Rutte: na avondklok naar moskee kan niet • India legt export AstraZeneca-vaccins stil

EU blijft achter bij massavaccinatie, maar is zelf de grootste exporteur

Massa-vaccinaties beginnen overal hun vruchten af te werpen, maar nog niet in de Europese Unie. Omdat de Amerikanen en de Britten eerder begonnen met inenten en ook eerder contracten afsloten met de farmaceuten, lijkt de Europese Unie erachteraan te hobbelen. Met alle gevolgen van dien.

Volgens Jacob Kierkegaard van de denktank German Marshall Fund in Brussel moeten de EU-lidstaten dat vooral zichzelf aanrekenen. Kirkegaard keek nauwlettend naar de onderhandelingen over de vaccindeals in de zomer van 2020, toen de eerste coronagolf al voorbij was: "Het leek wel alsof ze niet konden geloven dat er nog een tweede, dodelijker golf kon komen. Lidstaten wilden wachten en vooral de goedkoopste vaccins nemen. Ze keken vooral naar de prijs. Toen de tweede golf kwam, was het al te laat."

Rutte 'ontsteld' over beleid Urkse Sionkerk

Premier Rutte is boos op de Sionkerk op Urk. Die heeft besloten om kerkgangers zonder mondkapjes toe te laten en de anderhalvemeterregel te laten varen. "Het is heel egoïstisch om met 500 man in een kerk te gaan zitten", zei de premier in het debat over het coronabeleid. "Ik ben er ontsteld van."

De Sionkerk gaat de deuren openen om tegemoet te komen aan de "nood en het geestelijk welzijn" van de gemeente, zo laat de kerkenraad in dagblad Trouw weten. Rutte heeft hier weinig begrip voor. "Volgens mij is het heel christelijk om de verantwoordelijkheid die je voelt voor je medemens zwaar te laten wegen."

Vanwege de vrijheid van godsdienst mag de overheid niet bepalen wat er binnen een kerkgebouw gebeurt, dus ingrijpen of boetes opleggen kan niet.

"Heel onverstandig", noemt Rutte het opengaan van de kerk:

EU en VK komen met gezamenlijk statement

De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk komen met een gezamenlijke verklaring nadat onrust ontstond over de export van vaccins. De EU en het VK zeggen een "win-winsituatie en vaccinaties voor alle burgers" te willen.

De Europese Commissie kondigde vandaag aan dat het beleid voor het exporteren van vaccins uit EU-landen strenger wordt. De Commissie wil de druk opvoeren op landen die bijna niets exporteren naar Europa, zoals het VK. Dat land kreeg bijvoorbeeld grote hoeveelheden van het Pfizer/BioNtech-vaccin dat in de EU wordt gemaakt, maar twee Britse fabrieken leverden later vrijwel geen AstraZeneca-vaccins aan de EU.

De Britse premier Johnson reageerde weer op de plannen om het beleid te verscherpen: hij waarschuwde dat blokkades "niet verstandig" zijn.

India legt export AstraZeneca-vaccins stil

India legt tijdelijk de export van AstraZeneca-vaccins die daar worden gemaakt stil. Het land heeft ze zelf nodig vanwege het toenemende aantal infecties, zeggen bronnen tegen persbureau Reuters en de BBC.

Het besluit gaat ten koste van het Covax-programma, het internationale samenwerkingsverband van 190 landen dat vooral bedoeld is om armere landen aan vaccins te helpen die ze zelf niet kunnen inkopen. Van de 60 miljoen doses die India al exporteerde ging bijna een derde naar Covax.

Op de website van het Indiase ministerie van Volksgezondheid is te zien dat sinds donderdag geen vaccins meer zijn geëxporteerd. In India zijn sinds de uitbraak van de pandemie bijna 12 miljoen besmettingen gemeld. Alleen in de Verenigde Staten en Brazilië waren de cijfers hoger.

Eénprikstrategie: misschien sneller, maar onzekerder

Verschillende deskundigen roepen al langer op tot een 'éénprikstrategie'. Door meer mensen in ieder geval een eerste prik te geven, kan de druk op de ziekenhuizen sneller dalen, menen voorstanders op basis van resultaten uit Groot-Brittannië en Israël.

De vraag hoeveel extra snelheid dat oplevert is niet makkelijk te beantwoorden, zegt data-analist Marino van Zelst: "Op de lange termijn win je er in ieder geval geen tijd mee, als je iedereen tenminste alsnog een tweede prik wil geven, maar dan later."

Hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond van het Amsterdam UMC vraagt zich af of het verstandig is om nu van strategie te veranderen: "Vanaf april komen er echt veel vaccins binnen. De GGD's staan in de startblokken om op te schalen. Voor een nieuwe strategie moet eerst de Gezondheidsraad weer om advies worden gevraagd. Ik verwacht vanaf half mei een daling in de ziekenhuisbezetting vanwege het effect van de vaccinaties, en de vraag is echt hoeveel je ermee wint door nu van strategie te veranderen."

Rutte: naar de moskee onder de avondklok kan echt niet

Demissionair premier Rutte zei in het Kamerdebat over de coronamaatregelen dat hij begrijpt dat mensen in de ramadan naar een moskee willen, maar dat dat 's avonds na het ingaan van de avondklok "gewoon echt niet kan". Voor een geestelijk verzorger kan een uitzondering gemaakt worden, maar leden van een gemeente kunnen in gebedsruimtes of op andere plekken niet samenkomen na de avondklok, aldus Rutte.

De premier reageerde daarmee op Denk-leider Azarkan, die het kabinet vroeg hoe moslims in de ramadan gebruik kunnen maken van het grondrecht om hun religie te beleven, als ze door een avondklok gehinderd worden. Rutte herhaalde dat hij de avondklok het liefst zo snel mogelijk kwijt is, maar dat dat gezien het aantal besmettingen echt niet kan.

