Rutte wil bij strengere lockdown Kerstdagen ontzien • Vaccin-papieren Pfizer bekeken door hackers

Oppositie kritisch op De Jonge over bemensing prikstraten

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid weet nog niet hoeveel extra personeel opgeleid moet worden voor het vaccineren tegen het coronavirus. Het ziet ernaar uit dat in teststraten straks tijdelijk GGD-medewerkers worden ingezet voor het prikken. "Dat kan leiden tot een iets kleinere testcapaciteit", zei de minister in de Tweede Kamer.

Oppositiepartijen SP, GroenLinks en PvdA maken zich zorgen over de voorbereidingen van de grootschalige vaccinatie, die vanaf begin volgend jaar gepland staat. Het inenten kan niet alleen kleinschalig gebeuren, bijvoorbeeld bij huisartsen of in verpleeghuizen. Er moeten zo'n 30 centrale priklocaties worden opgezet en de organisatie ligt in handen van de landelijke GGD.

De oppositie wilde weten of er al gewerkt wordt aan de werving en opleiding van extra personeel. "Het moet op tijd klaarstaan", benadrukte PvdA-leider Asscher, die de minister wees op eerdere problemen bij het opzetten van de teststraten. De Jonge kon geen aantallen noemen, omdat de GGD er nog mee bezig is. GroenLinks-leider Klaver vond dat "van de gekke".

De Jonge wees erop dat in Nederland veel ervaring is met het geven van de griepprik. Hij denkt verder dat zorgpersoneel dat soms parttime werkt, misschien zin heeft om "extra in de prikstraat" te staan. Die opmerking maakte SP-leider Marijnissen boos. "Die mensen zijn zwaar overbelast en dan kun je toch niet zeggen dat ze in deeltijd werken en wel even kunnen bijspringen?"

Kerst met drie gasten, houden we ons eraan?

Geen volle tafel, maar een diner met maximaal drie gasten van buiten het huishouden, meer kan niet tijdens de Kerstdagen, lieten premier Rutte en minister De Jonge gisteren weten. Maar gaan Nederlanders zich daar echt aan houden? We vroegen het een aantal mensen, van Bunschoten tot Terschelling:

Expert over allergische reactie na vaccin: 'zeldzame reacties onvermijdelijk'

Veroorzaakt het Pfizer/BioNTech-vaccin allergische reacties? Die vraag speelt na een waarschuwing van het Britse medicijnagentschap MHRA. Na een allergische reactie bij testpersonen zegt het agentschap dat mensen met een geschiedenis van ernstige allergische reacties op medicijnen, voedsel of vaccinaties beter even kunnen wachten met de Pfizer/BioNTech-vaccinatie. Er wordt nog onderzocht of de allergische reactie echt is veroorzaakt door de prik.

Deskundigen benadrukken dat er inmiddels duizenden Britten zijn ingeënt en dat de complicatie slechts gemeld is bij twee personen. Ook wijzen ze erop dat allergische reacties op vaccinaties zeldzaam zijn, maar bijvoorbeeld ook voorkomen bij de griepprik of andere inentingen.

"Als je miljoenen mensen gaat inenten, is het onvermijdelijk dat er zeldzame reacties zijn", zegt hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC). Afgezien van het werkzame middel bevat een vaccin nog andere bestanddelen. Bijvoorbeeld om het langer houdbaar te maken of te voorkomen dat er schimmels in komen. Het Britse onderzoek loopt nog, maar volgens Van Egmond was het tweetal waarschijnlijk allergisch voor de overige stoffen in het gebruikte vaccin.

Zorgmedewerkers over vaccin

Het kabinet wil dat het zorgpersoneel als eerste het coronavaccin van Pfizer krijgt. Minister De Jonge gaat ervan uit dat driekwart zich laat vaccineren, maar niet iedereen staat te trappelen. Bij verpleeghuis Opella in Bennekom zijn de meningen verdeeld:

Pfizer: documenten over vaccin ingezien door hackers EMA

Hackers hebben documenten over het Pfizer/BioNTech-vaccin ingezien, heeft de Amerikaanse geneesmiddelenfabrikant bevestigd. Vanmiddag werd bekend dat het Europese Geneesmiddelen Agentschap EMA was gehackt. Pfizer en BioNTech zeggen van de EMA vernomen te hebben dat de hackers toegang hadden tot documenten die te maken hebben met de goedkeuring van het vaccin.

BioNTech benadrukt dat er niet bij de eigen servers is ingebroken. De farmaceut zegt geen informatie te hebben gekregen dat de hackers toegang hadden tot de namen van mensen die hebben meegewerkt aan de testen.

Het EMA heeft BioNTech verzekerd dat de cyberaanval geen gevolgen heeft voor het proces om het vaccin goed te keuren. Die beslissing moet deze maand worden genomen.

