Anton Geesink: Japanners in rouw gedompeld door Nederlandse judoreus

Japan treurt terwijl Nederland op z'n kop staat. Dat is het beeld op 23 oktober 1964. Judoka Anton Geesink legt die dag in het hol van de leeuw de onverslaanbaar geachte Japanners het zwijgen op.

In de verkiezing van de beste olympiër aller tijden is Geesink met die prestatie op de negende plek geëindigd.

Op 14-jarige leeftijd ontstond bij Geesink de liefde voor judo, toen hij toeschouwer was bij een judodemonstratie. De Utrechter was meteen verkocht en meldde zich aan bij de judoschool voor arbeiders aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht, waar hij les kreeg van Jan van der Horst.

Al snel bleek Geesink talent te hebben en het duurde dan ook niet lang voordat hij begon aan een lange reeks van overwinningen. In 1951, op 17-jarige leeftijd, mocht hij zich voor het eerst Nederlands kampioen noemen. Een jaar later werd hij al Europees kampioen.

Naturalisatie tot Fransman

Zijn goede prestaties bleven niet onopgemerkt. Onder andere in Frankrijk, het gastland van de WK 1961, werden de verrichtingen van Geesink met interesse gevolgd. De Fransen gingen zelfs zo ver, dat ze de Nederlander vroegen om zich te naturaliseren tot Fransman. Ze hoopten dat hij voor Frankrijk medailles kon gaan winnen. Volgens Geesinks zoon heeft hij dat aanbod nooit in overweging genomen.

De judosport werd in die tijd gedomineerd door Japanners. Geesink was de eerste judoka van buiten Japan die wereldkampioen wist te worden. Dat lukte hem voor het eerst in 1961, door maar liefst drie Japanners te verslaan.

Drie jaar later, in 1964, stond de judosport voor het eerst op het programma van de Olympische Spelen. De organisatie mocht van het IOC een sport aan het programma toevoegen. Dat werd dus judo. In Tokio deed Geesink mee in de open categorie.

Vanzelfsprekend was zijn deelname echter niet. In februari van dat jaar had Geesink een auto-ongeluk gehad en in april belandde hij in het ziekenhuis. Uiteindelijk werd hij pas op 12 juni voorgedragen als Nederlandse deelnemer aan de Spelen.

Als een van de eersten van de Nederlandse olympische delegatie vertrok Geesink naar de Japanse hoofdstad. In Tokio wachtten honderden Japanse journalisten hem op, waardoor hij direct de meest gefotografeerde man van die zomer was.

Tot ontzetting van het thuispubliek versloeg de 1,98 meter lange en 120 kilo wegende Nederlander de Japanner Kaminaga Akio. In alle andere gewichtscategorieën ging de gouden medaille naar een judoka uit het organiserende land.

Bekijk hier de olympische judofinale van 1964:

"Nadat ik wereldkampioen was geworden in 1961 zeiden de Japanners dat het een vergissing moest zijn geweest", vertelde Geesink in gesprek met NOS-verslaggever Kees Jongkind in 2004. "Dat ik maar geluk had gehad. Daarom wilde ik die wedstrijd tijdens de Olympische Spelen in Japan zo graag winnen."

Gekleurde judopakken

Geesink liet niet alleen van zich horen op de judomat, ook daarbuiten drukte hij zijn stempel. Op zijn initiatief werden in 1967 de gekleurde judopakken geïntroduceerd. Om voor de kijker en de scheidsrechter het gevecht duidelijker te maken, staat sindsdien één judoka in een blauw pak op de mat en één judoka in een wit pak.