Mogelijk nieuw Nederlands forensisch team naar Oekraïne • Patriarch Kirill niet op sanctielijst

NAVO-chef Stoltenberg waarschuwt opnieuw voor langdurige oorlog

NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg heeft bij een bezoek aan de Amerikaanse president Biden opnieuw gewaarschuwd dat de oorlog in Oekraïne nog lang kan duren. "Oorlogen zijn onvoorspelbaar", zei hij. "Daarom moeten we ons op een lang traject voorbereiden."

In de afgelopen maanden heeft zowel Rusland als Oekraïne zware verliezen geleden, maar het einde is nog niet in zicht. Stoltenberg verwacht dat de oorlog uiteindelijk aan de onderhandelingstafel wordt opgelost. Volgens hem moeten de NAVO-landen Oekraïne zo veel mogelijk steunen, zodat dat land bij onderhandelingen de best mogelijke uitgangspositie heeft.

Nederland is bereid om opnieuw forensisch team naar Oekraïne te sturen

Minister Ollongren wil kijken of Nederland nog een keer een forensisch team naar Oekraïne kan sturen om onderzoek te doen naar oorlogsmisdrijven. "Maar graag in afstemming met andere landen. Dus wanneer en hoe we dat precies gaan doen, dat moeten we nog bespreken."

De minister zei dat bij terugkeer van het eerste team op de vliegbasis Eindhoven. Dat heeft op verzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag bewijs verzameld om plegers van oorlogsmisdaden te vervolgen. Het team bestond uit dertig mensen: marechaussees, explosievenexperts en digitaal specialisten. Ze hebben in de omgeving van Kiev mortuaria bezocht, getuigenverklaringen opgenomen, filmbeelden geanalyseerd en ander sporenonderzoek gedaan.

Een van hen, een marechaussee, zei dat hij geschrokken was van de vernietiging, vooral buiten de hoofdstad Kiev. "Veelal zie je toch dat het civiele doelen zijn, dat het gewoon flats zijn of huizen die door een raket van een vliegtuig of door artilleriebeschietingen of wat voor beschietingen dan ook zijn geraakt." Wat ze precies hebben gevonden, mag hij niet zeggen. Het materiaal moet nog worden geanalyseerd. Hij wil graag terug, omdat hij het werk daar heel zinvol vindt.

Amerikaanse sancties tegen vrienden en jachten van Poetin

De Amerikaanse regering heeft opnieuw sancties opgelegd aan vooraanstaande Russen. Een van de personen die op de sanctielijst zijn geplaatst is de cellist Sergej Roldoegin, een jeugdvriend van Poetin die zijn bezittingen in het buitenland zou beheren. Anderen zijn de Russische miljardairs God Nisanov en Aleksej Mordasjov.

"Russische elites, en ook president Poetin, zijn afhankelijk van complexe netwerken om hun rijkdom en bezittingen te verbergen, te verplaatsen en te behouden", zegt het Amerikaanse ministerie van Financiën. "We gaan door met het opleggen van sancties en het blootleggen van corrupte netwerken waarmee zij zich verrijken."

Ook is beslag gelegd op een superjachtenmakelaardij in Monaco en twee superjachten die met Poetin in verband worden gebracht.

Turkse wapenfabrikant schenkt drone aan Oekraïne

De Turkse wapenfabrikant Baykar schenkt een militaire drone van het type Bayraktar TB2 aan Oekraïne. De bevolking van Litouwen had in een paar dagen tijd bijna 6 miljoen euro voor zo'n drone bijeengebracht. De Litouwse minister van Defensie reisde daarop naar Turkije om het contract te tekenen. Hij kreeg daar te horen dat de wapenfabrikant zo onder de indruk was, dat besloten werd om een drone weg te geven.

Van de inzamelingsactie gaat nu 1,5 miljoen euro naar de aankoop van munitie van de drone, de rest is voor humanitaire hulp voor Oekraïne bestemd.

Russisch-orthodoxe patriarch Kirill toch niet op EU-sanctielijst

De EU ziet toch af van sancties tegen het hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk. Diplomaten zeiden tegen journalisten van verschillende persbureaus dat patriarch Kirills naam ontbreekt in het nieuwe pakket met maatregelen die de EU tegen Rusland wil afkondigen.

Kirill stond aanvankelijk wel op de lijst van personen die gestraft zouden worden vanwege hun steun aan president Poetin en de Russische invasie in Oekraïne. Maar de Hongaarse premier Orbán maakte deze week bezwaar. Hij stond erop dat Kirill eraf werd gehaald. Zo niet, dan zou Hongarije het nieuwe sanctiepakket blokkeren.