Rutte: we ontzien Kerstdagen bij strengere coronaregels

Als het kabinet in december misschien extra coronamaatregelen moet nemen, zal er een uitzondering worden gemaakt voor de Kerstdagen. Dat beloofde premier Rutte in het coronadebat in de Tweede Kamer. Hij hoopt dat de besmettingscijfers zullen dalen en dat strengere regels niet nodig zijn. "Maar als het wel nodig is, zullen we de Kerstdagen ontzien."

Volgens de regels tijdens de gedeeltelijke lockdown die nu van kracht is, mag een huishouden maximaal drie gasten op bezoek hebben.

Als er strengere maatregelen komen en de fase 'lockdown' van kracht wordt, is thuisbezoek niet toegestaan. "Blijf thuis", staat in de routekaart van het kabinet. Het geplande bezoek hoeft alleen niet tijdens de Kerstdagen te worden afgezegd, omdat het kabinet rekening wil houden met de bijzondere periode die deze feestdagen zijn voor veel Nederlanders.

Israël begint 27 december met vaccineren

Israël begint op 27 december met vaccineren. Dat heeft premier Netanyahu bekendgemaakt, meldt persbureau AP. Vandaag heeft het land een eerste lading Pfizer/BioNTech-vaccins gekregen. Tijdens een ceremonie op de luchthaven zei Netanyahu dat hij verwacht dat het vaccin binnen enkele dagen wordt goedgekeurd.

In Israël wonen bijna 9 miljoen mensen; volgens een distributeur is er nog voor het einde van dit jaar genoeg om ongeveer een kwart van de bevolking in te enten. Israël heeft ook vaccins van Moderna en AstraZeneca besteld.

Netanyahu zei dat hij van plan is de eerste te zijn die het vaccin krijgt. Daarna volgen ouderen en kwetsbare groepen.

In de zomer genoeg vaccins voor 12 miljoen Nederlanders

Als alle bestelde vaccins worden goedgekeurd, zijn er in de eerste helft van volgende jaar voldoende vaccins om 12 miljoen Nederlanders te vaccineren. Dat blijkt uit cijfers die minister De Jonge naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Daaruit wordt voor het eerst duidelijk wat de toezeggingen zijn van farmaceutische bedrijven over het moment van levering.

Gisteren moest De Jonge nog een tegenvaller melden: van het Pfizer-vaccin krijgt Nederland een half miljoen doses minder dan eerst werd gedacht. Die vaccins komen ook pas begin januari, in plaats van eind december.

Het kabinet heeft, via de Europese Unie, zes verschillende vaccins besteld. Of al die vaccins ook beschikbaar komen, hangt af van de vergunning die het Europees medicijnagentschap EMA moet afgeven.

Kabinet, NOC*NSF en KNVB: onderzoek naar opstarten amateursport

Premier Rutte en minister Van Ark van Sport hebben vandaag met de sportorganisatie NOC*NSF en voetbalbond KNVB om tafel gezeten om te kijken of Nederlanders weer zo snel mogelijk meer kunnen sporten. Nu mogen maximaal vier mensen met elkaar sporten op een afstand van zeker anderhalve meter, worden er geen wedstrijden gespeeld en zijn de sportkantines dicht.

Het kabinet kondigde gisteren op de persconferentie al wel aan dat een selecte groep van ongeveer 1000 voetballers en ongeveer 5000 topsporters in andere sporten vanaf 17 december weer in topsportcompetities kunnen trainen en wedstrijden spelen.

De sportorganisaties hopen dat er snel meer mogelijk is, maakten ze vandaag aan Rutte en Van Ark duidelijk. Daar is nog geen zicht op. Het betaald voetbal kan misschien in januari beginnen met een proef om "kennis te verzamelen" over groepen in stadions, maar publiek mag er voorlopig niet bij.

Ook vraagt het kabinet aan het OMT of vanaf januari weer iedereen in de amateursport kan trainen. Dan wordt er specifiek gekeken of de groepen groter kunnen zijn dan het huidige maximum van vier. Er is ook gesproken over de sportverenigingen die door de sluiting van hun kantines veel geld mislopen. Minister Van Ark heeft beloofd om "zich in te spannen" om deze financiële gevolgen te beperken.

Rutte: sluiten parkeergarages tegen drukte is optie

Het kabinet gaat samen met de veiligheidsregio's een plan van aanpak opstellen om te voorkomen dat het de komende weken te druk wordt in de winkelstraten. Premier Rutte zei in het Kamerdebat dat hij net als de Tweede Kamer wil voorkomen dat het weer net zo druk wordt als met Black Friday. Die drukte heeft mogelijk geleid tot de recente toename in besmettingen.

