Zwitsers keuren AstraZeneca-vaccin nog niet goed • Nog twee verdachten opgepakt voor datadiefstal GGD

Liveblog gesloten

We sluiten het coronablog voor vandaag af. Donderdagochtend beginnen we weer een nieuw liveblog met het belangrijkste coronanieuws.

Snelteststraat op middelbare school voor coronatest na besmette klasgenoot

Het Veluws College Cortenbosch in Apeldoorn heeft een teststraat ingericht. Als een leerling besmet blijkt met corona, dan kunnen medeleerlingen door de sneltest binnen een kwartier weten of zij ook besmet zijn.

Dat is te zien in deze video van Nieuwsuur:

Gezondheidsraad: tweede prik Pfizer-vaccin kan 6 weken wachten

De tweede dosis van het vaccin van BioNTech-Pfizer kan zes weken na de eerste prik worden gegeven. Dat heeft de Gezondheidsraad gezegd in een nieuw advies aan het kabinet. De raad blijft daarmee bij zijn eerste aanbeveling. De fabrikant en ook het Europees Geneesmiddelenbureau adviseerden eerder een tussentijd van drie weken.

Het kabinet wil de periode tussen de twee prikken verlengen, zodat meer mensen een eerste prik kunnen krijgen met het beschikbare vaccin. De raad boog zich daarom nogmaals over de zogenoemde intervalperiode.

300 miljoen doses vaccin tussen maart en juli naar armere landen

Het door de Verenigde Naties ondersteunde vaccinprogramma Covax heeft bekendgemaakt dat het tussen maart en eind juni 300 miljoen doses coronavaccin stuurt naar landen die tot dusver buiten de boot vallen. Het gaat hoofdzakelijk om vaccins van de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca en diens Indiase partner het Serum Instituut. De eerste 100 miljoen doses zullen in maart worden verspreid. Een klein deel bestaat uit BioNTech/Pfizer-vaccins, die minder ontwikkelde landen voor grote logistieke problemen stellen aangezien het vaccin bij zeer lage temperaturen moet worden bewaard.

Covax moest de strijd aangaan met rijke landen, die al in een vroeg stadium grote hoeveelheden vaccin voor de eigen bevolking zeker stelden. Slechts een klein deel van de 2 miljard doses die zijn gereserveerd voor het Covax-programma is vastgelegd in waterdichte afspraken. Van de 8 miljard dollar die Covax denkt nodig te hebben voor de inkoop en distributie van de vaccins, is 6 miljard toegezegd door onder andere de Verenigde Staten, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk.

Zwitserland weigert AstraZeneca-vaccin goed te keuren

Het Zwitserse geneesmiddelenbureau is niet van zins het AstraZeneca-vaccin goed te keuren voordat de Brits-Zweedse farmaceut met aanvullende onderzoeksgegevens op de proppen komt. Het vaccin werd vorige week goedgekeurd voor de EU-markt, maar Zwitserland - dat geen lidstaat is van de unie - heeft een eigen goedkeuringsprocedure. De Zwitsers vallen vooral over het ontbreken van data over de effectiviteit van het vaccin bij oudere mensen. Daarom wachten ze de uitkomsten af van aanvullend onderzoek onder tienduizenden mensen in Noord- en Zuid-Amerika.

Bern plaatste eerder een bestelling voor 5,3 miljoen doses van het vaccin bij AstraZeneca. Het land maakte vandaag bekend eveneens miljoenen doses vaccin te hebben besteld bij Curevac, Novavax en Moderna.

Kroegbaas Den Bosch legt zich niet neer bij lockdown

De baas van café De Basiliek in Den Bosch kan niet thuis zitten en duimen draaien. Hij haalde alles uit de kast om zijn zaak te herscheppen in een carnavalskroeg.

Zeker 30 Brabantse basisscholen blijven dicht

In de regio Bergen op Zoom blijven 31 basisscholen van de confessionele Lowys Porquinstichting dicht op 8 februari. De stichting laat de ouders weten dat de scholen nog niet veilig en verantwoord open kunnen, omdat er nog veel onduidelijk is over de besmettelijke coronavarianten. Verder is er volgens de school een probleem met sneltesten en zouden ouders al hebben aangegeven dat ze niet willen dat hun kind getest wordt.

Maandag aanstaande mogen de basisscholen weer open, maakte het kabinet zondag bekend. Met flankerende maatregelen is de openstelling voldoende veilig, zegt premier Rutte.

Gebruiker CoronaMelder kan direct naar teststraat na waarschuwing

Mensen die op hun telefoon een waarschuwing krijgen van de CoronaMelder vanwege een contact met een besmet persoon, kunnen zich voortaan direct laten testen. Tot dusver was de richtlijn om daarmee vijf dagen te wachten. Wel moet degene die direct een test laat afnemen, dat nogmaals doen, vijf dagen na het risicovolle contact. Dat heeft ermee te maken dat een test soms pas dagen later kan meten of het virus is overgedragen. Al die dagen moet men uit voorzorg thuisblijven. Het ministerie van VWS hoopt met de aangepaste richtlijn eerder besmettingen te ontdekken.

Ook kan de CoronaMelder-app nu op pauze worden gezet. Dat is bedoeld voor situaties waarin de telefoon wordt achtergelaten in de buurt van andere telefoons, zoals in schoolkluisjes, terwijl de bezitter ergens anders is.

Sinds de invoering van de app in oktober zijn 100.000 tests uitgevoerd na een waarschuwing van de CoronaMelder. Inmiddels is de app 4,5 miljoen keer gedownload.

Britse besmettingscijfers dalen snel

Inmiddels vier man vast voor te koop aanbieden GGD-data

De politie heeft tot dusver vier mensen aangehouden in het onderzoek naar de verkoop van privégegevens uit GGD-systemen. Op 23 januari werden de eerste twee verdachten aangehouden, een man uit Heiloo en iemand uit Alblasserdam. Beiden werkten voor het callcenter van de GGD waarmee afspraken worden gemaakt voor coronatesten en voor bron- en contactonderzoek.

