Algemene Beschouwingen: hoe verliep de tweede dag? Bekijk het hier

Het debat is afgelopen

Kamervoorzitter Arib sluit de vergadering. De Kamerleden lopen naar vak K om de ministers een hand te geven.

Kamer: lonen bedrijfsleven moeten 5 procent omhoog

De hele Tweede Kamer vindt dat de lonen in het bedrijfsleven 5 procent zouden moeten stijgen omdat zij achterblijven bij de groei van de economie en de groei van dividenduitkeringen. Alle partijen steunden de motie van SP-leider Marijnissen hierover. De Kamer heeft geen macht of invloed op de salarissen in het bedrijfsleven, de motie is dus een principe-uitspraak. Marijnissen vindt dat de medewerkers die grote winsten mogelijk maken daar van moeten meeprofiteren.

Premier Rutte riep al eerder op de lonen te verhogen. Ook het Internationaal Monetair Fonds vindt dat de lonen in Nederland te veel achterblijven en de president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot pleitte al herhaaldelijk voor meer loonstijging.

Stemmen over motie van wantrouwen Wilders tegen Rutte

De uitslag is 19 voor (alleen de aanwezige Kamerleden van PVV en FvD) en 124 tegen.

Twee ministers blijken tijdens het debat voetbal te kijken

Pauze tot 23.10 uur

Dan wordt er gestemd. Alle Kamerleden die elders waren moeten nu zo snel mogelijk weer terug naar de Tweede Kamer komen.

Rutte sluit af, daarna stemmen

Rutte sluit af met stilstaan bij de moord op advocaat Derk Wiersum. "Politie en justitie zetten zich in om de dader voor de rechter te krijgen. Het was een gitgrijze lucht die boven dit debat hing." Verder spreekt Rutte zijn waardering uit voor de wijze waarop er is gedebatteerd. De premier wil toewerken naar een nieuwe Gouden Eeuw, Dat staat voor hem voor vooroplopen op een positieve wijze en een voorbeeld zijn voor de rest van de wereld.

Vast terugkijken: De Algemene Politieke Beschouwingen in acht video's

Premier Rutte gaat weer door

Premier Rutte beantwoordt de laatste vragen en reageert op de ingediende moties. PVV-leider Wilders heeft aangekondigd dat hij een hoofdelijke stemming wil over zijn motie van wantrouwen tegen premier Rutte. Dat betekent dat alle namen van de aanwezige Kamerleden worden voorgelezen en dat zij 'voor' of 'tegen' moeten zeggen.

Er is even pauze

Rond 22.00 uur gaat premier Rutte reageren op de moties uit de Kamer. Daarna wordt er gestemd. In tegenstelling tot voorgaande jaren zijn er bijna geen moties ingediend door de partijen. Het waren er meestal vele tientallen bij de Algemene Beschouwingen alleen al.

Kamerlid Van Kooten-Arissen bedankt iedereen voor de hulp

Het Kamerlid verliet in juli de Partij voor de Dieren. Zij vormt nu alleen een fractie. Zij bedankte de collega-Kamerleden voor de hulp die zij haar hebben gegeven met de voorbereiding van dit ingewikkelde debat.

Baudet (Forum voor Democratie): minister moet naar Damascus

Baudet wil dat de minister van Buitenlandse Zaken naar Damascus, de hoofdstad van Syrië, vliegt om daar afspraken te maken om zo snel mogelijk alle Syrische vluchtelingen die in Nederland verblijven terug te sturen. Hij vindt dat Syrië veilig genoeg is en dat alle Syriërs daar nodig zijn om het land weer op te bouwen.

De oorlog in Syrië is nog niet voorbij. Ook is niet duidelijk hoe de regering van president Assad zal omgaan met burgers die terugkeren. In Turkije alleen al worden nog bijna 4 miljoen Syrische vluchtelingen opgevangen.

Kuzu (Denk): terug naar de basisbeurs

Kuzu vindt dat voorkomen moet worden dat studenten grote schulden opbouwen, zeker uit gezinnen met lage inkomens. Hij dient een motie in over de basisbeurs. Maar premier Rutte heeft al laten weten dat het kabinet niet van plan is het leenstelsel op zijn kop te gooien.

Van der Staaij (SGP): kabinet kan gewoon over proces Wilders praten

SGP-leider Van der Staaij neemt een duidelijk standpunt in en kiest de kant van PVV-leider Wilders. Hij vindt dat premier Rutte gewoon op de vragen van Wilders had kunnen ingaan. Hij ziet er geen enkel probleem in, politiek noch juridisch. Premier Rutte weigert de vragen van Wilders te beantwoorden omdat de zaak nu onder de rechter is.

