De vaccinatie in Japan verloopt traag, wat betekent dit voor de Olympische Spelen?

In Tokio en andere grote steden in Japan geldt de noodtoestand vanwege corona. Toch wordt er niet volop ingezet op het vaccineren van burgers. Er is in Japan nog geen prik gezet, pas eind februari staan de eerste zorgmedewerkers op de rol.

Tegelijkertijd wordt alles op alles gezet om de Olympische Spelen deze zomer in Japan door te laten gaan. Het oorspronkelijke plan was dat er voldoende gevaccineerd zou zijn in juni, vóór de Olympische Spelen. Maar de verantwoordelijk minister heeft anderhalve week geleden aangegeven dat dit niet haalbaar is. Waarom verloopt het vaccineren in Japan moeizaam?

Volgens correspondent Kjeld Duits zijn er twee belangrijke verklaringen. "In de jaren 80 ging het mis met de vaccinatiecampagne voor de mazelen, de bof en rode hond. Zo'n 1800 mensen kregen gezondheidsproblemen door het vaccin. De Japanse regering heeft toen een flinke schadevergoeding moeten betalen. Japan is sindsdien heel behoedzaam geworden", aldus Duits in het NOS Radio 1 Journaal.

'Vertrouwen in buitenlandse vaccins niet groot'

Vanwege deze geschiedenis doen maar weinig Japanse bedrijven onderzoek naar vaccins. "En de bedrijven die dit wel doen, zijn relatief klein. Ze hebben maar een fractie van de fondsen die buitenlandse vaccinontwikkelaars hebben. En tegen die giganten kunnen ze niet opboksen, en daarom loopt Japan enorm achter in het ontwikkelen van eigen vaccins."

Het land moet dus alle vaccins uit andere landen invoeren. En veel mensen wantrouwen deze vaccins. Duits: "Er is veel angst onder Japanse experts dat het buitenlandse vaccin niet helemaal veilig is voor Japanners. In 2003 stierven er 25 patiënten, omdat de dosis van een buitenlands vaccin te zwaar bleek voor Japanners. Dus er zijn experts die zeggen dat Japan eigenlijk zelf onderzoek moet doen."

Minder coronagevallen

In Japan zijn er veel minder coronagevallen dan in de meeste andere landen, zo'n 400.000 besmettingen, en minder dan 6000 doden in totaal. Dat is minder dan de helft van het aantal besmettingen en sterfgevallen in Nederland, terwijl in Japan meer dan zeven keer zoveel mensen als hier wonen.

Maar de druk op de overheid neemt toe. Premier Suga, die eind vorig jaar het stokje overnam van Shinzo Abe, greep hoogstpersoonlijk in. De onderhandelingen tussen het Japanse ministerie van Volksgezondheid en Pfizer gaan hem te langzaam. Duits: "Suga heeft zelf de Japanse ambassade in de Verenigde Staten gevraagd om rechtstreeks met Pfizer te onderhandelen."

Om vaart te maken wordt de lange proefperiode die in Japan gebruikelijk is nu overgeslagen, zodat het vaccin eerder goedgekeurd kan worden. "Vandaar dat de eerste zorgmedewerkers nu eind februari ingeënt kunnen worden. Maar de gemiddelde burger komt op zijn best pas in mei aan de beurt."

Op 23 juli beginnen de Olympische Spelen in Japan, althans, op die datum staat het uitgestelde sportevenement in de agenda. Burgers zijn dan hoogstwaarschijnlijk nog niet gevaccineerd, zegt Duits. "Het plan was dat er voldoende gevaccineerd zou zijn in juni, maar de minister die gaat over het vaccinatieprogramma heeft anderhalve week geleden aangegeven dat dit niet haalbaar is."

Tegelijkertijd is er een discussie gaande over het vaccineren van sporters. Het IOC en de Wereldgezondheidsorganisatie werken samen om olympische sporters te vaccineren. Maar volgens de WHO krijgen sporters geen uitzonderingspositie en hebben ze dus geen voorrang bij vaccinatie.

Onzekerheid en angst

En dat baart Japan zorgen. "Meer dan 80 procent van de Japanners is nu tegen het doorgaan van de Olympische Spelen", zegt Duits. Experts zeggen dat niet alle hoop op vaccinatie gevestigd moet worden. "Ze denken dat de Spelen veilig georganiseerd kunnen worden met strenge maatregelen, zoals: alle sporters en coaches dagelijks testen, sporters niet gezamenlijk te laten eten en de evenementen niet te laten plaatsvinden met publiek."

Achter de schermen praten de Japanse overheid en de organisatie van de Spelen over maatregelen, zegt Duits. "Maar daar horen we hier niets over. Dat baart veel onzekerheid en angst."