Gisteren en vandaag zijn nog twee mannen aangehouden in deze zaak, een 25-jarige man uit Amstelveen en een man van 22 uit Heiloo. Alle vier worden verdacht van het online te koop aanbieden van persoonsgegevens, zoals naam, adres en geboortedatum. De politie kan niet uitsluiten dat er inderdaad gegevens zijn verkocht. Dat wordt nog verder onderzocht. Ook is nog onduidelijk hoeveel data te koop zijn aangeboden.

Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten, laat de politie weten.

"Serieus overwegen om kinderen vanaf 12 jaar te vaccineren

Viroloog Marion Koopmans wil dat het effect van het vaccineren van kinderen vanaf 12 jaar wordt onderzocht. Nu komen mensen vanaf 18 jaar in aanmerking voor een inenting tegen corona. Kinderen hebben over het algemeen weinig last van het virus, en worden dus buiten beschouwing gelaten.

Maar met het oog op de besmettelijke coronavarianten die terrein winnen moet een groter percentage van de bevolking dan tot dusver werd aangenomen, gevaccineerd worden om het virus een halt toe te roepen, aldus Koopmans. Tot de Britse en andere varianten de kop opstaken, werd ervan uitgegaan dat met het prikken van 60 tot 70 procent van de bevolking er voldoende groepsimmuniteit zou worden bereikt. Nu stijgt dat vereiste percentage mogelijk naar 80 of 90 procent, zegt Koopmans in de NPO Radio1-podcast Virusfeiten die je hier kunt beluisteren.

Ze wijst erop dat er onder middelbare schoolkinderen relatief veel positieve gevallen zijn vastgesteld. Vooral als blijkt dat vaccins een dempend effect hebben op de verspreiding, én het vaccineren van jongeren daaraan bijdraagt, moet dat volgens de viroloog serieus worden overwogen.

13 ME'ers besmet geraakt bij avondklokrellen Oost-Brabant

Dertien leden van de mobiele eenheid die vorige week in actie kwamen tijdens de avondklokrellen in Oost-Brabant, hebben het coronavirus opgelopen, zegt de politie. Omroep Brabant meldt dat 43 agenten in quarantaine moesten, twintig van hen zijn inmiddels negatief getest. De ME'ers konden bij het herstellen van de orde op straat in veel gevallen geen anderhalve meter afstand houden, zegt de politiewoordvoerder, waardoor de kans op besmetting groter werd. De politie wil dat de agenten die al snel in de frontlinie belanden, voorrang krijgen bij het vaccineren.

KNVB komt met routekaart voor herstart amateurcompetitie

De KNVB heeft vanmiddag een routekaart voor het amateurvoetbal naar buiten gebracht. De bond ziet nog mogelijkheden om de hoogste klassen van het amateurvoetbal dit seizoen op zo'n manier te hervatten dat promotie en degradatie nog mogelijk zijn. Dat kan alleen als de competities uiterlijk 10 en 11 april hervat kunnen worden. In dat geval kan de eerste seizoenshelft verder worden afgewerkt.

De voorbereiding van de teams uit de tweede divisie, derde divisie, hoofdklasse en klassen 1 tot en met 5 (A-categorie) zou dan wel moeten beginnen op 10 maart, zodat er vijf weken zonder beperking getraind kan worden.

Voor de B-categorie (elftallen onder de standaardteams) besloot de bond dinsdag al dat de competitie niet wordt hervat en dat daar wedstrijden in de Regio Cup voor in de plaats komen als er weer in competitieverband mag worden gespeeld.

Ouwehands vraagt donaties voor dierenvoer en onderhoud

Ouwehands Dierenpark in Rhenen roept het publiek op geld te doneren om de zorg voor de dieren op peil te houden. Het geld is met name bedoeld voor "gevarieerd voedsel" en het onderhoud van de dierenverblijven. De dierentuin zegt hard getroffen te worden door de reeks sluitingen door de lockdowns waarmee ze te maken hebben gekregen.

Alle dierentuinen hebben het zwaar door de coronacrisis en snijden in hun personeel. Artis liet vorige week ook weten afstand te doen van zijn drie leeuwen. In de loop van februari kunnen de dierentuinen extra steun verwachten, heeft het ministerie van Landbouw beloofd.

Winkelketens blij met afhalen, "welkome eerste stap"

Grote winkelketens zijn opgelucht dat ze volgende week woensdag weer open mogen om vooraf bestelde producten aan klanten af te geven. "We zijn hier duidelijk mee geholpen. Het is een druppel op een gloeiende plaat, maar dat is dan ieder geval toch een druppel", laat kledingketen Wibra weten. Action is van plan een meerderheid van de 395 filialen open te stelen voor het afhalen van producten. HEMA spreekt van een welkome eerste stap, "zowel voor onze mensen die in de winkels werken als voor onze klanten".

Winkels hebben nu een week de tijd om een click & collect-systeem op te tuigen. Het afhalen moet aan de deur van de winkel gebeuren. Klanten mogen dus niet de winkel in.

Zo werkt de click & collect-aanpak:

Zwakke plekken in GGD-systemen waren al half december bekend

Het ministerie van Volksgezondheid en de GGD wisten half december dat de beveiliging van de ict-systemen voor het bron- en contactonderzoek en testen niet op orde waren. Dat blijkt uit stukken die gisteravond naar de Tweede Kamer zijn verstuurd.

Een interne analyse wees op "serieuze kwetsbaarheden". Desondanks werden risicovolle onderdelen in de systemen niet uitgeschakeld. Zelfs toen de lek aan het licht kwam sprak de GGD nog over een "vervelend incident".

Alle gedetineerden van EBI Vught in quarantaine

Alle gedetineerden in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught zitten in quarantaine nadat bij een derde medewerker een coronabesmetting is vastgesteld. Sinds maandag moest al een deel van de gevangenen in hun cel blijven, nadat was gebleken dat twee medewerkers positief waren getest. Deze groep is ook getest.

Quarantaine betekent voor de gedetineerden dat ze niet naar de sportruimte mogen, niet met anderen gelucht worden en niet hun advocaat fysiek kunnen spreken. Telefonisch contact blijft wel mogelijk. Het is nog onduidelijk of de nieuwe groep die in de cel moet blijven ook wordt getest. Vooralsnog hebben ze geen klachten.