50Plus: jaarlijkse feestdag 'Made in the Netherlands'

Zijn idee werd vanmiddag door premier Rutte niet met heel veel enthousiasme ontvangen, maar toch dient partijleider Krol een motie in voor een jaarlijkse feestdag 'Made in the Netherlands'. Hij wil dat op die dag succesvolle ondernemers en bedrijven alle aandacht krijgen in aanwezigheid van belangrijke buitenlandse gasten.

Thieme (Partij voor de Dieren): belofte ontwikkelingshulp nakomen

Thieme vindt het onbegrijpelijk dat het budget voor ontwikkelingshulp naar beneden gaat. Zij wil dat het kabinet zich aan de afspraak houdt om te kijken of het budget omhoog moet naar 0,7 procent van het Bruto Nationaal Product zoals door een groot aantal landen internationaal is afgesproken. Er is veel steun van andere partijen:

Segers (ChristenUnie): trap-op-trap-af maar eens onderzoeken

Segers wil de ongewenste effecten van de trap-op-trap-af-systematiek, waar Asscher eerder aan refereerde, onder de loep nemen. De systematiek heeft tot gevolg dat gemeenten geld krijgen naar rato van wat het Rijk uitgeeft. Geeft het Rijk ineens minder uit, dan krijgen zij ook minder en moet er plotseling bezuinigd worden op bibliotheken en zwembaden.

Hij is het met Asscher eens dat het niet de bedoeling is dat de Kamer een 'groepshug' gaat doen, maar toch is hij blij met de iets vriendelijker sfeer in het debat.

Asscher (PvdA): er is helemaal geen verbinding tussen rechts en links

Asscher vindt dat er helemaal niet goed naar de oppositie wordt geluisterd. Hij vindt het allemaal best dat er door Kamerleden wordt gepraat over de goede sfeer. Maar hij vindt dat het over de financiële keuzes van het kabinet zou moeten gaan. "We vragen om extra agenten maar krijgen geen antwoord. We vragen om geld voor zwembaden en bibliotheken en krijgen een verhaal over trap-op-trap-af-systematiek."

Hij wil 560 miljoen euro om het lerarentekort aan te pakken, samen met Klaver (GL) en Marijnissen (SP). Ook wil hij meer salaris voor leraren in het special hoger onderwijs. Asscher won ondertussen een debatprijs:

Jetten (D66): meer geld voor ondersteuning van Kamerleden

Jetten vindt dat de Tweede Kamer meer ondersteuning nodig heeft om zijn controlerende taak uit te voeren. Er moet 10 miljoen euro structureel per jaar bij. Een meerderheid van de Kamer steunt zijn voorstel. Ook wil hij meer aandacht, maar geen extra geld, voor sociale advocaten zodat de rechtshulp voor alle burgers toegankelijk blijft.

Marijnissen (SP): loonsverhoging van 5 procent

Marijnissen vindt het heel goed dat de Tweede Kamer de afgelopen dagen op het eigen functioneren heeft gereflecteerd en beterschap heeft beloofd door minder ruzie-achtig te gaan debatteren. "Maar wat gaan de mensen thuis nou merken?" Zij dient een motie in die oproept de lonen in het bedrijfsleven met 5 procent te verhogen. Ook PvdA, GroenLinks, PVV, 50Plus, Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie ondertekenden de motie.

Heerma (CDA): onderzoek naar overheidsinstanties

Heerma dient een motie in voor een parlementair onderzoek naar overheidsinstanties. Gisteren werd het plan van CDA en CU al gelanceerd. Het plan wordt breed gesteund in de Tweede Kamer. Heerma vindt het een goed teken dat er de afgelopen dagen "nog nooit zo duidelijk" afstand is genomen van "doorgeschoten marktdenken en neo-liberalisme".

Klaver (GroenLinks): meer geld voor zedenpolitie

Klaver heeft een motie die door bijna de hele Kamer is ondertekend. Die gaat over de zedenpolitie. Daar gaat 15 miljoen euro extra naar toe omdat nu vaak de slachtoffers erg lang op een behandeling van hun zaak moeten wachten.

Dijkhoff (VVD): wij volgen het goede voorbeeld

Ook de VVD-fractie gaat net als de GroenLinks-fractie kijken of er debataanvragen op de lijst geschrapt kunnen worden. Dit om de Tweede Kamer efficiënter te laten functioneren en meer debatten op hoofdlijnen te voeren. Hij is blij met de goede toon van het debat de afgelopen dagen:

Wilders (PVV) over zijn proces: omdat Rutte er niets over zegt, stel ik de vertrouwensvraag

"Ik zal nooit aan de minister-president vragen te speculeren, maar wel om zich uit te spreken over de feiten die er liggen", zegt Wilders. Hij wil een oordeel van premier Rutte over de rol die ambtenaren van het ministerie van Justitie hebben gespeeld in de aanloop naar het proces. Die heeft gezegd dat hij dat niet doet zolang de zaak onder de rechter is.

