Het coronavirus is nog lang niet uitgewoed in Rusland. Elke dag komen er nog duizenden nieuwe gevallen bij. En toch moet en zal de uitgestelde militaire parade ter gelegenheid van de de 75ste Dag van de Overwinning op nazi-Duitsland, die oorspronkelijk op 9 mei stond gepland, in volle glorie doorgaan. Woensdag is het zover. Gisteren was de generale repetitie.
De 75ste Dag van de Overwinning is een uitgelezen kans voor politiek patriottisme, Poetins stokpaardje. Met hemzelf als boegbeeld. Want er is maar één mogelijke leider van het patriottische Rusland, en dat is hij, vindt de president.
Terug veroveren
Tijdens drie maanden coronacrisis is Poetin bijna onzichtbaar gebleven. Op televisie droeg hij zijn regering nu en dan op om burgers en bedrijfsleven te compenseren voor de gevolgen van de lockdown. De harde beslissingen legde hij op het bordje van lokale en regionale bestuurders.
En die hebben er keihard ingehakt. Veel Russen zijn hun werk en inkomen kwijt, veel ondernemingen, vooral in het midden- en kleinbedrijf, zullen de crisis niet overleven.
"De bedoeling was om Poetin uit de wind te houden om zo de schade van de coronacrisis zoveel mogelijk te beperken. Dat is niet gelukt", zegt Lev Goedkov, directeur van het onafhankelijk opinieonderzoeksbureau Levada Centrum dat ook kiezersonderzoek uitvoert. "De goedkeuring voor zijn beleid is in veertien jaar niet zo laag geweest."
Dalend vertrouwen
"Het was dus geen slimme strategie", zegt politiek analist Alexander Baunov. "Het is de mensen lange tijd geleerd dat het voordeel van een autoritair regime is dat de leider in tijden van crisis geen stap terugdoet, maar voorop gaat in de strijd. Dat is niet gebeurd."
Het Kremlin hoopt met de parade verloren terrein weer terug te veroveren. Maar Goedkov ziet dat somber in. "Zowel de goedkeuring voor Poetins beleid als het vertrouwen in hem als president dalen al wat langer, die trend is de afgelopen tijd in een stroomversnelling geraakt."
Om zijn politieke toekomst veilig te stellen heeft Poetin nog een troef: in maart stemde het Russische parlement in met een aantal ingrijpende wijzigingen van de Grondwet. Een van de veranderingen betreft het maximale aantal termijnen voor de president. Die mag nu twee keer achter elkaar de baas van het land zijn.
In de geamendeerde Grondwet wordt het woord 'achtereenvolgende' geschrapt. Maar dat geldt niet voor Poetin. Voor hem wordt de teller weer op nul gezet, waardoor hij tot 2036, als hij weer wordt gekozen, kan blijven zitten. Het Russisch parlement, de Doema, en het Constitutionele Hof van Rusland gingen al akkoord met de voorgestelde veranderingen.
Poetins prestige
Het volk moet zich nog wel uitspreken. Die volksstemming stond gepland op 22 april, maar viel ook ten prooi aan de coronacrisis. Nu kunnen de Russen vanaf donderdag hun stem uitbrengen. Daags na de militaire parade.
"De verbinding is duidelijk", zegt Baunov. "De parade gaat aan de stemming vooraf, niet erna. Die moet de weg plaveien voor de stemming." Wat de uitkomst zal zijn staat voor hem nog niet voor de volle 100 procent vast. Baunov sluit een verrassing niet uit.
Maar Goedkov denkt dat het op voorhand een gelopen koers is. "De autoriteiten zullen druk uitoefenen zodat er het resultaat uitkomt dat zij belangrijk vinden. Grofweg een opkomst van 65 procent en een steun van 70 procent", voorspelt hij.
Steeds verder los
De vraag blijft wel of Poetins prestige niet een zodanige dreun heeft gekregen dat het zijn verdere functioneren moeilijker zal maken. De eerste tekenen zijn niet gunstig voor de man die de touwtjes al sinds 2000 in handen heeft. "Zelfs voor de loyalisten is het nu duidelijk dat hij steeds verder los staat van het gewone volk", zegt Baunov.
Maar Poetin is ook een evenwichtskunstenaar en alternatieven zijn er nauwelijks. De kans is groot dat hij voorlopig nog wel in het Kremlin zit.