Ook in andere gevangenissen, zoals in Ter Apel en Nieuwegein, zijn corona-uitbraken geweest.

Brandbrief van zwembranche: zwemles voor jonge kinderen snel opstarten

Net als het onderwijs op basisscholen moeten ook de zwemlessen voor kinderen tot 8 jaar weer zo snel mogelijk van start. Dat schijft de zwembranche in een brandbrief aan de Tweede Kamer. "Zwemles moet als essentieel worden beschouwd", schrijft de belangenbehartiger van 50 zwembaden met een verwijzing naar de veiligheid van kleine kinderen en de aankomende zomervakantie. Met de leeftijdsgrens van 8 jaar wordt 80 procent van de zwemleskinderen gedekt. Voor leerlingen van het speciaal onderwijs moet de leeftijdgrens hoger liggen, want die hebben meer sturing nodig, staat in de brief.

Corona bij Australian Open: 600 mensen in quarantaine

Zo'n 600 tennissers, coaches en andere betrokkenen bij de Australian Open moeten per direct in quarantaine. De plaatselijke autoriteiten in Melbourne hebben dat besloten nadat een medewerker van het hotel waarin zij verblijven positief heeft getest op corona. Volgens Daniel Andrews, de premier van de staat Victoria, is het doorgaan van het grandslamtoernooi echter niet in gevaar. De start van de Australian Open, al drie weken later dan gepland door de verplichte quarantaine, is aanstaande maandag.

LCPS: bezetting in ziekenhuizen en IC's iets gedaald

In de ziekenhuizen is het aantal patiënten met corona afgenomen. Er zijn dus meer patiënten uit het ziekenhuis ontslagen of overleden dan dat er werden opgenomen. Er liggen nu 2214 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2269), van wie 613 op de IC (gisteren: 629), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4060 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 484 meer dan gisteren. Dat is hoger dan dan het gemiddelde van afgelopen week, toen er per dag gemiddeld 3988 mensen positief getest werden. Gemiddeld genomen daalt het aantal positieve tests.

Vanavond nationaal applausmoment voor Captain Tom

De Britse premier Johnson heeft opgeroepen tot een nationaal applaus voor de overleden oorlogsveteraan Tom Moore, die beroemd werd doordat hij rondjes liep door zijn tuin om geld op te halen voor de Britse gezondheidszorg. Om 18.00 uur Britse tijd (19.00 uur bij ons) wordt geapplaudisseerd als eerbetoon aan Moore en aan alle zorgmedewerkers voor wie de coronaheld miljoenen ophaalde.

De Jonge door het stof vanwege opmerkingen GGD-lek

Minister De Jonge van Volksgezondheid erkent dat hij in het vragenuur vorige week verkeerde informatie aan de Tweede Kamer heeft gegeven. Zo klopte het niet dat de GGD de privacy continu controleert, maar blijkt dat steekproefsgewijs te gebeuren. Ook dacht de minister dat het systeem aan een bepaalde kwaliteitsnorm voldeed, maar dat gold alleen voor de software.

Coronarichtlijnen basisscholen bekendgemaakt

De praktische richtlijnen die gaan gelden als de basisscholen opengaan vanaf 8 februari zijn bekendgemaakt. Er moet zoveel mogelijk in vaste groepen worden gewerkt, leerlingen in groep 7 en 8 wordt dringend geadviseerd een mondkapje buiten de klas te dragen en gespreide begin-, pauze- en eindtijden worden aangeraden.

Eerste vaccinatie in Palestijnse gebieden

Op de Westelijke Jordaanoever zijn de eerste vaccinaties aan inwoners van de Palestijnse gebieden uitgedeeld. Het gaat om een kleine hoeveelheid inentingen: zo'n 5000 doses, die onlangs door Israël aan de Palestijnse autoriteiten werden overgedragen. Later ontvangen de Palestijnen ook vaccins via het Covax-programma van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie.

'Van Dissel waarschuwde voor code zwart in Catshuis'

Als de lockdown flink versoepeld zou worden, zouden de ziekenhuizen half maart in 'code zwart' terecht zijn gekomen. Die waarschuwing deed RIVM-topman Jaap van Dissel in het Catshuisoverleg afgelopen zondag, meldt het AD op basis van verslagen van de bijeenkomst. Als de maatregelen zouden worden gehandhaafd, zou de situatie in de zorg onder controle blijven.

Code zwart wordt van kracht zodra door drukte en personeelstekort op de intensive care moet worden gekozen tussen nieuwe patiënten. In Nederland is dat tijdens de coronapandemie nog niet voorgekomen.

Foutje bij GGD: 85-plussers naar verre vaccinlocatie gestuurd

Door een fout in het computersysteem van de GGD zijn enkele 85-plussers naar een vaccinlocatie gestuurd die verder weg lag dan een priklocatie dichterbij huis, schrijft Omroep Brabant. Zo moest een 91-jarige vrouw uit Aalburg naar Houten (Utrecht) en een 89-jarige man uit Ulvenhout naar Bergen op Zoom, terwijl de priklocatie in Breda "om de hoek" ligt. De GGD heeft de fout in het registratiesysteem aangepast.

Beroepsorganisaties vrezen uitstel vaccinatie wijk- en gehandicaptenzorg

De beroepsorganisaties voor verpleegkundigen en verzorgenden, V&VN en NU'91, vrezen dat de vaccinatie voor wijkverpleging en gehandicaptenzorg opnieuw wordt uitgesteld. Morgen wordt de nieuwe vaccinatiestrategie vastgesteld en de organisaties vrezen dat de vaccinatievolgorde opnieuw wordt aangepast.

NU'91 noemt uitstel van vaccinatie "onacceptabel". De organisaties wijzen erop dat het ziekteverzuim onder zorgpersoneel hoog is en dat besmet personeel eenvoudig het virus kan overdragen op kwetsbare mensen.

Aanvankelijk zou de gehandicapten- en thuiszorg bij de eerste groep gevaccineerden horen, maar uiteindelijk werd voorrang verleend aan medewerkers in de acute zorg en de huisartsen.