In het zesde sanctiepakket stelt de EU een olieboycot tegen Rusland in. Volgens Commissievoorzitter Von der Leyen verminderen de EU-landen de olie-import uit Rusland met 90 procent. Andere onderdelen van dit pakket zijn de afsluiting van de grootste Russische bank, de Sberbank, van het internationale betalingssysteem Swift en een boycot van Russische nieuwszenders.

Gemeenteraad Marioepol: ambtenaren geëxecuteerd

De gemeenteraad van Marioepol zegt dat ambtenaren en vrijwilligers die weigeren samen te werken met de Russen worden geëxecuteerd of in de gevangenis worden gegooid, zegt de raad in een bericht op Telegram. Een van de executies zou zijn uitgevoerd door een vuurpeloton.

Tientallen vrijwilligers die in maart en april burgers hebben geholpen de stad te ontvluchten en voedsel en water hebben geleverd, hebben celstraf gekregen. Een burgemeester van een dorpje in de regio zou zijn veroordeeld tot tien jaar cel door "een neprechtbank" van de afvallige regio Donetsk.

Gouverneur Donetsk: regio telt nog maar 340.000 inwoners

Het aantal inwoners in de Oekraïense regio Donetsk is door de oorlog in het land van 1,67 miljoen gekrompen naar zo'n 340.000. Gouverneur Pavlo Kirilenko meldde die cijfers woensdag, ruim drie maanden na het begin van de Russische invasie.

Russische troepen in het oosten van Oekraïne, waar de regio's Donetsk en Loegansk de Donbas vormen, proberen verder op te rukken. Na de inname van de havenstad Marioepol in het zuiden van Donetsk zijn de steden Kramatorsk en Slovjansk de belangrijkste doelen van het Russische leger geworden, aldus Kirilenko. Momenteel wordt er hevig gestreden om Severonodetsk. Het grootste deel van die stad is in handen van Rusland. Oekraïene zegt het afgelopen nacht tegenaanvallen heeft uitgevoerd.

Vanwege de oorlog zijn miljoenen Oekraïners op de vlucht geslagen. Van de 6,8 miljoen mensen die sinds 24 februari Oekraïne hebben verlaten, zijn er 2,9 miljoen via buurlanden doorgereisd naar andere landen in Europa. Cijfers van de Verenigde Naties laten ook zien dat ruim 2,2 miljoen vluchtelingen ook weer zijn teruggekeerd naar hun thuisland.

Schoonzoon Jeltsin gestopt als adviseur van Poetin

Het Kremlin heeft bevestigd dat Valentin Joemasjev, de schoonzoon van de voormalige Russische leider Boris Jeltsin, is gestopt als adviseur van president Poetin.

Joemasjev was onbetaald adviseur. Hij had maar beperkte invloed op de besluitvorming van Poetin, meldt persbureau Reuters. Maar hij vertegenwoordigde wel een van de laatste schakels binnen de regering-Poetin met zijn voorganger. Jeltsin stond voor een periode van liberale hervormingen en de openstelling van Rusland naar het Westen.

Onder Jeltsin, die van 1991 tot 1999 president van Rusland was, was Joemasjev adviseur van het Kremlin en later stafchef. Hij is getrouwd met Jeltsins dochter Tatjana. Ondanks een verschil van visie tussen de twee Russische leiders, heeft Poetin banden met de voormalige eerste familie behouden.

Een woordvoerder van het Kremlin zegt vandaag dat Joemasjev een maand geleden vrijwillig is gestopt als adviseur.

Zelensky: Rusland bezet 20 procent van het Oekraïense grondgebied

Rusland bezet nu ongeveer 20 procent van het Oekraïense grondgebied. Dat heeft de Oekraïense president Zelensky vandaag in een videotoespraak tegen het Luxemburgse parlement gezegd.

"We moeten ons verdedigen tegen bijna het hele Russische leger. Alle gevechtsklare Russische militaire eenheden zijn betrokken bij deze agressie", zei hij. Hij voegde eraan toe dat de frontlinie nu uitgestrekt is over meer dan 1000 kilometer.

Oekraïne wil door VN gesteunde missie voor graanexport uit Zwarte Zee

Oekraïne roept samen met internationale partners op tot een door de VN gesteunde missie in de Zwarte Zee. Alleen door scheepvaartroutes te herstellen kan de export van Oekraïense landbouwproducten weer op gang gebracht worden, zegt een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Zeker 20.000.000.000 kilo graan ligt in Oekraïne te wachten om de wereld te voeden. Door de Russische blokkade van de Zwarte Zee kan het nu nergens heen. Dit verergert de wereldwijde voedselcrisis.

