net als in de laatste maanden van 2020, een toename in het aantal nieuwe besmettingen in verpleeghuizen", zegt de vereniging van specialisten in de ouderengeneeskunde Verenso. "De gevolgen van de huidige maatregelen zijn daarmee nog niet zichtbaar."

Vandaag concludeerde het RIVM dat de lockdown die het kabinet half december afkondigde nog geen "overtuigende effecten" heeft opgeleverd. Hoewel er minder mensen positief werden getest op het coronavirus, steeg in de afgelopen week het percentage positieve tests. Het aantal positief geteste personen per 100.000 inwoners blijft met ruim 300 onverminderd hoog, terwijl dat juist omlaag moet voor een versoepeling van de coronamaatregelen.

Helft basisscholen wil langer dichtblijven

Ongeveer de helft van alle basisschoolleiders wil de deuren gesloten houden op 18 januari. Dat beeld rijst op uit een peiling van de Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS), waarop zo'n 1000 basisscholen gereageerd hebben. Op veel scholen bestaan grote zorgen over de Britse mutatie van het coronavirus. Die is mogelijk ook besmettelijker onder kinderen.

De meeste leerlingen volgen onderwijs vanuit huis, sinds de nieuwe lockdown van de overheid een week voor de kerstvakantie in ging. Gemiddeld zit één op de zes kinderen wel op school omdat hun ouders een essentieel beroep hebben, of omdat ze behoren tot de groep kwetsbare leerlingen.

Dat is meer dan in de eerste lockdown, in het voorjaar "Van de vorige lockdown hebben we geleerd dat de zorg voor met name de kwetsbare leerlingen heel belangrijk is om te voorkomen dat er grote leerachterstanden ontstaan", aldus AVS-voorzitter Petra van Haren.

De Jonge denkt niet aan opstappen: 'Fouten maken hoort erbij'

Minister de Jonge van Volksgezondheid vindt niet dat hij moet opstappen. Hij erkent dat er dingen mis gingen bij de vaccinatiestrategie, maar wil niet om die reden weg als minister.

Gisteren erkende De Jonge al dat hij andere keuzes had kunnen maken, zodat er misschien eerder met vaccineren begonnen had kunnen worden.

Vandaag zegt hij tegen een kritische Kamer dat hij graag de verantwoordelijkheid neemt. "Dat is hoe ik in het leven sta. Maar daar hoort fouten maken bij."

De Jonge reageerde op een vraag van PVV-leider Wilders:

'Bewegingsvrijheid Duitsers in sommige regio's beperkt tot 15 kilometer'

De berichten dat de Duitse regering de lockdown met drie weken verlengt tot 31 januari en ook strengere maatregelen gaat afkondigen, worden steeds sterker. In gebieden waar in zeven dagen tijd meer dan 200 nieuwe besmettingen per 100.000 inwoners zijn vastgesteld, kan de de bewegingsvrijheid bij niet-essentiële reizen tot 15 kilometer rondom de woonplaats worden beperkt, schrijft onder meer Bild.

Ook mogen leden van een huishouden in het openbaar nog maar één iemand van een ander huishouden ontmoeten. Op dit moment zijn ontmoetingen met vijf personen van twee huishoudens nog toegestaan.

Het overleg van de bondsregering met de 16 deelstaten duurt nog voort. Gevreesd wordt dat ziekenhuizen de toestroom van patiënten niet meer aan kunnen. "De situatie is heel ernstig. We moeten volhouden", zei de premier van Beieren.

De deelnemers aan het overleg zouden al overeenstemming hebben bereikt over het dichthouden tot eind januari van winkels, restaurants en scholen. Bondskanselier Merkel maakt de maatregelen naar verwachting vandaag nog bekend.

Baby overleden, mede door coronavirus

Voor het eerst is in Nederland een baby overleden die was besmet met het coronavirus. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zegt tegen persbureau ANP dat het kindje ook aan een onderliggende aandoening leed. Niet eerder werd in de officiële documenten van het instituut een sterfgeval gemeld in de jongste leeftijdscategorie.

Om privacyredenen wil het RIVM niet meer informatie kwijt over de overleden baby. Een woordvoerder van het instituut noemt het overlijden "heel droevig". Ze kan niet zeggen aan welk "onderliggend lijden", zoals het RIVM ernstige aandoeningen noemt, de baby leed. "Het was geen gezond kindje", is het enige dat ze erover kwijt kan.

Het overlijden van het kind wil niet zeggen dat kinderen nu ineens meer risico lopen door het coronavirus, aldus de woordvoerder. Er is volgens haar geen enkele aanleiding om daarvoor te vrezen.

Rutte over besmettingscijfers: niet heel hoopvol

"Als je naar de besmettingscijfers van nu kijkt, stemt dat niet heel hoopvol over wat er kan na 19 januari." Dat zei premier Rutte in het debat met de Tweede Kamer. Gezien de besmettingscijfers verwacht hij niet dat er versoepelingen van de lockdown mogelijk zijn. Maar het is te vroeg om dat te beoordelen, zegt hij er wel bij.

Het RIVM meldde vanmiddag dat overtuigende effecten van de lockdown nog uitblijven. Verschillende partijen in de Kamer vragen het kabinet naar een perspectief voor de komende tijd.

Dit weekend zouden de eerste effecten van de lockdown wat meer zichtbaar moeten zijn. Het kabinet wacht ook nog op een advies van het Outbreak Management Team over de rol van jongeren en kinderen bij de verspreiding van het virus, nu een nieuwe mutatie ervan rondgaat. Dat advies wordt maandag verwacht.

"We zijn er echt nog niet", zei premier Rutte:

Nog geen besluit over heropenen scholen

Het kabinet kan nog niet zeggen of de scholen na 19 januari weer open kunnen. Premier Rutte zegt dat hij de wens om dat te doen goed kan begrijpen, maar het kabinet wacht eerst het advies van het Outbreak Management Team (OMT) af. "Als de scholen open zouden kunnen, eventueel met beperkingen, zullen we ook steeds het epidemiologische advies moeten blijven bekijken", aldus Rutte in het debat in de Tweede Kamer.

Het kabinet begrijpt de zorgen over de nadelige effecten van dichte scholen en het online onderwijs op kinderen, maar nu er een nieuwe mutatie van het coronavirus is, moet eerst beter in kaart gebracht worden welke rol kinderen en jongeren spelen bij de verspreiding van het virus. Het advies van het OMT wordt maandag verwacht.

Eindexamenleerlingen en leerlingen met achterstanden gaan nu wel naar school. PvdA-leider Asscher wees het kabinet erop dat ouders van deze kinderen zich zorgen maken over hun veiligheid. "Die leerlingen zitten nu gewoon zonder afstand bij elkaar. Is dat wel veilig?", wilde Asscher weten. Premier Rutte zei dat hij daar in de tweede termijn van het Kamerdebat op terug zal komen.

Afgelopen donderdag liet het kabinet weten dat de scholen zeker niet eerder open kunnen dan 18 januari.

Aantal nieuwe besmettingen iets gedaald

Vandaag kwamen er 6412 nieuwe bevestigde coronabesmettingen bij. Dat zijn er 247 minder dan gisteren. Het aantal ligt lager dan gemiddeld afgelopen week, toen er per dag gemiddeld 8063 positieve tests bij kwamen.

Er werden 152 overleden covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 65. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 89 doden per dag, tegen 83 doden per dag een week eerder. Dat zijn doden van wie bekend is dat ze het coronavirus droegen; volgens het CBS ligt het werkelijke aantal doden hoger.

Hoe snel het aantal doden verder stijgt, hangt mede af van het aantal besmettingen in verpleeghuizen. Er zijn nu 852 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Dat is meer dan het hoogtepunt van de eerste golf, toen er 828 verpleeghuizen met minimaal één besmetting waren.

RIVM: effect lockdown nog niet te zien

Hoewel er minder mensen positief zijn getest, steeg in de afgelopen week het percentage positieve tests. "Overtuigende effecten" van de lockdown die halverwege december werd ingesteld, blijven daarmee uit, in de woorden van het RIVM.