Kamer heeft vragen over extra testen, ‘ommetje’ en luchtreinigers

In de Tweede Kamer bestaat begrip voor het uitblijven van de versoepeling van de strenge coronaregels. Veel partijen vinden de gezondheidsrisico's te groot om de teugels iets te laten vieren. "De risico's zijn te groot. De terrassen gaan met Pasen niet open", aldus tijdelijk VVD-fractievoorzitter Hermans.

D66 legt zich ook neer bij het handhaven van de avondklok en de nieuwe ingangstijd van 22.00 uur. "Het allerbelangrijkste is dat er politieke en maatschappelijke draagvlak is voor de maatregel", aldus D66-Kamerlid Bergkamp. CDA, SGP en ChristenUnie willen dat het kabinet werk maakt van het stimuleren van luchtreinigers in de horeca. Deze filters zitten ook in vliegtuigen en kunnen virusdeeltjes tegenhouden.

De ChristenUnie en D66 willen dat het kabinet bij iedere persconferentie duidelijk maakt hoe belangrijk het is om gezond te leven. "Het maken van een ommetje helpt", aldus Kamerlid Dik-Faber van de CU.

In het debat kwam Wybren van Haga van Forum voor Democratie onder vuur te liggen:

Experts over persconferentie: 'Stop met beloftes doen'

De avondklok schuift een uur op, maar de boodschap van de coronapersconferentie van gisteren was toch vooral: "verder blijft alles zoals het is". Volgens communicatie-experts is die boodschap te begrijpen, maar kan de vorm en inhoud ervan een stuk beter.

Zo adviseert hoogleraar gezondheidscommunicatie Bas van den Putte om niet langer beloftes te doen. "Zeker in combinatie met een datum, zoals nu weer met fysiek onderwijs vanaf 26 april. Versoepelingen zou je alleen moeten koppelen aan verbeterde cijfers."

Paul Stamsnijder van adviesbureau de Reputatiegroep zegt dat sommige mensen nu denken dat er een soort campagne van de overheid gaande is. "Maar dat is niet zo, ze zijn slachtoffer van de realiteit. Rutte en De Jonge zouden hun dilemma's daarom meer moeten benadrukken. Dan krijg je meer begrip voor beslissingen."

Europese Commissie verscherpt exportbeperkingen van vaccins

EU-landen moeten gaan controleren of een land waar coronavaccins naartoe worden geëxporteerd ook aan de Europese Unie levert. Daarnaast moet worden gekeken hoe ver het land zelf is met zijn vaccinatieprogramma.

Het gaat niet om een exportverbod, maar door het verscherpen van de exportrestricties hoopt de Europese Commissie een eerlijker verdeelsleutel af te dwingen. "We blijven gewoon exporteren, maar we hebben nu extra restricties ingevoerd om te garanderen dat de EU niet zelf achter gaat lopen in vaccinatieprogramma's", zegt vicevoorzitter van de Europese Commissie Dombrovskis.

De Jonge keurt coronasneltesten voor zelfgebruik goed

Demissionair minister De Jonge (Volksgezondheid) heeft twee tests goedgekeurd waarmee mensen zelf kunnen nagaan of ze besmet zijn met het coronavirus. Hij heeft fabrikanten Roche en Biosynex ontheffing verleend om een sneltest als zelftest op de markt te brengen.

Het ministerie van Volksgezondheid verwacht dat de eerste testen half april worden geleverd. Het is de bedoeling dat mensen ze bijvoorbeeld in supermarkten of apotheken kunnen kopen, maar er zullen ook testen aan het ministerie worden geleverd. Dat zal ze beschikbaar stellen aan het onderwijs en aan werkgevers. De testen moeten er onder meer toe leiden dat in het hoger onderwijs weer beperkt fysiek les kan worden gegeven.

7624 nieuwe coronabesmettingen, nauwelijks nog daling aantal doden

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7624 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat cijfer past in de sterk stijgende trend van de afgelopen weken. Over de afgelopen dagen gaat het inmiddels om een stijging van 19 procent ten opzichte van de week ervoor.

Ook in de ziekenhuizen stijgt de bezetting, maar het afgelopen etmaal was dat niet het geval. Er liggen nu 2187 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2198), van wie 625 op de IC (gisteren: 623), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Opvallend is dat het aantal overleden covid-patiënten dat bij het RIVM wordt gemeld, nauwelijks nog daalt. Tot 10.00 uur waren dat er 31, tegenover 49 gisteren. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 30 doden per dag, tegen 31 doden per dag een week eerder.

Politieoptredens bij coronademonstraties Amsterdam kostten 5,5 miljoen euro

De politieoptredens bij demonstraties op het Museumplein in Amsterdam de afgelopen weekenden hebben bij elkaar ruim 5,5 miljoen euro gekost, zegt een woordvoerder van de politie. De politie moest sinds 17 januari elf keer optreden op het plein, waar vaak honderden mensen samenkwamen voor demonstraties en zogenoemde koffiedrink-acties.

De kosten worden berekend aan de hand van het aantal politiemensen dat wordt ingezet en hoeveel uur zij aan het werk zijn. Volgens de politie zijn de kosten geen extra uitgaven, maar gaat de tijd uitsluitend ten koste van ander politiewerk. "Bijvoorbeeld werk in de wijk, in de basisteams, de noodhulp, of werk aan politieonderzoeken", zegt een woordvoerder.

RIVM-vaccinatiebaas: Vaccinvoorraad is balanceren tussen snelheid en zekerheid

Het is nodig om een flinke voorraad coronavaccins achter de hand te houden, anders leidt een tegenvallende levering direct tot problemen. Dat heeft de baas van de coronavaccinaties bij het RIVM, Jaap van Delden, gezegd bij de technische briefing van de Tweede Kamer. Hij reageerde daarmee op kritiek van deskundigen dat de voorraad best kleiner kan.

