Zoon Brits parlementslid vecht mee met Oekraïne • G7 wil graanexport op gang krijgen

Rusland test opnieuw hypersonische Zircon-raket

Rusland zegt dat het opnieuw een hypersonische Zircon-kruisraket heeft getest. De marine zou zo'n raket vanaf een schip in de Barentszzee hebben afgeschoten. Hij zou 1000 kilometer verder op een doel in de Witte Zee zijn terechtgekomen.

De raket kan van schepen en onderzeeërs worden afgeschoten en moet nog dit jaar door de marine in gebruik worden genomen.

President Poetin zei eerder dat de Zircon negen keer sneller dan het geluid kan vliegen. Volgens de Russen kan hij tegen doelen op zee en land worden ingezet en is het met bestaande antiraketsystemen onmogelijk om hem te onderscheppen.

Inwoners Litouwen geven geld voor drone voor Oekraïne

Honderden inwoners van Litouwen hebben geld ingezameld voor de aanschaf van een geavanceerde drone voor Oekraïne. Het aankoopbedrag van vijf miljoen euro was in drieënhalve dag bijeengebracht, mede omdat een tv-station de inzameling was begonnen.

"Ik geef al een tijd geld om wapens voor Oekraïne te kopen en ik ga ermee door tot de overwinning is behaald", zei een vrouw die honderd euro gaf. Ze is bang dat Rusland ook Litouwen zal aanvallen, zei ze tegen persbureau Reuters. Litouwen stond net als Oekraïne in de Sovjettijd onder gezag van Moskou.

De Oekraïense ambassadeur in Litouwen reageert enthousiast. "Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat gewone mensen geld inzamelen voor iets als een Bayraktar-drone. Het is ongekend, ongelooflijk."

Het Litouwse ministerie van Defensie wil nog deze week een intentieverklaring tekenen voor de aanschaf van een Bayraktar TB2. Ze worden in Turkije gemaakt. Oekraïne heeft er in de afgelopen jaren meer dan twintig gekocht en er in januari nog eens zestien besteld.

Oekraïens OM ziet patroon in deportatie burgers

Het Oekraïense Openbaar Ministerie zegt over aanwijzingen te beschikken dat vijftien burgers uit een dorp in de buurt van Severodonetsk onder dwang naar Rusland worden vervoerd.

Eerder bood Rusland Oekraïners uit de omgeving van Kiev en Marioepol de mogelijkheid om weg te komen uit gebieden waar zwaar gevochten werd. Ze moesten dan wel naar Rusland, Belarus of gebieden die onder controle staan van Rusland.

De NOS sprak met een vrouw uit Marioepol die ook naar Rusland werd gebracht. Met hulp uit van vrijwilligers wist ze vanuit Sint-Petersburg naar Finland te ontsnappen:

Het OM in Kiev beschouwt de wegvoeringen als een oorlogsmisdaad en is een onderzoek begonnen. Volgens de gemeente Marioepol gaat het daar alleen al om meer dan 35.000 inwoners. Volgens de openbaar aanklager in Kiev zitten er ook 2000 kinderen bij.

Zoon Brits parlementslid vecht mee aan Oekraïense kant

In video's met Britse en Amerikaanse vrijwilligers, die gisteren en vandaag opdoken, is de zoon van een Brits parlementslid te zien. Ben Grant is de zoon van het conservatieve Lagerhuislid Helen Grant.

In een van de video's is te zien dat zijn groep onder vuur ligt en dat een van zijn kameraden gewond is geraakt. The Telegraph zette de video gisteravond online. Grant is niet te zien, maar wel te horen. "We moeten nu bewegen, anders gaan we sterven", roept hij. Te zien is hoe de gewonde medestrijder, ook een Brit, onder zijn leiding in veiligheid wordt gebracht. De beelden zijn volgens de krant deze maand in de buurt van Charkov met Grants helmcamera gemaakt.

De 30-jarige Grant is een voormalig marinier die in Afghanistan heeft gevochten. Hij vertrok in maart met zes andere voormalige militairen naar Oekraïne. De Oekraïense regering had buitenlanders met militaire ervaring gevraagd om te komen helpen. Grant ging in het geheim. "Ik heb het zelfs mijn moeder niet verteld."

