Van veelbelovend naar ondermaats: Koemans vernieuwde Oranje stelt zwaar teleur

• Jesse Wieten

  redacteur Nederlands elftal

Bondscoach Ronald Koeman hoopte in zijn vernieuwingsproces bij Oranje deze interlandperiode de bevestiging te krijgen van de veelbelovende start na de zomer tegen Bosnië en Herzegovina (5-2) en Duitsland (2-2).

Hij kreeg deze week in het vervolg van de Nations League tegen Hongarije (1-1) en Duitsland (1-0) stof tot nadenken, met een ontluisterende eerste helft gisteravond in München als dieptepunt.

Op allerlei vlakken viel het Nederlands elftal door de mand. Bij afwezigheid van Virgil van Dijk was Oranje stuurloos, de afstemming in de verdediging was er niet, het middenveld gaf niet thuis en de aanvallers waren onzichtbaar.

Timber deelt in malaise, Wieffer maakt goede beurt

Met Ryan Gravenberch, Tijjani Reijnders en Quinten Timber koos Koeman voor hetzelfde middenveld als tegen Hongarije. Een logische keuze: de revelatie van Liverpool, de motor van AC Milan en de aanvoerder van Feyenoord. Geen verkeerd middenveld, een middenveld in vorm bovendien. Dat viel tegen.

Vooral voor Timber was het bij afwezigheid van Frenkie de Jong, Teun Koopmeiners en Jerdy Schouten een kans om aan te haken. Tegen Hongarije bleef hij moeizaam overeind in een fysieke strijd en kreeg hij veel overtredingen te verwerken. Al was hij niet alert genoeg bij de Hongaarse goal.

Tegen Duitsland deelde Timber gisteren in München in de malaise en bracht hij zijn ploeg met slordigheden en slechte oriëntatie enkele keren in de problemen. Timber werd bij rust gewisseld, net als de tegenvallende Reijnders. Gravenberch bleef ondanks slordigheden langer staan.

De een zijn dood was de ander zijn brood: Mats Wieffer bracht als vervanger van Timber meer lijn in het spel. De 24-jarige middenvelder van Brighton & Hove Albion zag het afgelopen half jaar bij zijn afwezigheid door een blessure anderen hun kansen pakken en moest weer achteraan aansluiten in de middenveldrij. Gisteren maakte Wieffer echter een goede beurt.

Bejubelde spitsen Brobbey en Zirkzee maken geen vuist

Na de sterke optredens van Joshua Zirkzee en Brian Brobbey in de vorige interlandperiode bleven de bejubelde spitsen van Oranje opvallend doelpuntloos bij hun clubs. Een vaste nummer één ziet Koeman nog niet en daarom kregen ook in deze week beiden een wedstrijd toebedeeld.

De 23-jarige Zirkzee liet tegen het defensieve Hongarije bij vlagen zijn klasse zien, maar had het verder vooral lastig. Daarbij ontbrak de scherpte voor de goal. De 22-jarige Brobbey werd tegen Duitsland nauwelijks bereikt. Ze moeten het allebei de komende tijd maar bij hun clubs laten zien.

Van Dijk wordt gemist, Van de Ven pakt kans niet

Centraal in de verdediging deed zich bij de zeldzame absentie van de geschorste Virgil van Dijk een unieke kans voor links in het centrum. Micky van de Ven kreeg in zijn tiende interland voor het eerst een basisplek op zijn favoriete positie.

De verdediger van Tottenham Hotspur kon allerminst overtuigen en oogde heel nerveus. De start was dramatisch na ongekend geklungel met Jorrel Hato, maar dat bleef onbestraft omdat de vroege Duitse goal vanwege buitenspel werd afgekeurd.

Ook daarna bleef Van de Ven een bron van onrust en dat kwam mede door het ogenschijnlijk totale gebrek aan communicatie achterin. Het was chaos troef, ook bij aanvoerder Stefan de Vrij en doelman Bart Verbruggen.

Het leek allemaal direct te herleiden tot de afwezigheid van Van Dijk. Op de aanvoerder is het een en ander aan te merken, zoals zijn afwachtende stijl van verdedigen, maar coachen en communiceren doet hij wel.

Potentiële nieuwe leiders geven niet thuis

Het was interessant om te zien wie de afgelopen week bij afwezigheid van zoveel routiniers (Virgil van Dijk, Nathan Aké, Frenkie de Jong, Memphis Depay, Georginio Wijnaldum, Daley Blind, Marten de Roon) stappen zou maken in de pikorde bij Oranje.

"Een andere hiërarchie ontstaat door wedstrijden en prestaties", zei Koeman.

Denzel Dumfries stond op tegen Hongarije, door met de aanvoerdersband om zijn arm de 1-1 binnen te koppen. Maar de 28-jarige Dumfries heeft met zijn ervaring en goals en assists al een hoge plek in de pikorde.

Koeman wees zelf naar de 25-jarige Cody Gakpo als een nieuwe 'baas'. Na De Vrij (72 interlands) en Dumfries (62) was Gakpo (34) gisteren de meest ervaren intenational. Hij pakte de handschoen gisteren niet op.

En verderop in de rij? De 21-jarige Xavi Simons (24 interlands), de 26-jarige Tijjani Reijnders (19) en de 22-jarige Ryan Gravenberch (16). Ook zij stonden niet op in München, al had Simons met een gevaarlijk schot nog bijna een moment als tegen Engeland op het EK.

Het was te weinig. De potentie is er absoluut, maar het vernieuwde Oranje heeft een lange weg te gaan.