Advocaat: 'Grote druk op personeel leidt tot ontsnappingen Pompekliniek'

• Tim Luimes

  redacteur Online

De Pompekliniek in Nijmegen was volop in het nieuws de afgelopen weken. In korte tijd ontsnapten drie tbs'ers uit de kliniek. Gisteren was er weer een incident: een tbs'er op geoorloofd verlof pleegde zelfmoord door tegen een vrachtwagen te botsen. Volgens tbs-advocaten komen de ontsnappingen door frustraties bij de patiënten, veroorzaakt door grote druk op het personeel.

Twee van de ontsnapten werden snel gepakt. De derde fietste weg bij een begeleid verlof, het duurde vijf dagen voor de man werd gearresteerd in Parijs. De Pompekliniek kondigde aan een onafhankelijk onderzoek te starten naar de ontsnappingen. "Drie op een rij is te veel", liet de Nijmeegse kliniek weten.

"Het escaleert nu enorm in korte tijd", zegt advocaat Jan-Jesse Lieftink. Hij staat een van de ontsnapte tbs'ers bij, is bestuurslid bij de vereniging van tbs-advocaten en werkt al vijftien jaar met cliënten in de Pompekliniek. "Een heel goede kliniek", zegt hij. "Misschien wel de beste van Nederland."

Stabiel

De Pompekliniek wijst bij vragen voor dit artikel naar koepelorganisatie TBS Nederland. Een woordvoerder van die organisatie zegt dat drie "onttrekkingen" achter elkaar inderdaad bijzonder zijn, maar dat er geen aanwijzingen zijn dat er dit jaar meer zijn dan in voorgaande jaren. "Dat aantal is al jaren stabiel en erg laag."

Volgens advocaat Lieftink zijn de incidenten niet uniek voor de Pompekliniek. "Dit kan overal gebeuren. Het gebeurt ook overal. Wat je in de media ziet, is maar het topje van de ijsberg. Maar besef wel: het verlof van tbs'ers is ontzettend belangrijk. Dat is inherent aan het systeem."

"De problemen komen door problemen met het personeel", zegt Lieftink. "Die heb je in elke kliniek in Nederland. Er speelt een hoop: er zijn te weinig mensen, en veel van de mensen die er werken, zijn niet juist gekwalificeerd."

Personeelstekorten bij tbs-klinieken zijn niet nieuw. Vorig jaar bleek uit een rapport dat de grote druk bij het personeel leidt grote veiligheidsrisico's. "De sector kent een grens in de maximale belastbaarheid die medewerkers en patiëntenzorg aankunnen", schreven onderzoekers. "Deze grens is overschreden." Het ministerie trok daarna 28,5 miljoen uit voor de forensische zorg.

Vorige maand staakte het personeel in de tbs-kliniek Hoeve Boschoord. Werknemers waren de "onveilige situatie" zat en eisten meer personeel. Een paar dagen geleden schreef De Telegraaf op basis van anonieme bronnen dat het management het aantal geregistreerde incidenten bewust kleiner houdt dan het is.

De ontsnapte man die opgepakt werd in Parijs schreef ook over de personeelstekorten in mails aan Omroep Gelderland. "Het personeel dat hier werkt is ook gewoon een lachertje. Ik bedoel, het zijn - niet denigrerend bedoeld - schoolmeisjes van 20 à 22 jaar. En dan moeten zij mij vertellen hoe ik mijn leven moet gaan leiden?" Hij zou zijn "besodemieterd" door het personeel. Zijn ontsnapping kwam mede daardoor, zegt hij.

Vicieuze cirkel

Volgens Lieftink zorgen ontsnappingen weer voor hogere druk op het systeem. "Je ziet dat het hele systeem verkrampt na een incident in de media. De politie, de burgemeester of de minister roepen om strengere veiligheidsmaatregelen, en daarna zegt de kliniek het verlof aan te scherpen en komt er meer toezicht."

Maar meer toezicht leidt tot nog grotere druk op het personeel, zegt Lieftink. "En grotere druk leidt tot minder verlof, wat weer leidt tot meer frustratie bij de patiënten, wat op zijn beurt ervoor zorgt dat er meer tbs'ers ontsnappen. Het is een vicieuze cirkel. Mijn oplossing zou zijn: verlicht de druk juist."

Volgens de woordvoerder van TBS Nederland is de relatie tussen personeelsproblemen en ontsnappingen "voorbarig". "Het is lastig om mensen te vinden, dat maakt het vaak erg moeilijk. Daar kampt de hele zorg mee. Maar de bezetting is altijd in orde."