Reisbranche niet blij met Rutte • Kabinet kijkt begin januari of basisscholen eerder open kunnen

Liveblog gesloten

Morgen zijn we er weer met een nieuw liveblog over de ontwikkelingen rondom de coronacrisis. Fijne nacht!

ANVR niet blij met opmerkingen Rutte

Reisorganisatiekoepel ANVR is niet te spreken over de "boude" uitspraken die Rutte gisteren deed over het boeken van reizen. Rutte adviseerde Nederlanders in zijn toespraak vanuit het Torentje in ieder geval tot half maart geen vakantie te boeken naar het buitenland.

"Dus als ik in 2021 op zomervakantie of op wintersport wil, dan mag dat ook niet. Daar zijn we al helemaal niet blij mee", zei ANVR-directeur Frank Oostdam in Langs de Lijn en Omstreken op NPO Radio 1. "Ik ben zeer teleurgesteld en ook een beetje boos. Iedereen moet 5 weken dicht, maar voor de reisbranche geldt 13 weken. Geen enkele branche houdt dat vol. Ook de reisbranche niet."

Oostdam verwacht dan ook overheidssteun voor de reisbranche. "Als ik hoor dat de horeca een diepvriesvergoeding krijgt voor de voorraad, dan verwacht ik dat dat wij als reisbranche, omdat we drie maanden dicht moeten, ook een compensatie krijgen", zei hij.

Verwarring in winkelstraten: wat is een essentiële winkel?

Alle winkels die geen levensmiddelen of andere basisproducten verkopen, moeten dicht blijven. In de winkelstraten was er nog wel enige verwarring:

Tweede Kamer: onnodige reizen vanaf Schiphol aanpakken

De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat het kabinet op zoek gaat naar mogelijkheden om het aantal niet-noodzakelijke reizen vanaf luchthaven Schiphol tegen te gaan.

De partijen hebben zich geërgerd aan de beelden van drukte op Schiphol, terwijl het kabinet wil dat er zo min mogelijk wordt gevlogen en er tot medio maart geen vakanties geboekt worden. "De beelden laten zien dat deze dringende adviezen niet aan iedereen zijn besteed", zei CDA-fractievoorzitter Heerma.

De partijen willen dat het kabinet gaat kijken hoe dit het beste aangepakt kan worden.

Koning schrapt nieuwjaarsreceptie voor coronahulpverleners

Een nieuwjaarsontvangst waarbij de koning met coronahulpverleners zou praten gaat niet door vanwege de lockdown, laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten. De bijeenkomst zou 12 januari zijn op Paleis Noordeinde, het werkpaleis van de koning. Het is niet bekend of de receptie na de lockdown alsnog plaatsvindt.

Jongeren Urk hinderen coronatestbus

Jongeren op Urk hebben meerdere keren de stekker uit een elektrische laadpaal getrokken van een bus van de GGD waarin getest wordt op het coronavirus. Daardoor vielen licht, warmte en internet uit.

Toen medewerkers er wat van zeiden is er vuurwerk naar ze gegooid, zegt wethouder Freek Brouwer op Twitter. "Ik schaam me diep."

Veertig agenten gewond na protesten in Oekraine

Ongeveer veertig politieagenten in de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn gewond geraakt bij coronaprotesten. Een agent raakte bewusteloos na een klap op zijn hoofd. Tientallen agenten hadden brandende ogen door gas. Drie agenten moesten naar het ziekenhuis nadat ze belaagd werden door dronken betogers.

In Kiev zijn al enkele weken demonstraties tegen de coronamaatregelen gaande. Veel winkeliers zijn kwaad op de overheid vanwege de strenge maatregelen die voor het nieuwe jaar zijn afgekondigd.

President Zelensky heeft een lockdown aangekondigd die van 8 tot 24 januari duurt. In die periode moeten winkels sluiten, net als de horeca en sportscholen. Ook mogen grote groepen mensen niet meer samenkomen.

In Oekraïne zijn ongeveer 900.000 mensen besmet geraakt met het virus.

Het regent annuleringen bij dit hotel: 'We gaan in winterslaap'

In hotels mochten overnachtende gasten tot gisteravond nog uit eten en drinken. Maar vanwege de harde lockdown is dat nu niet meer toegestaan. Eet- en drinkgelegenheden in hotels moeten nu vijf weken dicht.

Ook roomservice is niet meer toegestaan. Overnachten mag nog wel, en hotels mogen net als andere horeca een afhaalfunctie bieden. Gasten moeten het eten dan zelf ophalen en op de kamer nuttigen.

Hoewel slapen dus nog wel mag, regent het bij het Conscious Hotel in Amsterdam annuleringen.

Buitenlandse Zaken: hele wereld nu code oranje

Vanaf morgen geldt het reisadvies code oranje voor alle landen in de wereld. Dat betekent dat alleen noodzakelijke reizen mogelijk zijn en bij terugkomst in Nederland een quarantaineverplichting geldt.

Tot nu toe stonden alleen nog de Canarische Eilanden op geel, net als de Caribische eilanden Aruba en Bonaire. Premier Rutte kondigde in het coronadebat in de Tweede Kamer al aan dat Aruba en Bonaire op oranje zouden gaan.

De Jonge: we kunnen niet meteen vaccineren na goedkeuring EMA

Als het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) zoals verwacht maandag het coronavaccin van Biontech/Pfizer goedkeurt, betekent dat nog niet dat er meteen kan worden begonnen met inenten. Minister De Jonge van Volksgezondheid zei in de Tweede Kamer dat hij nog geen datum kan geven voor de eerste vaccinaties in Nederland.

Hij hoopt begin volgende week meer duidelijkheid te kunnen bieden over de planning van de vaccinatie. De Jonge wees erop dat na de goedkeuring van het EMA eerst de Europese Commissie nog groen licht moet geven en dat de fabrikant het vaccin ook nog moet leveren. Verder moet de Gezondheidsraad nog een advies uitbrengen over welke doelgroep het meest geschikt is voor dit vaccin.