Hij legt de dynamiek rondom de voorraden uit aan de hand van grafieken. Met onderstaande grafiek vergelijkt hij het aantal geleverde doses met de daadwerkelijk gezette prikken. Het witte vlak daartussen is de voorraad. "Aan de ene kant willen we dat vlak zo dun mogelijk houden, omdat we zo snel mogelijk willen vaccineren. Maar dat vlak moet ook niet te dun zijn, want dan moet je wellicht afspraken afzeggen bij tegenvallende leveringen."

Kosten avondklokrellen Eindhoven: 670.000 euro

Bij de rellen op zondagmiddag 24 januari in Eindhoven is voor tenminste 670.000 euro aan schade aangericht. Dat valt te concluderen op basis van de schadeclaims die door gedupeerden zijn ingediend.

Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie zegt bij Omroep Brabant dat het bij de claims die nu bij de rechtbank zijn ingediend "puur om materiële schade gaat". Daarbij zijn de kosten voor de inzet van de politie en andere hulpdiensten dus niet inbegrepen.

Bij de rellen tijdens het protest tegen de coronamaatregelen werd onder meer de supermarkt van Jumbo in de stationshal kort en klein geslagen. Ook een pand van de Bijenkorf en de Blob, een winkel gebouwd in een glazen iglo-vorm, liepen veel schade op. De relschoppers staken ook een auto van ProRail in brand en beschadigden veel straatmeubilair en politieauto's.

Justitie probeert de schade te verhalen op de relschoppers. Onlangs werd een 48-jarige man uit Nunspeet veroordeeld die een fiets onder een waterwerper van de politie gooide. Hij moet een schadevergoeding van ruim 2500 euro betalen, bepaalde de rechter.

Paus verlaagt salaris kardinalen vanwege coronastrop

Paus Franciscus verlaagt het salaris van zijn kardinalen en andere topmedewerkers binnen de katholieke kerk. Het personeel moet 10 procent inleveren, vanwege een tekort op de begroting van naar schatting 50 miljoen euro.

De paus wil op deze manier ander personeel aan het werk houden. Hij zei eerder al dat hij niemand wil ontslaan. Alle musea in het Vaticaan zijn gesloten vanwege de coronapandemie. Hierdoor heeft het instituut fors minder inkomsten.

Hoge geestelijken die in het Vaticaan wonen en werken verdienen volgens Reuters zo'n 4000 tot 5000 euro per maand. Ook kunnen ze woonruimte huren onder de marktwaarde.

België scherpt maatregelen weer aan: contactberoepen 4 weken dicht

In België worden de coronamaatregelen weer aangescherpt. Het Overlegcomité meldt op een persconferentie onder meer dat basisscholen en middelbare scholen weer dichtgaan. Kleuterscholen blijven nog wel open. De maatregelen gaan zaterdag in.

Ook contactberoepen zoals kappers moeten de komende vier weken weer dicht.

Ook mogen niet-essentiële winkels alleen nog maar klanten op afspraak binnen laten. In grote winkels mogen in totaal vijftig mensen tegelijk binnen zijn. Buiten mogen mensen in groepen van vier samenkomen. Dat lag eerder op tien personen.

Premier De Croo spreekt van een "korte pijnperiode, een paaspauze". "De viruscirculatie is de hoogste in vier maanden en de druk op de ziekenhuizen is zo hoog dat je je afvraagt hoelang je dit nog kunt aanhouden", aldus de premier. "Die derde golf gaan we nu de kop indrukken, exact op dezelfde manier als we dat in het verleden gedaan hebben", benadrukt hij.

'Relatief veel bekende bijwerkingen na eerste prik met AstraZeneca'

Vrouwen tot 65 jaar die het AstraZeneca-vaccin krijgen, ervaren na de eerste prik ongeveer twee keer zo vaak bekende bijwerkingen als vrouwen uit dezelfde leeftijdsgroep die het Pfizer/BioNTech-vaccin krijgen. Dat stelt Bijwerkingencentrum Lareb op basis van onderzoek onder bijna 4000 vrouwen.

Het gaat om bijwerkingen zoals hoofdpijn, je niet lekker voelen, vermoeidheid en spierpijn. Koorts kwam in het onderzoek bijna acht keer zo vaak voor na de eerste prik van AstraZeneca als bij de eerste prik met Pfizer/BioNTech.

Merkel diep door stof om paaslockdown

De Duitse bondskansel Merkel is diep door het stof gegaan om de lockdown die met Pasen zou gelden. Gisteren werd die lockdown aangekondigd. Dat hield onder meer in dat winkels tussen 1 en 5 april dicht zouden blijven. Na een storm van kritiek kwam ze daar vandaag van terug.

"Het was een fout, een fout waarvoor ik de volledige verantwoordelijkheid draag. We hebben 'm gecorrigeerd, maar 't heeft de bevolking onzeker gemaakt. Daarvoor vraag ik om vergiffenis", aldus Merkel.

Van Dissel vindt sneltesten gunstig, maar ziet ook een gevaar

In de technische briefing aan de Tweede Kamer zegt Van Dissel dat sneltesten binnenkort op grote schaal beschikbaar komen. Volgens hem kan dat heel gunstig zijn, omdat er besmettingen opduiken die anders niet waren opgemerkt.

Maar hij ziet ook een keerzijde. "Als we allemaal zouden testen ga je toch gevallen missen, je krijgt een aantal vals negatieve uitslagen. En het gevaar is dat je met een negatieve test je niet meer aan de basisregels houdt."

Volgens Van Dissel is het ook een optie om mensen drie keer per week te testen. "Maar het is de vraag of mensen dat willen doen."

Wybren van Haga van Forum voor Democratie vraag aan Van Dissel waarom het RIVM de modellen niet openbaar maakt, waarmee de voorspellingen van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames worden berekend. "Heeft u wel eens op de RIVM-site gekeken", was de wedervraag van Van Dissel. "Daar kunt u alles terugvinden wat u zoekt."