'Mentale gezondheid daalt naar dieptepunt, vooral bij jongvolwassenen'

De mentale gezondheid van Nederlanders is sinds het begin van de coronacrisis tot een dieptepunt gedaald. Dat concludeert het Lifelines-onderzoek van onder meer het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen na onderzoek onder zo'n 30.000 Nederlanders in het noorden van het land. Zij beoordelen hun leven op het moment met een 6,9 gemiddeld. Afgelopen zomer was dat nog een 7,7 en aan het begin van de coronavirus een 7,4.

Ook de onderlinge verbondenheid is flink afgenomen, concluderen de onderzoekers. Minder dan de helft van de ondervraagden zegt zich nog verbonden te voelen met anderen, ten opzichte van 70 procent in maart.

De achteruitgang van geestelijke gezondheid wordt in alle lagen van de bevolking ervaren, ongeacht huishouden, geslacht of opleidingsniveau. "Ons onderzoek laat onmiskenbaar zien dat in iedere laag van bevolking mensen zich vermoeid of somber voelen. Wellicht biedt dit gegeven mensen enige troost." Alleen jongvolwassenen wijken af van het gemiddelde: zij beoordelen hun leven met een 6,0.

Hoogopgeleiden naar kantoor

Een ander opvallende uitkomst uit het Lifelines-onderzoek is dat veel meer mensen zeggen naar hun werk te gaan, ondanks het dringende thuiswerkadvies. Het percentage kantoorgangers is gestegen van 40 procent tijdens de eerste lockdown naar 51 procent in de huidige lockdown. Vooral hoogopgeleide mensen gaan weer vaker naar hun werk.

Songfestival gaat definitief door, maar wel sterk aangepast

Het Eurovisie Songfestival wordt dit jaar in aangepaste vorm gehouden. Dat betekent onder meer een editie op anderhalve meter, met scherpe coronamaatregelen waarbij alle 41 artiesten in Rotterdam Ahoy kunnen optreden. "Of er ook publiek aanwezig kan zijn bij de shows en de activiteiten in gaststad Rotterdam wordt op een later moment besloten", zegt uitvoerend producent Sietse Bakker.

Lansingerland-onderzoek: beperkte rol kinderen bij verspreiding Britse variant

De GGD en het Erasmus MC hebben de definitieve conclusie van het grootschalige testonderzoek in de gemeente Lansingerland naar de Britse variant van het coronavirus gepresenteerd. Daaruit blijkt dat de mutatie zich iets makkelijker verspreidt dan de 'gewone' variant. Ook ondervonden kinderen vaker milde klachten bij de Britse mutatie.

De Britse variant verspreidde zich iets vaker binnen een gezin (44 procent van de gevallen) ten opzichte van de normale variant (33 procent). Het gaat echter om relatief kleine getallen. Bij slechts 6 procent van alle besmette inwoners van Lansingerland werd de Britse variant aangetroffen.

Het verschil in verspreiding door kinderen zou kunnen komen door het feit dat de virusuitbraak met de Britse coronavariant plaatsvond op een basisschool. De meeste gezinnen waar de Britse variant werd aangetroffen hadden een link met de school. Bij aangrenzende scholen en buitenschoolse opvanglocaties bleef de verspreiding van de Britse variant juist beperkt.

Eerder werd al bekend dat er geen sprake is van een grootschalige verspreiding van de Britse coronavariant in de gemeente Lansingerland.

Estland heft quarantaineplicht op voor gevaccineerde reizigers

Voor zover bekend als eerste EU-lidstaat heeft Estland de quarantaineplicht losgelaten voor reizigers die het afgelopen half jaar van een coronabesmetting genezen zijn verklaard door een arts of volledig gevaccineerd zijn. Daarvoor moet een reiziger een vaccincertificaat in Engels, Ests of Russisch van een van de negen vaccinmakers overhandigen. Dat is opvallend, omdat in de Europese Unie pas drie vaccins zijn goedgekeurd.

Ook Cyprus heeft eenzelfde soort regeling aangekondigd. Vanaf 1 maart kunnen gevaccineerde reizigers zonder restricties het land binnenkomen. Buiten de EU hebben IJsland en Zwitserland de restricties opgeheven voor gevaccineerden. Overigens moeten reizigers bij terugkomst uit die landen, met uitzondering van IJsland, wel in tien dagen thuisquarantaine.

Denemarken werkt aan een digitaal coronapaspoort, dat binnen drie tot vier maanden af moet zijn. Daarmee kunnen Denen in het buitenland laten zien dat ze zijn ingeënt tegen het coronavirus. Binnen de Europese Unie woedt een discussie over de invoering van een gezamenlijk vaccinpaspoort, maar dat lijkt er vooralsnog niet te komen.

Vijf dagen extra quarantaine voor kind dat niet wordt getest

Het testen van kinderen na een besmetting in de klas wordt niet verplicht, meldt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Maar schoolkinderen die niet worden getest, moeten vijf dagen extra in quarantaine.

Het was al bekend dat bij een besmetting in de basisschoolklas kinderen 5 dagen in quarantaine moeten. De kinderen die na die periode worden getest en een negatieve uitslag krijgen, kunnen daarna weer naar school. De kinderen die niet worden getest, omdat bijvoorbeeld hun ouders dat niet willen, moeten nog vijf dagen langer in quarantaine.

Alle 16-plussers in Israël opgeroepen voor vaccinatie

Vanaf morgen kunnen alle 16-plussers in Israël een afspraak maken voor het ontvangen van een coronavaccin. Als gevolg van een razendsnelle inentingscampagne is inmiddels 35 procent van de bevolking gevaccineerd met een prik. Zo'n 20 procent heeft ook de tweede prik ontvangen. Premier Netanyahu wil binnen twee weken 90 procent van de 50-plussers in het land ingeënt hebben.

De aanvankelijke snelheid van het vaccinatieprogramma begint af te vlakken, schrijft The Times of Israel. Op zeker één vaccinatielocatie moesten vaccins worden weggegooid omdat ze onbruikbaar waren geworden.