"Er moet dus nog een hoop gebeuren. Het moet zo snel mogelijk, maar wel verantwoord."

Kabinet schoorvoetend bereid te kijken naar eerder heropenen basisscholen

Het kabinet is bereid begin januari nog eens te bekijken of de basisscholen eerder open kunnen dan op 18 januari. Maar premier Rutte zei in de Tweede Kamer dat daar niet te veel van verwacht moet worden. "Ik zeg geen keihard nee, maar ik wil ook geen valse verwachtingen wekken", zei Rutte.

Verschillende partijen zijn niet gelukkig met de langdurige sluiting van de basisscholen, omdat ze vrezen voor onderwijsachterstanden. D66 en PvdA stellen voor om te kijken of de sluiting een week korter kan duren.

Premier Rutte wees erop dat je daar dan al rond 3 januari een beslissing over moet nemen. "En dan weten we nog heel weinig over de effecten van lockdown en de feestdagen." Omdat de Kamer bleef aandringen zegde Rutte toch toe dat het kabinet er begin januari naar zal kijken. "Maar word niet boos als het niet blijkt te kunnen", voegde hij eraan toe.

Kabinet gaat met maatschappijen praten over minder vliegen

De premier roept Nederland nogmaals op alleen echt noodzakelijke reizen te maken naar het buitenland. "Als je nu nog zo onbeschaamd bent om op wintersport te gaan, dat is echt asociaal!" Het is ook niet meer de bedoeling dat mensen naar Aruba of Bonaire reizen voor vakantie. Ook voor die Caribische eilanden geldt nu code oranje. Het waren de laatste twee overzeese delen van het Koninkrijk die nog geen negatief reisadvies hadden.

Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat gaat de luchtvaartmaatschappijen nogmaals wijzen op het negatief reisadvies dat voor bijna de hele wereld geldt. Dat heeft premier Rutte toegezegd in de Tweede Kamer, waar verschillende partijen zich ergeren aan beelden van drukte op Schiphol, terwijl winkels en scholen dicht moeten.

Volgens Rutte is er, als dat gesprek onvoldoende effect heeft, alleen nog een algeheel vliegverbod mogelijk om in te grijpen. "Maar geloof me, dat wil niemand. We kunnen niet de hele burgerluchtvaart stilleggen."

Oproep Rutte: koop bij lokale kleine ondernemer

Premier Rutte roept Nederlanders op om ook boodschappen te doen bij kleinere winkels in de buurt of in de stad, zoals de lokale wijnhandel, een schrijfwarenwinkel of boekhandel. Ook ziet hij dat de kerstcadeaus vooral online gekocht zullen worden bij winkels met een uitgebreide site.

Veel kleinere winkels hebben zo'n website niet. Rutte hoopt dat er dan iets gekocht wordt via de telefoon. Maar het is weer niet de bedoeling dat de aanschaf dan ook aan de winkeldeur wordt opgehaald. "Dat zorgt weer voor meer bewegingen en dat moeten we nu net niet hebben."

Hij gaat staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken vragen of ze een oplossing kan bedenken. Het CDA en de ChristenUnie zijn blij dat Rutte in de bres springt voor de lokale middenstand.

Rutte: pas versoepelingen als effect feestdagen duidelijk is

Pas als duidelijk is welk effect de feestdagen hebben gehad op het aantal besmettingen, gaat het kabinet kijken of versoepeling van de lockdown mogelijk is. Dat heeft premier Rutte gezegd in de Tweede Kamer. Hij hoopt dat iedereen zich aan de regels houdt.

Verschillende partijen willen weten onder welke omstandigheden versoepelingen mogelijk zijn, maar volgens Rutte is het lastig om daar een duidelijk antwoord op te geven. Een belangrijke factor is het aantal IC-opnames per dag. Als dat onder de tien per dag zakt en ook andere cijfers positief zijn, dan kan er gekeken worden naar versoepelingen.

Als de gisteren afgekondigde lockdown het beoogde effect heeft, verwacht Rutte dat dat moment rond 12 januari bereikt wordt. Dat is ook het moment waarop het kabinet weer een nieuwe afweging maakt. Eventuele wijzigingen kunnen dan een week later worden ingevoerd.

Eenmalige vergoeding voor non-fooddetailhandel

Het kabinet trekt extra geld uit voor hulp aan de non-fooddetailhandel. Deze winkels krijgen een vergoeding voor hun al gekochte voorraad, die ze nu niet meer kunnen verkopen. Het gaat om een eenmalige vergoeding, die nog extra uitgewerkt moet worden.

Het gaat om bijvoorbeeld kledingwinkels en cadeauwinkels, die hun voorraad na de lockdown niet meer kunnen verkopen omdat die bijvoorbeeld uit de mode is. Deze week worden meer details bekend.

De nieuwe regeling lijkt op de extra steun die de horeca ook heeft gekregen. Zij kunnen een subsidie krijgen omdat ze bijvoorbeeld bier of eten hebben ingekocht dat ze niet meer kunnen verkopen. De regeling wordt ook wel de ijskast-subsidie genoemd.

Veel winkeliers hebben een voorraad aangelegd speciaal voor de decembermaand.

Zo ook de eigenaar van een kledingzaak in Almelo, die baalt dat zijn winkel dicht moet:

Zo ziet de eerste dag van de lockdown er uit

De eerste dag van de lockdown zorgt voor bijna lege straten. Omdat niet-essentiële winkels dicht zijn en omdat iedereen zoveel mogelijk thuis moet werken, is het rustig op straat, op de wegen en in het openbaar vervoer. Een kleine sfeerimpressie van de eerste dag in lockdown.