Van Haga vraagt ook of de mondkapjesplicht niet kan worden opgeheven, omdat Van Dissel bij een eerdere technische briefing een grafiek verkeerd heeft gebruikt. "Nee", antwoordt Van Dissel. Volgens hem kunnen mondkapjes wel degelijk effect hebben, maar het hangt wel af van de plek waar ze worden gebruikt.

Afgeladen veerboten bezorgen Schiermonnikoog kopzorgen

Met het oog op Pasen maakt Schiermonnikoog zich zorgen over afgeladen veerboten vol toeristen. Op de boten is het vrijwel onmogelijk om anderhalve meter afstand van elkaar te houden.

Schiermonnikoog is net als de andere Waddeneilanden bijzonder in trek nu reizen naar het buitenland wordt afgeraden. Tijdens de voorjaarsvakantie leidde dat tot problemen. Eén van de veerboten op 25 februari was zelfs zo vol, dat ongeveer driehonderd mensen op de kade achterbleven.

Gevreesd wordt voor herhaling tijdens de paasdagen. "De kans dat corona wordt verspreid op één van de boten is groot omdat men tijdens deze drukte niet anderhalvemeter afstand van elkaar kan houden", aldus gemeenteraadslid Marja Been bij RTV Noord.

Ger van Langen van Wagenborg Passagiersdiensten deelt die zorg, maar benadrukt dat tijdens de voorjaarsvakantie een van de veren in onderhoud was. "Normaal is dat geen probleem maar nu was het ineens extreem mooi weer en iedereen wilde erop uit", aldus van Langen. Tijdens de paasdagen zet de rederij z'n volledige capaciteit in en vaart er - zo nodig - "een tweede boot achteraan".

Van Dissel: houden aan regels heeft veel effect

Als iedereen zich aan de coronavoorschriften zou houden, dan scheelt dat enorm in de cijfers, zegt Van Dissel. Het R-getal zou 0,8 zijn als iedereen zich buitenshuis aan alle basisregels houdt. En als we geen enkele basismaatregel zouden volgen, dan stijgt de R volgens berekeningen naar 2,5.

"De Britse variant maakt het nog kritischer, omdat die besmettelijker is. Daarom moeten we de regels nog strikter toepassen", zegt Van Dissel. Volgens hem blijkt uit onderzoek dat er nog altijd veel draagvlak is voor de maatregelen, maar dat te veel mensen zich er in de praktijk niet aan houden.

Voor de zomer beter

Verder laat Van Dissel een grafiek zien met de verwachtingen voor de langere termijn. "Tegen de zomer zal het beeld er anders uitzien dan nu: minder mensen op de IC, er zijn meer mensen gevaccineerd en het wordt mogelijk om de lockdown op te heffen."

Binnen Europa zit Nederland in een groepje landen met relatief de meeste besmettingen. In Frankrijk, Zweden, België en Italië zijn vergelijkbare cijfers te zien en ook daar is er nu weer een toename. Noorwegen, Duitsland en Denemarken hebben minder besmettingen, maar ook daar lopen de cijfers op.

Kerkkoepel: 'Aanpak Sionkerk Urk niet in lijn met afspraken'

Het kerkverband Gereformeerde Gemeenten noemt de actie van de Gereformeerde Gemeente Sionkerk Urk "echt een uitzondering". Volgens dominee F. Mulder, die spreekt namens de koepel, proberen ze contact te krijgen met de Urkse kerk. Dat is vooralsnog niet gelukt.

"Deze manier van handelen kennen we niet binnen onze gemeenschap", zegt Mulder. "Dit is ook niet wat wij adviseren." Mulder benadrukt dat de kerken autonoom zijn en hier zelf over gaan, maar dat deze aanpak van de Sionkerk niet in lijn ligt met de onderling afgesproken richtlijnen.

In dagblad Trouw zegt de kerk op Urk een groot deel van de coronamaatregelen te willen loslaten. De kerk wil tegemoetkomen aan "de nood en het geestelijk welzijn" van de gemeente.

Viroloog Marion Koopmans vindt dat de kerk "Russisch roulette speelt". "Ik denk dat dat niet verstandig is. Urk is niet anders dan andere delen van Nederland", aldus Koopmans tegen Omroep Flevoland.

Prikken met AstraZeneca hervat in Rotterdam: 'Ik heb niet getwijfeld'

Britse variant 34 procent besmettelijker

De Britse variant is nu dominant in Nederland, zegt Jaap van Dissel. Deze variant is 34 procent besmettelijker dan het oorspronkelijke coronavirus. "Dat getal heeft nogal gevarieerd, maar naarmate de Britse variant meer aanwezig is, wordt dit getal steeds harder."

Het aantal besmettelijke personen loopt ook weer op. De meest recente inschatting van een week geleden is dat 113.000 mensen het virus kunnen overdragen.

In mei verlichting ziekenhuizen

Verder bespreekt Van Dissel de prognoses voor de komende tijd. Volgens hem zal het aantal ziekenhuisopnames toenemen, net als de bezetting van de intensive cares. Maar de aantallen zijn moeilijk te voorspellen. Over twee maanden verwacht hij weer een daling.

"Als de huidige R-waarde onverminderd zou voortbestaan, kan de piek uitkomen op 1300 IC-bedden, maar we hopen lager uit te komen. Met een hoge R-waarde lopen we een fors risico. Dat speelt in heel Europa en daarom scherpen de meeste landen de maatregelen aan in plaats van dat ze versoepelen."

Van Dissel belooft om ook alert te zijn op meevallers in de coronacijfers. "Dan zullen we adviseren dat er meer mogelijk is. Voor nu zegt OMT dat we pas op de plaats moeten maken. Als het de komende twee weken meevalt, zullen we dat iedereen influisteren."

