Defensie, klimaat en zorg profiteren van meevaller kabinet
Het kabinet maakt dit jaar nog 1,5 miljard euro extra vrij voor onder andere defensie, klimaat en de jeugdzorg. Dat is bekendgemaakt in de voorjaarsnota. Er is extra geld te besteden door meevallers in de zorg, lagere rentelasten en meevallende EU-afdrachten.
"Dat geld gebruiken we om problemen in de samenleving op te lossen", zegt minister van Financiën Hoekstra.
Volgens Hoekstra is de economische groei nog steeds "robuust en stevig", hoewel deze lager is dan waar in het najaar met Prinsjesdag vanuit werd gegaan (geen 2,5 maar 1,5 procent). De Raad van State waarschuwde het kabinet niet te veel uit te geven.
Hoekstra: "Er is nog steeds groei en het gaat om geld dat over is. We proberen in deze kabinetsperiode twee dingen te doen. We brengen de schatkist op orde, maar we doen ook forse investeringen. Dat kunnen we verstandig doen."
Hier gaat het geld van het kabinet naartoe:
Defensie
Om dichter bij de NAVO-doelstellingen te komen, wordt de komende vijf jaar 461 miljoen euro vrijgemaakt voor defensie.
Jeugdzorg
Voor de jeugdzorg wordt dit jaar 420 miljoen euro uitgetrokken, de twee jaar daarna telkens 300 miljoen euro per jaar.
Daarmee komt het kabinet tegemoet aan de klacht van gemeenten dat zij te weinig geld hebben voor hulp aan jongeren met psychische of gedragsproblemen. Sinds de gemeenten de taak in 2015 op hun bordje kregen, is dat budget met bijna een half miljard euro gekrompen. Tegelijkertijd doen steeds meer jongeren een beroep op jeugdzorg. Ongeveer een kwart van het bedrag dat het kabinet nu vrijmaakt gaat naar de GGZ.
Klimaat
Ook maakte het kabinet geld vrij voor nieuwe klimaatplannen, zoals eerder uitlekte naar de NOS. Het gaat om een eenmalig bedrag van 400 miljoen euro voor dit jaar. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro vrijgemaakt. Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto's te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen.
Onderwijs
Omdat er meer leerlingen en studenten zijn dan werd verwacht gaat er ook meer geld naar onderwijs. 55 miljoen euro extra. Daarbovenop krijgen bèta- en techniekopleidingen jaarlijks 41 miljoen euro erbij. Ook deze bedragen kwamen eerder al naar buiten.
Asiel en inspectie
Voor de herbeoordelingen van het kinderpardon is eenmalig 13 miljoen euro beschikbaar en ook de Inspectie voor de Leefomgeving krijgt er jaarlijks geld bij: 15 miljoen euro. Ook wordt er geld vrijgemaakt voor een campagne tegen antisemitisme, 3 miljoen euro trekt het kabinet daarvoor uit.
Duidelijk is dat alle vier de coalitiepartijen 'iets' hebben binnengehaald. Defensie is iets waar met name VVD al langer op hamert. Het geld voor klimaat komt vooral uit de koker van D66, jeugdzorg is iets waar het CDA al langer extra geld voor wil, en de bestrijding van antisemitisme is iets waar de CU voorvechter van is.
Oppositiepartij PvdA reageert kritisch:
Tot aan de lippen
In 2015 kwam de jeugdzorg onder de verantwoordelijkheid van gemeenten te vallen. Sindsdien is het aantal jongeren dat er gebruik van maakt flink gestegen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek waren het er in 2018 428.000. Dat is 8000 meer dan het jaar ervoor. Onder jeugdzorg vallen jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering.
Eerder dit jaar dreigden de Nederlandse gemeenten hun taken in de jeugdzorg aan het Rijk terug te geven, omdat het kabinet volgens hen te weinig geld beschikbaar stelt om die taken goed uit te voeren. Vicevoorzitter Bruls van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het water tot aan de lippen was gestegen.
Minister De Jonge van Volksgezondheid erkende de problemen en zei met het kabinet naar extra geld te gaan kijken. In een toelichting op de voorjaarsnota vandaag zegt De Jonge dat het goed is dat meer kinderen nu eerder in beeld zijn bij jeugdzorg, maar dat gemeenten daarom ook tegemoetgekomen moeten worden met extra geld.
Een deel van het geld is ook bedoeld voor psychisch hulp in de buurt. Uitgangspunt is dat niet alle jongeren in een instelling hulp behoeven, maar soms ook met ondersteuning in de buurt geholpen zijn.