Oekraïne roept landen die niet zeker zijn van hun voedselvoorziening op om hun contacten met Moskou te gebruiken om opheffing van de blokkade af te dwingen, en de oorlog te beëindigen.

Moskou: Boycot van Russische olie door EU zet markt op zijn kop

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het besluit van de Europese Unie om Russische olie te boycotten de wereldwijde energiemarkten waarschijnlijk zal destabiliseren. "Brussel en zijn politieke sponsors in Washington dragen de volledige verantwoordelijkheid voor het risico op verergering van de wereldwijde voedsel- en energiekwesties die de onwettige acties van de Europese Unie hebben veroorzaakt", zegt het ministerie in een verklaring.

Aan het begin van deze week hebben de EU-lidstaten een politiek akkoord bereikt over een invoerverbod van Russische aardolie die over zee wordt aangevoerd. De boycot op tankerolie gaat aan het einde van dit jaar in. De boycot betreft zo'n drie kwart van de olie die Rusland naar de EU exporteert. Het doel is het raken van de Russische oorlogskas. Met de boycot staat de EU niet alleen: de VS kondigde eerder al een verbod aan en het Verenigd Koninkrijk heeft zulke plannen ook in de pijplijn.

'Oekraïne voert tegenaanvallen uit in Severodonetsk'

Het Oekraïense leger heeft een reeks tegenaanvallen uitgevoerd in Severodonetsk, maar Russische troepen hebben nog steeds "het grootste deel" van de stad in handen. Dat zegt een regionale Oekraïense militaire functionaris.

Severodonetsk is een van de laatst overgebleven bolwerken van Oekraïne in de oostelijke regio van Loehansk. Het hoofd van het militaire bestuur van Loehansk zegt dat Russische troepen afgelopen nacht geen vooruitgang hebben geboekt in de stad in hun poging Severodonetsk te veroveren, ondanks Russische beweringen dat ze de hele stad hebben ingenomen.

Volgens Oekraïne strijden er 10.000 Russische troepen om de stad, die inmiddels grotendeels vernield is. Oekraïense troepen zouden een aantal Russische militairen hebben gevangen genomen bij een tegenoffensief in de stad. "Ze beheersen niet de hele stad, er wordt gevochten", klinkt het. Gisteren werd er gemeld dat de Russen 70 tot 80 procent van de stad in handen hebben.

Ondertussen meldt het Russische ministerie van Defensie dat het leger een Oekraïense Su-25 straaljager heeft neergehaald in de regio van Mykolajiv. Berichten van beide kanten zijn door onafhankelijke waarnemers niet te verifiëren.

Graanexport is onmogelijke opgave voor Oekraïne

Zeker 20.000.000.000 kilo graan ligt in Oekraïne te wachten om de wereld te voeden. Door de Russische blokkade van de Zwarte Zee moet deze enorme bulk tarwe, gerst en mais via weg en spoor het land uit worden geholpen, voornamelijk via Polen en Roemenië. Er wordt met man en macht gewerkt om zoveel mogelijk graan te exporteren, maar het blijkt een onmogelijke opdracht.

Oekraïne dankbaar voor Amerikaanse wapens, Russen waarschuwen voor provocatie

De Oekraïense minister van Defensie Reznikov heeft de president Biden en het Amerikaanse leger bedankt voor het opnemen van vier M142 Himars-raketinstallaties en bijbehorende geavanceerde raketten in de volgende ronde wapenleveranties aan Oekraïne. De raketten hebben een bereik van maximaal zo'n 80 kilometer.

Reznikov zegt dat "het hele land hier op heeft gewacht". "Onze samenwerking is sterker dan ooit! Bedankt", twittert hij.

De Himars-raketinstallaties hebben een groter bereik dan alle wapens die de VS tot nu toe hebben geleverd aan Oekraïne. Het zal volgens het Pentagon minstens drie weken duren om de precisiewapens en getrainde troepen in positie te krijgen.

Het Kremlin ziet de levering van de wapens als "directe provocatie". De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov zegt dat de levering van geavanceerde Amerikaanse raketsystemen aan Oekraïne het risico vergroot dat een "derde land" in het conflict wordt meegesleurd. "Wij zijn van mening dat de Verenigde Staten doelbewust olie op het vuur gooien", concludeerde een woordvoerder van het Kremlin toen hij naar de levering gevraagd werd.

Zelensky: 'Situatie in het oosten is echt moeilijk'

"De situatie in het oosten is echt moeilijk", aldus Zelensky. "Maar we houden onze verdedigingsposities." Dat zegt de Oekraïense president Zelensky tegen de Amerikaanse zender Newsmax. Hij zei nogmaals dat er elke dag tussen de zestig en honderd Oekraïense soldaten per dag sterven. Nog eens vijfhonderd raken gewond. Deze aantallen zijn door onafhankelijke waarnemers niet te verifiëren.