Bondskanselier Merkel schrapt lockdown met Pasen na kritiek

De lockdown die in Duitsland met Pasen zou gelden, wordt geschrapt, melden verschillende Duitse media. Dat doet bondskanselier Merkel na een storm van kritiek op de paaslockdown. Dat ze ervan terugkomt, betekent onder meer dat de winkels tussen 1 en 5 april open zijn. Er zouden te veel juridische en logistieke bezwaren zijn.

Merkel kondigde de uitbreiding van de lockdown gisterenochtend vroeg aan na een overleg met de premiers van de 16 deelstaten. In Duitse media werd gesproken van een paaspauze. Naast het sluiten van de meeste winkels, waaronder ook supermarkten, waren ook de vieringen rond Pasen en andere religieuze fysieke bijeenkomsten verboden.

Meeste besmettingen in Zuid-Holland Zuid

Jaap van Dissel begint zijn presentatie aan de Tweede Kamer met een overzicht van de besmettingen per veiligheidsregio. Overal is een toename te zien en de situatie is het ergst in Zuid-Holland Zuid. Hij signaleert in het hele land een toename van het aantal testen, maar ook een toename van de positieve uitslagen. "Dat doet vermoeden dat er een reële toename is."

Volgens Van Dissel was in de tweede golf te zien dat eerst de 20- tot 30-jarigen besmet raakten en dat zij het vervolgens doorgaven aan oudere groepen. "Het heeft er de schijn van dat dat nu weer aan het gebeuren is."

Kinderen onder de 13 testen vaker positief, maar vergeleken met andere leeftijdsgroepen is het niet erg hoog. De toename komt vooral door de heropening van scholen. Twee procent van de scholen heeft te maken gehad met een cluster besmettingen en in ongeveer de helft van die gevallen moesten complete klassen naar huis. "Het is een beperkt aantal, maar we houden het nauwkeurig in de gaten."

Minder besmettingen in verpleeghuizen

Voor alle leeftijdsgroepen samen zijn nog steeds de meeste besmettingen binnen het gezin, bij bezoek in de thuissituatie en op het werk. In verpleeghuizen zijn minder besmettingen en dat komt volgens Van Dissel door de vaccinaties.

In de ziekenhuizen is ook duidelijk te zien dat minder 80-plussers worden opgenomen. En dat is ook het resultaat van vaccineren, zegt Van Dissel.

Moment van prikken nog nauwkeuriger met postcodetool op vaccinatiewebsite

Van Delden krijgt de suggestie of de website waarop mensen kunnen zien wanneer ze aan de beurt zijn, kan worden uitgebreid met een postcodetool. Daardoor zou de informatie over het moment van prikken nog nauwkeuriger zijn. "Dat vind ik een goed idee. Ik ga het vanmiddag regelen", zegt hij.

Ook krijgt Van Delden de vraag of de voorraad nog verder omlaag kan. "Dat kan, maar dan nemen we een risico. Voor Pfizer hebben we dit al besloten. En het is niet uitgesloten dat we die voorraad nog verder verlagen naar twee dagen of één dag."

Volgens hem is het systeem met vaccineren inmiddels heel efficiënt. "Verder kijken we continu waar we kunnen versnellen, bijvoorbeeld bij de huisartsen. Maar nog steeds wordt 95 procent van de vertragingen veroorzaakt door de levering van de vaccins."

Van Delden is klaar met zijn presentatie aan de Tweede Kamer. Jaap van Dissel, hoofd infectieziektebestrijding van het RIVM, neemt het van hem over.

Van Delden: we kunnen priksnelheid snel opvoeren

Zodra er meer vaccins beschikbaar komen, kunnen volgens Van Delden ook snel meer prikken worden gezet. "We zijn flexibel in grote volumes snel wegzetten. We hebben overcapaciteit. We zijn ook flexibel in het versneld uitnodigen van doelgroepen."

Hij verwacht dat het vaccinatietempo de komende dagen kan oplopen omdat er meer vaccins worden geleverd. "70-plussers worden vanaf medio april uitgenodigd. 65-plussers vanaf eind april."

Eerder zei Van Delden al dat voor het Pfizer-vaccin de buffer voor de voorraden terug gaat van vijf naar drie dagen. "Daarmee nemen we bewust een risico. Het is niet uitgesloten dat we nog wel eens afspraken moeten afzeggen door een vertraagde levering, maar ik heb daar wel vertrouwen in. Vooral Pfizer is betrouwbaar, bij AstraZeneca zijn we daar nog niet."

Steeds meer groepen komen aan de beurt voor vaccinatie, zegt Van Delden

Volgens Van Delden nodigen de GGD's nu ook mensen uit voor vaccinatie. "Als eerste zijn dat de 77-, 76- en 75-jarigen." Ook mensen van 65+ met een verhoogd medisch risico krijgen rond deze tijd een uitnodiging. Zij krijgen een prik van de huisarts met het vaccin van AstraZeneca.

In gevangenissen en ggz-instellingen zijn steeds meer bewoners en medewerkers ingeënt, zegt Van Delden. In asielzoekerscentra zijn sinds deze week 65-plussers en zorgmedewerkers aan de beurt voor een prik met Moderna. In voorzieningen voor beschermd wonen wordt pas later begonnen. Eind april moeten alle 15.000 bewoners en 8.000 zorgmedewerkers zijn ingeënt.

In de persconferentie van gisteren zei De Jonge: "Begin mei zitten we op ruim 5 miljoen prikken. Dan hebben de mensen ouder dan 70 hun eerste vaccin gekregen. En half mei geldt dat voor de 60-plussers."

Van Delden krijgt de vraag wanneer de groepen zijn gevaccineerd die de grootste kans hebben om op de intensive care te belanden. "De grootste risico's zitten bij de oudste mensen en dat is bijna klaar. Daarnaast zijn 100.000 medische risicopatiënten binnen vier weken ingeënt. Eind april denk ik dat de meeste risicogroepen gevaccineerd zijn."

