'Severodonetsk grotendeels in handen Russen' • Zelensky: sanctiepakket duurde te lang

Russen rukken op richting Kramatorsk: 'Dus moeten we verder vluchten'

Steeds meer burgers ontvluchten Kramatorsk. De stad in Oost-Oekraïne komt meer en meer in de tang door de Russische opmars. Verslaggever Sander van Hoorn sprak er met burgers die met bussen weg willen voor het oorlogsgeweld ook hen bereikt.

Gouverneur Loegansk: Severodonetsk grotendeels in handen Russen

Het grootste deel van Severodonetsk is in handen van de Russen, zegt Serhi Hajdaj, de gouverneur van Loegansk. De kritieke infrastructuur is voor bijna 100 procent vernietigd, meldt hij op Telegram. 90 procent van de woningen is beschadigd, waarvan 60 procent zo erg dat herstel niet meer mogelijk is. Vanwege de beschietingen is het onmogelijk hulpgoederen te leveren of mensen te evacueren, aldus Hajdaj.

Ook meldt hij dat bij een luchtaanval op een chemische fabriek een tank met salpeterzuur is geraakt. Op foto's is te zien dat een roze wolk boven de stad hangt. Hij roept iedereen op binnen te blijven vanwege de giftige gassen die ernstige ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken.

Duitsland levert Griekenland tanks voor Oekraïne

Duitsland en Griekenland hebben een akkoord gesloten over de levering van moderne Duitse tanks aan Griekenland. Griekenland stuurt dan op zijn beurt zijn oude Sovjettanks naar Oekraïne. Dat heeft bondskanselier Scholz bekendgemaakt. Het voordeel daarvan voor Oekraïne is dat die tanks meteen kunnen worden ingezet omdat Oekraïense militairen getraind hebben in Sovjettanks.

Duitsland heeft ook met Slowakije, Tsjechië en Polen soortgelijke deals afgesloten.

Pot Giro555 blijkt onbereikbaar voor particuliere hulporganisaties

Kort na de Russische invasie in Oekraïne kwam er een golf van noodhulpacties op gang. Niet alleen vanuit hulporganisaties, maar ook vanuit groepjes 'gewone' mensen die iets voor de Oekraïners wilden doen. Maar de particuliere hulporganisaties verkeren inmiddels in zwaar weer. Er komt steeds minder geld binnen.

Ze merken dat mensen 'Oekraïne-moe' worden. Mensen "gaan straks allemaal op vakantie, maar de oorlog gaat gewoon door. Als het geld op is, dan bestaan we niet meer", vreest een woordvoerder van Stichting De Leeuw Kyiv.

De 168 miljoen euro die is ingezameld door Giro555 kan niet worden gebruikt door deze particuliere initiatieven, vanwege een gebrek aan zicht op hun activiteiten..

Zelensky: nieuwe sanctiepakket duurde te lang

De Oekraïense president Zelensky vindt dat het veel te lang geduurd heeft voor het nieuwe Europees sanctiepakket, met de olieboycot, tegen Rusland er lag. "Als er meer dan vijftig dagen zitten tussen het vijfde en zesde sanctiepakket, is dat voor ons niet acceptabel", zei hij vandaag tijdens een persconferentie in Kiev. Wel zei hij dat de nieuwe sancties welkom zijn.

De 27 EU-lidstaten sloten afgelopen nacht een akkoord over een invoerverbod van Russische aardolie die via zee naar de EU wordt aangevoerd. Een aantal landen, met name Hongarije, lag lange tijd dwars en daardoor is de boycot minder omvangrijk dan velen hadden gewenst. De boycot van Russische olie die in tankers wordt verscheept, goed voor twee derde van de totale EU-import, moet eind dit jaar van kracht zijn. De Russische olie die via de Droezjba-pijpleiding naar Hongarije, Slowakije en Tsjechië stroomt wordt voorlopig uitgezonderd.

Het zesde sanctiepakket behelst verder het afsluiten van drie Russische banken van het internationale betalingssysteem Swift en een boycot van drie Russische omroepen die leugens verspreiden. Verder komen er enkele nieuwe Russen op de Europese sanctielijst te staan, onder wie het hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk.