Koepel van kerken: blijf zoveel mogelijk thuis en volg diensten digitaal

Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken, waar 31 kerkgenootschappen bij horen, roept kerkgangers op om tijdens de lockdown zoveel mogelijk thuis te blijven. "Maak gebruik van de mogelijkheid om kerkdiensten digitaal uit te zenden en mee te maken."

Wanneer er redenen zijn om toch fysieke diensten te houden, roept de organisatie op om dat met maximaal dertig kerkgangers te doen, exclusief personeel. "Het is duidelijk dat het ter bestrijding van de covid-19-pandemie noodzakelijk is voor de periode tot 19 januari extra maatregelen te nemen."

Voor gebedshuizen geldt een uitzondering op de lockdown. Er gelden geen regels voor het totaal aantal aanwezigen maar het advies is maximaal dertig personen. De bezoekers moeten een vaste zitplaats hebben en 1,5 meter afstand houden.

'Grootste deel pakketpunten in winkels blijft open'

Boekwinkels, bouwmarkten en sigarenzaken hebben vandaag gedwongen hun deuren gesloten. Maar de pakketpunten in het grootste deel van die winkels blijft open, terwijl dat de ondernemers nauwelijks iets oplevert.

"Het is goedkoper om dicht te gaan", zegt Eric Herni, eigenaar van boekwinkel The Read Shop in Almere Haven. Toch is zijn winkel open voor pakketklanten. "De opbrengst van de pakketten zelf is centenwerk, niet eens genoeg om de stroom te betalen." Wel krijgt hij een bedrag per uur van PostNL zolang hij open is.

Niet-essentiële winkels mogen open als ze 30 procent essentiële producten verkochten

Door de nieuwe lockdown die sinds vanochtend van kracht is mogen alleen essentiële winkels open. Dat zijn winkels die producten voorkopen die gelden als eerste levensbehoefte, zoals eten, drinken en medicijnen. De overheid heeft een lijst gepubliceerd van winkels die open mogen.

"Er blijft heel veel onduidelijk onder winkeliers", zegt Jan Meerman, directeur van winkeliersbranchevereniging INretail. "Wanneer ben je essentieel en wanneer niet?" Kort gezegd mag een niet-essentiële winkel open, uitsluitend om essentiële producten of diensten te verkopen, als die voor de lockdown inging al ten minste 30 procent van de omzet uitmaakten.

Temperatuurcheck en persoonsgegevens afstaan in ruil voor avondje uit in Peking

In de Chinese hoofdstad Peking is de horeca open. De voorwaarden voor een avondje uit zijn streng: uitbaters moeten alles grondig schoonhouden en gasten kunnen alleen naar binnen als ze privacygevoelige informatie delen.

'Extra personeel nodig in de ziekenhuizen'

De instroom in de ziekenhuizen neemt dermate toe, dat er toch weer extra zorgpersoneel moet worden ingezet met de feestdagen. In het huidige tempo is voor het eind van het jaar het aantal covidpatiënten in de tweede golf dat van de eerste gepasseerd.

Dat zei Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, op zijn wekelijkse persmoment. Hij wees erop dat de bezetting van de ziekenhuizen wekenlang met zo'n 8 procent tot 10 procent daalde.

Nederlandse ggz maakt zich zorgen om jeugd tijdens lockdown

De Nederlandse ggz maakt zich zorgen over het sluiten van de scholen vanwege de lockdown en vreest een toename van het aantal kinderen en jongeren die mentale problemen krijgen.

"De eerste lockdown liet al zien dat met name kwetsbare kinderen en jongeren hard geraakt worden als ze verstoken zijn van gewoon sociaal verkeer. Angst, depressieve gevoelens en suïcidaliteit namen in die periode toe, kwetsbare kinderen raakten buiten beeld", zegt een woordvoerder.

De brancheorganisatie roept het kabinet dan ook op om de scholen uiterlijk 20 januari weer open te doen en daarna open te houden. "Laten we er met zijn allen voor zorgen dat kinderen en jongeren door deze coronaperiode niet onnodig worden belet in hun ontwikkeling."

GGD: vervroegd besluit over vaccin is goed nieuws

De GGD noemt het goed nieuws dat het EMA acht dagen eerder dan gepland, met een besluit over goedkeuring voor het coronavaccin van Pfizer/BioNTech komt. "We kunnen hierdoor mogelijk iets sneller beginnen met vaccineren", zegt een woordvoerder. "Maar zeker niet acht dagen eerder."

De GGD ging er eerder van uit dat er begonnen kon worden in de loop van januari, en houdt daaraan vast. "We snappen dat het vaccineren snel moet beginnen, maar zorgvuldigheid en veiligheid staan bij ons voorop."

Wanneer het vaccineren dan wel kan starten, kon de woordvoerder nog niet exact zeggen. "Er moeten eerst nog wat stappen worden gezet zodat we kunnen garanderen dat het vaccin veilig is. Locaties en personeel zijn niet het probleem."

Wisselende regels voor gedeeltelijk overdekte ijsbanen

Ondanks het verbod op binnen sporten blijven meerdere overdekte kunstijsbanen voorlopig open. Onder meer de banen in Den Haag, Utrecht, Haarlem en Deventer melden dat schaatsliefhebbers welkom zijn. Op deze banen is het ijs overdekt en is het middenterrein (deels) open.

Twee vergelijkbare ijsbanen, in Breda en Hoorn, moeten van hun veiligheidsregio wel sluiten. "Die verschillen komen doordat in de coronaregels alleen wordt gesproken over binnen en buiten sporten en daar zit niets tussenin", zegt voorzitter Dennis van Rijswijk van de Vereniging Kunstijsbanen Nederland (VKN). "De verschillende veiligheidsregio's interpreteren die regels steeds anders. Daardoor moet een ijsbaan op de ene plek dicht, terwijl die ergens anders wel open mag blijven."

De VKN is niet van plan om bij de landelijke overheid te pleiten voor eenduidiger regels. "Dan ben ik bang dat die laatste banen ook dicht moeten."