Intussen zit het land nog altijd midden in een derde coronagolf, waarbij het aantal nieuwe besmettingen en zieke patiënten slechts langzaam terugloopt. De zorgen richten zich vooral op de ultraorthodoxe Joodse gemeenschap. Zij zijn goed voor 40 procent van de nieuwe coronabesmettingen, terwijl de strengreligieuze groep zo'n 10 procent van de bevolking uitmaakt. Afgelopen zondag klonk er kritiek op een massabegrafenis van een rabbijn, waar duizenden gelovigen samenkwamen.

Farmaceut Janssen-vaccin belooft te voldoen aan leveringsplicht

Farmaceut Johnson & Johnson zegt aan de leveringsplicht van dit jaar voor de Janssen-vaccins in Nederland te kunnen voldoen. Dat houdt in dat Nederland, bij een goedkeuring van het Janssen-vaccin door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), dit jaar 11,3 miljoen vaccins krijgt. Dat komt neer op 3 miljoen in het tweede kwartaal, 6 miljoen in het derde kwartaal en 2,3 miljoen in het vierde kwartaal.

Om aan de toezeggingen te voldoen, wordt een wereldwijd vaccinleveringsnetwerk opgezet, zegt een woordvoerder. "Er zijn meerdere locaties betrokken bij de productie, voordat het vaccin wereldwijd gedistribueerd kan worden, indien toegelaten door de betreffende autoriteiten."

Het Janssen-vaccin biedt volgens de farmaceut 66 procent bescherming tegen matige tot ernstige vormen van covid-19. Die tussentijdse analyse maakte Johnson & Johnson vorige week bekend. Bij dit vaccin is maar één prik nodig. Het EMA is bezig met het beoordelingstraject van het vaccin, dat deels in Leiden wordt ontwikkeld.

Spoeddebat over GGD-datalek: 'Waarom liet De Jonge dit gebeuren?'

In de Tweede Kamer is het debat over het datalek bij de GGD begonnen. Ministers De Jonge (Volksgezondheid) en Dekker (Rechtsbescherming) zullen moeten uitleggen wat er gedaan wordt tegen datafraude in het bron- en contactonderzoek. Het debat is te volgen op NPO1, NPO Politiek, NPO Start en via deze livestream.

D66-Kamerlid Verhoeven snapt niet dat waarschuwende signalen in juli niet bij de minister terecht zijn gekomen. "Waarom is er zo lang gewacht met serieus ingrijpen terwijl de problemen al langer bekend waren?", wil hij weten. "Waarom liet de minister dit gebeuren?"

Oppositiepartij SP begrijpt dat de organisatie in coronatijd snel opgetuigd moest worden, maar De Jonge moet zijn fouten toegeven en niet "wegmoffelen", zegt Kamerlid Heijink. Daarnaast heeft de minister in het vragenuurtje vorige week niet de waarheid verteld, vindt hij. "De minister heeft met heel veel bravoure een hoop onzin verteld." De Jonge zei dat het lek om screenshots ging, maar het bleek ernstiger.

Denk vindt dat De Jonge heeft liggen slapen. "Privacy en minister De Jonge zijn water en vuur", zegt partijleider Azarkan, die vindt dat hij niet met kritiek om kan gaan, veel te laat op fouten reageert en onzin verkoopt. "Wanneer komt er weer een lijk uit de kast van Hugo? Nederland verdient een betere minister."

RIVM bezorgd over te snelle overstap GGD-IT-systeem

Het RIVM heeft in een brandbrief aan het ministerie van Volksgezondheid zijn zorgen geuit over een te snelle overstap op een nieuw IT-systeem voor de GGD. Het instituut vreest dat de invoering tijdens een mogelijke derde golf ertoe kan leiden dat het bron- en contactonderzoek moet worden afgeschaald. Correcte statistieken zijn van belang om het effect van maatregelen te meten, benadrukt RIVM-directeur Jaap van Dissel in de brief.

Duitse artsen onderweg naar Portugal

Een groep van 26 Duitse militaire artsen en verpleegkundigen is vertrokken naar Portugal om het zwaarbelaste zorgsysteem te ontlasten. Het medische team blijft zeker drie weken. Ook worden er 50 luchtbeademingsapparaten, 150 infuuspompen en 150 ziekenhuisbedden vervoerd.

Portugal heeft, als gevolg van de Britse coronamutatie en een versoepeling van de maatregelen rond de feestdagen, het hoogste aantal gerapporteerde besmettingen per 100.000 inwoners ter wereld. Zo'n 94 procent van de IC-bedden is inmiddels bezet. Afgelopen week werden patiënten overgevlogen naar de Azoren en Madeira. Naast Duitsland heeft ook Oostenrijk medische hulp aangeboden.

Testprotocol aangepast: nauwe contacten ook zonder klachten testen

Voortaan mogen zogeheten categorie 1- en 2-contacten (huisgenoten en andere nauwe contacten) van een besmet persoon zich zo snel mogelijk laten testen op het coronavirus, ook als zij geen klachten hebben. Dat staat in het aangepaste protocol voor bron- en contactonderzoek van het RIVM. Hiermee hoopt het instituut dat infecties sneller kunnen worden opgespoord.

Overige (categorie 3-)contacten van een besmet persoon wordt aangeraden zich te laten testen op of rond de vijfde dag na het contact met de persoon in kwestie.

IOC maakt regels voor Olympische Spelen bekend

Blijf thuis bij klachten, geen gezang en download de Japanse corona-app. Het Internationaal Olympisch Comité heeft het playbook voor de Olympische Spelen in Tokio deze zomer bekendgemaakt. De regels gelden voor alle deelnemers, bezoekers en medewerkers van het sportevenement.

Het IOC en de Japanse regering zijn vastbesloten dat de Spelen doorgaan, maar het zal volgens de organisatie "in allerlei opzichten een andere ervaring" worden.

Waarschuwingsbrief voor 33 Tilburgers

De Tilburgse burgemeester Weterings heeft 33 inwoners van zijn stad persoonlijk gewaarschuwd de openbare orde niet meer te verstoren en zich aan de coronaregels te houden, schrijft Omroep Brabant. In een brief aan de Tilburgers schrijft Weterings dat ze een boete van 2500 euro krijgen opgelegd wanneer ze de regels nog eens overtreden. Ook een aantal Willem II-supporters kreeg de brief op de mat.