Ook geen Russisch gas meer voor Shell en Ørsted

Ook Shell en het Deense Ørsted krijgen vanaf morgen geen Russisch gas meer. Beide bedrijven weigeren hun rekeningen aan Gazprom in roebels te voldoen. Bij Shell gaat het om 1,2 miljard kubieke meter gas per jaar dat aan klanten in Duitsland zou worden geleverd, meldt Gazprom. Bij Ørsted gaat het om 1,9 miljard kubieke meter gas per jaar, zo'n 80 procent van alle import in Denemarken.

Shell laat in een reactie weten gas uit andere bronnen te blijven leveren aan zijn Europese klanten. Het bedrijf was al bezig met het afbouwen van de afname van Russische olie en gas en gaat daar ook mee door. Ørsted zag de bui gisteren al hangen, toen de Nederlandse gashandelaar GasTerra bekendmaakte dat Gazprom de gaskraan dicht zou draaien.

Eerder sloot Gazprom Finland af van Russisch gas, nadat dat land had besloten het lidmaatschap van de NAVO aan te vragen. Ook Polen en Bulgarije krijgen geen gas meer van Gazprom. Litouwen, Estland en Letland hadden in april zelf de banden met het Russische bedrijf al doorgesneden.

Gaskraan Rusland niet helemaal dicht, enkele bedrijven blijven importeren

Dat Gazprom stopt met het leveren van gas aan Gasterra betekent niet dat de Russische gaskraan naar Nederland helemaal dichtgaat. Andere energiebedrijven nemen direct en indirect nog wel Russisch gas af, blijkt uit een inventarisatie van de NOS.

Hoeveel gas we nu nog uit Rusland importeren, is niet duidelijk. Bedrijven sluiten die gascontracten, en dat is bedrijfsvertrouwelijke informatie, zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Welke bedrijven contracten hebben met Gazprom en hoeveel ze afnemen weet het ministerie niet.

Zaadbank Oekraïne bedreigd door oorlogsgeweld

De genetische code van bijna 2000 gewassen, waaronder veel graansoorten, dreigt verloren te gaan. Dat meldt Crop-Trust, een non-profitorganisatie opgericht door de Voedsel en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. De zaadbank waar de zaden van de 2000 gewassen worden bewaard, ligt in de buurt van het slagveld in Charkov. Dat gebied is hevig gebombardeerd door Rusland en daarbij werd deze maand al een onderzoeksfaciliteit van de zaadbank beschadigd.

"Het zou een tragisch verlies zijn als de Oekraïense zaadbank vernietigd zou worden", zei Stefan Schmitz, uitvoerend directeur van Crop Trust, tegen persbureau Reuters. De zaadbanken worden gebruikt om planten te kweken die bestand zijn tegen klimaatverandering of ziekte en zijn steeds belangrijker om ervoor te zorgen dat er ieder seizoen genoeg voedsel wordt geproduceerd voor iedereen op aarde.

De Noorse Svalbard zaadbank zegt klaar te staan om Oekraïne te helpen bij het dupliceren en opslaan van al zijn zaden in de Svalbardkluis. Nu ligt daar al 4 procent van de ruim 150.000 Oekraïense zaden opgeslagen. In totaal bewaart Svalbard meer dan een miljoen zaadmonsters in een kluis die is gebouwd in een Arctische berghelling.

Oekraïne kan zich in oorlogstijd plaatsen voor WK voetbal: 'Voor onze soldaten'

Woensdagavond speelt Oekraïne zijn eerste officiële interland in oorlogstijd, in Glasgow tegen Schotland. Het is de uitgestelde play-off in de kwalificatie voor het WK in Qatar. De winnaar van de tweestrijd speelt zondag in en tegen Wales om een WK-ticket.

Middenvelder Taras Stepanenko krijgt dagelijks berichtjes vanaf het oorlogsfront. "Veel soldaten en andere mensen in Oekraïne houden van voetbal. Ze hebben maar één eis: geef alles wat je hebt om je voor het WK te plaatsen".

Russisch vrachtschip vaart uit vanuit Marioepol

Vanochtend verliet het eerste vrachtschip de door Rusland ingenomen havenstad Marioepol met aan boord een lading van 2500 ton Oekraïens metaal. Dat wordt overgebracht naar Rostov aan de Don, in Rusland.

Zie hieronder hoe het schip de haven verlaat.

Oekraïens parlement ontslaat ombudsman

Het Oekraïense parlement heeft de ombudsman voor de mensenrechten, Ljoedmila Denisova, afgezet, meldt de site Ukrinform. Bronnen binnen het parlement meldden aan Ukrinform dat een meerderheid van 234 parlementsleden een motie van wantrouwen van de partij van president Zelensky steunden.

Denisova heeft zich volgens de parlementariërs sinds de Russische invasie in Oekraïne niet voldoende ingezet voor de mensenrechten. Zo zou ze tekortgeschoten zijn bij het openen van humanitaire corridors om burgers te laten vluchten voor het oorlogsgeweld. Daarnaast wordt haar verweten te weinig te hebben gedaan voor kinderen die seksueel zijn misbruikt en voor soldaten die gevangen zijn genomen zijn door het Russische leger. Ook was ze volgens de parlementariërs sinds het begin van de Russische invasie te vaak in het buitenland, meestal voor niet-werkgerelateerde reizen.

Denisova was sinds 2018 in dienst als ombudsman voor de mensenrechten. Wie haar gaat opvolgen is nog niet bekend.

Oekraïne legt beslag op Oekraïense bezittingen Russisch olieconcern

Oekraïne heeft bezittingen van de Russische oliemaatschappij Tatneft in Oekraïne in beslag genomen. Het gaat tot nu toe om 115 vastgoedobjecten, zoals oliedepots, benzinestations en bedrijfsgebouwen, percelen en 118 brandstofwagens en auto's. De waarde kan oplopen tot ruim 63 miljoen euro.

Oekraïne: meer dan 600 Russische verdachten van oorlogsmisdaden geïdentificeerd

Oekraïne heeft meer dan 600 Russische verdachten van oorlogsmisdaden geïdentificeerd en is begonnen met de vervolging van ongeveer 80 van hen.

Dat heeft procureur-generaal Iryna Venediktova gezegd na overleg tussen de Europese opsporingsorganisatie Eurojust en het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.

Op de lijst van verdachten staan "topmilitairen, politici en propaganda-agenten van Rusland", zei Venediktova. Ook Estland, Letland en Slowakije hebben zich aangesloten bij een internationaal onderzoeksteam in Oekraïne.

Tsjetsjeense militairen in Severodonetsk in video: stad is 'bevrijd'

Er zijn beelden opgedoken van een kleine groep Tsjetsjeense strijders die gelieerd is aan Russische troepen. In de video zijn vijf strijders te zien die door het centrum van Severodonetsk lopen en praten met lokale bewoners, die hen bedanken. Ze beweren dat de stad is "bevrijd".

Sky News, dat de locatie heeft geverifieerd heeft de opmerkingen vertaald: "De situatie in Severodonetsk: het bewoonde gebied is volledig onder controle. We lopen langs de hoofdstraat, op weg naar de industriële zone. Over het algemeen is alles onder controle. Je kunt rustig humanitaire hulp bieden aan burgers", zegt een van de strijders.

"We zijn geposteerd op het centrale plein van Severodonetsk. Alles verloopt volgens plan. We gaan door. Hier lopen mensen, ze zitten op banken en gaan hun eigen gang."

Volgens Sky News legt de groep in totaal zo'n 300 tot 400 meter af. Wanneer de video is opgenomen is niet bekend. Het hoofd van het stadsbestuur heeft eerder op televisie gezegd dat Severodonetsk voor de helft in Russische handen is.

Rusland draagt lichamen Oekraïense strijders over uit Azovstal-fabriek

Rusland gaat de lichamen van Oekraïense strijders in de Azovstal-fabriek in Marioepol overdragen aan Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie zegt dat er 152 lichamen zijn aangetroffen.