Nog eens 40.000 zorgmedewerkers krijgen vaccin

Opnieuw kan een groep zorgmedewerkers worden gevaccineerd. Demissionair minister De Jonge meldt aan de Tweede Kamer dat op korte termijn zo'n 39.500 mensen die werken in de acute coronazorg in ziekenhuizen en op de spoedeisende hulp worden ingeënt met het AstraZeneca-vaccin.

Begin dit jaar werd in de acute zorg ook al zo'n zelfde aantal gevaccineerd. De Jonge benadrukt dat de druk op de zorg weer toeneemt en dat het aantal ziekenhuisopnames naar verwachting nog fors verder zal oplopen.

Omdat er in de coronazorg medewerkers zijn bij gekomen of nog zullen worden ingezet, zijn ook meer vaccinaties nodig, vindt de minister. Volgens De Jonge zal de planning voor de groep die al met AstraZeneca wordt ingeënt (onder anderen zestigplussers) door de maatregel maar enkele dagen vertraging oplopen.

Van Delden: 'Voorraad vaccins wisselt per dag'

Van Delden zegt in de technische briefing aan de Tweede Kamer dat de voorraad vaccins per dag wisselt. Deze week liep het uiteen van 400.000 tot 700.000. Dat komt volgens hem doordat de farmaceutische bedrijven de vaccins met grote hoeveelheden tegelijk leveren. "Net na dat vrijgeven heb je veel voorraad, vlak voor de levering heb je weer weinig."

Van het Pfizer-vaccin was de prikvoorraad tot nu toe vijf dagen. Vanwege de stabiele levering wordt die periode nu teruggebracht naar drie dagen. Dat betekent dat er geen 150.000, maar 100.000 tot 120.000 doses op de plank liggen. Moderna levert de vaccins om de week. Als een volgende levering niet op tijd komt, dan moeten niet ineens alle afspraken voor de tweede prik worden afgezegd. Om dat te voorkomen moeten vaccins op voorraad worden gehouden, zegt Van Delden.

Over de grafiek van leveringen door AstraZeneca zegt hij dat het een chaos is. "We kregen op enig moment een heel grote levering van het bedrijf. Toen we die aan het benutten waren, kwam de volgende al en toen de prikpauze." Inmiddels is er nog een levering gekomen, waardoor er veel doses op voorraad zijn. "Die gaan we nu volop benutten."

11 procent van de 18-plussers is gevaccineerd

Jaap van Delden, programmadirecteur coronavaccinatie bij het RIVM, laat in een grafiek in de technische briefing aan de Tweede Kamer zien wat het verschil is tussen het beschikbare aantal doses en de daadwerkelijk geplaatste vaccins. "Dat verschil moet zo klein mogelijk zijn, want je wil snel vaccineren. Maar het mag ook niet te weinig zijn, want dan moet je wellicht afspraken afzeggen bij tegenvallende leveringen."

Op een punt in de grafiek is dat verschil groter. Dat komt volgens Van Delden doordat op dat moment de vaccinatie van AstraZeneca op pauze werd gezet vanwege de berichten over mogelijke bijwerkingen. Ook was er toen ineens een grotere levering van AstraZeneca. "Dat schommelt enorm, tussen de 40.000 en 400.000." Om de achterstand in te lopen wordt er nu versneld gevaccineerd met AstraZeneca.

In de presentatie zegt Van Delden dat 11 procent van de 18-plussers is gevaccineerd. Over het Janssen-vaccin zegt hij dat het makkelijk is in de uitvoering. De verpakking is niet te groot, het hoeft niet te worden aangelengd, het is drie maanden houdbaar en er zijn geen beperkingen in het vervoer.

'Bijna 30 miljoen AstraZeneca-vaccins in Italiaanse fabriek bedoeld voor VK'

Zo'n 29 miljoen doses van het AstraZeneca-vaccin liggen klaar in Italië om vervoerd te worden naar het Verenigd Koninkrijk. Volgens de Italiaanse krant La Stampa gaat het onder meer om doses die in Leiden zijn geproduceerd.

De Italiaanse autoriteiten hebben de voorraad in de fabriek in Anagni aangetroffen na een melding van de Europese Commissie (EC), schrijft de krant. De EC komt later vandaag met plannen om de export van vaccins aan banden te leggen als farmaceuten niet op tijd leveren. AstraZeneca levert in de EU minder dan waar de EC van was uitgegaan. De voorraad in Italië ligt daarom gevoelig.

De EC, de Italiaanse autoriteiten en de eigenaar van de fabriek hebben het bericht van de krant nog niet bevestigd. Als het inderdaad blijkt te gaan om bijna 30 miljoen vaccins, is dat een groter aantal dan AstraZeneca tot dusver heeft geleverd aan de EU.

Onderzoek naar wereldwijde dierensterfte door corona-afval

Twee Leidse onderzoekers proberen in kaart te brengen hoe vaak en waar dieren sterven door corona-afval. Biologen Auke-Florian Hiemstra van Naturalis Biodiversity Center en Liselotte Rambonnet van de Universiteit Leiden kwamen vooral verhalen tegen over mondkapjes die zijn opgegeten door bijvoorbeeld pinguïns en honden. "Dieren raken verzwakt door de verstrikkingen, of verhongeren door het plastic in hun maag", zegt Rambonnet.

Het eerste Nederlandse slachtoffer is volgens het tweetal een dode baars die gevangen was geraakt in een latex handschoen. Corona-afval leidt trouwens niet alleen tot problemen voor dieren. Zo gebruiken vogels mondkapjes bij de bouw van nesten, zegt Hiemstra. "Ook verpakkingen van zakdoekjes werden teruggevonden in nesten. Zelfs de symptomen van covid-19 zie je dus terug aan de bouwsels van dieren."

