Straks begint Prinsjesdag, dit weten we nu al

Vandaag is het de derde dinsdag van september, de dag die traditiegetrouw in het teken staat van koets, koffertje en koopkracht. Deze Prinsjesdag belooft niet veel anders te verlopen dan gebruikelijk, behalve dat in ieder geval één iemand zal schitteren door afwezigheid: minister Blok, als designated survivor.

Vanmiddag om 15.00 uur, als de Troonrede is uitgesproken en de Ridderzaal weer is leeggestroomd, biedt minister Hoekstra van Financiën de Miljoenennota en de rijksbegroting aan de Tweede Kamer aan. Dan weten we precies welke plannen het kabinet voor volgend jaar heeft en welk prijskaartje daaraan hangt.

Een deel van de plannen is de afgelopen periode al uitgelekt. Een overzicht:

Het kabinet mikt in totaal op 3 miljard aan lastenverlichting voor burgers. En dan vooral voor diegenen met een zogenoemd middeninkomen. Ze zouden er ruim 2 procent op vooruit moeten gaan volgend jaar. Ter vergelijking: de koopkracht nam vorig jaar gemiddeld toe met 0,3 procent en een jaar eerder met 0,5 procent.

Overigens zijn er mitsen en maren. Ten eerste zijn koopkrachtvoorspellingen afgelopen jaren niet altijd uitgekomen, onder meer doordat economische ontwikkelingen in binnen- en buitenland moeilijk te voorspellen zijn. Ten tweede: koopkrachtplaatjes gaan over gemiddelden, voor individuen zijn het vooral persoonlijke omstandigheden (zoals gezinsuitbreiding of promotie) die de het inkomen beïnvloeden. Lees hier meer over wat koopkrachtramingen nu eigenlijk zeggen.

De coalitie wil meer mensen aan een huis helpen, vooral starters. Daarom denkt het kabinet bijvoorbeeld na over het schrappen van de overdrachtsbelasting voor starters en het extra belasten van speculanten. Maar de coalitie moet nog kijken naar de precieze uitwerking van zo'n maatregel.

Ook wil het kabinet dat er meer nieuwe woningen worden gebouwd. Gemeenten die nieuwbouwprojecten beginnen, kunnen daarvoor subsidie krijgen, bijvoorbeeld voor het bouwrijp maken van grond. De coalitie trekt daar eenmalig 1 miljard euro voor uit. Ook voor woningcorporaties wordt geld vrijgemaakt. Als zij nieuwe woningen bouwen, kunnen ze korting krijgen op de verhuurdersheffing. In totaal maakt het kabinet daar de komende 10 jaar 1 miljard euro voor vrij.

Arbeidsmarkt

Zelfstandigen, zoals zzp'ers, krijgen minder belastingvoordeel. Het kabinet gaat de zelfstandigenaftrek namelijk stapsgewijs verlagen. Dit jaar mogen zelfstandigen nog maximaal 7280 euro van hun winst aftrekken (zodat ze minder belasting hoeven te betalen), maar dat moet uiteindelijk maximaal 5000 euro worden. Met deze maatregel wil het kabinet flexwerk ontmoedigen en het gat tussen zelfstandigen en werknemers met een contract verkleinen.

Voor bedrijven verandert er een en ander op het fiscaal gebied: het kabinet sleutelt aan de vennootschapsbelasting, die bedrijven betalen over hun winst. Die belasting gaat vanaf volgend jaar omlaag voor kleine en middelgrote bedrijven die minder dan 200.000 euro winst maken. Bedrijven met meer dan 200.000 euro winst blijven hetzelfde betalen, hoewel aanvankelijk het plan was dat ook hun belastingtarief naar beneden zou gaan.

Multinationals met hoofdkantoren in Nederland, zoals Shell en Philips, gaan hier vanaf 2021 'gewoon' winstbelasting betalen. Nu kunnen die bedrijven nog allerlei kosten van hun winst aftrekken om minder belasting te hoeven betalen, zoals verliezen die ze lijden in het buitenland. Shell betaalde daardoor zelfs helemaal geen winstbelasting in Nederland. Daar komt nu verandering in, want het kabinet neemt een initiatiefwet van GroenLinks over die de belastingafdracht van multinationals aanpakt.

Het kabinet verwacht dat de premie voor de basiszorgverzekering 118 euro per maand wordt, ongeveer 3 euro hoger dan nu. Overigens bepaalt uiteindelijk niet het kabinet die premie, maar de zorgverzekeraars. Die kunnen de schatting van het kabinet, die gebaseerd is op de kosten in de zorg, wel als richtlijn gebruiken. Het verplicht eigen risico blijft hetzelfde als nu (385 euro).

Verder gaat er volgend jaar 300 miljoen euro naar de jeugdzorg. Dat maakte het kabinet eerder dit jaar al bekend in de voorjaarsnota.

Kansrijke projecten

Er komt een nieuwe mogelijkheid om grote investeringen te financieren, zoals in projecten op het gebied van de kenniseconomie en infrastructuur. Het geld dat in die projecten wordt gestopt, moet wel aantoonbaar snel kunnen worden terugverdiend.

Het kabinet bekijkt nog hoe het dit precies gaat regelen. Voor kansrijke projecten kan het in ieder geval geld vrijmaken door te lenen op de kapitaalmarkt. Dat is op dit moment voordelig, omdat de rente negatief is.

Weer krijgt defensie meer. Afgelopen voorjaar kreeg ons leger 461 miljoen euro extra voor 5 jaar en ook morgen gaat er extra geld naar de militairen, volgens uitgelekte stukken wordt dat ruim 50 miljoen euro. De afgelopen decennia is er overigens vooral veel bezuinigd op defensie.

En dan nog dit

Heb je een spaarrekening met meer dan 30.000 euro, maar minder dan 440.000 euro? Dan ga je daar vanaf 2022 veel minder of zelfs helemaal geen belasting meer over betalen. Beleggers met meer dan 30.846 euro en mensen die twee of meer huizen bezitten, gaan juist meer betalen.

Wordt ongetwijfeld morgen vervolgd.

Je kan alles bij de NOS volgen op televisie, radio en op NOS.nl: