Ard Schenk: Apollo was ongenaakbaar, zelfs op ijs als schuurpapier

Met zijn gespierde gestalte, blonde manen en gebeeldhouwde gelaatstrekken deed Ard Schenk in de jaren zestig en zeventig menig hart sneller kloppen. Maar het waren natuurlijk vooral zijn sportieve prestaties die in Nederland een totale schaatsgekte veroorzaakten.

Schenk won in zijn carrière drie Europese en drie wereldtitels. Maar zijn tiende plek in de verkiezing van grootste olympiërs van Nederland heeft hij verdiend door zijn gouden hattrick op de Olympische Spelen van 1972 in Sapporo.

De boerenzoon uit Anna Paulowna - bijnaam Apollo - veroverde de olympische titel op de 1.500, 5.000 en 10.000 meter. De aanvankelijk wat timide en schuchtere Schenk trad daarmee definitief uit de schaduw van de vlotgebekte Kees Verkerk.

Want wie in die jaren Ard zei, zei ook Keessie. De concurrent en kompaan van Schenk had vier jaar eerder in Grenoble olympisch goud gewonnen op de 1.500 meter, voor Schenk. In Japan waren de rollen echter helemaal omgedraaid.

Schuurpapier

Schenk begon in Sapporo met een overtuigende overwinning op de 5.000 meter. Met zijn tijd van 7.23,61 - het waren de eerste Spelen waarbij de tijden elektronisch tot op de honderdste seconde konden worden geklokt - was hij ruim 4,5 seconde sneller dan de nummer twee, de Noor Roar Grønvold.

Wel klonk er kritiek in het Makomanai-stadion: door een slechte behandeling van het ijs zouden de concurrenten van Schenk het veel zwaarder hebben gehad. Maar Grønvold wilde daar niets van weten: "Deze Schenk was niet te kloppen, hij zou zelfs op schuurpapier hebben gewonnen."

Schenk toonde zich niet overdreven lyrisch over zijn gouden plak. "Enorm", omschreef hij zijn prestatie na de race. "Maar meer niet. Een wereldtitel zegt me toch meer."

Na een mindere tweede dag op het Japanse ijs - Schenk ging onderuit op de 500 meter en werd 34ste - was de Hollandse Viking op dag drie superieur op de 1.500 meter. In een olympisch record van 2.02,96 was hij 1,3 seconden sneller dan wederom Grønvold.

In Nederland, waar de schaatswedstrijden vanwege het tijdsverschil niet rechtstreeks op televisie werden uitgezonden, zaten een miljoen mensen midden in de nacht naar het radioverslag van Theo Koomen te luisteren.

Furieus

De derde gouden medaille volgde na een schitterende race op de 10.000 meter. Verkerk startte in de eerste groep en noteerde een formidabele tijd van 15.04,70. Die tijd zou niet meer worden verbeterd, dacht vrijwel iedereen, mede doordat het ijs steeds slechter werd.

In de laatste groep, uren na Verkerk, stapte Schenk op het ijs. Hij ging furieus van start, reed op het beroerde ijs vrijwel continu scherp langs de sneeuwrand en voltooide in 15.01,35 zijn olympische trilogie.

Met zijn drie gouden plakken in Sapporo werd Schenk - destijds - in één klap de succesvolste Nederlandse olympiër aller tijden. Hij werd - definitief- een schaatslegende en zijn populariteit steeg tot ongekende hoogte.

Ford Galaxie

Veel waarde hechtte Schenk zelf niet aan zijn drie gouden plakken. Hij deed ze van de hand en kocht van de opbrengst een Ford Galaxie 500 waarmee hij een roadtrip door de Verenigde Staten maakte. Na afloop van de reis gaf hij de auto weg, het naambordje hield hij als souvenir.

"Dat zijn onuitwisbare herinneringen in een mensenleven", zei Schenk. "Het naambordje staat symbool voor mijn medailles. Dat is toch beter dan naar een prijzenkast te staren?"