In absolute zin nam het aantal tests af, maar veel minder mensen lieten zich testen: dat nam af van circa 410.000 naar krap 350.000. Daardoor steeg het percentage positieve tests van 13 naar 13,7 procent, ongeveer evenveel als twee weken geleden.

Dat het percentage positieve tests steeg, betekent mogelijk dat mensen zich de afgelopen week minder snel lieten testen. Maar het is ook mogelijk dat de lockdown wél werkt en er minder mensen met klachten zijn, redeneert het RIVM.

Kritische vragen voor Rutte over vaccinatiebeleid

Nadat premier Rutte aan het begin van zijn antwoord aan de Kamer erkende dat er dingen zijn misgegaan bij de vaccinatiestrategie van het kabinet, krijgt hij veel kritische vragen van de oppositie.

GroenLinks-leider Klaver hoort in de antwoorden van Rutte nog geen vertrouwenwekkende dingen. "Welke extra stappen gaan we nu zetten om het wel goed te doen?", vraagt Klaver zich af. "U moet Nederland echt geruststellen", vindt de GroenLinks-leider. SP-leider Marijnissen snapt niet dat kwetsbare ouderen niet beter beschermd worden. PVV-leider Wilders begrijpt niet dat er in december duizenden vaccins in de vriezer lagen, maar dat die niet konden worden gebruikt.

Kijk hier hoe Wilders en Rutte debatteren over de kwestie:

Rutte erkent dat dingen misgingen bij vaccinatiestrategie

Ook premier Rutte heeft in de Tweede Kamer erkend dat er dingen zijn misgegaan bij de vaccinatiestrategie van het kabinet. Rutte ziet ook dat sommige zaken anders hadden kunnen worden geregeld, waardoor er wellicht eerder met vaccineren had kunnen worden begonnen. "Als je nu kijkt was het beter geweest als ook ik zelf eerder aan de GGD'en had gevraagd zich voor te bereiden."

"Maar", zo zegt Rutte, "dingen heel precies en goed doen is ook van belang". Oppositiepartijen en coalitiepartijen uitten vanochtend forse kritiek op de vaccinatiestrategie van het kabinet. Rutte zegt er zelf ook van te balen "dat we met vaccineren twee weken achterlopen op andere landen".

56 procent minder bioscoopbezoeken vorig jaar

Het aantal bioscoopbezoeken is in 2020 door de coronacrisis met 56 procent gedaald, blijkt uit het jaaroverzicht van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) en Filmdistributeurs Nederland (FDN). Het aantal bezoekers kwam in 2019 nog op 38 miljoen uit, vorig jaar kwamen er 16,8 miljoen mensen naar de bioscoop.

De best bezochte film was het Eerste Wereldoorlog-epos 1917 van regisseur Sam Mendes. Op de tweede plek staat de science-fictionthriller Tenet van regisseur Christopher Nolan. De derde plek werd ingenomen door de Nederlandse film De Beentjes van Sint-Hildegard.

Een groot aantal films is vorig jaar uitgesteld vanwege de coronacrisis. Zo werd de première van de nieuwe James Bond-film eerst verplaatst naar november en later zelfs helemaal geschrapt. De verwachting is dat No Time To Die dit jaar wel in de zalen te zien zal zijn. Ook Dune, De Slag om de Schelde en de nieuwe film van Paul Verhoeven, Benedetta, worden waarschijnlijk dit jaar in de bioscopen getoond.

Britse premier zegt reis naar India af vanwege corona

De Britse premier Johnson heeft zijn eerste grote buitenlandse reis sinds zijn aantreden af moeten zeggen. Hij zou naar India gaan maar vanwege de verspreiding van het coronavirus heeft hij zich afgemeld bij de Indiase premier Modi.

Het zou niet alleen zijn eerste reis zijn sinds zijn aantreden, het zou ook het eerste buitenlandbezoek zijn sinds de brexit. Johnson zou ook de parade op de nationale feestdag van India bijwonen op 26 januari, de Dag van de Republiek. Het is dan 70 jaar geleden dat de grondwet van India van kracht werd en het land een republiek werd. Het land werd in 1947 al onafhankelijk van het Britse Rijk, maar had toen nog geen grondwet en geen eigen staatshoofd.

