De Russische economie kraakt in haar voegen. Vooral het midden- en kleinbedrijf heeft zwaar te lijden van de drievoudige crisis die het land treft. De coronapandemie, gecombineerd met de extreem lage olieprijs en de roebelcrisis die er het gevolg van zijn, hebben een slagveld aangericht waarvan een paar miljoen ondernemingen en onderneminkjes niet zullen herstellen.
Maar hier en daar gloort ook een sprankje hoop. De Nederlander Jeroen Ketting is niet voor één gat te vangen. Hij woont en onderneemt al 26 jaar in Rusland en kent de grilligheid van de Russische economie. Hij is oprichter en mede-eigenaar van Lighthouse Technology, dat westerse apparatuur importeert en verkoopt aan Russische productiebedrijven.
"We hebben in onze bedrijven altijd een fonds achter de hand gehouden waarmee we in ieder geval door kunnen in het ergste geval," zegt Ketting. Hij verwacht nog zeker drie maanden vooruit te kunnen.
Prijzig
"Wij werken door, hoewel we dat al negen weken vanuit huis doen," zegt Svetlana Sjisjakova, directeur en samen met Ketting eigenaar van het bedrijf. "Al onze werknemers werken vanuit huis. Als directeur ben ik de enige die af en toe op kantoor komt. Gelukkig werken ook onze klanten door."
Nog wel, maar de vraag is voor hoe lang. En een andere vraag is of die klanten zullen blijven kiezen voor de producten van Ketting en Sjisjakova. De apparaten die zij invoeren, komen uit landen in de eurozone en de Verenigde Staten. Normaal gesproken zijn ze al prijzig en daar is de afgelopen maanden nog iets bovenop gekomen.
Rusland wordt zeer hard geraakt door de coronacrisis, met dagelijks meer dan tienduizend nieuwe gevallen. De ernst van de crisis werd lange tijd genegeerd.
De Russische economie drijft voor een groot deel op de export van olie. Door de sterk verminderde vraag vanwege de coronacrisis wordt die nu voor een appel en een ei van de hand gedaan, waardoor ook de Russische roebel onderuit is gegaan. "De devaluatie van de roebel komt nog eens bovenop deze crisis," legt Sjisjakova uit. "Voor veel van onze klanten wordt onze apparatuur te duur."
De Russische president Vladimir Poetin heeft zijn regering en de bestuurders van de Russische regio's opgedragen om het bedrijfsleven te steunen. Op papier zijn daar miljarden voor beschikbaar, maar in Rusland is papier geduldig en de praktijk weerbarstig. Volgens Sjisjakova hoeft haar bedrijf voorlopig alleen minder premies voor de sociale fondsen te betalen. Van andere steunmaatregelen heeft ze niets gemerkt.
"Het zou heel makkelijk zijn om bedrijven vrij te stellen van bepaalde betalingen, van belastingen, van rentebetalingen op leningen en hypotheken, ga zo maar door," zegt Ketting. Maar dat komt er niet van, volgens hem overigens niet per se uit onwil van de autoriteiten: "Wat we zien is dat het apparaat er niet eens is om de maatregelen uit te voeren."
Hij heeft daar ook wel een verklaring voor. In de twintig jaar dat Poetin en zijn coterie nu aan de macht zijn, zijn ze steeds verder van de dagelijkse realiteit van burgers en ondernemers afgedreven. "Ik denk echt dat ze het idee hebben dat ze iets zinnigs doen," zegt Ketting. "Maar dat er niks terecht komt bij de bedrijven, bij de ondernemers en bij de burgers Ik denk dat ze daar geen flauw benul van hebben."
Overleven
Ondanks de misère denken Sjisjakova en Ketting dat ze hun bedrijf erdoor zullen slepen. "We verwachten natuurlijk niet dat dit een topjaar zal worden," zegt Sjisjakova. "De taak voor dit jaar is om de banen van onze mensen te behouden en om het bedrijf overeind te houden."
En Ketting heeft Rusland in de afgelopen 26 jaar al heel wat keren uit diepe economische dalen zien kruipen. "Er is altijd een manier in Rusland om op de een of andere manier toch weer te overleven. Dat is ook een van de sterke kanten van de Russen. Ze hebben al heel veel crises meegemaakt. Ieder keer staan ze weer op en lopen ze weer door. Zo zitten de meeste Russen er ook in. Die zeggen: we hebben wel erger meegemaakt. Het is de eerste crisis niet en het zal ook de laatste niet zijn."