De Jaap Edenbaan in Amsterdam heeft helemaal geen dak en ook daar blijven schaatsers welkom. De volledig overdekte ijsbanen vallen onder de regels voor binnen sporten en die blijven de komende vijf weken gesloten voor recreanten. In Heerenveen en Dordrecht mogen topsporters wel blijven trainen.

Laatste schooldag door lockdown: 'Ik ga mijn vrienden missen'

Vanaf morgen zijn alle scholen gesloten vanwege de strenge lockdown. Leerlingen van basisschool Atlantis in Amersfoort zeggen dat ze hun vrienden gaan missen, maar snappen ook dat de sluiting van scholen nodig is.

Kuipers: als aantal ziekenhuisopnames blijft toenemen komen we op piek november

Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg ziet een duidelijke stijging van het aantal ziekenhuisopnames. "De stijging gaat snel, als je deze lijn doortrekt dan zitten we aan het eind van de maand op hetzelfde niveau als de piek van eind oktober, begin november."

Hij verwacht dat ook de eerste dagen van januari een stijging te zien zal zijn. "Dan komen we boven die piek uit", verwacht Kuipers. De piek lag in het najaar rond de 2500 bezettingen.

Dat betekent dat er hard gewerkt moet worden in de ziekenhuizen, zegt Kuipers. "De druk is al hoog en dat geldt dan ook voor de eindejaarsvakantieperiode."

Kamerleden willen dat basisscholen zo snel mogelijk weer open gaan

Verschillende partijen in de Tweede Kamer zijn ongelukkig met de langdurige sluiting van het basisonderwijs die het kabinet gisteren afkondigde. D66 en PvdA willen dat de basisscholen zo snel mogelijk weer open gaan. GroenLinks wil dat het kabinet het besluit terugdraait.

"Alsjeblieft, kom hiervan terug", zei GroenLinks-leider Jesse Klaver in het Kamerdebat over de nieuwste coronamaatregelen. "De prijs is te hoog." Volgens Klaver zal het leiden tot grote onderwijsachterstanden, vooral bij kinderen die toch al kwetsbaar zijn.

Bijna tweeduizend patiënten opgenomen in het ziekenhuis

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6682 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1807 minder dan gisteren werden gemeld.

Er zijn 262 nieuwe coronapatiënten opgenomen op de verpleegafdelingen in het ziekenhuis, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat zijn 78 nieuwe opnames meer dan gisteren.

Op de intensive care werden 46 nieuwe patiënten opgenomen, bijna allemaal doorgestroomd vanaf de verpleegafdelingen. Dat zijn 10 nieuwe opnames meer dan gisteren.

In totaal liggen er nu 1954 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1872), van wie 524 op de IC (gisteren: 503). Er zijn dus meer coronapatiënten opgenomen dan ontslagen of overleden.

Bij het RIVM zijn 86 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren werden nog 35 doden gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 57 doden per dag, tegen 48 doden per dag een week eerder. Dat zijn doden van wie bekend is dat ze het coronavirus droegen; volgens het CBS ligt het werkelijke aantal doden hoger.

Hoe snel het aantal doden verder stijgt hangt mede af van het aantal besmettingen in verpleeghuizen. Er zijn nu 601 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Een week geleden waren dat er 556. Op het hoogtepunt van de eerste coronagolf, op 15 april, waren er 828 verpleeghuizen met minimaal één besmetting.

Aantal besmettingen lager door storing

Het aantal besmettingen vandaag en de afgelopen twee dagen is lager door problemen met het computerprogramma HPZone bij de GGD. Dat laat de GGD weten aan de NOS. Het aantal besmettingen van gisteren en eergisteren valt dus eigenlijk hoger uit dan gemeld.

Dat geldt ook voor de besmettingen die vandaag worden bekendgemaakt. Het gaat om zo'n 6000 positieve tests die nog moeten worden ingehaald. Dat gebeurt de komende dagen, verwacht de GGD, en dat betekent dat het aantal positieve tests de komende dagen hoger zal uitvallen.

VVD: We grijpen niet te laat in, verwijt is te gemakkelijk

Regeringspartij VVD vindt het te gemakkelijk om te zeggen dat het kabinet te lang heeft gewacht met strengere coronamaatregelen. In het Tweede Kamerdebat over de lockdown vinden oppositiepartijen zoals de PvdA en SP dat het kabinet veel eerder had moeten ingrijpen. Maar VVD-fractievoorzitter Dijkhoff wijst de kritiek van de hand, omdat het met terugwerkende kracht gemakkelijk is om te zeggen.

Het kabinet heeft geprobeerd om geen harde maatregelen af te kondigen, terwijl dat weer grote gevolgen heeft voor allerlei sectoren. "Met terugwerkende kracht is het altijd gemakkelijk om te zeggen dat het anders had gemoeten", benadrukt Dijkhoff.

De VVD vindt het ook jammer dat scholen moeten sluiten en kerken geen strengere regels krijgen opgelegd, omdat dat vanwege de godsdienstvrijheid niet kan. Dijkhoff vraagt de kerken nadrukkelijk om het aantal bezoekers te beperken. "Zij moeten zich ook matigen. Ik doe een oproep aan de kerken. Koester je rechten en gebruik dat niet ten volle."

In het debat heeft oppositiepartij PVV vooral kritiek op het nieuwe besluit om niet-essentiële winkels te sluiten. PVV-leider Wilders zegt dat de meeste besmettingen thuis plaatsvinden en niet in de horeca of in drukke winkelstraten. De PVV wil volledige compensatie voor winkeliers en de café- en restauranteigenaren.

Keeper KV Oostende ontslagen na coronafeestje

De Belgische voetbalclub KV Oostende heeft per direct keeper Fabrice Ondoa ontslagen. De 24-jarige Ondoa, die ook uitkomt voor de nationale ploeg van Kameroen, had thuis een coronafeestje georganiseerd.