De gemeente hoopt dat er een "preventieve werking" van de brief uitgaat. "We vinden dat we van ons af moeten bijten", zegt een woordvoerder tegen Omroep Brabant. De geldboete kan bij meerdere overtredingen oplopen tot 10.000 euro.

WHO-onderzoekers bezoeken virologie-instituut Wuhan

Het onderzoeksteam van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft het Wuhan Institute of Virology bezocht. Het onderzoeksinstituut wordt genoemd als mogelijke plaats van oorsprong van het virus, onder meer door de vorige Amerikaanse regering. Het bezoek duurde zo'n drie uur.

Het instituut werd streng beveiligd tijdens het WHO-onderzoek. Journalisten die de wetenschappers wilden interviewen, werden door bewakers op grote afstand gehouden.

De Nederlandse viroloog Marion Koopmans is een van de onderzoekers. Gisteren zei ze tegen de NOS dat de missie volgens plan verloopt, hoewel ze geregeld gevoeligheden merkt.

Carnavalsfederatie: 'Houd geen illegale feesten'

Over anderhalve week is het carnaval, maar vanwege het coronavirus is zo goed als alles afgelast. De Brabantse Carnavals Federatie maakt zich daarom zorgen over illegale feestjes, zegt voorzitter Rob van de Laar in het NOS Radio 1 Journaal. "Er bereiken ons berichten dat mensen zoeken naar grote schuren op het platteland of verlaten fabrieksgebouwen, om daar toch feest te gaan vieren."

Dat is pijnlijk voor de carnavalsorganisaties, zegt Van de Laar. "Zij hebben allemaal hun stinkende best gedaan om het carnaval dit jaar digitaal te beleven, zodat er geen coronatoestanden ontstaan. Als mensen dan toch privé de zaak een beetje gaan vernachelen met dit soort feesten, dan geeft dat toch weer een beetje een imago aan de carnavalsplaatsen dat wij absoluut niet willen."

De federatie kan er weinig tegen doen. "We zijn ook niet verantwoordelijk, maar het is te gemakkelijk om te zeggen: laat ze maar hun gang gaan." Daarom komt de federatie met een dringende oproep geen illegale feesten te houden. "Ga ook niet naar plaatsen toe in carnavalskleding met een glaasje bier erbij, want er is niks te doen, helemaal niks."

Hij ziet één optie voor een kleinschalige carnavalsviering. "Als je met zijn tweeën iemand uitnodigt, heb je een polonaise van drie personen op anderhalve meter afstand. Dat zou nog kunnen."

Nieuwslezers VTM dragen mondkapjes

Sinds vandaag zijn de regels voor mondkapjes in België aangescherpt. Op kantoor moeten mensen voortaan hun mond bedekken, ook als er voldoende afstand kan worden gehouden. Nieuwslezers van de commerciële tv-zender VTM volgen dat advies op en dragen een mondkapje zodra er een gast in de studio aanschuift. De publieke omroep VRT twijfelt nog. Vanwege de verstaanbaarheid worden maskers nog niet direct verplicht, schrijft De Standaard.

Hoogleraar: kabinet spreekt nauwelijks meer over gedrag

Premier Rutte en minister De Jonge hebben het opgegeven om de bevolking aan te sporen zich aan de coronaregels te houden, zegt Arie Dijkstra, hoogleraar sociale psychologie van gezondheid en ziekte (Rijksuniversiteit Groningen). "De fut is eruit", zegt Dijkstra in het NOS Radio 1 Journaal. "Er werd in de persconferentie gisteren nauwelijks nog gesproken over gedrag, terwijl dat in het verleden wel gebeurde. Toen was het 'gedrag, gedrag, gedrag'."

De meeste mensen houden zich aan de avondklok, maar veel andere, eenvoudigere gedragsregels worden minder goed nagevolgd, stelt Dijkstra. "De meeste besmettingen gebeuren thuis of op het werk. Daar valt nog veel te winnen, maar eigenlijk hebben we het opgegeven. Het gedrag nog verder verbeteren, is geen optie meer."

Het wijst er volgens de psycholoog op dat andere waarden belangrijker worden. "Eerst waren gezondheid en economie belangrijk, maar nu worden ook de maatschappelijk-sociale gevolgen meegenomen. Dat zijn tekenen dat we aan het veranderen zijn en andere prioriteiten stellen. Je zou kunnen zeggen dat het een wanhoopsdaad is dat de scholen weer opengaan, want rationeel is het niet, als je kijkt naar het virus. Het is een compromis."

België gebruikt AstraZeneca-vaccin niet voor 55-plussers

Het vaccin van AstraZeneca zal in België voorlopig niet worden toegediend aan 55-plussers. Dat heeft minister Vandenbroucke van Volksgezondheid besloten na een eerste advies van de Hoge Gezondheidsraad. Dat stelde vast dat het vaccin "zeer goed" werkt voor mensen tussen 18 en 55 jaar. Voor 55-plussers zijn er onvoldoende gegevens om daar uitspraken over te doen.

Vanavond bespreken de verschillende gezondheidsministers van België hoe de vaccinatiestrategie moet worden aangepast. De voorzitter van de Parti Socialiste stelt voor het AstraZeneca-vaccin in te zetten voor studenten. Minister Vandenbroucke liet vanochtend op het Belgische Radio 1 weten daar weinig voor te voelen. "Je moet een voldoende grote groep vaccineren zodat je de zorgverlening veilig stelt." Daar profiteren jongeren op hun beurt ook weer van, redeneert de minister.

De Britse minister Hancock van Volksgezondheid zegt dat uit onderzoek is gebleken dat het AstraZeneca-vaccin voor alle leeftijdsgroepen voldoende werkzaam is.