Tot nu toe hebben de onderzoekers hun bevindingen gebaseerd op nieuwsberichten en posts op sociale media van van fotografen, zwerfvuilrapers, vogelaars, wildopvangcentra en dierenartsen. Om een completer en actueler beeld te krijgen roepen ze het publiek op om dierensterfte door corona-afval te melden op covidlitter.com.

Ruim 5 miljoen mensen keken naar de persconferentie

Ruim vijf miljoen mensen hebben gisteravond naar de coronapersconferentie van demissionair premier Rutte en demissionair minister De Jonge gekeken. blijkt uit cijfers van Stichting KijkOnderzoek. Naar de vorige persconferentie, op 8 maart, keken ongeveer 5,5 miljoen mensen.

De meeste kijkers, zo'n 3,36 miljoen, zagen de mededelingen van de ministers op NPO1. Ongeveer 1,37 miljoen mensen stemden af op RTL 4 en 437.000 op SBS6.

Vaccinatiegezant: Nederland kan vaccinproductie niet opschroeven

Nederland heeft op korte termijn geen mogelijkheden om de productie van coronavaccins op te schroeven. Dat schrijft vaccinatiegezant Hans Schikan in een rapport dat hij gisteren presenteerde. Volgens hem wordt een deel van de Nederlandse productiecapaciteit al benut en levert het verder opschalen niet direct meer doses op.

Volgens Schikan, die werkzaam is in de farmaceutische industrie, komt dat doordat de productie van vaccins op grote schaal erg ingewikkeld is. Zo zou het starten van nieuwe productielijnen eerder maanden dan weken duren. Wel kan Nederland zich voorbereiden op eventuele tekorten in de productieketen, schrijft de gezant. Hij adviseert de overheid om een taskforce op te richten die kan ingrijpen als er tekorten dreigen.

Ook waarschuwt Schikan dat de focus op coronavaccins kan leiden tot tekorten aan materialen en grondstoffen in de productie van andere geneesmiddelen. Demissionair minister De Jonge noemt dit "een verontrustend signaal". Hij schrijft in een Kamerbrief dat farmaceutische bedrijven dreigende tekorten verplicht moeten melden, maar dat hij zulke signalen nog niet heeft ontvangen. "Ik verwacht dan ook dat de producenten dit bij concrete, dreigende geneesmiddelentekorten tijdig zullen doen."

De Jonge stelde Schikan half februari aan als vaccinatiegezant. Hij kreeg onder meer de opdracht om te onderzoeken of Nederland kan bijdragen aan de productie van extra vaccins.

Schikan vertelde gisteravond over zijn bevindingen in Nieuwsuur:

Brazilianen slaan op potten en pannen tijdens speech Bolsonaro

Tijdens een tv-toespraak van de Braziliaanse president Bolsonaro begonnen in meerdere Braziliaanse steden mensen uit protest op potten en pannen te slaan. Ze zijn het niet eens met het coronabeleid van de president.

Bolsonaro kondigde in de speech onder meer aan dat er voor het einde van het jaar meer dan 500 miljoen doses van coronavaccins zijn geleverd. Brazilië is wereldwijd een van de zwaarst getroffen landen in de coronacrisis.

GGD's hervatten vandaag vaccinaties met AstraZeneca vaccin

Vandaag hervatten GGD's de vaccinaties met het AstraZeneca-vaccin. Tien dagen geleden stopte Nederland uit voorzorg met het inenten met dit vaccin, in navolging van andere Europese landen. Uit Noorwegen en Denemarken waren zorgwekkende meldingen gekomen van mogelijke bijwerkingen.

Het ging om ernstige, zeldzame verschijnselen van trombose in combinatie met een verlaagd aantal bloedplaatjes. Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA onderzocht deze meldingen en oordeelde dat het vaccin is veilig en effectief is.

Door de prikpauze zijn vorige week naar schatting 111.000 geplande vaccinaties in Nederland niet doorgegaan. Volgens demissionair minister De Jonge zullen de uitgestelde vaccinaties snel worden ingehaald.

Utrechtse horecaproef gaat door in afgeslankte vorm

De eerder aangekondigde proef in de Utrechtse horeca kan doorgaan, maar vanwege de hogere besmettingscijfers is dat wel in afgeslankte vorm. Dat zegt een woordvoerder van de gemeente Utrecht tegen RTV Utrecht.

Begin februari kondigde de gemeente aan dat horecazaken mogen meedoen aan de Fieldlab-proef, waarbij onderzoekers bekijken hoe personeel en gasten omgaan met de coronaregels. Ook wordt gekeken hoeveel contact bezoekers met elkaar hebben en wat het effect van ventilatie is.

Vanochtend meldde het ANP dat de proef helemaal niet door kan gaan, maar volgens de gemeente Utrecht is daarvan geen sprake. Het is niet duidelijk hoeveel kleinschaliger de proef nu gaat worden. Ook is er nog geen datum bekend.

Sneltesten in hoger onderwijs is 'flinke klus', blijkt uit eerste proef

Op twee hogescholen en een mbo in Noord-Brabant lopen al proeven met sneltesten. Volgens coördinator Carla Nagel zijn de eerste ervaringen positief. "We gebruiken het vooral voor praktijkonderwijs, dus de sportacademie, fysiotherapie en opleidingen met laboratoria. De meesten zijn blij dat ze weer veilig naar school kunnen."

Studenten doen de test op de ochtend dat ze naar de opleiding willen gaan. "Ze voeren het thuis uit en worden via de webcam begeleid. Na een negatieve test krijgen ze een barcode, die ze laten zien op de opleiding", zei Nagel in het NOS Radio 1 Journaal.

Het is wel een flinke klus voor onderwijsinstellingen om alles op te tuigen voor de sneltests. "We kregen van het ministerie grote verpakkingen, die hebben we herpakt en los verstuurd naar de studenten. Ook moesten we de mensen opleiden die de studenten via de webcam helpen."

