Bij de Oekraïense ambassade in Den Haag hebben zich meer dan tweehonderd mensen gemeld om mee te vechten tegen de Russen. Onder hen tientallen Nederlanders, zegt de Oekraïense honorair consul Karel Burger Dirven tegen Nieuwsuur. De overige aanmeldingen komen vooral van mensen met de Oekraïense en Poolse nationaliteit.
Precieze cijfers wil Dirven niet geven, maar hij noemt het aantal aanmeldingen een succes. "We krijgen e-mail na e-mail binnen. Nederlanders voelen zich verbonden en dat is hartverwarmend." Deskundigen en de Nederlandse overheid waarschuwen wel: vechten in Oekraïne kán strafbaar zijn.
Het is uiterst gevaarlijk.
Nadat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zondag "alle wereldburgers en vrienden van Oekraïne" uitnodigde "om te komen strijden voor vrede en democratie", kreeg het Oekraïense ministerie van Defensie maandag naar eigen zeggen al "duizenden" aanvragen van buitenlanders.
De 26-jarige Deense Daniel Larsen is bijna klaar voor de strijd. In een legerwinkel in Polen koopt hij de laatste spullen voor zijn uitrusting:
Voor Nederlanders geldt dat "als ze gaan vechten, ze een strafbaar feit plegen", zegt voormalig Commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Het ministerie van Defensie bevestigt: als je als burger meedoet aan gevechten kun je strafbaar zijn voor het plegen van geweldsmisdrijven.
Toch vraagt militair historicus Christ Klep zich af of burgers die meevechten daadwerkelijk worden bestraft als ze terugkeren naar Nederland. "In deze situatie, met alle sympathie die er is voor het Oekraïense regime, denk ik dat dit door de vingers wordt gezien."
Bovendien: in dienst gaan bij een leger van een ander land, en dan meevechten, mag wél. Zolang het maar niet het vijandelijke leger is in een oorlog waar Nederland aan meedoet.
Maar erg enthousiast is de overheid niet over het idee van Nederlandse strijders in het Oekraïense leger. Defensieminister Kajsa Ollongren ontraadt Nederlanders mee te vechten. "Het is uiterst gevaarlijk."
'Eigen keuze'
Andere landen spreken juist hun steun uit voor mensen die in Oekraïne willen vechten. "Het is een keuze die iedereen kan maken", zei de Deense premier Mette Frederiksen. De Britse minister van Buitenlandse Zaken zei dat mensen hun eigen keuze moeten maken, en noemde de oorlog een strijd "voor democratie". En het parlement van Letland stemde maandag unaniem vóór een wetswijziging die burgers de mogelijkheid geeft om vrijwillig in Oekraïne te gaan vechten.
Wat staat de mannen en vrouwen die zich aanmelden te wachten? President Zelensky zei dat de buitenlandse strijders een internationaal legioen gaan vormen, en allemaal een wapen krijgen. Het legioen moet onderdeel worden van de territoriale strijdkrachten; Oekraïense vrijwilligers die het 'echte' leger bijstaan door eenvoudigere taken, zoals bewaking, te doen. Maar sinds de invasie vechten ze ook mee.
"Er zijn 24 regio's, oblasten, elk met een eigen bataljon", zegt honorair consul Dirven. "Wanneer men zich aanmeldt en door de keuring komt, wordt men toegewezen aan een van die eenheden."
'Het is echt een vak'
Groot voorstander van het Oekraïense vreemdelingenlegioen is de Poolse oud-generaal en oud-staatssecretaris van Defensie Waldemar Skrzypczak. "De NAVO kan niet deelnemen aan deze operatie. Als we Europa willen redden, zullen er toch internationale eenheden moeten komen."
Maar oud-topmilitair De Kruif betwijfelt of een internationaal legioen echt effectief kan zijn. "Meestal stelt het militair niet zoveel voor, zoals de Internationale Brigades in de Spaanse Burgeroorlog. En zeker in de afgelopen decennia is het militaire bedrijf echt een vak geworden. Een wapen vasthouden en gebruiken kan iedereen binnen een paar dagen, maar het goed bedienen duurt weken."
Wel zegt hij: de symbolische waarde van zoveel internationale steun is groot. En, benadrukt Skrzypczak, "we hebben ervoor gekozen Oekraïne te steunen. Het is onze gezamenlijke, Europese zaak."