8 miljoen doses Moderna-vaccin besteld voor derde kwartaal

Nederland heeft acht miljoen extra doses van het Moderna-vaccin besteld. Tot nu toe was het kabinet niet ingegaan op een aanbod van de fabrikant, omdat het middel pas aan het einde van het jaar kon worden geleverd. Dat is nu vervroegd naar het derde kwartaal en daarom gaat minister De Jonge van Volksgezondheid nu wel in op het aanbod.

Nederland zal naar verwachting tot en met het eerste kwartaal van 2022 over 84,5 miljoen vaccins van acht verschillende farmaceuten te beschikken.

'Mogelijk chaotische toestanden bij opening scholen'

De Stichting Voor Werkende Ouders is blij dat de basisscholen maandag weer opengaan, maar directeur Marjet Winsemius is wel bang voor chaotische toestanden, zegt ze in het NOS Radio 1 Journaal. "We verwachten dat het beleid wordt aangepast om docenten een veiliger gevoel te geven, waardoor bij elke snottebel een kind thuis moet blijven. Maar kinderen in deze leeftijd hebben nou eenmaal vaak een snottebel, dus die zitten dan thuis."

Winsemius zou liever zien dat het snottebellenbeleid blijft zoals het tot nu toe was. "Dus dat je een kind met een neusverkoudheid gewoon mag brengen. We vragen wel aan ouders om goed te kijken, want je wil ook niet een klas besmetten of ervoor zorgen dat een hele klas thuis komt te zitten. We roepen ouders dus wel op: wees secuur wanneer je je kind brengt."

Ze vraagt zich daarnaast af of het nodig is de hele klas naar huis te sturen bij een besmetting. "Als een kind besmet is in de klas, dan moet de hele klas naar huis, maar dan is er ook geen noodopvang. Dat betekent dat mensen met cruciale beroepen alsnog thuis komen te zitten, dus ook de IC-verpleegkundige. Wij verwachten dat dit nog wel een ding gaat worden de komende tijd."

'AstraZeneca-vaccin remt virusverspreiding'

Het lijkt erop dat het grootschalig vaccineren met het AstraZeneca-vaccin ertoe leidt dat de verspreiding van het virus wordt geremd. Een groep wetenschappers heeft in The Lancet de tussentijdse conclusies van een onderzoek hierover gepubliceerd. Tot dusver was het nog niet bekend of een gevaccineerd persoon anderen kan besmetten met het coronavirus. Dat lijkt dus nauwelijks te gebeuren, schrijven de onderzoekers. De overdracht van het virus wordt met twee derde beperkt.

De Britse minister Hancock van Volksgezondheid noemt het onderzoek "absoluut fantastisch" nieuws. "Vaccins zijn de manier om uit deze pandemie te komen". In het Verenigd Koninkrijk hebben inmiddels 9,6 miljoen mensen de eerste prik van het vaccin ontvangen, wat neerkomt op zo'n 15 procent van de bevolking.

6,3 miljoen tv-kijkers voor persconferentie

De persconferentie over de bestrijding van het coronavirus is gisteren door 6,3 miljoen mensen bekeken. De NOS-uitzending op NPO1 trok 4,3 miljoen kijkers, terwijl ruim 1,5 miljoen kijkers afstemden op RTL4 en iets minder dan een half miljoen via SBS6 keken. Daarnaast was de persconferentie te volgen op NPO Radio 1 en de socialemediakanalen van de NOS.

De vorige persconferentie trok op tv iets meer kijkers: zo'n 6,5 miljoen. De meest bekeken persconferentie was vorig jaar april, toen er 7,8 miljoen mensen inschakelden. De toespraak van premier Rutte over de nieuwe lockdown trok in december een record van bijna 8,4 miljoen kijkers.

Isolatie onder dwang in UMCG als coronapatiënt gevaar vormt

Het ministerie van Volksgezondheid heeft het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) aangewezen als locatie waar coronapatiënten die niet in isolatie willen gedwongen kunnen worden opgenomen. Dat besluit is gisteravond gepubliceerd in de Staatscourant.

De maatregel kan alleen worden opgelegd door de voorzitter van een van de 25 veiligheidsregio's, op basis van artikel 31 in de Wet publieke gezondheid. Volgens het ministerie van Volksgezondheid gaat het om een formaliteit: "Deze maatregel geldt al voor elke infectieziekte", zegt een woordvoerder. "Voor elke ziekte is een ziekenhuis aangewezen."

De wet geldt al sinds 2008 en is sinds vorig jaar uitgebreid met het coronavirus. Voor corona is nu voor het UMC Groningen gekozen omdat mensen daar opgenomen kunnen worden in een aparte ruimte van het ziekenhuis: het revalidatiecentrum Beatrixoord. In de praktijk is het coronavirus al te ver verspreid door Nederland en zal er dan ook geen sprake zijn van gedwongen isolatie.

'Emiraten lokken toeristen met vaccins'

De Verenigde Arabische Emiraten lokken welvarende toeristen door hun een coronavaccin toe te dienen. Dat schrijft The Guardian op basis van een Londense tussenhandelaar; de VAE heeft niet gereageerd op het bericht. Het is volgens de Britse krant het eerste bewijs van handel in de schaarse vaccins voor niet-gezondheidsdoeleinden.

Het Londense bedrijf biedt de vaccinreizen naar Emiraten als Dubai en Abu Dhabi aan voor enkele duizenden tot tienduizenden euro's. Daar zouden de toeristen ingeënt worden met het vaccin van Pfizer/BioNTech, maar volgens The Guardian krijgen de vaccinreizigers in werkelijkheid het Chinese Sinopharm-vaccin. Pfizer zegt dat hun vaccins alleen voor inwoners van de Emiraten worden gebruikt, maar zal het mogelijk gebruik voor toerisme onderzoeken, schrijft de krant.

'Tot 40 procent leerlingen zakt mogelijk voor eindexamen'

Op sommige scholen dreigt tot wel 40 procent van de leerlingen te zakken voor het eindexamen, blijkt uit een rondgang van het FD. De coronacrisis leidt tot grote achterstanden in het voortgezet onderwijs.

In 2019 lag het landelijk gemiddelde van eindexamenkandidaten die zakten op 8 procent. Het is nog niet duidelijk of de eindexamens onder de huidige omstandigheden dit jaar door kunnen gaan. Onderwijsminister Slob houdt tot nu toe vast aan de examens, maar sluit aanpassingen niet uit.