Oekraïense troepen leveren hevige gevechten tegen Russische troepen die de regio Loehansk proberen te controleren. De afgelopen dagen rukten Russische troepen verder op in Severodonetsk, de stad die van groot strategisch en symbolisch belang is. Een lokale functionaris zei woensdag dat Russische troepen ongeveer 70 procent van de stad onder controle hebben. Er zijn nog maar 12.000 inwoners in de kapotgeschoten stad. Voor de oorlog waren dat er 100.000.

Oekraïense militairen lopen daar het risico omsingeld te worden. Bruggen over de rivier Severski Donets zijn verwoest of liggen onder vuur.

Denemarken wil meedoen met Europees defensiebeleid

Denemarken moet gaan samenwerken met andere EU-landen op het gebied van defensie. Bijna 66 procent van de Denen stemden voor deze stap in een referendum dat gisteren werd gehouden.

Denemarken is het enige land in de Europese Unie dat niet meedoet aan het Europese defensiebeleid. Om die reden ontbreekt het land bij militaire missies van de EU. Waarnemers denken dat de Russische invasie in Oekraïne het land op andere gedachten heeft gebracht.

"Dat nu zoveel mensen voor hebben gestemd is een blijk van vertrouwen", zegt premier Frederiksen. "Het is een sterk signaal aan onze bondgenoten in Europa en aan de NAVO en richting Poetin."

VK stuurt raketsystemen naar Oekraïne

Het Verenigd Koninkrijk stuurt M270-raketten naar Oekraïne. Die wapens kunnen doelen tot 80 kilometer afstand raken. Dat heeft de Britse minister Wallace van Defensie tegen CNN gezegd.

Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de wapens "een aanzienlijke boost in capaciteit voor de Oekraïense strijdkrachten". Met het systeem kunnen de Oekraïense strijdkrachten zich verdedigen tegen langeafstandsartillerie van de Russen, die volgens Wallace gebruikt worden om "steden in puin te leggen".

Oekraïense militairen zullen in het Verenigd Koninkrijk worden getraind in het gebruik van het systeem.

Russische raket raakt spoorlijn in regio Lviv

Een Russische raket heeft een spoorlijn in de West-Oekraïense regio geraakt. De gouverneur van de regio zegt dat er vijf gewonden zijn gevallen.

De spoorlijn wordt gebruikt voor het vervoer van Westerse wapens en andere voorraden. Volgens de gouverneur wordt er vandaag meer bekend over de aanval en de slachtoffers.

Merkel noemt oorlog in Oekraïne na maanden stilte 'barbaars'

De voormalige Duitse bondskanselier Merkel heeft de Russische inval in Oekraïne een "barbaarse oorlog" genoemd. Ze zei dat in haar eerste publieke toespraak in zes maanden tijd. Ze sprak van een flagrante schending van het internationaal recht en een "diepe breuk" met de naoorlogse Europese geschiedenis.

"Mijn solidariteit is met Oekraïne, dat werd aangevallen en binnengevallen door Rusland, en ik steun het recht op zelfverdediging." Ze zegt dat ze voorzichtig is met commentaar geven op actuele gebeurtenissen nu ze niet meer in functie is.

Ze sprak ook over de mensenrechtenschendingen tegen burgers van Oekraïne. "Boetsja is representatief voor deze horror", waarmee ze verwees naar het bloedbad dat in maart plaatsvond in de voorstad van Kiev.

Volgens haar zijn de gevolgen van de oorlog verstrekkend voor Oekraïne, maar ook voor de rest van het continent. "We mogen vrede en vrijheid nooit als vanzelfsprekend beschouwen."

Oekraïne zet stap in richting van WK voetbal

Met ieder een Oekraïense vlag om zich heen gedrapeerd, betraden de spelers van Oekraïne het veld op Hampden Park. Met zichtbare emotie brachten ze het volkslied ten gehore: "Oekraïne is nog niet vergaan." En toen moesten ze voetballen, de eerste officiële interland in oorlogstijd.

Plaatsing voor het WK zou een momentje van geluk betekenen voor het Oekraïense volk, winnen van Schotland was daarom de missie van de internationals in de uitgestelde play-off in de WK-kwalificatie. Met een 3-1 overwinning deden ze dat, waardoor zich nog slechts één horde op de weg naar het WK bevindt: Wales.

Verslaggever Sander van Hoorn keek mee in een café in Kiev:

Goedemorgen

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren vind je hier terug.