Het ministerie beweert dat de lichamen in een koeling lagen en dat vier mijnen onder de lichamen zijn gevonden, die daar als boobytrap waren achtergelaten. Hierbij zouden de Oekraïners Rusland de schuld willen geven van het vernietigen van de lichamen. Deze informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Volgens Rusland zouden er enkele duizenden soldaten aangehouden zijn na de inname van de fabriek. Oekraïne heeft gezegd de militairen terug te krijgen door middel van een gevangenenruil. Rusland lijkt dat niet van plan en heeft al gezegd de militairen te willen berechten wegens oorlosgmisdaden.

'Russische troepen hebben helft van Severodonetsk veroverd'

Russische troepen hebben ongeveer de helft van de Oekraïense stad Severodonetsk onder controle. Dat heeft het hoofd van het stadsbestuur op de Oekraïense televisie gezegd.

Eerder vandaag meldde de leider van de afvallige regio Loegansk dat Russische militairen een derde van de stad hadden ingenomen. De aanval duurde volgens hem wel langer dan gehoopt door onder meer de weerstand van Oekraïense troepen.

Severodonetsk is de enige grote stad in de regio Loegansk die nog niet in Russische handen is. In de stad worden veel overheidstaken uitgevoerd. Het strategische en symbolische belang van de stad is daarmee groot.

Russische staats-tv: 'Derde Wereldoorlog is begonnen'

De "speciale operatie" van Rusland in Oekraïne is tot een einde gekomen en de Derde Wereldoorlog is begonnen. Dat heeft een Russische presentator op de Russische staatstelevisie gezegd. Olga Skabejeva suggereerde tegen kijkers van haar show dat Rusland nu de NAVO zou moeten "demilitariseren", meldt de Oekraïense nieuwswebsite Ukraine World.

"Misschien is de tijd gekomen om toe te geven dat de speciale operatie van Rusland in Oekraïne is afgelopen. In de zin dat er een echte oorlog is begonnen. Het is zelfs de Derde Wereldoorlog. We zijn gedwongen om niet alleen Oekraïne te demilitariseren, maar de hele NAVO", zei de presentatrice.

Rusland spreekt op officiële kanalen altijd van een 'speciale militaire operatie' in Oekraïne, niet van oorlog. Op Russische staatstelevisie wordt al vaker het beeld geschetst dat Rusland geen oorlog voert tegen Oekraïne, maar dat de NAVO via Oekraïne oorlog voert tegen Rusland. Het is daarom de 'heilige opdracht' van president Poetin om de Oekraïners te redden van die vijand, die hen alleen maar gebruikt om Rusland kapot te maken. Als het Westen daar niet mee stopt, lokt het mogelijk een Derde Wereldoorlog uit.

Russische militairen krijgen celstraffen voor oorlogsmisdaden

Twee Russische militairen zijn door een Oekraïense rechter veroordeeld tot celstraffen van 11 jaar en zes maanden voor oorlogsmisdaden. De militairen kregen de celstraffen voor beschietingen van een school in een stad in de Charkov-regio in Oost-Oekraïne.

Eerder werd een Russische militair tot levenslang veroordeeld na het doodschieten van een ongewapende burger.

Vandaag overleggen de Europese opsporingsorganisatie Eurojust en het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag over mogelijk gepleegde oorlogsmisdaden in Oekraïne. Daarna volgt een persconferentie waarbij ook de Oekraïense, Poolse en Litouwse openbaar aanklagers aanwezig zullen zijn. Wat er precies wordt besproken, is nog niet bekend.

De hoofdaanklager van het ICC Karim Khan bezocht Oekraïne al eerder voor onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden. Daar deed hij onder meer de stad Boetsja aan, waar honderden burgers zijn gedood door Russische soldaten.

Eerste vrachtschip verlaat haven Marioepol

Het eerste vrachtschip heeft de haven van Marioepol verlaten sinds de inname van de Oekraïense stad door Rusland. De separatistenleider in de regio Poesjilin laat op Telegram weten dat 2500 ton metaal wordt vervoerd naar Rusland. Het schip is onderweg naar Rostov aan de Don, 160 kilometer verderop.

Deze Russische plaats ligt ten oosten van de Zee van Azov, grenzend aan zowel Rusland als Oekraïne.

Marioepol is sinds kort volledig onder Russische controle, na de overgave van de laatste strijdende militairen die zich hadden verscholen op het uitgestrekte terrein van de Azovstal-fabriek.