Tijdens de nacht van zaterdag op zondag werd er melding gemaakt van een illegaal feest in het appartementencomplex van de keeper. Toen de politie ter plaatse kwam, werden de agenten verbaal belaagd. Er werden elf boetes uitgeschreven.

EMA: Pfizer-vaccin mogelijk maandag al goedgekeurd

De Europese toezichthouder voor geneesmiddelen EMA zal mogelijk maandag het coronvaccin van Pfizer-BioNTech goedkeuren. Begin deze maand hield de toezichthouder het nog op uiterlijk 29 december. Toezichthouders in het Verenigde Koninkrijk en de VS deden dat al eerder voor noodgebruik van het vaccin.

De Nederlandse toezichthouder CBG meldt dat er de 21e inderdaad een extra bijeenkomst van de EMA staat gepland. Als er voldoende data zijn, kan er een goedkeuring komen, zegt een woordvoerder. Als er nog onvoldoende informatie is, zal de beoordeling de 29e plaatsvinden.

Pfizer laat in een reactie weten dat het vaccin geleverd kan worden, zodra de toestemming er is. Het ministerie van Volksgezondheid brengt nog in kaart wat dit voor de vaccinatieplanning van Nederland betekent. Het ministerie kan nog niet beloven dat er dit jaar begonnen kan worden met vaccineren.

In eerste instantie krijgt Nederland 507 duizend vaccins van Pfizer-BioNTech. Als eerste komen zorgmedewerkers van verpleeg- en gehandicapteninstellingen aan de beurt.

Supermarkten: geen signalen dat er wordt gehamsterd

Op Twitter verschijnen veel foto's van lege schappen. Vooral de toiletrollen lijken op sommige plaatsen populair, net als in het voorjaar. Het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL), Albert Heijn en Jumbo zeggen echter nog geen signalen hebben gekregen dat er wordt gehamsterd.

Volgens een Albert Heijn zijn de lege schappen op sommige foto's te wijten aan de blokkades bij distributiecentra. "Naar aanleiding van de boerenacties van dit weekend zullen in het oosten van het land onze klanten helaas niet in alle winkels het assortiment aantreffen dat ze van ons gewend zijn. We doen er alles aan om de schappen gevuld te houden."

Jumbo ziet op dit moment ook niet dat klanten op grote schaal extra producten aan het inkopen zijn. "We zien al enige tijd dat het drukker is in onze winkels in aanloop naar de feestdagen." De supermarktketen heeft, net als Albert Heijn, in de aanloop naar Kerst en Oud en Nieuw langere openingstijden.

Ook het CBL stelt dat het in december altijd iets drukker is, maar dat de supermarkten er alles aan doen om de schappen gevuld te houden. De brancheorganisatie maant mensen zoveel mogelijk alleen naar de winkel te komen, doelgericht boodschappen te doen en het winkelbezoek zoveel mogelijk te spreiden. "Doe de boodschappen zoals je het altijd doet, want er is genoeg."

Spaanse vrouw (104) herstelt van corona

Een 104 jaar oude vrouw uit Spanje is hersteld van het coronavirus. Ze raakte besmet en kreeg een longontsteking. Toen ze ontslagen werd uit het ziekenhuis in Madrid vormde het ziekenhuispersoneel een erehaag voor haar. Onder luid applaus werd ze in haar rolstoel naar buiten begeleid.

"Ik hoop dat ik gezond blijf en dat alles goed komt", zei ze na afloop.

Onduidelijkheid over regels, politie grijpt in bij Hema in Schijndel

De politie heeft aan het einde van de ochtend ingegrepen bij de HEMA in het centrum van Schijndel. Een verslaggever van Omroep Brabant zag dat er lingerie, kantoorartikelen en andere niet-essentiële producten werden verkocht. "Wij verkopen alles zoals ze dat ook in de supermarkt doen", vertelde de manager.

Politieagenten namen even later een kijkje. Na een gesprek met de manager en overleg met de gemeente en de veiligheidsregio mocht de winkel alleen nog babyspullen, drogisterij-artikelen en etenswaren aanbieden.

Bij een filiaal van drogisterijketen Kruidvat wilde de politie dezelfde maatregelen nemen, maar ging de manager dwarsliggen. "Wij hebben geen beperkingen gekregen. We mogen gewoon alles verkopen." Een woordvoerder van de keten bevestigde dit tegen Omroep Brabant: "De HEMA mag dat inderdaad niet, maar wij wel. Wij zijn in de eerste plaats een drogisterij en bieden daarnaast al jaren andere producten aan. We gaan daar niet groots op inzetten maar we blijven het wel verkopen."

Dat valt weer verkeerd bij de eigenaresse van de lingeriewinkel tegenover het Kruidvat. "Dit is oneerlijk. Ik verkoop geen lingerie want ik hou mezelf aan de regels, maar de HEMA en Kruidvat doen het wel. Als ze de wet overtreden mogen ze de zaak meteen dichtgooien van mij." Ook andere speciaalzaken in Schijndel voelen zich benadeeld.

Tweede Kamer doet alleen nog 'noodzakelijke' debatten

De Tweede Kamer zal deze week alleen 'noodzakelijke' debatten voeren. Kamervoorzitter Arib heeft daarover afspraken gemaakt met de fractievoorzitters. In een brief aan de Kamerleden wijst Arib op de vergaande maatregelen die het kabinet neemt om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan: "Als parlement dienen we hier rekening mee te houden, ook met het oog op de voorbeeldfunctie die we hebben." Het dagelijks bestuur wil voorkomen dat te veel Kamerleden, bewindspersonen, medewerkers, journalisten en gasten in de Kamer aanwezig zijn en dat er onnodige reisbewegingen worden gemaakt.

Meteen vanmiddag debatteert de Kamer over de nieuwe coronamaatregelen. Verder staan deze week onder meer nog plenaire debatten gepland over de speciale coronavoorzieningen bij de Kamerverkiezingen en over een nieuwe militaire missie in Irak. Na deze week begint het kerstreces.

