Een week na Irma: de gebeurtenissen op Sint-Maarten tot nu toe

• Jikke Westerink

  redacteur Online

Woensdag 6 september, de dag waarop orkaan Irma over Sint-Maarten raasde. Nu, zo goed als een week later, is de omvang van de schade zichtbaar, hebben koning Willem-Alexander en minister Plasterk het eiland bezocht, zijn de eerste toeristen weer terug naar Nederland en komt de (nood)hulp op gang.

Ben je het overzicht kwijt? Lees hier de belangrijkste berichtgeving van de NOS over Sint-Maarten de afgelopen week.

De orkaan (en haar opvolger)

Rond 06.30 uur (Nederlandse tijd) komt het oog van orkaan Irma woensdag over Sint-Maarten. De orkaan van de zwaarste categorie treft de bovenwindse eilanden vol. Irma haalt windstoten tot ver boven de 300 kilometer per uur.

Hoe groot de schade is, blijft lang onduidelijk doordat communicatie met het eiland vrijwel onmogelijk is. Het is middernacht in Sint-Maarten als Irma huishoudt, en pas bij het ontwaken worden de vernielingen langzaam zichtbaar.

Belangrijke knooppunten, zoals het vliegveld en de haven zijn volledig verwoest. Straten liggen vol puin, auto's staan onder water en huizen zijn onbewoonbaar.

Ondertussen ligt in het gebied alweer een nieuwe orkaan op de loer: José. Die komt waarschijnlijk zaterdag aan. Maar omdat José niet recht over de eilanden trekt, blijft de schade van die orkaan beperkt. De kern van José orkaan blijft op ongeveer 120 kilometer van Sint-Maarten.

Een week later wordt het steeds duidelijker wat voor verwoestende kracht orkaan Irma heeft gehad. Het Rode Kruis schat vandaag dat 9 van de 10 gebouwen op Sint-Maarten beschadigd zijn. Een derde daarvan is compleet verwoest. Volgens de hulporganisatie zijn er nog 200 mensen vermist, onder wie kinderen.

De mensen op de eilanden

Toeristen op Sint-Maarten willen vooral zo snel mogelijk van het eiland af. Medische patiënten, ouderen en kinderen gaan voor.

Uiteindelijk komen de eerste patiënten uit Sint-Maarten op vrijdagavond aan op Curaçao. Tientallen familieleden van onder andere Nederlandse agenten en militairen op het eiland worden zaterdag naar Curaçao gevlogen, om de hulpverlening zoveel mogelijk de vrije baan te geven.

Omdat het vliegveld van Sint-Maarten veel schade heeft opgelopen, is het dagenlang niet mogelijk om met grotere vliegtuigen toeristen op te halen. De luchthaven kan alleen door militaire toestellen worden gebruikt.

Op Sint-Maarten zelf is het een chaos. Eilandbewoners proberen elkaar zoveel mogelijk te helpen, door te zoeken naar familieleden, puin te ruimen en schade te herstellen.

Maar door de verwoestingen kunnen veel mensen niet aan eerste levensbehoeften komen. Daardoor wordt er veel geplunderd. De militairen treden niet op tegen de plunderaars, en ook de winkeliers laten hen begaan, vertelt correspondent Dick Drayer. Mensen op Sint-Maarten voelen zich onveilig en vragen zich af waar hulp blijft.

De (nood)hulp

Voor die hulp wordt al gauw naar Nederland gekeken, maar het contact tussen Nederland en Sint-Maarten verloopt moeizaam. Toch zijn de landen grondwettelijk verplicht elkaar te helpen in dit soort situaties.

Op donderdag, een dag na de orkaan, legt het hulpschip Pelikaan aan in de haven van Sint-Maarten. Twee hulpvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht vertrekken vanaf vliegbasis Eindhoven naar het rampgebied. Aan boord is voedsel en drinkwater, en honderd militairen.

Maar ondanks dat de eerste noodhulp al een dag na de orkaan op het eiland aankomt, wordt er toch getwijfeld of dit allemaal niet beter had gekund. Volgens deskundigen leveren de militairen en hulpdiensten op Sint-Maarten uitstekend werk, maar is de humanitaire hulp achtergebleven bij deze ramp.

Dat lijkt mede voornamelijk te komen doordat de communicatie met het eiland dagenlang volledig plat heeft gelegen. De VN-hulp komt pas op gang zodra de lokale autoriteiten er om vragen, maar die waren niet te bereiken.

Nederland en Sint-Maarten

Nederland stuurt niet alleen militairen die kant op, ook vanuit huis proberen mensen hulp te bieden. Zo opent het Rode Kruis Giro 5125 waarop mensen geld kunnen doneren. Daarnaast wordt de hulporganisatie van alle kanten benaderd door mensen die zelf inzamelingsacties willen houden.

Koning Willem-Alexander en minister Plasterk van Koninkrijksrelaties vertrekken op zondag naar Curaçao. Op maandag doen ze ook Sint-Maarten aan.

En nu?

De vraag is nu natuurlijk hoe duur de opbouw van Sint-Maarten zal zijn en wie dat gaat betalen.

Premier Rutte heeft vandaag aangekondigd dat hij niet "zuinig" wil doen over financiële steun aan het eiland in de nasleep van de orkaan. Volgens hem is duidelijk dat Sint-Maarten de kosten niet zelf kan dragen. Deskundigen zeggen dat dit wel eens een stap kan zijn in het verbeteren van de regeringsrelaties tussen beide landen.

Vrijdag wordt een nationale actiedag georganiseerd voor de slachtoffers op de bovenwindse eilanden. Op die dag is op de publieke omroep en op commerciële zenders de hele dag aandacht voor de actie.