In een andere video valt zijn groep een Russische pantserwagen aan. Volgens Sky News is Grant de man met de baard, die anderen opdraagt de pantserwagen uit te schakelen.

Scholz en Macron spraken 80 minuten met Poetin

De Duitse bondskanselier Scholz en de Franse president Macron hebben over de telefoon 80 minuten met president Poetin gesproken. Volgens een woordvoerder van Scholz hebben ze op een onmiddellijke wapenstilstand aangedrongen en terugtrekking van de Russische troepen. Ook pleitten ze voor "oprechte" en directe onderhandelingen met president Zelensky.

In het telefoongesprek is uitvoerig over de voedselzekerheid in de wereld gesproken. Volgens het Kremlin wil Rusland helpen bij het zoeken naar oplossingen voor "ongehinderde export van graan, inclusief de export van Oekraïens graan uit havens aan de Zwarte Zee".

Maar dat heeft wel een prijs. "Vergroting van het aanbod van Russische kunstmest en agrarische producten helpt ook om de spanningen op de wereldvoedselmarkt weg te nemen", zegt het Kremlin. "Maar dat vereist absoluut dat de desbetreffende sancties worden opgeheven", waarmee de Russen de dreigende voedselcrisis in feite als drukmiddel gebruiken bij het streven om de strafmaatregelen ongedaan te maken.

Ook heeft Poetin Macron en Scholz gewaarschuwd voor de levering van zware wapens aan Oekraïne. Dat zou een risico op verdere verslechtering van de situatie met zich meebrengen en een verergering van de humanitaire crisis, aldus het Kremlin.

G7 zoekt manier om graanexport op gang te krijgen

De Britse premier Johnson heeft de Oekraïense president Zelensky verzekerd dat hij en andere G7-leiders op zoek zijn naar manieren om de export van graan uit Oekraïne op gang te krijgen. Dat is nodig om een wereldwijde voedselcrisis te voorkomen.

Oekraïne is een grote graanexporteur, maar door de Russische blokkade van de havens in de Zwarte Zee kan het graan het land niet uit. Johnson en Zelensky zijn het erover eens dat Rusland de veiligheid van bepaalde zeeroutes moet garanderen. Ze spraken elkaar over de telefoon.

De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis stelde deze week voor de export via de haven van Odessa te laten lopen en dat andere landen de bescherming van die route op zich nemen. "De landen vechten niet tegen de Russen, ze zorgen ervoor dat de wereld het graan uit Oekraïne krijgt", zei hij.

Oekraïne is de graanschuur van Europa. Ook Rusland produceert veel graan, maar dat valt onder de sancties die tegen Rusland zijn afgekondigd. Het graantekort drijft wereldwijd de prijzen op.

Opnieuw afsplitsing Oekraïense kerk van Moskou

Opnieuw heeft een deel van de Oekraïens-orthodoxe kerk zich afgesplitst van de Russisch-orthodoxe kerk van patriarch Kirill. In 2018 keerde een deel van de geestelijken en gelovigen zich al van Moskou af. Op dat moment was de Krim al zo'n vier jaar door Rusland bezet en woedde in Donbas een oorlog met door Rusland gesteunde separatisten.

Volgens een peiling uit 2020 beschouwt 34 procent van de Oekraïners zich als lid van deze kerk, die de Orthodoxe Kerk van Oekraïne wordt genoemd. 14 procent bleef lid van de Moskou-getrouwe Oekraïens-orthodoxe Kerk van het Patriarchaat van Moskou.

Nu wil ook deze kerk volledig onafhankelijk van de Russisch-orthodoxe kerk zijn. Ze is het oneens met patriarch Kirill, die president Poetin en de Russische invasie in Oekraïne volmondig steunt. Volgens de Kyiv Post willen de leiders gaan praten met de eerder afgescheiden Orthodoxe Kerk van Oekraïne.

Britse en Amerikaanse vrijwilligers vallen Russisch pantservoertuig aan

Inwoners Lysytsjansk willen belegerde stad niet verlaten

Lysytsjansk in de Donbas ligt onder Russisch vuur. Niet alle inwoners willen hun woonplaats verlaten. Kinderen schrikken niet meer van ontploffingen en buiten de stad worden de doden in massagraven begraven. Een ploeg van Sky News bezocht de stad.