Wilders dient daarom een motie van wantrouwen tegen de premier in. Gisteren maakte hij duidelijk dat deze dag voor hem misschien de laatste kans voor de uitspraak van de rechter is:

Wilders (PVV): de mensen thuis merken niks van de economische groei

De PVV-leider wil de btw verlagen, de huren verlagen en het eigen risico voor de zorg afschaffen. Hij dient daartoe een motie in, maar het is niet te verwachten dat de regeringscoalitie daar steun aan zal geven. Ook wil Wilders dat de regering de aandelen ABN Amro verkoopt en de opbrengst verdeeld over de burgers.

Na de pauze komen de fractievoorzitters in deze volgorde aan het woord:

Er wordt ook gelachen...

Het ging gisteren en vandaag over allerlei inhoudelijke onderwerpen, van het lerarentekort tot de problemen op de woningmarkt. Maar er was ook ruimte voor een grapje:

Avondpauze tot 19.45 uur

Dan komt de Tweede Kamer weer aan het woord.

Rutte reflecteert: Klimaatakkoord liep eerst verschrikkelijk

In een reflectie op het afgelopen politieke jaar roemt Rutte de Nederlandse politieke traditie van het brede midden. "We zijn een land waar we tot compromissen proberen te komen. Dat lukt niet altijd. Het Klimaatakkoord liep eerst verschrikkelijk." Toch noemt hij het goed dat veel partijen kunnen meepraten over politieke plannen. "Dat past bij Nederland, we hebben twee Kamers en veel partijen. Ik ben dan ook tegen een kiesdrempel, ik geloof dat zelfs mijn partij het wil. Ik ben daar niet voor." Hij noemde het pleidooi dat Klaver (GroenLinks) gisteren hield om meer naar de lange termijn te kijken bijzonder: "Dat verdient steun."

Nederlandse geboortepapier Plakkaat van Verlatinghe krijgt publieke plek

Het kabinet gaat regelen dat het Plakkaat van Verlatinghe permanent te zien is in het Nationaal Archief in Den Haag. Met het Plakkaat van Verlatinghe verklaart de Nederlandse Staten-Generaal zich op 26 juli 1581 onafhankelijk van de Spaanse koning Filips II. Het document wordt de officieuze onafhankelijkheidsverklaring van Nederland genoemd.

Regeringspartijen VVD en CDA willen dat drie belangrijke documenten over de oprichting van Nederland een permanente tentoonstelling krijgen. Rutte gaat vooral in op het Plakkaat en snapt dat het zogenoemde geboortepapier niet alleen digitaal bekeken moet kunnen worden. Het document is alleen kwetsbaar en kan niet uit het Nationaal Archief weg, tot teleurstelling van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff. Rond de kerst moet er meer duidelijkheid zijn.

Rutte: complimenten voor linkse tegenbegroting

Premier Rutte heeft GroenLinks, SP en PvdA gecomplimenteerd met het maken van een tegenbegroting. "Dat is knap werk, ik weet hoeveel werk het is. De lasten gaan wel met 6 miljard omhoog, vooral bij het bedrijfsleven. Dat heeft werkgelegenheidseffecten", zei Rutte. "Ook stoer dat het Centraal Planbureau de begroting heeft doorgerekend." Klaver noemde de complimenten van de premier in zijn vocabulaire 'onwijs gaaf'.

Kabinet wil niets extra's doen voor sociale advocatuur, PvdA, GroenLinks en SP teleurgesteld

Ondanks aandringen van de linkse oppositiepartijen is Rutte niet van plan om de huidige plannen met de gesubsidieerde rechtsbijstand aan te passen. Het kabinet heeft de gesubsidieerde advocatuur beperkt voor een aantal groepen en de advocaten worden minder betaald. Rutte zegt dat het kabinet in de gaten houdt of er geen grote problemen ontstaan. "Maar nu gaat er niets veranderen, die verwachting wil ik niet wekken."

Als Wilders geen antwoord krijgt, wil hij het vertrouwen in Rutte opzeggen

Wilders gaat later in het debat nog eens proberen om van Rutte een inhoudelijke uitspraak te krijgen over de bemoeienis van de justitie-ambtenaren. Als dat er weer niet komt, dient de PVV waarschijnlijk een motie van wantrouwen in.

