Meer spoed- en logeerbedden nodig om langer thuis wonen mogelijk te maken

Oud worden in je eigen huis, terwijl de zorg bij je thuis komt, dat leek een paar jaar geleden het nieuwe ideaal. Maar de werkelijkheid blijkt weerbarstiger. Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid presenteerde daarom vandaag een plan om veel van de problemen met de ouderenzorg aan te pakken.

"Het aantal ouderen dat thuis wil blijven wonen neemt toe, net als dat het aantal ouderen groeit. We blijven langer gezond, maar we blijven ook langer hulpbehoevend. Daarom moeten we de zorg thuis beter organiseren dan nu gebeurt", zegt De Jonge tegen Nieuwsuur.

Het kabinet trekt de komende jaren 340 miljoen euro voor het plan uit. "Geld is nu niet het probleem. Wel moeten we zorgen voor voldoende personeel in de zorg, op de juiste plekken, en dat we de zorg goed organiseren. Mensen worden nu te vaak van het kastje naar de muur gestuurd", zegt De Jonge.

Gat tussen thuis en verpleeghuis

Het plan richt zich op het verbeteren van drie belangrijke randvoorwaarden die bijdragen aan de kwaliteit van leven van de groeiende groep thuiswonende ouderen: goede ondersteuning en zorg thuis, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers, en een geschikte woonsituatie.

Het kabinet steekt een deel van het geld in nieuwe woonvormen. "Waarin je wonen en zorg geclusterd aanbiedt. Kleinschalig en in de wijk. Dat zou een mooie oplossing kunnen zijn voor dat gat tussen langer thuis wonen en een verpleeghuis. Die tussenvorm ontbreekt nu nog te veel", zegt De Jonge.

Zorgpartijen in Nederland trekken al jaren aan de bel over kwetsbare ouderen die tussen wal en schip dreigen te vallen. Nieuwsuur berichtte er regelmatig over, bijvoorbeeld over ouderen die onnodig lang in het ziekenhuis liggen. Die zouden eigenlijk in een tijdelijk opvanggebed moeten liggen.

Volgens de Amsterdamse huisarts Stella Zonneveld is er nog steeds een tekort aan dat soort spoedbedden "Ik kan mensen nergens plaatsen. Het aanbod is marginaal. Er is nu wel een website met een overzicht, maar er zijn gewoon geen bedden." Als één van haar patiënten een arm of een rib kneust, kunnen ze volgens Zonneveld nergens terecht.

Minister De Jonge zegt dat hij wil zorgen voor voldoende opvangplekken voor mensen die tijdelijk extra zorg nodig hebben. Hoeveel spoedbedden erbij komen, kan hij niet zeggen. "Dat is per regio verschillend. Het belangrijkste is dat we ervoor zorgen dat die bedden ook vindbaar zijn, voor huisartsen en ziekenhuizen."

Sinds de sluiting van verzorgingshuizen komt de zorg van veel (zieke) ouderen vooral op het bord van de mantelzorgers terecht. De lat om opgenomen te worden in het verpleeghuis ligt steeds hoger. "Daarvoor kom je pas in aanmerking als je heel intensieve zorg nodig hebt", zegt De Jonge.

Daardoor neemt de druk op mantelzorgers steeds meer toe, erkent de minister. Er zijn vormen van ondersteuning, maar die zijn er te weinig en te moeilijk te vinden, zegt De Jonge. "Daar hebben gemeenten echt nog werk te verzetten. Ze zijn er wettelijk voor verantwoordelijk, dus ze moeten er ook voor betalen."

Het kabinet wil mantelzorgers bewust maken van de mogelijkheden voor ondersteuning via verschillende campagnes. Zo is er bijvoorbeeld respijtzorg, waarbij mantelzorgers hun zorgtaken tijdelijk kunnen overdragen. Het aanvragen van ondersteuning moet ook eenvoudiger worden.

De Jonge erkent dat er de afgelopen jaren ingrijpende hervormingen zijn geweest in de ouderenzorg. "Al zijn die hervormingen op zich best begrijpelijk geweest, we zien nu wel een paar belangrijke dingen. Je moet ervoor zorgen dat het in de wijk echt weer gaat werken voor mensen, binnen hun eigen vierkante kilometer."

"Daarnaast moeten we ons herpakken voor die enorme toename van het aantal ouderen die in de komende periode op ons afkomt", zegt De Jonge. Het kabinet wil een commissie instellen die advies uitbrengt over wat er nodig is om de zorg voor thuiswonende ouderen ook in de toekomst op peil te houden.