Volgens Rutte moet er maatwerk per gemeente komen, maar te denken valt aan verplichte looprichtingen in winkelstraten en het sluiten van parkeergarages. Minister Grapperhaus van Justitie gaat daarover om de tafel met de burgemeesters van de veiligheidsregio's.

Rutte zelf gaat samen met minister Wiebes van Economische Zaken het gesprek aan met de detailhandel. Die moet zich ook strenger gaan houden aan de regels voor het aantal mensen in winkels.

Canada zet licht op groen voor Pfizer

In Canada heeft geneesmiddelenbureau Health Canada het Pfizer/BioNTech-vaccin goedgekeurd. Het is daarmee het derde land, na het Verenigd Koninkrijk en Bahrein, dat het licht op groen zet voor dat vaccin. In de komende dagen moet het vaccineren beginnen.

Ook Nederland wil gaan vaccineren met het Pfizer-vaccin, zo gauw het door het Europese Geneesmiddelen Agentschap EMA is goedgekeurd.

Cyberaanval op Europees Geneesmiddelenbureau in Amsterdam

Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) in Amsterdam is doelwit geweest van een cyberaanval. De instelling heeft direct een groot onderzoek ingesteld in samenwerking met de Nederlandse autoriteiten. Onder meer het team High Tech Crime van de landelijke recherche is betrokken bij de zaak.

Het is onduidelijk of er gegevens zijn gestolen. Het EU-agentschap werkt momenteel aan de beoordeling van het coronavaccin van Pfizer/BioNTech, om te bepalen of dat veilig is voor de Europese markt.

Mondkapjes lastig voor mensen met gehoorapparaat

Voor veel mensen met een gehoorapparaat is het dragen van een mondkapje lastig. Door de elastiekjes raken sommigen regelmatig hun hoortoestel kwijt, zegt audicien Erwin Veenstra tegen RTV Oost. In ruim drie weken tijd kreeg hij bij zijn zaak in Hengelo tien meldingen binnen over dit probleem. Hij heeft er ook een oplossing voor:

Europees agentschap zeer optimistisch over Pfizer-vaccin

Directeur Emer Cooke van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) heeft zich in een interview met Nieuwsuur positief uitgelaten over het coronavaccin van Pfizer en BioNTech. Terwijl de beoordeling nog gaande is, zegt Cooke: "We zijn steeds meer overtuigd van de testresultaten die ons ter beoordeling voorliggen. Als u het mij twee maanden geleden had gevraagd, was ik veel minder overtuigd dan nu."

Gezondheidsminister VS: team Biden krijgt alle info over vaccins

De Amerikaanse minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Alex Azar heeft het team van aankomend president Biden verzekerd dat het alle informatie krijgt die nodig is voor de distributie van coronavaccins.

"We zullen zorgen voor een volledige, coöperatieve, professionele transitie", zei Azar tegen CNN. "Ik ga alles doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat we geen steken laten vallen waar het gaat om de bescherming van het Amerikaanse volk."

Speciale Kerstshow op alle zenders in België

Onder de noemer 'Kerst met 11 miljoen' willen de Belgische zenders Eén, VTM, La Une en RTL-TVI alle Belgen samenbrengen op Kerstavond, meldt VRT Nieuws. De kerstspecial met bekende Belgische artiesten, zoals Jasper Steverlinck, Clouseau, Hooverphonic en Axelle Red, wordt op alle vier zenders tegelijk uitgezonden.

De zenders willen "een gevoel van verbondenheid creëren" nu grote familiefeesten en eindejaarsetentjes met vrienden niet zijn toegestaan. De optredens komen vanaf locaties verspreid over het hele land. De acts zullen afgewisseld worden met luchtbeelden "van een prachtig verlicht België".

Kamer vraagt aandacht voor horeca

Verschillende partijen in de Tweede Kamer roepen het kabinet op om de horeca meer perspectief te bieden in de coronacrisis. Tijdens het debat over de aanpak van de pandemie vroeg PVV-leider Wilders om direct de cafés en restaurants weer te openen.

Hij verwees naar de interne notitie van het ministerie van Economische Zaken die gisteren uitlekte. Daarin stond dat het openen van de horeca mogelijk juist een positief effect kan hebben op de besmettingen. Volgens het kabinet ging het om een "onvoldragen analyse". Maar Wilders noemde het juist een logisch verhaal en de waarheid. "Open de horeca!", zei hij.

Valse hoop

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vond dat Wilders de horecaondernemers valse hoop biedt. Toch wil hij dat het kabinet meer doet voor uitbaters die buiten de steunregelingen vallen, omdat ze net gestart zijn en dus geen omzetverlies kunnen aantonen. Dijkhoff denkt dan aan leningen met een extreem lage rente of zelfs helemaal renteloos.

CDA-fractievoorzitter Heerma was verbaasd dat er in januari wel experimenten komen in de theatersector en de sport, maar niet in de horeca. Dat moet volgens hem wel gebeuren.