Wilders doet een dringend verzoek: "Rutte zeg wat over de politieke beïnvloeding mijn proces"

PVV-leider Wilders is heel teleurgesteld en boos dat premier Rutte niets wil zeggen over de mogelijke politieke beïnvloeding van zijn strafproces over zijn 'minder Marokkanen'-uitspraken. Rutte wil pas na de uitspraak debatteren en zegt het onverstandig te noemen zich met een rechtszaak te bemoeien. "Ik bemoei me er nu niet mee. Het zou politieke beïnvloeding zijn. Het is een oprechte afweging", aldus Rutte.

Wilders houdt de premier voor dat het al duidelijk is dat ambtenaren zich, vanwege een haat tegen de PVV, zich hebben bemoeid met de rechtsgang. "Het is aantoonbaar dat de ambtenaren het Openbaar Ministerie op zijn minst hebben geholpen. Dat zeggen ook allerlei rechtsgeleerden." Rutte houdt voet bij stuk. Wilders: U gooit mij opnieuw voor de wolven."

Asscher: Geef verpleegpersoneel extra salaris

Dat er problemen zijn om genoeg personeel te vinden in de verpleeghuizen heeft te maken met de beloning, vindt PvdA-leider Asscher. "Daarom mijn oproep: zet extra geld in voor beloning." Rutte wil dat niet toezeggen, hij zegt dat het zorgpersoneel er 1,5 procent bij krijgt. "Daarnaast komen er gemiddeld acht verpleegkundigen bij per verpleeghuislocatie. We zien dat er meer mensen aan het werk zijn in de zorg."

26 miljoen voor gespecialiseerde jeugdzorgklinieken

Het kabinet maakt op verzoek van GroenLinks 26 miljoen euro vrij voor gespecialiseerde jeugdzorgklinieken, die zich richten op jongeren met complexe problematiek, zegt premier Rutte. Er komen meerdere van dit soort klinieken verspreid door het land waar jongeren met meerdere complexe problemen terecht kunnen. Klaver (GroenLinks) is blij met de toezegging van Rutte: "Dit is een prachtige uitkomst."

Ik luister naar ideeën over het leenstelsel, maar het kabinet doet nu niets

Rutte zegt dat hij de meningen over het leenstelsel heeft gehoord, maar zegt dat het kabinet "niet voornemens" is om het systeem te veranderen. "Dat is iets voor de verkiezingscampagne", zei de premier resoluut. Gisteren spraken een aantal partijen, waaronder regeringspartij het CDA, de wens uit om nu al te kijken naar alternatieven. Ook regeringspartij D66 zei dat te willen kijken naar de verhoging van de aanvullende beurs.

Partijen blij met extra geld, maar houden vragen

De regeringspartij D66 is blij met het extra geld, maar vraagt zich wel af wat er gebeurt als de onderwijs-werknemers en werkgevers er samen niet uitkomen. Rutte houdt aan zijn voorwaarde vast: er komt pas geld dat er een cao is.

Ook PVV-leider Wilders spreekt zijn waardering uit voor het extra geld, maar wil weten of leraren niet gestimuleerd kunnen worden om minder parttime te werken.

Asscher waardeert extra geld, maar wil dat het structureel is

De PvdA-leider Asscher vindt dat er structureel geld moet komen, omdat anders de lerarensalarissen het jaar daarna minder geld zouden krijgen. Rutte gaat zover niet. "Er komt incidenteel geld voor urgente knelpunten."

GroenLinks-leider Klaver vindt het net als Asscher niet goed dat er eerst een cao moet komen. Maar Rutte houdt ook daar aan vast. "We willen de druk erop houden", zegt hij.

Rutte: kabinet wil kijken naar extra geld voor aanpak lerarentekort

Het kabinet is bereid om extra geld te geven aan het terugdringen van het lerarentekort. Premier Rutte noemt de aanpak van het tekort aan leraren "topprioriteit" en snapt de wens uit de Tweede Kamer dat er wat moet gebeuren. Rutte noemt geen bedrag en zegt dat het om incidenteel geld gaat, dat wil zeggen dat het om een eenmalig bedrag gaat. Het gaat vooral om de lerarensalarissen op basisscholen.

"We willen niet dat kinderen naar huis worden gestuurd, pas op hun vijfde jaar naar school kunnen of maar vier dagen naar school gaan."

Hij benadrukt dat er voor 2019 285 miljoen euro klaar ligt voor de lerarensalarissen, maar dan moeten werkgevers en werknemers eerst een cao afsluiten. Rutte roept deze partijen op om dit snel te doen. "Dan kunnen werknemers incidenteel dit jaar een extra bedrag ontvangen."