Ook commissievergaderingen gaan alleen door als die strikt noodzakelijk zijn. De commissies zelf moeten daarover een besluit nemen.

Peiling: overgrote meerderheid schoolleiders begripvol

Bijna 85 procent van de directeuren in het basis-, speciaal en voortgezet onderwijs heeft begrip voor het besluit om de scholen de komende weken te sluiten, meldt hun vakbond AVS na een peiling onder duizend leden.

Veel ondervraagden (78 procent) zeggen dat ze na de kerstvakantie overschakelen op online onderwijs. De rest doet dat al vanaf morgen. "We weten dat onderwijs op school het allerbeste is voor kinderen. We zullen er desondanks het beste van maken", zegt AVS-voorzitter Petra van Haren.

Ze maakt zich zorgen over leerachterstanden bij met name kwetsbare leerlingen en over de sociale veiligheid. Voor kwetsbare kinderen is noodvang mogelijk. "We hebben geleerd van de vorige lockdown en daarom is het heel belangrijk dat deze leerlingen op school kunnen blijven komen."

Hotels verduidelijken: afhalen eten mag wél

De restaurants en bars in hotels zijn vanaf vandaag gesloten en ook de roomservice is stilgelegd, maar het is voor gasten toch mogelijk om eten en drinken van het hotel op hun kamer te krijgen. De branche zegt dat logees bij de hotelkeuken kunnen bestellen en vervolgens afhalen. "Een afhaalfunctie is wel toegestaan", schrijft minister De Jonge in een Kamerbrief (.pdf).

Grote hotelketens zoals Fletcher en Van der Valk bevestigen dat ze inderdaad take-away aanbieden. Ook blijft het gewoon mogelijk om elders bestelde maaltijden op de kamer te nuttigen.

GGD gaat zorgpersoneel in zes weken vaccineren

Het vaccineren van zorgpersoneel van verpleeghuizen en instellingen door de GGD gaat in totaal zes weken duren. In de loop van januari moeten 225.000 mensen hun eerste prik krijgen. De tweede prik volgt in februari. Voor beide rondes heeft de GGD drie weken nodig.

In het radioprogramma 1 op 1 op NPO Radio 1 zei André Rouvoet, voorzitter van GGD GHOR Nederland, dat hij nog niet kan zeggen wanneer er precies gestart wordt. "Ik ga er geen datum op plakken. Je wilt los gaan met vaccineren zodra het zorgvuldig en veilig kan."

Er worden verspreid over Nederland 25 locaties opgezet om zorgpersoneel in te enten. Er zijn per locatie 30 medewerkers nodig om te prikken. Dat personeel is straks beschikbaar, verzekerde Rouvoet.

Volgens Rouvoet is het registratiesysteem voor wie welk vaccin heeft gehad - en wanneer iemand zijn tweede prik moet - nog in ontwikkeling. Dat het systeem straks werkt en de privacy goed is gewaarborgd, noemt hij cruciaal.

'Europese goedkeuring Pfizer-vaccin op 23 december'

De Europese toezichthouder voor geneesmiddelen EMA geeft op 23 december zijn goedkeuring aan het coronavaccin van Pfizer-BioNTech. Dat heeft een bron bij de Duitse regering tegen persbureau Reuters gezegd. De EMA zei begin deze maand dat het uiterlijk op 29 december met een oordeel zou komen. Het oordeel over het vaccin van Moderna zou twee weken later volgen, op 12 januari.

De Duitse minister van Volksgezondheid Spahn zegt dat hij hoopt dat de EMA voor Kerstmis zijn goedkeuring geeft. Hij denkt dan voor de jaarwisseling met vaccineren te beginnen.

Het Pfizer-BioNTech- vaccin wordt in het Verenigd Koninkrijk en de VS al toegediend. De verwachting is dat ook in Nederland de eerste vaccins van dit merk zullen zijn.

In de EU heeft de Europese Commissie het laatste woord over toelating, maar het advies van de EMA wordt doorgaans opgevolgd.

Lockdown Frankrijk opgeheven, Fransen zijn er neerslachtig van geworden

In Frankrijk is vandaag de lockdown beëindigd die zes weken geleden van kracht werd. De Fransen moesten binnen- en thuisblijven. Het is ze niet goed bevallen, zei correspondent Frank Renout in het NOS Radio 1 Journaal. "Ze zijn er neerslachtig en ontevreden van geworden."

In het voorjaar was er ook al een lockdown in Frankrijk. Toen hadden Fransen het gevoel dat ze samen, het hele land, iets historisch meemaakten, zei Renout. "Maar bij de lockdown van de afgelopen weken snapten de mensen niet waarom bijvoorbeeld winkels wel open mochten en restaurants niet. Niet iedereen werd meer hetzelfde behandeld, daardoor was de saamhorigheid weg en was er onbegrip over de regels."

Maar er speelt nog iets, hoorde Renout van onderzoeksinstituut IFOP. "De Fransen zien dat de crisis maar voortduurt, zowel qua virus als qua economie. Ze zien geen licht aan het eind van de tunnel, en dat maakt ze meer dan voorheen neerslachtig."

Veel studenten gingen gingen tijdens de lockdown opnieuw bij hun ouders wonen. Tijdens de eerste lockdown vonden ze het nog leuk, maar bij de tweede was het niet gezellig meer. 37 procent van de Fransen had de laatste weken last van stress, 32 procent had last van depressieve gevoelens.

Nu de lockdown voorbij is en de feestdagen eraan komen, is er nog geen verbetering te verwachten. "De Fransen vieren de Kerst het liefst uitgebreid met veel familie. Maar een meerderheid viert het dit jaar in klein gezelschap, omdat de regering dat vraagt. Ook worden er, vanwege de economische crisis, minder cadeautjes gegeven."