Oppositie wil Keijzer horen over 'geheime' horecanotitie

Bij het begin van het Tweede Kamerdebat over de corona-aanpak heeft bijna de voltallige oppositie gevraagd of ook staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken naar de plenaire zaal kan komen. Zij is verantwoordelijk voor de horeca en door haar ambtenaren is de veelbesproken 'geheime notitie' over de heropening van de horeca geschreven. Gisteren ontstond er veel ophef over deze notitie vanwege de daarin beschreven analyse: het is denkbaar dat het zogeheten r-getal (de besmettingsfactor) juist afneemt bij heropening.

De notitie is inmiddels openbaar, met een duidelijke opmerking van het kabinet dat er sprake is van een "onvoldragen" notitie waar het kabinet niet achter staat.

De oppositie wilde graag de mening van Keijzer over de notitie horen, maar de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, een meerderheid van de Tweede Kamer, vinden haar komst niet nodig.

Medicijnagentschap: Pfizer-vaccin beter niet voor mensen met ernstige allergie

De Medical and Healthcare Products Regulatory Agency, het Britse medicijnagentschap, waarschuwt dat mensen met een geschiedenis van ernstige allergische reacties het Pfizer/BioNTech-vaccin voorlopig niet zouden moeten krijgen.

De instantie onderzoekt twee gevallen waarbij het vaccin een "ongewenste reactie" veroorzaakte. De twee betrokkenen zijn medewerkers van de National Health Service die last van allergieën hebben gehad. Beiden zijn aan het herstellen.

De waarschuwing geldt voor iedereen die ooit eerder een ernstige allergische reactie heeft gehad op een vaccin, medicijnen of voedsel. Daaronder valt ook iedereen die uit voorzorg een adrenaline-injectie bij zich draagt of mensen die potentieel fatale allergische reacties hebben gehad. De instantie zegt dat de waarschuwing uit voorzorg wordt gedaan.

Nederland begint volgens plan in januari met vaccineren met het Pfizer-vaccin.

Emotionele oproep Merkel aan bevolking

De Duitse bondskanselier Merkel heeft in een emotionele toespraak de bevolking opgeroepen om zich te houden aan de coronamaatregelen. In 24 uur tijd zijn 590 Duitsers overleden aan het coronavirus, dat is het hoogste aantal sinds het begin van de coronacrisis.

6589 nieuwe besmettingen, 421 meer dan gisteren

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6589 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 421 meer dan gisteren werden gemeld.

Er zijn 194 nieuwe coronapatiënten opgenomen op verpleegafdelingen in het ziekenhuis, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding. Dat zijn 12 nieuwe opnames minder dan gisteren.

Op de intensive care werden 36 nieuwe patiënten opgenomen, bijna allemaal doorgestroomd vanaf de verpleegafdelingen. Dat zijn 14 nieuwe opnames meer dan gisteren. In totaal liggen er nu 1684 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1700), van wie 473 op de IC (gisteren: 464). Er zijn dus meer patiënten uit het ziekenhuis ontslagen dan dat er zijn opgenomen.

66 overleden covid-patiënten

Bij het RIVM zijn 66 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren werden nog 71 doden gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 48 doden per dag, tegen 57 doden per dag een week eerder. Dat zijn doden van wie bekend is dat ze met het coronavirus besmet waren; volgens het CBS ligt het werkelijke aantal doden hoger.

Hoe snel het aantal doden verder stijgt, hangt mede af van het aantal besmettingen in verpleeghuizen. Er zijn nu 576 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Een week geleden waren dat er 575. Op het hoogtepunt van de eerste coronagolf, op 15 april, waren er 828 verpleeghuizen met minimaal één besmetting.

Ook bij Top 2000 dit jaar geen publiek

Bij de Top 2000 worden dit jaar vanwege de coronapandemie geen luisteraars toegelaten. NPO Radio 2 had in theorie een zeer beperkt aantal mensen kunnen ontvangen in het Top 2000-café in Beeld en Geluid in Hilversum, maar volgens zendermanager Peter de Vries wordt het zekere voor het onzekere genomen.

Luisteraars kunnen er waarschijnlijk wel virtueel bij zijn, door te videobellen; daar wordt nu aan gewerkt. Het plan is dat ze met hun computer of telefoon inloggen bij het café en daar dan te zien zijn op één van de grote schermen.

De Top 2000 duurt dit jaar acht uur langer: de muzieklijst begint in de Kerstnacht, om 00.00 uur. Eerder deze week werd bekend dat de muzieklijst een nieuwe nummer 1 heeft: Roller Coaster van Danny Vera.