50Plus wil weten of De Jonge ook aan de brandweer heeft gedacht om te helpen vaccineren

In het debat over de vaccinatiestrategie probeert de fractie van 50Plus een eindje mee te denken met minister De Jonge als het gaat om het werven van mensen die kunnen helpen bij de inentingsoperatie.

Kamerlid Sazias las in de brief van De Jonge gisteren dat het allemaal goed komt en goed loopt, maar ziet in kranten nog steeds veel wervingsadvertenties. Ze heeft daarom een idee:

Bekijk hier wanneer jij aan de beurt bent voor de vaccinatie

De eerste mensen in Nederland worden vanaf morgen ingeënt tegen het coronavirus. In Veghel krijgen verpleeghuismedewerkers hun eerste prik met het Pfizer/BioNTech-vaccin, vooralsnog het enige vaccin dat is goedgekeurd in de EU.

Hieronder vind je een overzicht van wie wanneer aan de beurt is:

Kabinet onder vuur om 'zwabberend' vaccinatiebeleid

Oppositiepartijen in de Kamer hebben zware kritiek op het "zwabberende" vaccinatiebeleid van het kabinet. GroenLinks-leider Klaver zegt dat er kostbare weken verloren zijn gegaan en noemt dat onacceptabel. Hij pleit voor een aparte minister voor het vaccinatie- en testbeleid.

PvdA-leider Asscher, die samen met Wilders het debat heeft aangevraagd, vindt ook dat het kabinet er een bende van heeft gemaakt. "Wat een falen van dit kabinet", zegt hij over het feit dat er in Nederland pas vanaf morgen gevaccineerd wordt.

Ook SP-leider Marijnissen vindt het verschrikkelijk dat Nederland als laatste aan de beurt is. Coalitiepartij D66 is ook kritisch, en wil vandaag het vertrouwen en helderheid van het kabinet krijgen over de verdere koers. PVV-leider Wilders ziet het niet meer zitten in minister De Jonge. Hij noemt het schandalig dat Nederland nog steeds niet is begonnen.

Wilders zegt vertrouwen in De Jonge op

PVV-leider Wilders heeft geen vertrouwen meer in minister Hugo de Jonge. Hij vindt dat De Jonge een puinhoop heeft gemaakt van het vaccinatiebeleid. Hij noemt het schandalig dat Nederland nog steeds niet is begonnen. "Alsof we een derdewereldland zijn. U bent niet de juiste man op de juiste plek."

De Tweede Kamer is teruggekomen van reces om over het vaccinatiebeleid te praten. Het is nog onduidelijk hoeveel steun Wilders voor het opzeggen van het vertrouwen krijgt. PvdA-leider Asscher is het wel met Wilders eens dat het kabinet "er een bende van maakt".

Scholen in Kenia weer open, ouders bezorgd

Terwijl in andere landen scholen dichtgaan, gaan ze in Kenia juist weer open. Met hygiënemaatregelen proberen scholen besmettingen te voorkomen, maar veel ouders maken zich zorgen.

Debat over vaccinatiestrategie live te volgen

Het debat in de Tweede Kamer over de vaccinaties is begonnen. Het is live te volgen via deze stream op NOS.nl en in de app. Ook is het te zien op themakanaal NPO Politiek.

Verwacht wordt dat minister De Jonge opnieuw onder vuur komt te liggen. Gisteren erkende hij dat "we onvoldoende wendbaar" zijn gebleken.

Gommers bezorgd over trage reactie kabinet op Engelse coronavariant

Het vaccinatieplan liet te lang op zich wachten, zeker gezien het snelle oprukken van de nieuwe coronavariant die vorige maand in het VK opdook. Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor IC's, heeft in Radio 1-programma Spraakmakers zijn zorgen geuit. "Als die Engelse variant deze kant op komt, lopen de IC's zo vol. De reactie hierop is te traag."

"De afgelopen weken is er tijd verloren gegaan. Het tempo moet erin gehouden worden", zegt Gommers. Hij stelt dat er te weinig transparantie is vanuit het kabinet over het vaccinatieplan. "Snelheid is vanwege de Engelse variant nog meer van belang geworden", stelt hij.