Schoolbesturen denken eraan om het schooljaar te verlengen of om de slagingsdrempel te verlagen. De druk om een oplossing te bedenken is groot, omdat in mei bijna 200.000 leerlingen beginnen aan de examens. "We zijn het leerlingen verplicht om snel duidelijkheid te geven", zegt bestuurder Karin van Oort van onderwijsstichting Carmelcollege tegen het FD. "Leerlingen laten doubleren, motiveert niemand."

Uiterlijk 15 februari hakt minister Slob hierover de knoop door.

Aantal kankerdiagnoses daalt met bijna 4 procent

Voor het eerst in dertig jaar hebben artsen minder kanker vastgesteld bij Nederlanders. Maar de cijfers zijn geen reden tot vreugde; de daling komt bijna volledig door de gevolgen van de coronacrisis. In 2019 werden er 119.000 kankerdiagnoses gesteld, vorig jaar waren dat er 115.000, blijkt uit cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

Horeca: routekaart is doodvonnis voor merendeel sector

De horecabranche heeft teleurgesteld gereageerd op de routekaart met mogelijke verlichtingen, die het kabinet gisteravond heeft gepubliceerd. "In alle fasen blijft het overgrote deel van de horeca vrijwel op slot. Clubs en discotheken zijn door het kabinet feitelijk failliet verklaard. Volstrekt onwerkbaar en een doodvonnis voor het merendeel van de horeca", schrijft Koninklijke Horeca Nederland (KHN).

Volgens directeur Robèr Willemsen had de overheid beloofd om voor publicatie van een nieuwe routekaart met de sector te overleggen en is dat niet gebeurd. "KHN laat het hier absoluut niet bij zitten. We eisen spoedoverleg met het kabinet om tot structurele verbeteringen van de routekaart te komen."

In de routekaart mogen restaurants pas weer gedeeltelijk gasten ontvangen als het risiconiveau teruggaat van "zeer ernstig" naar "ernstig". Cafés mogen pas weer open voor publiek bij "zorgelijk". Nachtclubs en discotheken moeten bij alle risiconiveaus dicht blijven. KHN wil dat de horeca dezelfde positie krijgt als winkels.

WHO: nationalisme rond vaccins leidt tot nieuwe mutaties

Als landen bij de verdeling van coronavaccins alleen maar aan hun eigen bevolking denken, kan dat leiden tot nieuwe mutaties van het coronavirus. Dat zegt WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus.

"Door toe te staan dat de meerderheid van de wereldbevolking ongevaccineerd is, blijven mensen niet alleen onnodig ziek worden en doodgaan. Er kunnen ook nieuwe mutaties ontstaan doordat covid-19 zich blijft verspreiden onder onbeschermde groepen mensen", schrijft hij in een artikel voor het tijdschrift Foreign Policy.

De WHO-baas roept landen daarom op om meer samen te werken en te stoppen met 'vaccinatienationalisme'.

Overleden coronaheld Tom Moore geëerd in Britse kranten

Bijna alle Britse kranten besteden op hun voorpagina uitgebreid aandacht aan de dood van Tom Moore, de 100-jarige oorlogsveteraan die vorig jaar wereldberoemd werd door wandelend in zijn tuin geld ophaalde voor de Britse gezondheidszorg. Gisteren overleed hij aan corona.

"Hero of our time", kopt de Daily Mirror bij een paginavullende foto van de wandelende 'Captain Tom'. De Daily Mail besteedt ruim vier pagina's aan het overlijden van Moore. De krant spreekt van een "laatste eer voor de held die ons hart kwam binnenwandelen".

De kranten verwijzen ook naar de reactie van koningin Elizabeth, die naar buiten bracht dat zij en de koninklijke familie meeleven met de nabestaanden van Moore.

Ook de Daily Express vult de hele voorpagina met een foto van de veteraan die achter zijn rollator wandelt. "We never walked alone with you by our side", schrijft de krant:

VWS: Caribisch gebied kan vanaf half half februari gaan inenten

Het Caribische deel van het Koninkrijk kan rond 15 februari beginnen met inenten tegen corona, meldt het ministerie van VWS. Het RIVM bereidt nu de eerste verzendingen voor met vaccins richting de eilanden.

Curaçao, Aruba, Sint Maarten en Bonaire krijgen in de eerste fase Pfizer-vaccins geleverd. Saba en Sint Eustatius ontvangen een eerste levering met het Moderna-vaccin. Op de eilanden is het doel om alle volwassenen die dat willen te hebben ingeënt voor het orkaanseizoen dat in juni begint.

Volgens het ministerie hebben alle eilanden de benodigde apparatuur gekregen en het personeel heeft een training gevolgd. Vaccinatiegezant (en voormalig RIVM-topman) Marc Sprenger heeft de eilanden bezocht. Per eiland heeft hij nog een aantal actiepunten vastgesteld en als daaraan is voldaan kunnen de vaccinaties beginnen, meldt VWS.

MKB-Nederland blij met afhaalmogelijkheden

MKB-Nederland is blij dat niet-essentiële winkels vanaf 10 februari open mogen voor afhalende klanten die vooraf hebben besteld. "We hebben er hard voor geknokt om dit mogelijk te maken", zegt voorzitter Jacco Vonhoff. Hij hoopt dat consumenten hierdoor meer lokaal gaan shoppen. "Ik denk dat met name de mode- en boekwinkels er veel aan hebben."

Volgens de organisatie voor het midden- en kleinbedrijf kan het afhalen van producten op een verantwoorde manier. "Als we ons houden aan de regels - en dat hebben we afgesproken - dan kunnen klanten alleen in tijdsloten langskomen. En als je eenmaal hebt gehaald wat je nodig hebt, dan moet je ook weer weg. Dus ik denk niet dat hele volksstammen door die straat heen gaan."

Liveblog geopend

Welkom in het coronablog van woensdag 3 februari. Hier lees je het belangrijkste coronanieuws uit binnen- en buitenland. Het liveblog van gisteren kun je hier teruglezen.