Somberste RIVM-scenario: in januari 300.000 besmette Nederlanders

RIVM-directeur Jaap van Dissel zegt dat het huidige aantal van besmettelijke mensen in Nederland kan oplopen naar 300.000 als te veel mensen zich met de feestdagen niet aan de regels houden. Bij de piek in maart was ongeveer de helft besmettelijk, zei hij in een briefing voor de Tweede Kamer.

Als het huidige R-getal van 1,1 niet verandert, zijn er op 8 januari naar schatting bijna 117.000 mensen met het virus in Nederland. Loopt het R-getal op tot 1,25, dan zullen dat er 171.000 zijn. In het somberste scenario, bij een R van 1,50, zoals dit najaar, gaat het dus om die bijna 300.000 besmettelijke mensen.

De waarschuwingen over de feestdagen en de gevolgen van versoepelingen volgden op eerdere zorgen in de briefing, die werden geuit door de zieken- en verpleeghuizen. Zo herhaalde voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg dat hij na de stabilisering van het aantal ziekenhuispatiënten een nieuwe toename verwacht.

Tijdens de Kamerbriefing zei Jaap van Delden, bij het RIVM verantwoordelijk voor het vaccinatieprogramma, dat tien tot twintig procent van de coronavaccins straks waarschijnlijk niet gebruikt kan worden:

Coronacrisis zichtbaar in zoekgedrag op internet

De coronacrisis heeft grote invloed op ons online gedrag, blijkt onder meer uit cijfers van Google en Marktplaats. Google komt elk jaar met een lijst van zoektermen die veel vaker werden gebruikt dan de jaren daarvoor. In Nederland wordt die lijst aangevoerd door 'coronacrisis' en 'RIVM'. Ook het zoeken naar informatie over het maken van mondkapjes, de sluiting van scholen, het hamsteren van wc-papier en de lockdownregels hebben overduidelijk met de coronacrisis te maken.

Handelssite Marktplaats zag vanaf de eerste lockdown tot nu een toename van 9 miljoen advertenties ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De spullen die mensen hoopten te vinden waren dit jaar anders dan voorgaande jaren. Veel mensen zochten naar meubels en kantoorinrichting om thuis te kunnen werken. Ook werd er bijna 21 miljoen keer een zoekopdracht geplaatst voor gratis items; een flinke stijging ten opzichte van de 8,5 miljoen vorig jaar.

140 mensen extra op IC's bij heropening horeca en culturele instellingen

Heropening van de horeca en culturele instellingen zou op langere termijn zo'n 800 ziekenhuisopnames meer en 140 mensen extra op de IC hebben opgeleverd. Vanwege dit soort grove berekeningen van het RIVM heeft het Outbreak Management Team (OMT) het kabinet geadviseerd de coronaregels niet te versoepelen, vertelde Jaap van Dissel van het RIVM in de Tweede Kamer. Het kabinet nam dat advies over.

Gisteren lekte een notitie van het ministerie van Economische Zaken waarin staat dat opening van cafés en restaurants niet hoeft te leiden tot meer besmettingen; misschien zelfs tot een daling. Van Dissel noemde die notitie niet, maar uit de cijfers die hij presenteerde komt de tegenovergestelde conclusie naar voren.

In een brief aan de Tweede Kamer schreef het kabinet gisteren al dat de notitie als "onvoldragen" was beoordeeld en dat "de analyse niet sluitend was".

Pfizer informeerde RIVM pas deze week over halvering vaccins

Farmaceut Pfizer heeft het RIVM pas op 7 december laten weten dat er minder vaccins worden geleverd in december en januari. Pas gisteren is bekend geworden wat het definitieve aantal is: 507.000 voor Nederland in de eerste week van januari, in plaats van een miljoen.

Volgens een woordvoerder van Pfizer waren er onverwachte problemen met de leveringen van grondstoffen. Daarom is er in november een wereldwijde aanpassing geweest van het aantal vaccins dat de fabrikant kan leveren in 2020, van 100 naar 50 miljoen. Volgens de woordvoerder betekent dat dat alle landen met een contract evenredig minder doses krijgen.

De Jonge wist van niets

Gisteren bleek dat half november al bekend was dat Pfizer wereldwijd maar 50 miljoen vaccins kon leveren, in plaats van de toegezegde 100 miljoen en dat de Europese Unie met het oude getal was blijven rekenen. Toen minister De Jonge op 1 december bekend maakte dat Nederland een miljoen vaccins zou krijgen, was die informatie al achterhaald.

Maar De Jonge wist op dat moment nog van niets, omdat Pfizer het RIVM niet van de halvering op de hoogte had gebracht. De halvering van de productie was op 9 november wel bekendgemaakt in een persbericht van Pfizer, maar dat bericht werd pas vorige week opgemerkt door internationale media. De Jonge ging er op 1 december nog van uit dat Pfizer voor het einde van het jaar bijna 1 miljoen vaccins kon leveren.