Babyboom op kraamafdeling ziekenhuis Uden

Op de kraamafdeling van het Bernhoven Ziekenhuis in Uden is sprake van een babyboom. Die is waarschijnlijk veroorzaakt door de eerste lockdown in maart, schrijft Omroep Brabant.

Normaal gesproken zijn er in de eerste helft van december zo'n 40 tot 45 bevallingen in het Bernhoven Ziekenhuis. Nu zijn het er 66. "Dat is anderhalf keer zoveel", zegt gynaecoloog Jos Vollebergh. "De eerste helft van december slaat alle records."

Belgische minister wil dat burgemeesters optreden tegen Nederlandse funshoppers

De Belgische minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke vreest de komst van Nederlandse funshoppers nu in Nederland de niet-essentiële winkels dicht zijn. "Ik vertrouw ook op desnoods de harde hand van de burgemeesters", zei hij op de Vlaamse zender Radio 1.

In Vlaanderen stijgt het aantal coronabesmettingen weer een beetje. Vandenbroucke zei dat de Belgen "superwaakzaam" moeten zijn, maar vindt een harde lockdown zoals in Nederland nog niet nodig. "Wij hebben in België gekozen voor stabiliteit. We hebben dezelfde regels sinds oktober. We doen niet zoals Nederland, waar je nu een jojobeweging krijgt. Maar dan weet je dat je dat 'niet zo harde regime' lang samen moet volhouden."

Hoe geweldig leuk is funshoppen in België nou eigenlijk? Vandenbroucke richt zich tot de Nederlanders:

Toestemming voor gevecht Badr Hari met Roemeen

De rentree van kickbokser Badr Hari in een gevecht met de Roemeen Adegbuyi gaat door, ondanks de aanscherping van de coronamaatregelen gisteravond. "We hebben officiële toestemming gekregen, zodat ons evenement zaterdag kan doorgaan", meldt organisator Glory.

Sportscholen en andere binnensportlocaties zijn tijdens de lockdown gesloten, maar het kabinet maakt een uitzondering voor topsport.

De locatie van het evenement wordt om veiligheidsredenen geheimgehouden. De organisatie meldt alleen dat het "ergens in Rotterdam" is, zonder publiek in de zaal. Het gevecht is tegen betaling als stream te volgen.

HEMA's toch open, maar met beperkt aanbod

Winkelketen HEMA laat weten dat alle filialen open zijn. "Alle filialen in Nederland zijn gewoon open voor levensmiddelen en andere essentiële producten, die je ook in de supermarkt kan kopen", meldt de keten op Twitter.

Medewerkers zijn de hele nacht bezig geweest om de winkels klaar te maken. De kleding, woonspullen en cadeautjes kun je alleen nog online bestellen, schrijft De Stentor. "We zijn de grootste banketbakker van Nederland. Het zou gek zijn als we dicht zouden gaan", zegt Hema-woordvoerder Frederike van Urk tegen de krant.

Het kabinet liet gisteren weten dat vanaf vannacht alleen winkels die essentiële spullen verkopen nog open mogen. Genoemd werden onder meer supermarkten, slagers en bakkers.

Strengste Engelse coronaregels gelden nu ook in Londen

Voor nog eens 10,8 miljoen Engelsen gaat vannacht een nieuw pakket coronamaatregelen in. Het zijn de inwoners van Londen, het grootste deel van het graafschap Essex en delen van graafschap Hertfordshire.

Het nieuwe pakket maatregelen is het strengste pakket dat de Britse regering op dit moment in Engeland kan opleggen. Bezoek ontvangen thuis is niet meer toegestaan, buiten mogen mensen van verschillende huishoudens hooguit met z'n zessen bij elkaar komen. Pubs en restaurants gaan dicht, net als uitgaansgelegenheden als bioscopen, theaters en bowlingbanen. Scholen en winkels blijven wel open en sportscholen en kappers ook.

Minister van Volksgezondheid Hancock zegt dat de maatregel nodig is om de exponentiële groei van het aantal besmettingen tot staan te brengen. Hij wijt die groei aan de komst van een nieuwe variant van het virus.

De nieuwe maatregelen treft 34 miljoen mensen. Schotland en Wales voeren hun eigen coronabeleid.

Kamerdebat coronamaatregelen begint om 14.00 uur

De Tweede Kamer debatteert vanmiddag vanaf 14.00 uur over de nieuwe coronamaatregelen, die om middernacht zijn ingegaan. Het wekelijkse Vragenuur gaat niet door.

Gisteravond werd al duidelijk dat de oppositiepartijen in de Tweede Kamer vrezen dat veel groepen hard getroffen worden door de lockdown. SP, PVV, GroenLinks, Forum voor Democratie en 50Plus uiten hun zorgen over winkeliers, scholieren, studenten, de horeca en ouderen. De oppositie vindt dat het kabinet te lang gewacht heeft met hard ingrijpen.

Het debat is te volgen via de kabel of online te volgen via NPO Politiek.

Experts waarschuwen voor gevaren bij opstarten van vliegverkeer

Luchtvaartdeskundigen waarschuwen bij de BBC voor onverwachte gevaren als het vliegverkeer weer op gang komt. Piloten die gedwongen thuiszaten kunnen hun routines kwijt zijn en toestellen die een tijd niet gebruikt werden, zijn mogelijk niet goed onderhouden. "Voor elk toestel is er een lijst aan onderhoudsinstructies, maar dit is nog nooit op zo'n grote schaal gedaan", zegt Greg Waldron van luchtvaarttijdschrift FlightGlobal.

Een verzekeraar zegt dat er piloten weer aan het werk gaan die eerst nog 'op gang' moeten komen. "Dat is een groot probleem." De internationale luchtvaartorganisatie IATA zag het aantal harde landingen het afgelopen jaar snel toenemen.