"Ik sta niet zo dichtbij het kabinet als men denkt, voor mij was het ook gissen naar de volgorde van vaccineren", zegt Gommers. "In de eerste golf was ik ongelofelijk blij omdat alle neuzen dezelfde kant op stonden en bureaucratie er even niet toe deed." Maar de bureaucratie is nu weer terug, vindt hij. "Iedereen moet er een plasje over doen. Ik wil snel besluiten en gaan, daar ben ik intensivist voor. Niet het vaccin ergens in een transporthal laten staan omdat er nog geen plan is."

Gebruik openbaar vervoer vorig jaar bijna gehalveerd

Het gebruik van het openbaar vervoer is in 2020 bijna gehalveerd. Er werd ongeveer 600 miljoen keer ingecheckt met de OV-chipkaart. In 2019 was dat nog bijna 1,3 miljard keer. Dat blijkt uit een analyse van OVPro op basis van in- en uitcheckcijfers die worden bijgehouden door Translink en CBS.

Ruim 40 procent van het totale aantal keer dat vorig jaar werd ingecheckt vond in het eerste kwartaal plaats, toen er nog geen coronamaatregelen waren. In januari en februari was er zelfs een lichte stijging ten opzichte van 2019. Na 11 maart, een dag voordat de maatregelen werden aangekondigd, zette de forse daling in. Sindsdien lag het ov-gebruik gemiddeld 60 procent lager dan in 2019.

Opnieuw kort geding tegen Staat om verplichte PCR-test voor reizigers

Actiegroep Viruswaarheid spant samen met een groep gedupeerde Nederlandse reizigers een kort geding aan tegen de Staat. Ze verzetten zich tegen de coronatestplicht voor alle reizigers naar Nederland die sinds 29 december geldt.

"Zo'n entreebewijs voor eigen land is illegaal", zegt advocaat Gerben van de Corput in De Telegraaf. "Je kunt landgenoten niet zomaar toegang tot Nederland ontzeggen door hen aan boord te weigeren. Dat staat ook nergens in de vervoersvoorwaarden."

Ziekenhuizen naar rechter om uitblijven vergoeding IC-bedden

Verschillende ziekenhuisbesturen zijn boos op minister Tamara van Ark. Volgens het AD wil de minister hun extra IC-bedden voor coronapatiënten niet vergoeden. Daarom hebben de ziekenhuizen een rechtszaak aangespannen. Voor ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede betekent de opstelling van Van Ark een verliespost van 3,5 miljoen euro.

"In de praktijk betekent het dat we voor vier bedden geen vergoeding krijgen, terwijl dat wel is toegezegd", zegt bestuurder Arjen Hakbijl in het NOS Radio 1 journaal. "Nu krijgen we 3,5 miljoen euro minder subsidie terwijl we wel de kosten voor de bedden en de zorg aan de bedden moeten maken."

"Het is wrang en zuur dat we in de verliezen komen en niet krijgen wat ons is toegezegd. Terwijl onze artsen en verpleegkundigen in twaalfuursdiensten op de IC werken, waar we er alles aan doen om de patiënten de best mogelijke zorg te bieden."

Zeven ziekenhuizen hebben gezamenlijk de zaak aangespannen. Volgens Hakbijl gaat de rechtszaak zeker door en is het geen loos dreigement aan het adres van de minister.

Bevolking minder hard gegroeid door corona

Door de coronacrisis is de Nederlandse bevolking vorig jaar veel minder gegroeid dan verwacht. Er kwamen zo'n 63.000 inwoners bij, de helft minder dan in 2019, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Door de coronaepidemie stierven er meer mensen dan normaal en de immigratie lag enige tijd bijna stil. Het CBS had verwacht dat Nederland nu meer dan 17,5 miljoen inwoners zou hebben.

Het aantal inwoners bleef net onder deze grens hangen. Dit zijn overigens voorlopige cijfers die nog iets kunnen veranderen als bij het CBS meer gegevens binnenkomen.

Driekwart Nederlanders bereid zich te laten vaccineren

Steeds meer Nederlanders zijn bereid om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus. Onderzoeksbureau Ipsos ondervroeg Nederlanders de afgelopen week in opdracht van de NOS en komt tot de conclusie dat de vaccinatiebereidheid is toegenomen tot 75 procent.