Gemeentebestuur Marioepol toont nieuwe graven na de Russische belegering

Het gemeentebestuur van de Oekraïense stad Marioepol heeft beelden vrijgegeven van een begraafplaats buiten de stad waar de afgelopen periode zo'n 16.000 mensen zijn begraven, die zijn omgekomen tijdens de Russische belegering van de stad.

Gazprom bevestigt stopzetten gasleveringen aan Nederland

De Russische gasleverancier Gazprom heeft vandaag bevestigd dat het de gasleveringen aan Nederland volledig heeft stopgezet. Rusland wilde dat de Nederlandse gasgroothandelaar Gasterra via een financiële constructie in roebels betaalde, maar het gasbedrijf weigerde dat. GasTerra maakte gistermiddag bekend dat Gazprom het gas zou afsluiten.

Minister Jetten (Klimaat en Energie) zei gisteren begrip te hebben voor het besluit van Gasterra om niet op de betalingseisen van Gazprom in te gaan. Volgens Jetten heeft dat geen gevolgen voor de Nederlandse huishoudens. Ook het bedrijfsleven hoeft er volgens Jetten niet onder te lijden. "Het kabinet blijft de situatie de komende tijd nauwlettend in de gaten houden", zei hij.

Oekraïense vluchtelingen zoeken een nieuw gastgezin

Op dit moment verblijven ruim 60.000 Oekraïense vluchtelingen in Nederland. NOS-verslaggever Mattijs van de Wiel volgt de vluchtelingen bij hem in de wijk. Ze verblijven bijna allemaal bij gastgezinnen, waarmee ze vaak een einddatum hebben afgesproken. Het blijkt moeilijk om voor daarna een eigen plek of een nieuw gezin te vinden, zeker als je gehecht bent geraakt aan de wijk.

Beluister de reportage hier. Eerdere gesprekken met wijkgenoten van Van de Wiel zijn hier terug te luisteren.

Missie met Nederlandse F-35's eindigt vandaag

Aan de eerste buitenlandse missie van de Nederlandse F-35's (ook bekend als JSF) in Bulgarije komt vandaag een eind. Sinds begin april waren vier gevechtsvliegtuigen op de luchtmachtbasis Graf Ignatievo in Bulgarije gestationeerd om het luchtruim van het Oost-Europese land te bewaken, naar aanleiding van de Russische invasie in Oekraïne.

De gevechtsvliegtuigen waren daar om de oostflank van het NAVO-gebied te versterken. Verlenging van de uitzending van de F-35's zat er niet in. Op 2 juni keren de vliegtuigen terug naar Nederland, laat een woordvoerder van Defensie weten aan persbureau ANP.

Gisteren werd bekend dat het geld dat het kabinet extra uittrekt voor het leger voor een deel naar extra F-35-jachtvliegtuigen gaat. Volgens bronnen aan diverse media na berichtgeving van De Telegraaf gaat het om zes extra F-35's, boven op de 46 die al waren besteld door Nederland.

Aanval op Severodonetsk duurt 'langer dan gehoopt'

Het Russische leger maakt vorderingen bij de inname van de stad Severodonetsk, maar de aanval duurt wel langer dan gehoopt. Dat zegt Leonid Pasetsjnik, de leider van de afvallige Oekraïense regio Loegansk, tegen het Russische staatspersbureau TASS.

"We kunnen nu al zeggen dat we een derde van Severodonetsk onder controle hebben", zegt Pasetsjnik. "Maar we willen in de eerste plaats dat de infrastructuur van de stad zo veel mogelijk behouden blijft." De Oekraïense autoriteiten hebben eerder juist gezegd dat de Russen eenzelfde strategie voeren als bij Marioepol, de havenstad die vrijwel volledig in puin ligt.

Volgens staatspersbureau TASS wordt de vooruitgang van de Russische troepen bemoeilijkt door de diepgaande verdediging van de Oekraïense strijdkrachten in het gebied. Ook de aanwezigheid van meerdere chemische fabrieken in de regio belemmeren de opmars.