"Bij het besturen van een vliegtuig komt veel techniek kijken", zegt Waldron van FlightGlobal. "Het is niet iets dat automatisch doet, zoals fietsen", Volgens hem hebben vliegtuigmaatschappij extra oefentijd geboekt in vluchtsimulators.

Steun in Japan voor doorgaan Olympische Spelen brokkelt verder af

Een groot deel van de Japanners wil dat de Olympische Spelen volgend jaar zomer niet doorgaan. In een enquête van de nationale omroep NHK is 32 procent voorstander van afgelasting, 31 procent wil dat de Spelen opnieuw worden uitgesteld.

Slechts 27 procent van de ondervraagden heeft er geen problemen mee dat de Spelen op 23 juli volgend jaar van start gaan. In oktober werd de enquête ook gehouden. Toen zei 40 procent van de ondervraagden nog dat de Spelen door zouden moeten gaan zoals gepland, met 23 procent die om een afgelasting vroeg.

De Olympische Spelen zijn in verband met de coronapandemie al met een jaar verschoven. De oorspronkelijke openingsceremonie zou plaatshebben op 24 juli 2020.

In het bericht van NHK is onduidelijk in hoeverre angst voor corona een rol speelt bij de wens tot afgelasting of uitstel.

RIVM: minimaal 50.000 gezonde levensjaren verloren gegaan in eerste golf

Door uitstel en afzeggingen van doktersafspraken tijdens de eerste coronagolf gaan op termijn minimaal 50.000 gezonde levensjaren verloren. Dat stelt het RIVM in het rapport "Impact van de eerste COVID-19-golf op de reguliere zorg en gezondheid".

In ziekenhuizen, bij huisartsen en bij andere zorginstellingen werden tussen maart en augustus veel afspraken en behandelingen afgezegd of uitgesteld. De gezondheidswinst die deze behandelingen normaal gesproken opleveren, is daardoor niet bereikt, schrijft het RIVM.

Het aantal van 50.000 geeft niet het aantal sterfgevallen aan. Een gezond levensjaar kan zowel door vroegtijdige sterfte als door verminderde kwaliteit van leven verloren gaan. In de schatting van minimaal 50.000 verloren gezonde levensjaren is het aandeel van verminderde kwaliteit van leven relatief groot en het aandeel van vroegtijdig overlijden kleiner.

De meeste verloren gezonde levensjaren zijn het gevolg van niet uitgevoerde behandelingen binnen de specialismen oogheelkunde en orthopedie, zoals staar-, knie- en heupoperaties.

Bijna 8,4 miljoen mensen keken op tv naar toespraak Rutte

De toespraak van premier Rutte gisteravond vanuit het Torentje is op tv door bijna 8,4 miljoen mensen bekeken. Nog nooit keken zo veel mensen naar een niet-sportprogramma.

Ruim 6 miljoen mensen keken naar NPO 1, 1,9 miljoen mensen naar RTL4 en bijna een half miljoen naar een extra uitzending op SBS 6.

De toespraak van Rutte in maart werd door 7,6 miljoen bekeken. NOS-onderzoeker Paul Hek sprak toen van een "historisch moment, dat niemand snel zal vergeten".

'Anderhalvemetersamenleving' is Van Dale Woord van het Jaar

Woordenboekmaker Van Dale heeft 'anderhalvemetersamenleving' uitgeroepen tot het Woord van het Jaar 2020. Het kreeg bijna 30 procent van de 12.000 stemmen die werden uitgebracht op de Van Dale-site.

'Fabeltjesfuik', dat refereert aan mensen die op sociale media voortdurend complottheorieën op hun tijdlijn te zien krijgen, eindigde als tweede met 11 procent van de stemmen. Het scheldwoord voor iemand die bijvoorbeeld de ernst van de coronapandemie ontkent - 'viruswappie' - completeert de top drie.

Dikke Van Dale-hoofdredacteur Ton den Boon maakte het Woord van het Jaar bekend via Twitter:

Alarmerende boodschappen OMT en Van Dissel, kort voor lockdownbesluit

Kort voor het kabinet besloot tot de strengste maatregelen tot nu toe in de coronacrisis, kregen de betrokken kabinetsleden alarmerende boodschappen van zowel het Outbreak Management Team (OMT) als RIVM-baas Jaap van Dissel.

De experts die verzameld zijn in het adviesorgaan schrijven onder meer dat het stijgende aantal besmettingen het OMT "zeer verontrust" en "grote zorgen" baart. Er zouden zo snel mogelijk extra maatregelen afgekondigd moeten worden. Anders zou het aantal besmette personen zomaar het aantal kunnen overtreffen van maart, tijdens het hoogtepunt van de eerste coronagolf.

Verder zou zonder aanscherping de gedeeltelijke lockdown mogelijk nog maanden moeten gelden.

Demonstraties in Rotterdam, Vlissingen en Den Haag

Zo'n 300 mensen protesteerden gisteravond voor het stadhuis in Rotterdam tegen de verscherpte coronamaatregelen. De demonstranten riepen leuzen als 'Rutte rot op'. Rond 22.00 uur waren er nog 50 betogers rondom het Weena over.

Het ging om een 'vreedzaam burgerinitiatief' waarbij de anderhalvemeterregel niet wordt nageleefd, meldt Rijnmond. Er wordt hier en daar vuurwerk afgestoken, maar dat stelt volgens de politie niet veel voor. "Er is in ieder geval niet met vuurwerk gegooid", zegt een woordvoerder.

In Vlissingen werd het stadhuis bekogeld met stenen en vuurwerk. Eerder op de avond hielden betogers in Den Haag een lawaaiprotest bij het Torentje waar premier Rutte zijn toespraak hield. De politie heeft daar twee betogers opgepakt.

Welkom in het coronablog

Hartelijk welkom in het coronablog van dinsdag 15 december. We houden je in dit blog de hele dag op de hoogte van het belangrijkste nieuws rondom de coronacrisis. Het blog van gisteren teruglezen? Dat kan hier.