Wilders: Stuur Syriërs terug naar veilige gebieden

Wilders zegt dat grote delen van Syrië weer veilig zijn en dat Syriërs in Nederland daarom kunnen terugkeren. "83 duizend sociale huurwoningen zijn gevuld door statushouders, zo'n 50 duizend daarvan door Syriërs. Als u ze terugstuurt levert dat in een klap 50 duizend woningen op en dus ook ruimte op de woningmarkt. Wat is daar mis mee?" Rutte gaat er niet in mee: "Wij gaan niet in de Kamer bepalen of een land veilig is of niet."

Rutte wil verhuurdersheffing niet afschaffen

Het debat gaat verder over de woningmarkt. De linkse oppositie pleit voor het afschaffen of verder verlagen van de verhuurdersheffing. "Het is klip en klaar, de verhuurdersheffing staat betaalbare huizen in de weg", vindt Marijnissen. Maar daar wil Rutte niet aan: "We hebben vorig jaar al voor 100 miljoen verlaging gezorgd en gaan hem verder verlagen, maar niet zo snel als u wilt. We kunnen die heffing niet zomaar weghalen", zegt Rutte.

Thieme: Kabinet wordt steeds teruggefloten door de rechter

Thieme van de Partij voor de Dieren wijst erop dat de rechter het kabinet tot twee keer toe heeft teruggefloten. "Als het gaat om het klimaat is het kabinet teruggefloten in de Urgendazaak en op het gebied van stikstof ook. De creativiteit van dit kabinet leidt vooral tot wetsovertredingen", zegt Thieme.

'Begin oktober oplossing voor stikstofproblemen'

Nu over de stikstofuitspraak, waardoor veel bouwprojecten stilliggen. Rutte zegt te wachten op de commissie Remkes die met advies komt. "We willen begin oktober komen met een oplossing voor korte termijn.'' Hij benadrukt op aandringen van Klaver dat een oplossing niet ten koste mag gaan van natuurgebieden in Nederland.

'Zaken bij UWV en DUO moeten op orde zijn'

Premier Rutte wil niet zeggen of er een parlementair onderzoek moet komen naar problemen bij uitvoerende instanties van de overheid. "Daar ga ik niet over", zegt hij. Het is aan de Tweede Kamer zelf. Hij vindt het wel heel belangrijk dat bij organisaties als het UWV, de Belastingdienst en DUO de zaken goed in orde zijn. "Daar is vaak het eerste contact tussen burger en overheid. Vandaar ook dat wij in de Troonrede hebben gezegd dat het prioriteit is dat deze organisaties goed werken."

Het CDA en de ChristenUnie vroegen gisteren om een parlementair onderzoek. Zij vinden dat overheidsdiensten te vaak onbereikbaar zijn, te anoniem opereren en weinig behulpzaam zijn. Het lijkt erop dat zij de steun van een meerderheid krijgen.

Baudet mag niet mee Rutte en Wilders

Thierry Baudet (FvD) komt nog even terug op de afspraak die Rutte en Wilders hebben gemaakt om een chronisch zieke vrouw te bezoeken, die maar 40 euro per week overhoudt om van te leven. Baudet wil mee, want waarom willen zij "dit voor zichzelf houden"? Rutte weigert, omdat het niet netjes is om een vrouw, die vanmorgen een mail naar de PVV stuurde, zo te overvallen. "U mag niet mee."

Rutte wil in 2021 iets doen aan kloof een- en tweeverdieners

SGP-leider Van der Staaij vraagt aandacht voor het verschil in belasting tussen een- en tweeverdieners. "Als je als eenverdiener een salaris van 40 duizend euro hebt betaal je zes keer zoveel belasting dan tweeverdieners die twee keer 20 duizend euro verdienen", zegt Van der Staaij. Hij benadrukt dat het mensen vaak overkomt: "Bijvoorbeeld: een man krijgt een burn-out, waardoor alleen de vrouw werkt. Of men kiest voor de zorg voor een kind of mantelzorg. Dan voelt het onrechtvaardig dat je zoveel meer belasting moet betalen., wat kunnen we daartegen doen?" Rutte erkent dat het verschil bestaat: "Dat is het gevolg van politieke keuzes. Als de balans ook in 2021 zo scheef is gaan we daar maatregelen tegen nemen."

Rutte en Wilders gaan samen een zieke vrouw bezoeken

Geert Wilders (PVV) komt met het verhaal van een vrouw met chronische klachten. Zij heeft een spierziekte en clusterhoofdpijn en komt niet rond. Wilders vraagt zich af waarom zij een eigen risico van 385 euro voor de zorg moet betalen, "want zij heeft geen keuze" om geen arts te bezoeken of geen medicijnen te nemen.