De Oost-Oekraïense stad Severodonetsk ligt in het laatste stukje van de regio Loegansk dat de Russen nog niet hebben veroverd. De hoofdstad van die regio, de gelijknamige stad Loegansk, staat sinds 2014 niet meer onder controle van Oekraïne. Daarom worden veel overheidstaken sindsdien uitgevoerd vanuit Severodonetsk. Het strategische en symbolische belang van de stad is daarmee groot.

Belarus bereidt militaire oefeningen voor bij Oekraïense grens

Belarus gaat vanaf volgende maand oefeningen voor militaire mobilisatie uitvoeren in de Gomel-streek, meldt het Belarussische persbureau BelTA. Deze regio grenst in het zuiden aan Oekraïne en in het oosten aan Rusland. Ook grenst een deel van Gomel aan het gebied rond de voormalige kerncentrale van Tsjernobyl.

De oefeningen vinden plaats tussen 22 juni en 1 juli. Tussen 28 juni en 16 juli vindt een militaire training plaats voor de legerafdeling die zich bezighoudt met het verdedigen van grondgebied gepland. Belarus is een bondgenoot van Rusland. Het land liet Russische troepen via de eigen grenzen Oekraïne binnenvallen tijdens het begin van de invasie eind februari.

Westerse wapenleveranties aan Oekraïne zijn 'samenkomst van belangen'

De Amerikaanse president Biden heeft gezegd dat hij geen raketsystemen gaat leveren aan Oekraïne die in Rusland doelen kunnen raken. Mobiele, offensieve raketlanceerinstallaties kunnen een breed scala aan projectielen afvuren, met een bereik tot zo'n 300 kilometer. Maar de raketten met zo'n ver bereik, gaat Washington dus niet sturen naar Kiev.

De kwestie laat zien dat de afweging om wapens wel of niet te sturen een ingewikkelde balanceer-act is. "Het is een samenkomst van belangen, zorgen en vermenging van binnenlandse en buitenlandse politiek", zegt Frans Osinga, bijzonder hoogleraar Oorlogstudies. "Het besluit staat wel symbool voor waar het Westen momenteel toe bereid is."

EU stuurt 9 miljard naar Oekraïne

De EU gaat Oekraïne verder financieel steunen met 9 miljard euro. Daarmee kunnen onder meer lonen worden betaald. Dat zijn de EU-leiders op hun top in Brussel overeengekomen.

Onduidelijk is nog of het gaat om een gift of een lening. Daar gaat de Europese Commissie nu naar kijken.

Oekraïne heeft maandelijks 5 miljard dollar (4,6 miljard euro) nodig om de economie draaiende te houden, berekende het Internationaal Monetair Fonds eerder.

EU-leiders akkoord over boycot grootste deel Russische olie

De EU-lidstaten hebben een politiek akkoord bereikt over een invoerverbod van Russische aardolie die over zee naar de EU wordt aangevoerd. De boycot betreft meer dan twee derde van alle olie die Rusland naar de EU exporteert, zegt Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad na afloop van de EU-top. Via pijpleidingen kan nog wel Russische olie worden ingevoerd, maar het is de bedoeling dat ook die import op termijn flink wordt beperkt.

Kalush Orchestra veilt trofee Songfestival

De band die voor Oekraïne het Eurovisie Songfestival heeft gewonnen heeft de trofee die daarbij hoort laten veilen. Dat leverde 900.000 dollar op, die Kalush Orchestra doneert aan het Oekraïense leger. Ook op het roze hoedje van de zanger kon worden geboden:

Burgemeester Severodonetsk: doden en gewonden niet te tellen

De burgemeester van Severodonetsk zegt dat Russische troepen straat na straat in handen krijgen. "Het aantal slachtoffers stijgt elk uur, maar door de gevechten kunnen we doden en gewonden niet tellen", zei hij tegen persbureau AP. "De stad ligt volledig in puin."

Severodonetsk ligt in het laatste stukje van de regio Loegansk dat de Russen nog niet hebben veroverd. De stad telde voor de oorlog 100.000 inwoners. Het overgrote deel is gevlucht, naar schatting 12.000 tot 13.000 inwoners hebben hun toevlucht gezocht tot kelders en bunkers .

Goedemorgen

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren vind je hier.