Gisteren kondigde demissionair minister De Jonge aan dat - als de coronacijfers het toelaten - het hoger onderwijs vanaf 26 april een dag in de week fysiek onderwijs mag geven met behulp van sneltests. Volgens Nagel hebben onderwijsinstellingen genoeg tijd om zich voor te bereiden. "Wij hebben dit zelf ook binnen een maand opgezet. Je hebt wel mensen binnen je organisatie nodig dit dit echt serieus willen oppakken."

Kerk op Urk is beperkingen zat

De Sionkerk op Urk laat de coronamaatregelen voor een groot deel los. De kerk zegt in Trouw tegemoet te willen komen aan "de nood en het geestelijk welzijn" van de gemeente. "Het is niet dat we het op Urk beter weten, of dat we niet luisteren naar de overheid. We willen gehoorzaam zijn aan de overheid, maar wel in samenhang met Gods geboden", zegt ouderling en voorlichter H. Snoek.

In de kerk kunnen zo'n 500 mensen. Sinds zondag mag iedereen zonder gezondheidsklachten komen, mondkapjes hoeven niet gedragen te worden en ook de anderhalvemeterregel is niet verplicht. In de praktijk zitten huishoudens volgens Snoek vaak wel op 1,5 meter van elkaar.

De kerkenraad is ontevreden over het overheidsbeleid. Er zou te weinig worden gezocht naar oplossingen. "Het contact lijkt weg", zegt Snoek. "En op de psychische nood van de gemeente wordt niet gelet." Volgens Snoek zijn er meer kerken die de beperkingen loslaten.

"Iedereen moet doorzetten, zeker, het is voor niemand makkelijk. Maar ook andere groepen pakken ruimte zoals demonstranten, voetballers. Zij staan soms dichter bij elkaar dan we in de kerk ooit zouden doen."

Er geldt overigens geen harde regel voor hoeveel bezoekers een kerk mag hebben. Wel is het advies om niet meer dan 30 mensen toe te laten. Ook wordt geadviseerd niet samen te zingen.

Hongkong schort vaccinaties op vanwege verpakkingsfout

Hongkong heeft het vaccineren met Pfizer/BioNTech opgeschort omdat er iets mis is met de verpakking van een partij vaccins. De autoriteiten waren daarover geïnformeerd door de leverancier, Fosun. Er is waarschijnlijk niets mis met het vaccin zelf, benadrukken de autoriteiten, de maatregel is uit voorzorg. Inwoners die al een afspraak hebben voor een prik wordt opgeroepen niet te komen.

Janssen-vaccins op komst

Farmaceut Janssen levert in april een kleine 170.000 coronavaccins. Daarmee kunnen eenzelfde aantal mensen een volledige vaccinatie krijgen, want bij Janssen is één prik voldoende. Half april is de bedoeling dat er 84.750 doses worden geleverd, en eind van de maand nog eens eenzelfde aantal, staat in een Kamerbrief van demissionair minister De Jonge.

De komende maanden worden 3 miljoen Janssen-vaccins verwacht, Nederland heeft er in totaal meer dan 11 miljoen van besteld.

Het coronavaccin van de Leidse farmaceut was twee weken terug het vierde dat werd goedgekeurd, na de vaccins van Pfizer/BioNTech, Moderna en AstraZeneca.

Dat prikken kan echt sneller, zeggen sommige deskundigen

Demissionair De Jonge kreeg er al gisteren meerdere keren vragen over: waarom kan er niet sneller gevaccineerd worden? De Jonge refereerde steevast aan het feit dat leveringen tegenvallen. Maar er liggen toch honderdduizenden vaccindoses op de plank te wachten? Ook daar had de minister een antwoord op, met als deel van de verklaring dat AstraZeneca even 'op pauze' had gestaan. Maar veel deskundigen zijn niet overtuigd.

"Het vaccineren met AstraZenaca heeft natuurlijk een week stilgelegen", zegt epidemioloog Frits Rosendaal tegen Nieuwsuur. "Ik ben bereid dat te geloven. Maar op dit moment ligt het tempo nog steeds erg laag."

Volgens amateurdata-analist Yorick Bleijenburg, die zich verdiept in coronacijfers, komt het trage prikken mede doordat het weken kan duren voordat een vaccin in een arm wordt gespoten. "We zien dat vaccins, nadat ze Nederland binnenkomen, ruim drie weken in een vriezer liggen. Dat kan natuurlijk veel korter."

Testverplichting en quarantaine voor reizigers uit Curaçao

Het kabinet heeft het reisadvies voor Curaçao aangescherpt. De kleurcode blijft oranje, maar reizigers die vanaf Curaçao naar Nederland reizen moeten vanaf morgennacht bij terugkomst in Nederland in thuisquarantaine. Ook geldt een testverplichting. Het algehele advies blijft om niet naar het buitenland te reizen als dat niet per se noodzakelijk is.

Op Curaçao geldt vanaf morgen een lockdown, omdat het aantal coronabesmettingen snel toeneemt. Afgelopen week steeg het aantal alarmerend, door de opmars van de Britse variant.

Afhankelijk van het kenteken op hun auto, mogen Curaçaoënaars twee keer per week boodschappen doen. Op zondag mag niemand de straat op. Naar het strand is niet toegestaan en er geldt een avondklok vanaf 21.00 uur. De regels gelden ook voor toeristen.

Voor wie het gemist heeft...

Gisteravond was er weer een persconferentie over de coronamaatregelen. Demissionair premier Rutte en minister De Jonge hadden weinig versoepelingen te bieden, los van de avondklok die straks een uur later ingaat. In dit artikel vind je de maatregelen nog een keer op een rij. En in dit stuk is te lezen welke boodschap het kabinet wilde meegeven.

Welkom

Dit is het coronaliveblog van woensdag 24 maart. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.