Rutte zegt dat het eigen risico er niet voor de lol is, maar dat het een belangrijke rol speelt in het betaalbaar houden van de zorg. "Maar ik realiseer me goed dat het opbrengen van het eigen risico en de zorgpremie pittig is voor mensen die van weinig moeten rondkomen."

Als hij hoort dat deze mevrouw maar 40 euro per week overhoudt om van te leven, stelt hij voor om haar samen met Wilders te bellen, om te kijken of zij wel gebruik maakt van alle voorzieningen. Dat voorstel leidt tot de afspraak om haar samen te bezoeken.

Het debat gaat verder

De Kamervoorzitter roept premier Rutte bij de les. "Ja, uw stropdas zit goed."

Groenlinks schrapt debataanvragen

Zoals GroenLinks-leider Klaver gisteren al aankondigde heeft GroenLinks een flinke lijst aan debataanvragen geschrapt. Die werd bij de hervatting van de Algemene Beschouwingen voorgelezen door Kamervoorzitter Arib. "We vinden de onderwerpen onverminderd belangrijk, maar dat zullen er in andere debatten aandacht voor vragen", voegt Buitenweg van GroenLinks toe. Haar collega Westerveld stelt voor om sommige debatten samen te voegen met andere onderwerpen. Klaver pleitte gisteren voor meer Kamerdebatten op hoofdlijnen, in plaats van heel veel verschillende debatten waarin allerlei details worden besproken.

Debat geschorst tot 14.15 uur

Dan vervolgt premier Rutte zijn betoog. Hij heeft het nog niet gehad over de wens van de oppositie om extra geld uit te trekken om het lerarentekort te bestrijden.

Rutte over gouden eieren en dode kippen

Premier Rutte raakt verstrikt in zijn eigen beeldspraak. Het gaat nog steeds over de winstbelasting en hij zegt dat als we de gouden eieren uit de kip willen halen, we die kip wel moeten blijven voeden.

"Je moet voorkomen dat je straks de gouden eieren hebt en dat de kip dan dood op de grond ligt." Dat beeld leidt tot hilariteit in de Kamer, ook bij Rutte zelf. Hij voegt eraan toe dat de minister van Landbouw de zaal vanwege deze opmerking heeft verlaten.

Jetten: verlagen winstbelasting als drukmiddel houden?

Het debat gaat verder over de salarissen die nog niet voldoende meestijgen met de economie. D66-fractievoorzitter Jetten wil dat Rutte het verlagen van de winstbelasting voor bedrijven nog langer uitstelt als mogelijk 'drukmiddel' voor bedrijven om de salarissen te verhogen. Dat wil Rutte niet toezeggen. "Die verlaging staat gepland voor volgend jaar." Dit jaar stelde het kabinet de voorgenomen verlaging uit, omdat bedrijven de salarissen te weinig verhoogt. Dat antwoord valt Jetten tegen: "U toonde u een bekeerling op het VVD-festival dit jaar, toen u sprak over het verschil tussen salarissen van topmannen en de gewone werknemer."

'Wij kiezen niet voor nivelleren, wij kiezen voor de middengroep'

Klaver (GroenLinks) vraagt zich af waarom mensen die meer dan een ton verdienen niet harder worden aangeslagen door de belasting. Volgens Rutte komt dat door keuzes die in het verleden zijn gemaakt, namelijk om geen toptarief in te voeren. En dit kabinet is dat ook niet van plan. De premier zegt dat dit kabinet niet wil nivelleren door middel van belastingmaatregelen, maar dat het iets extra's wil doen voor de brede middengroep met een inkomen van tussen de 25.000 tot 70.- à 80.000 euro.

1000 euro voor iedere Nederlander?

Rutte zegt dat het kabinet de lasten van mensen structureel verlaagt met 10 miljard. "Ook voor volgend jaar is er een structurele lastenverlichting. Daarnaast investeren we ook in de lange termijn, dat is geen structureel geld: daar is dat investeringsfonds voor", zegt Rutte. "We zouden met het geld van de verkoop van ABN-Amro iedere Nederlander eenmalig 1000 euro kunnen geven, maar dan zie ik u volgend jaar weer, want dan is het niet structureel." Daarop reageert Wilders: "Wat zegt u nou? Dat zouden de mensen geweldig vinden, als iedere Nederlander eenmalig 1000 euro krijgt. Dan zouden ze zeggen toch een goede man, die Rutte." "Daar heeft u een punt", erkent Rutte lachend.

