Fanny Blankers-Koen: zelfs de oorlog kon de Atlete van de Eeuw niet stuiten

Wie zich eind jaren veertig, toen de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog nog voelbaar en zichtbaar waren, kon bezighouden met topsport was vrijwel zeker zeer eigenzinnig, vermoedelijk erg ambitieus, een tikkeltje bevoorrecht en hoe dan ook een pionier. Voor Fanny Blankers-Koen gingen al die kwalificaties op.

Met viermaal olympisch goud in de moeder aller sporten wordt Blankers-Koen gerekend tot de grootsten die de atletiek heeft voorgebracht. Haar exceptionele optreden tijdens de Olympische Spelen van 1948 in Londen brengt haar op de 2de plaats in de verkiezing van beste Nederlandse olympiërs aller tijden.

'De Vliegende Huisvrouw', de bijnaam die Fanny Blankers-Koen door haar successen verkreeg, was al voor de oorlog een gevierd atlete. Als 18-jarige deed ze in 1936 in Berlijn voor het eerst mee aan de Olympische Spelen, waar ze de ervaring opdeed die haar jaren later van pas zou komen. Twee jaar later, bij de EK in Wenen, vierde ze met brons op de 100 en 200 meter haar eerste internationale succes.

De Olympische Spelen van 1940 in Helsinki leken het ideale podium voor Blankers-Koen om de troon van de mondiale atletiek te bestijgen, maar door uitbreken van de Tweede Wereldoorlog dreigde die ambitie in de kiem gesmoord te worden. Ze trouwde met haar trainer, Jan Blankers, kreeg een kind, stopte met atletiek, maar begon vervolgens toch weer voorzichtig te trainen. Vlak na de oorlog raakte de toen 28-jarige sportvrouw zwanger van haar tweede, waarna ze opnieuw besloot te stoppen met atletiek.

Maar na de geboorte van Fanny jr. begon het, net als vijf jaar eerder, al snel weer te kriebelen. Ze haalde haar spikes uit de kast en met succes: Blankers-Koen won in 1946 vijf nationale en twee Europese titels. Het jaar daarop verbeterde ze al haar persoonlijke records.

Emancipatie

Met die indrukwekkende prestaties in de bagage reisde Blankers-Koen in 1948 af naar haar tweede Olympische Spelen. Was ze twaalf jaar eerder in Berlijn nog een figurante, in Londen presenteerde ze zich als een van de grootste atletes die ooit over de 400-meterbaan hebben gelopen. Ze was superieur en veroverde goud op de 100 meter, de 200 meter, de 80 meter horden en op de 4x100 meter estafette.

Amsterdam liep uit voor haar huldiging. Als eerbetoon kreeg ze een fiets, onder het mom dat 'ze nu lang genoeg gelopen had'. Maar er was meer. Door haar vrijgevochten houding en het feit dat ze het moederschap combineerde met een topsportcarrière droeg Blankers-Koen in belangrijke mate bij aan de emancipatie van de vrouw in de sport, al wilde ze daar zelf nooit al te gewichtig over doen. Sporten deed ze naar eigen zeggen louter omdat ze het leuk vond.

In 1952 deed de olympisch kampioene opnieuw mee aan de Spelen, maar een evenaring van het Londense sprookje zat er niet in. De reden? Een steenpuist. Puck van Duyne-Brouwer, die in Helsinki een kamer deelde met Blankers-Koen, zei dat die op een vervelende plek zat: "Ongeveer waar u nu op zit."

FBK Games

In 1955 zette 'De Vliegende Huisvrouw' een punt achter haar loopbaan. Toch bleef ze betrokken bij de topsport, onder andere door het begeleiden van jonge atleten. Tijdens de Olympische Spelen van 1960, 1964 en 1968 was ze chef d'équipe van de Nederlandse ploeg. In 1999 werd ze door de internationale atletiekfederatie uitgeroepen tot Atlete van de Eeuw, vijf jaar later overleed ze op 85-jarige leeftijd.

Ter nagedachtenis aan de grootste atleet die Nederland heeft gekend, werden in 1981 de Fanny Blankers-Koen Games in Hengelo in het leven geroepen. Een jaar later werd het stadion naar haar vernoemd. Inmiddels mocht het publiek bij de FBK Games vijf keer een wereldrecord bejubelen. Zelf vestigde Fanny Blankers-Koen tijdens haar carrière liefst 21 keer een wereldrecord.