Pfizer heeft er alle vertrouwen in dat de beloofde leveringen in 2021 wel gewoon doorgaan. Dat gaat om 1,3 miljard doses wereldwijd en zo'n 1,7 miljoen doses in februari en maart voor Nederland.

Rechter wijst strengere duurzaamheidseisen aan staatssteun KLM af

De staat hoeft geen strengere duurzaamheidseisen stellen aan de steun die het luchtvaartmaatschappij KLM geeft. Dat heeft de rechtbank Den Haag bepaald in een kort geding dat door Greenpeace was aangespannen. De rechtbank zegt dat "in het kader van een ongekende crisissituatie" de staat bij het nemen van maatregelen "een grote mate van beleidsvrijheid" heeft.

De rechter wijst erop dat dit soort besluiten "bij uitstek" behoren tot het "domein van de uitvoerende macht". Ook vindt de rechtbank dat de rechter, zeker in kort geding, zich terughoudend moet opstellen bij het beoordelen van het handelen van de staat.

Greenpeace eiste dat KLM de CO2-uitstoot de komende tien jaar met 7,6 procent zou terugdringen.

Agressie in ziekenhuis en ouderenzorg neemt toe

De agressie van familieleden van covidpatiënten zowel in de ziekenhuizen als in de verpleeghuizen neemt steeds verder toe. Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg en Conny Helder van koepelorganisatie Actiz noemden daar voorbeelden van in de Tweede Kamer.

Kuipers vertelde over bezoek dat beschermende kleding moet dragen in het ziekenhuis, die aangekomen op de afdeling uitdoet en verpleegkundigen uitscheldt als ze erop worden aangesproken. Kuipers: "Je wilt bezoek toelaten in deze tweede golf en het ziekenhuis niet sluiten, maar als dit zo doorgaat is het misschien wel nodig."

'Nieuw Chinees vaccin 86 procent effectief'

Gezondheidsautoriteiten in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) zeggen dat een nieuw Chinees coronavaccin 86 procent effectief is. "Uit de test zijn geen serieuze gezondheidsrisico's naar voren gekomen", laat het ministerie van Volksgezondheid zonder nadere toelichting weten.

Het vaccin van het Chinese staatsbedrijf Sinopharm is in de VAE op 31.000 vrijwilligers uit 125 landen getest. Ze waren tussen de 18 en 60 jaar oud en kregen twee doses met een tussenliggende periode van 28 dagen.

In tien andere landen loopt ook een test, onder meer in Marokko, dat 80 procent van zijn bevolking wil beschermen met de vaccins van Sinopharm en Astrazeneca.

'De rek in verpleeghuizen is eruit'

De verpleeghuizen kunnen "meer zorg die op ze afkomt niet hebben; de rek is eruit". Dat zei bestuurslid Conny Helder van zorgkoepel Actiz in een nieuwe briefing voor Tweede Kamerleden. De ouderenzorg worstelt sowieso al met een tekort aan 50.000 personeelsleden en in deze coronatijd ligt het ziekteverzuim op 10 procent. Normaal is dat 7 procent.

Op dit moment zijn nog niet alle 1273 covidbedden in de verpleeghuizen bezet, maar ook daar is de huidige versnelling van de uitbraak te zien. "We zien een besmettingsgraad van 30 tot 40 procent in sommige verpleeghuizen in bijvoorbeeld Brabant", zei Helder.

3,7 miljard extra steun van het kabinet voor bedrijfsleven

Het kabinet ziet af van de geplande versoberingen van de steunmaatregelen vanwege de coronacrisis. Het trekt 3,7 miljard euro extra uit voor nieuwe maatregelen. Zo komt er een extra tegemoetkoming voor bedrijven met hoge omzetverliezen, bijvoorbeeld omdat zij gesloten zijn.

Het kabinet zegt met de uitbreiding zoveel mogelijk te willen voorkomen dat Nederlanders hun baan of bedrijf verliezen, nu het virus langdurig invloed heeft op delen van de economie.

De tegemoetkoming voor bedrijven met grote omzetverliezen wordt verhoogd. Afhankelijk van het omzetverlies bedraagt de subsidie tussen de 50 en 70 procent. Idee daarachter is dat bedrijven met de grootste verliezen de meeste steun krijgen. Het kabinet denkt daarbij bijvoorbeeld aan cafés.

De NOW-regeling voor inkomenssteun blijft in het eerste kwartaal van 2021 gelijk aan het laatste kwartaal van dit jaar. Verder komt er een nieuwe regeling voor mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen, de zogenoemde 'TONK'.

"Het zal niet voor iedereen voldoende zijn", waarschuwt minister Wiebes van Economische Zaken:

'Kabinet moet zich fel verzetten tegen uitspraken dat PCR-testen niet deugen'

Het kabinet moet zich feller uitspreken tegen berichten dat het coronavirus niet bestaat of dat de meest gebruikte PCR-testen onbetrouwbaar zijn. Dat adviseert het Outbreak Management Team, de groep corona-deskundigen die het kabinet adviseren.