Investeringsfonds naar leraren? Nee

Nadat Rutte bevestigde geen betere investering te kennen dan in het onderwijs, vroeg Asscher (PvdA) het geplande investeringsfonds te gebruiken om te investeren in leraren. "Als u dat erkent, laten we dan vandaag zaken doen. Geld voor het onderwijs, nu", zei Asscher. "Onderwijssalarissen zijn structureel en dit fonds is bedoeld voor incidentele investeringen", reageert Rutte die wil dat het investeringsfonds wordt gebruikt voor kennisontwikkeling en infrastructuur. Asscher blijft deze Algemene Beschouwingen hameren op extra investeringen in het onderwijs. "Dit is essentieel voor Nederland en kan geen uitstel hebben."

Kabinet zoekt nog uit wat voor soort projecten bij investeringsfonds horen

Premier Rutte vertelt over het investeringsfonds dat het kabinet wil opzetten. Hij zegt dat er eerst goed gekeken wordt welke projecten er uit deze pot gefinancierd moeten worden. Met Prinsjesdag werd al duidelijk dat het het fonds vooralsnog niet meer dan een idee is.

Rutte wil kijken of gemeentelijk geld naar voren gehaald kan worden

Rutte wil kijken of gemeentelijk geld dat voor later is gereserveerd, volgend jaar al kan worden ingezet. Dat zegt hij op een vraag van GroenLinks-leider Klaver. Die zegt dat voorkomen moet worden dat bibliotheken en zwembaden gesloten worden. De premier zegt dat gemeenten uiteindelijk bepalen of zo'n publieke instelling dicht moet, maar hij wil kijken of er overheidsgeld naar voren gehaald kan worden om de gaten te dichten.

Kabinet wil schommelingen gemeentefonds voorkomen

Het kabinet wil de financiële onzekerheid van gemeenten voor de komende twee jaar voorkomen, zegt premier Rutte. De regeringspartijen ChristenUnie en D66 kwamen gisteren met voorstellen om schommelingen in de gemeentebegroting tegen te gaan. Het gemeentebudget wordt nu bepaald door hoeveel het kabinet in een jaar uitgeeft. Omdat het kabinet minder besteedt dan vooraf gedacht, leidt dat systeem op dit moment tot tekorten bij gemeenten. De minister Ollongren en staatssecretaris Snel gaan in gesprek met de Nederlandse gemeenten om te kijken hoe die schommelingen voorkomen kunnen worden. "Dat is geen garantie", zegt Rutte. Extra geld is volgens hem niet nodig.

Asscher (PvdA) hekelde de debattechniek van Rutte. "Hij zegt steeds: Je lost het niet op met een pot geld, of we doen al heel veel", zei Asscher. "En er past nog heel veel in de bijsluiter van Rutte", zei Asscher nadat Rutte sprak over 'de Asscher van 2012 tot 2017'. Dat was de periode waarin VVD en PvdA samen een kabinet vormden.

Rutte kan niet garanderen dat pensioenen niet gekort worden, "maar Wilders ook niet"

Wilders wil dat Rutte ouderen garandeert dat hun pensioenen volgend niet worden gekort. "Die garantie kan niemand geven", zegt Rutte. "Die kan zelfs de heer Wilders niet geven." Hij wijst erop dat de pensioenen niet alleen te maken hebben met de rekenrente, maar met veel meer factoren. Rutte zegt dat Wilders gelijk heeft als hij zegt dat het vermogen van de pensioenfondsen is verdubbeld. "Maar dan moet hij er ook bij zeggen dat de verplichtingen zijn verdrievoudigd." Hij zegt als kabinet zoveel mogelijk te willen doen aan de koopkracht van ouderen. Maar hij waarschuwt voor "rommelen aan de rekenrente", dat is volgens hem een voodoo-economische maatregel.

'Drugscriminaliteit begint bij pilletje nemen op housefeest'

Rutte beaamt dat de strafrechtketen en de politie last hebben van de moeilijke maatregelen die het kabinet moest nemen in economisch slechte tijden. "Daar kunnen zij niks aan doen", zegt hij. Hij wijst erop dat dit ook geldt voor andere publieke sectoren zoals de gezondheidszorg en het onderwijs. Maar volgens hem is het niet verstandig om investeringen in de toekomst naar voren te halen.

Hij vindt dat ook burgers een rol spelen bij het aanpakken van de drugscriminaliteit. Volgens hem begint het probleem bij mensen die een pilletje nemen op een housefeest of een jointje roken in een coffeeshop. "Dat is allemaal onderdeel van de drugsketen."

Asscher: zeg extra politiecapaciteit toe

Asscher: "De gemeenten zeggen ons dat er een gebrek is aan politiecapaciteit. Er zijn te weinig rechercheurs en politiemensen, dat weten we. Kan Rutte nu toezeggen dat er meer politiecapaciteit komt?" Rutte geeft er geen concreet antwoord op. "Dit lossen we nu niet op met een pot geld. Dit kabinet investeert al in de politie, er gaat extra geld naartoe."