Het onderzoek werd volgens Ipsos gedaan onder een representatieve groep van ruim duizend Nederlanders. Ongeveer de helft van de ondervraagden zegt zich "zeker" te laten vaccineren en een kwart houdt het op "waarschijnlijk wel".

Burgemeester Den Haag moet opheldering geven over feest Duindorp

Raadsleden in Den Haag eisen opheldering over de rol van burgemeester Van Zanen bij een demonstratie in Duindorp op Oudejaarsdag. Op de manifestatie voor het behoud van de vreugdevuren waren tientallen mensen die dansten, zongen en geen afstand hielden.

Uit een reconstructie van Omroep West blijkt dat de burgemeester persoonlijk betrokken was bij de demonstratie. Hij zou volgens anonieme bronnen zelf hebben gesuggereerd om het feest een demonstratie te noemen, zodat het evenement ondanks de coronamaatregelen toch door kon gaan.

Weer meer dan 10.000 nieuwe besmettingen in Duitsland

Het aantal nieuwe besmettingen in Duitsland is weer boven de 10.000 uitgekomen. In de afgelopen 24 uur kwamen er 11.897 nieuwe gevallen bij. Rond de feestdagen werd er weinig getest, dat kan verklaren waarom er nu weer een stijging in het aantal gevallen te zien is. De afgelopen dagen was er overigens geen forse daling van het aantal geregistreerde besmettingen.

Gisteren schreef de Duitse krant Bild dat de lockdown verlengd gaat worden tot 31 januari. Andere media hebben het bericht nog niet bevestigd.

De huidige lockdown ging half december in en geldt tot 10 januari. De maatregelen zijn onder meer dat scholen, winkels en horeca gesloten blijven. Naar verwachting neemt bondskanselier Merkel vandaag het besluit tot de verlenging. Onduidelijk is nog wat het voor scholen betekent.

Pittig debat over vaccinatiestrategie verwacht

Hoe gaat het na de start van het vaccineren morgen verder? Moeten er nog strengere maatregelen komen, nu de besmettingscijfers niet snel naar beneden gaan, en er veel onzekerheid is over de nieuwe Britse mutatie?

Eigenlijk is de Tweede Kamer met reces tot 11 januari, maar PVV, PvdA en SP wilden niet zo lang wachten. Er zijn volgens deze partijen genoeg kwesties die sneller besproken moeten worden. Daarom komt de Kamer vandaag eerder terug.

Verwacht wordt dat minister De Jonge opnieuw onder vuur komt te liggen. Gisteren erkende hij dat "we onvoldoende wendbaar" zijn gebleken.

Machiavelliprijs 2020 voor Koopmans en Gommers

Hoogleraar virologie Marion Koopmans en arts Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, kijgen de Machiavelliprijs 2020. Die onderscheiding wordt jaarlijks uitgereikt voor een opmerkelijke prestatie op het gebied van publieke communicatie.

De jury van de Stichting Machiavelli prijst de twee voor hun "niet aflatende inzet om de wetenschap over het coronavirus toegankelijk te maken voor een breed publiek. Enthousiast en onvermoeibaar weten zij keer op keer feiten en fabels over het virus te onderscheiden in een begrijpelijke taal."

Amerikaanse toezichthouder FDA ook kritisch over langere wachttijd

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), die voor de federale overheid toezicht houdt op de veiligheid van medicijnen, waarschuwt in een nieuwe verklaring voor experimenten met een langere wachtperiode tussen twee prikken, of het toedienen van een lagere dosis. "Dat is voorbarig, en wordt niet ondersteund door de beschikbare testresultaten. Als zulke veranderingen worden doorgezet, levert dat mogelijk een risico op voor de volksgezondheid."

De aanbevolen wachtperiode tussen twee inentingen, brengt de FDA in herinnering, is 21 dagen voor het vaccin van Pfizer-BioNTech en 28 voor het vaccin van Moderna.

Nieuw liveblog

Goedemorgen! Welkom in het coronablog van dinsdag 5 januari. Het blog van gisteren teruglezen? Dat kan hier.