"Het OMT vindt het wenselijk dat hierover stelling wordt ingenomen door de beleidsmakers, waarbij men zich uitspreekt dat bewuste desinformatie onacceptabel is", staat in het laatste advies aan het kabinet.

Merkel wil harde lockdown in weken na Kerst, hotels rond Kerst dicht

Angela Merkel heeft zich in het Duitse parlement voor een harde lockdown na de Kerst uitgesproken. Ze wil dat winkels tot 10 januari gesloten blijven. Ze volgt daarmee het advies van wetenschappers. "We moeten alles doen om ervoor te zorgen dat we niet weer een exponentiële groei krijgen", zei de bondskanselier.

Als het aan Merkel ligt blijven de hotels in de kerstperiode dicht. Zo wil ze voorkomen dat families bijeenkomen en familieleden het virus aan elkaar overdragen. "Het spijt me zeer, maar als we prijs moeten betalen dat de sterftecijfers van dag tot dag toenemen, is dat niet acceptabel. Daarom moeten we dit doen."

Merkel waarschuwde dat de coronapandemie tot een economische machtsverschuiving kan leiden. De pandemie kan de machtsverhoudingen herschikken, zei ze. Ze wees op de groei dit jaar van de Chinese economie en de krimp in de VS, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

Duitsland moet volgens haar alles doen om de weg naar herstel te vinden. "Duitsland moet bij de landen gaan horen die de crisis succesvol bestreden hebben", zei ze. Het krachtige herstel in het derde kwartaal vindt ze bemoedigend.

Sneltests voor alle bedrijven

Vanaf 21 december kunnen alle bedrijven en instellingen sneltests bestellen bij de Rijksoverheid via het Landelijk Coördinatiepunt Hulpmiddelen (LCH), dat meldt minister De Jonge in een brief aan de Tweede Kamer.

De mogelijkheid voor bedrijven om hun eigen werknemers te gaan testen, was al aangekondigd door De Jonge. De testmogelijkheid komt naast de bestaande testlocaties van de GGD. Om de antigeentests af te mogen nemen moeten bedrijven voldoen aan een aantal voorwaarden. De belangrijkste is de aanwezigheid van een arts of arbodienst bij het testen.

Bedrijven krijgen bij een bestelling een toolkit van de overheid met informatie. De testuitslagen moeten door de bedrijven worden doorgegeven aan de GGD, die nog aan een meldportaal werkt.

Hoeveel tests één bedrijf kan bestellen en wat ze kosten is nog niet bekend. Het ministerie van Volksgezondheid heeft grote orders geplaatst bij fabrikanten voor sneltests. Er zijn inmiddels zo'n 7 miljoen stuks op voorraad.

Bijna 1 miljoen werkenden dreigen in geldnood te komen

De Algemene Rekenkamer waarschuwt dat bijna 1 miljoen werkenden de kans lopen om in deze crisis in financiële problemen te komen. Een groot deel van die groep heeft een flexibel contract. Ze lopen een groter risico om hun baan kwijt te raken en juist deze werknemers hebben weinig buffer opgebouwd. Vaak is dat minder dan 1000 euro. Deze groep heeft ook vaker geen partner die genoeg geld binnenbrengt om van rond te komen.

In het onderzoek is gekeken naar het inkomen van bijna alle werkenden over de periode 2010 tot en met 2017. 20 procent van alle flexwerkers had over die periode nauwelijks een buffer opgebouwd. Bij zelfstandigen is dat 9 procent en onder mensen met een vast contract 10 procent.

Een commissie adviseerde het kabinet begin dit jaar om de flexibilisering van de arbeidsmarkt tegen te gaan. Het kabinet zei vorige maand die conclusie te ondersteunen, maar concrete maatregelen zijn nog niet genomen.

Cruiseschip maakt rechtsomkeert op 'cruise to nowhere'

Een cruiseschip van de rederij Royal Caribbean is voortijdig teruggekeerd naar Singapore. Een 83-jarige passagier werd na diarreeklachten positief getest op het coronavirus. Net voor het aan boord gaan, testte ze nog negatief.

De Quantum of the Seas maakte een zogeheten cruise to nowhere (cruise naar nergens). Dat is een drie- of vierdaagse cruise waarbij geen enkele haven wordt aangedaan. Zo hoopt men de kans op een corona-uitbraak te verminderen. Ook mag maar de helft van het normale aantal passagiers aan boord. Die moeten zich vooraf op corona laten testen. Gegeten wordt er niet in groepen, maar in de eigen hut.

De passagiers van de Quantum of the Seas hadden er al drie dagen van hun cruise opzitten.