Rusland: Lyman is ingenomen

Het Russische ministerie van Defensie zegt dat de Oost-Oekraïense stad Lyman volledig in handen is van Russische militairen. Gisteren zeiden pro-Russische separatisten al dat ze de stad, die in de zelfverklaarde onafhankelijke regio Donetsk ligt, hadden ingenomen.

De stad is van strategisch belang voor het Russische leger omdat het een knooppunt van spoorlijnen is. Lyman ligt in de buurt van Severodonetsk, dat de Russen al dagen proberen te omsingelen.

Oekraïne beweerde gisteren dat het Russische leger bijna heel Lyman in handen had, maar dat de weg naar een nabijgelegen plaats nog werd geblokkeerd. Rusland en Oekraïne hebben meerdere dagen gevochten om Lyman.

Europol vreest dat wapens in verkeerde handen vallen

De Europese samenwerking van politiediensten Europol vreest dat wapens die aan Oekraïne zijn geleverd in verkeerde handen vallen. Als voorbeeld haalt Europol de wapenleveringen aan de Balkan aan ten tijde van de oorlog daar.

Volgens Europol-chef Catherine De Bolle gebruiken criminele bendes deze wapens nog steeds. Dat zegt ze in gesprek met Welt am Sonntag. De politiedienst gaat daarom een internationale eenheid opzetten die de verspreiding van oorlogswapens moet tegengaan, want "ooit is de oorlog voorbij", zegt De Bolle.

Verder moet er ook gekeken worden naar hoe terroristen en extremisten zich bewegen tussen de Europese Unie en Oekraïne. Volgens De Bolle is de situatie nu erg veranderlijk en onoverzichtelijk.

'10.000 Russische militairen in regio Loegansk'

In de oostelijke regio Loegansk zijn zo'n 10.000 Russische manschappen gestationeerd. Dat is de inschatting van de gouverneur van de regio.

"Dit zijn de manschappen die permanent in de regio Loegansk aanwezig zijn. Zij proberen aanvallen uit te voeren en gebieden in iedere richting in te nemen", zei hij op een Oekraïense televisiezender.

De uitspraken van de gouverneur zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

ISW: Russen hebben moeite met omsingelen Severodonetsk

Volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) heeft Rusland waarschijnlijk moeite om de stad Severodonetsk te omsingelen. Severodonetsk is een van de twee steden in de regio Loegansk die nog niet in Russische handen is.

Volgens het ISW boeken de Russen nog steeds terreinwinst rondom de stad, maar zit een inname van de stad op korte termijn er niet in. Gisteren werd al duidelijk dat de Russische eenheden de aanvallen op de stad intensiveren.

Zelensky wil duidelijkheid van Rutte over EU-lidmaatschap

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky vindt dat premier Rutte duidelijker moet zijn over een eventueel versneld EU-lidmaatschap van zijn land. Dat zei Zelensky in een interview met Nieuwsuur.

Donderdag belde hij met de Nederlandse minister-president. "Ik zei heel open tegen hem: Als je vindt dat er in de EU geen plek voor ons is dan moet je dat ook duidelijk zeggen. Je helpt ons echt en daar ben ik je heel dankbaar voor. Maar wat betreft de EU zweeg je over alle dingen die wij juist wilden horen."

Zelensky vindt dat Oekraïne er klaar voor is om lid te worden van de Europese Unie. Hij erkent dat er problemen zijn in zijn land die een snel lidmaatschap kunnen blokkeren. "Ja, er zijn problemen. Die heb je in talrijke landen, ook in veel EU-landen."

'70 lichamen gevonden in gebouw in Marioepol'

De adviseur van de burgemeester van Marioepol zegt dat er zeventig lichamen zijn gevonden onder het puin van een fabriek. Ze waren in staat van ontbinding. Het pand in de Oekraïense havenstad stortte in nadat het was beschoten.

De lichamen zijn volgens de adviseur gevonden door Russische reddingswerkers en naar een massagraf gebracht. "Ze zijn niet geïdentificeerd, maar de lokale bevolking zegt dat er eigenlijk niets was om te identificeren vanwege de toestand van de lichamen", zei hij op Telegram.

Eerder deze week meldde hij dat er 200 lichamen uit een kelder van een flat in Marioepol zijn gehaald.

Welkom!

Goedemorgen en welkom in een nieuw liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren teruglezen? Dat kan hier.