Rutte: dit is groter dan Amsterdam

Segers (ChristenUnie) vraagt premier Rutte of het probleem van de ondermijning en drugscriminaliteit Amsterdam niet te boven gaat. "Moeten we dit probleem niet veel meer nationaal aanpakken?" Daar is premier Rutte het mee eens. "Dit is niet Amsterdam-only", zegt hij verwijzend naar boeren in Brabant of Gelderland die een schuur kunnen verhuren als drugslab. "We zijn bezig dit probleem schouder aan schouder aan te pakken, daar is minister Grapperhaus ook mee bezig", zegt Rutte. "Wij doen er alles aan dat mensen kiezen voor de goede kant."

Wilders: bent u nog de baas of is dat de Mocro Maffia?

PVV-leider Wilders onderbreekt de premier. Hij vraagt of de regering nog wel het gezag is in Nederland. "Of is dat de Mocro Maffia?"

Rutte zegt dat volmondig: "Ja, voorzitter. Wij zijn het gezag." Hij voegt daar aantoe dat de criminaliteit "het ons niet gemakkelijk maakt".

Hij beaamt dat er een Mocro Maffia is. "Daar loop ik niet voor weg." Maar dat betekent volgens hem niet dat er een Marokkanen-probleem is. Wilders reageert: "Heel veel Marokkanen deugen, maar er is wel een Marokkanenprobleem."

Rutte staat stil bij moord op advocaat Derk Wiersum

De premier spreekt van een "afschuwelijke moord op een vertegenwoordiger van ons rechtssysteem". Hij zegt dat die ons allemaal diep heeft geraakt. Hij betoont zijn medeleven aan de nabestaanden. Volgens hem raakt dit aan het fundament van de rechtsstaat. "Wij moeten in dit huis laten zien wat de kracht is van het debat, waar het woord regeert en niet geweld."

Het debat is begonnen

De Kamervoorzitter geeft het woord aan de minister-president.

Premier Rutte vanmorgen vroeg

Grapperhaus: goed gesprek gehad over verschrikkelijke tragedie

De minister van Justitie en Veiligheid arriveert in de Tweede Kamer. Hij had vanmorgen overleg met het OM, de Raad voor de Rechtspraak en de Orde van de Advocaten over de moord op advocaat Derk Wiersum. "Het is een verschrikkelijke tragedie, maar het was een goed gesprek", zegt hij. Er zijn concrete afspraken gemaakt over de centralisering van de beveiliging van mensen die worden bedreigd worden, maar daar kan hij niks over zeggen. Hij zegt dat er na de gebeurtenis, gisteren in Amsterdam, angst leeft onder advocaten en dat dit kwalijk is.

Tweede Kamer vat de eerste dag van de Algemene Beschouwingen samen

Op de site van de Tweede Kamer staat een ingekorte versie van de bijdrages van alle fracties:

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/eerste-dag-algemene-politieke-beschouwingen-0

Debat begint om 10.30 uur en duurt tot ...

Het debat begint om 10.30 uur en gaat waarschijnlijk de hele dag en avond door.

Het is live te volgen op NPO 1, NPO Politiek en NOS.nl.

Premier Rutte is vandaag de enige spreker. Hij zal eerst iets zeggen over de moord op advocaat Derk Wiersum.

Debat overschaduwd door moord op advocaat

Het debat over de Prinsjesdagplannen wordt overschaduwd door de moord op advocaat Derk Wiersum. Minister Grapperhaus voert op dit moment overleg op het minister van Justitie en Veiligheid met het OM, de Raad voor de Rechtspraak en de Orde van advocaten. Minister Dekker voor Rechtsbescherming is daar ook bij aanwezig. Het is de bedoeling dat zij voor aanvang van het debat klaar zijn. Naar verwachting zal premier Rutte zijn bijdrage in de Tweede Kamer beginnen met een statement over de liquidatie, die gisterochtend in Amsterdam plaatsvond.

Dag 2 van de Algemene Politieke Beschouwingen

Premier Rutte reageert vandaag, op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen, op de vragen die de Tweede Kamer gisteren stelde. De linkse oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA willen extra geld om het lerarentekort aan te pakken, door bijvoorbeeld de salarissen in het basisonderwijs te verhogen. Het kabinet is op zoek naar steun in de Eerste Kamer voor bijvoorbeeld de klimaatplannen en hoeft daarvoor niet bij de rechtse oppositie aan te kloppen. De verwachting is dan ook dat Rutte vandaag een handreiking zal doen.