5,5 miljoen kijkers voor coronapersconferentie

De persconferentie van premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge is gisteravond door 5,5 miljoen mensen bekeken. 3,6 miljoen mensen keken naar NPO 1, 1,47 miljoen naar de speciale uitzending van RTL 4 en 367.000 mensen naar die van SBS6, zo blijkt uit cijfers van Stichting KijkOnderzoek. De twee persconferenties in november over coronamaatregelen trokken meer kijkers: 6,5 en 5,8 miljoen.

De uitzending op NPO 1 was ook het best bekeken tv-programma van gisteravond, gevolgd door het NOS Journaal van 20.00 uur. M met Margriet van der Linden deed het ook goed. Daarin werd doorgepraat over de persconferentie van Rutte en De Jonge, die in de reguliere zendtijd van M viel.

Joe Biden: 100 miljoen vaccinaties in mijn eerste 100 dagen

Aankomend president Joe Biden van de VS wil in de eerste 100 dagen van zijn bewind ten minste 100 miljoen Amerikanen tegen corona laten vaccineren. Dat zei hij bij de presentatie van zijn kabinet en zijn plan om de uitbraak in de VS de baas te worden. In dezelfde periode moeten alle scholen in het land weer opengaan.

Ook herhaalde hij dat de regels voor het dragen van mondkapjes worden aangescherpt. "In 100 dagen kunnen we de ontwikkeling van de ziekte beïnvloeden en het leven voor de Amerikanen verbeteren", zei hij op een persconferentie in zijn woonplaats Wilmington. "Wat je politieke overtuiging ook is, draag 100 dagen lang een mondkapje." Biden vroeg het Congres alle middelen beschikbaar te stellen die voor de vaccinatiecampagne nodig zijn.

De eerste maanden van Bidens presidentschap zullen in het teken staan van de coronabestrijding. Meer dan 283.000 Amerikanen zijn aan de gevolgen van de ziekte overleden en miljoenen Amerikanen zijn hun baan kwijt door de economische crisis.

Technische briefing in Tweede Kamer en persconferentie kabinet over steunmaatregelen

De Tweede Kamer krijgt vanaf 9.30 uur weer een technische briefing van Jaap van Dissel van het RIVM. Ook Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg en Conny Helder van zorgaanbieder TanteLouise en de branchevereniging van zorgorganisaties ActiZ zijn uitgenodigd. De briefing wordt live uitgezonden op NPO 1 en NPO Nieuws.

Om 10.15 uur geeft het kabinet een persconferentie over de extra steunmaatregelen voor zwaar getroffen sectoren. Het kabinet wilde de steun volgend jaar versoberen, maar dat kwam de laatste weken steeds meer onder druk te staan. Daarom gaan de geplande versoberingen niet door. De persconferentie is live te volgen op NPO Politiek. De Tweede Kamer debatteert vanmiddag met het kabinet over de ontwikkelingen rond de coronapandemie. Dat debat begint om 15.00 uur.

Diederik Gommers bang voor derde golf, 58,5 miljoen voor perspectief voor jongeren

Diederik Gommers is bang voor een verdere stijging van het aantal coronabesmettingen, zei hij in Langs de Lijn en Omstreken op NPO Radio 1. De IC-arts die ook lid is van het OMT zegt dat hij zijn hart de komende dagen vasthoudt. "Als de cijfers verder stijgen, kunnen we in een derde golf belanden. Dat kunnen we in het ziekenhuis niet hebben. Het verplegend personeel kan niet op adem komen, terwijl dat eigenlijk wel moet."

Het kabinet stelt 58,5 miljoen euro beschikbaar aan gemeenten om jongeren en jongvolwassenen meer perspectief te bieden in coronatijd. Jongeren moeten door de coronamaatregelen op relatief veel leefgebieden inleveren terwijl zij zelf doorgaans niet tot een risicogroep behoren, stelt het kabinet. Ze ervaren vaak meer dan andere leeftijdsgroepen mentale gezondheidsproblemen zoals eenzaamheid, somberheid en angst.

Een kopje koffie, chocola langsbrengen of een snorretje tekenen op een raam bij een verpleeghuis: het zijn kleine gebaren die grootse effecten kunnen hebben. En juist dat is wat het initiatief #eenkleingebaar wil bereiken. Humanitas is een van de intiatiefnemers. Met de hashtag worden "kleine gebaren met grote gevolgen" op sociale media gedeeld, zegt Kiki Ronday van Humanitas. "We hebben allemaal behoefte aan positiviteit. Met dit kleine gebaar zie je hoe makkelijk het is om iets voor een ander te doen en dat is belangrijk."

Goedemorgen

Welkom in het coronablog van woensdag 9 december. Het liveblog van gisteren is hier terug te lezen.