liveblog
NOS NieuwsAangepast

Keijzer (BBB) ontvangt ook wachtgeld • Kamer wil ook meer voor minima

  • Voor de tweede achtereenvolgende dag vond er een Tweede Kamerdebat plaats over de Prinsjesdagplannen.
  • Demissionair premier Rutte beantwoordde de eergisteren aan hem gestelde vragen.
  • Belangrijkste discussiepunten waren of er iets extra's wordt gedaan voor middeninkomens en voor de armste huishoudens.

Ook wachtgeld voor Mona Keijzer

BBB-leider Caroline van der Plas had gisteren nog kritiek op het wachtgeld voor Frans Timmermans, maar haar eigen nummer twee Mona Keijzer blijkt ook van zo'n regeling gebruik te maken. In de RTL-talkshow Humberto erkende Keijzer dat desgevraagd. "Dat klopt", antwoordde ze toen haar gevraagd werd of dat niet meten met twee maten was. "U heeft een punt, zonder meer."

Samen met PVV-leider Wilders zette Van der Plas vraagtekens bij de uitkeringen aan Timmermans, lijsttrekker voor PvdA/GroenLinks. "Wat Timmermans met zijn wachtgeld doet moet hij zelf weten, niemand kan hem dwingen dat op te geven", zei ze bij de Algemene Politieke Beschouwingen. "De heer Klaver zegt: 'Kamerleden krijgen ook wachtgeld', maar verschil is natuurlijk dat meneer Timmermans met wachtgeld campagne gaat voeren voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer."

Keijzer liet weten zich "ongemakkelijk" te voelen bij de parallellen tussen haar en Timmermans. Zij ontvangt sinds haar vertrek als staatssecretaris van Economische Zaken twee jaar geleden wachtgeld. Wel wees ze er bij Humberto op dat Timmermans ervoor gekozen heeft om ontslag te nemen, terwijl zij destijds is weggestuurd: Keijzer had grote twijfels over het coronatoegangsbewijs van het kabinet.

Stemmingen afgelopen

De stemmingen over de Prinsjesdagstukken en de begroting voor 2024 zijn afgelopen. De Kamerleden gaan naar huis. Sommigen krijgen het de komende dagen nog druk.

D66 presenteert morgen het verkiezingsprogramma. Zaterdag zijn er verkiezingscongressen van VVD, SP, CDA, Volt en BBB met speeches van de lijsttrekkers. Zondag is het ledencongres van de Partij voor de Dieren, waar onder meer het conflict tussen lijsttrekker Esther Ouwehand en het opgestapte bestuur wordt besproken.

Geen steun voor salaris inleveren koning, dinsdag nog hoofdelijke stemming genderbehandelingen

Er werden ook veel moties niet aangenomen. Zo sneuvelde het voorstel van PVV-leider Wilders om koning Willem-Alexander te vragen af te zien van zijn loonsverhoging van 55.000 euro voor volgend jaar. Gisteren maakte Wilders bij de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen duidelijk dat hij niet begreep dat de koning er zoveel geld bijkrijgt, terwijl anderen moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen.

Wilders hoopte dat regeringspartij D66 zijn voorstel zou steunen. En dat deed D66 vandaag, net als oppositiepartijen SP, Volt, DENK, Partij voor de Dieren, FVD, Groep Van Haga, JA21, BIJ1 en de zelfstandige Kamerleden Pieter Omtzigt en Nilufer Gündoğan. Dat zijn samen 71 van de 150 zetels; geen meerderheid dus. De koning wordt dus niet gevraagd om zijn loonsverhoging af te slaan.

Op verzoek van de PVV wordt er dinsdag hoofdelijk gestemd over een motie van Thierry Baudet van FvD over het verbieden van genderbehandelingen voor minderjarigen. Daar kon vanavond niet over worden gestemd omdat hoofdelijke stemmingen tijdig bij alle Kamerleden bekend moeten zijn zodat zij aanwezig kunnen zijn. Bij niet-hoofdelijke stemmingen wordt het zetelaantal per fractie geteld. Bij een hoofdelijke stemming worden alle namen van de Kamerleden opgenoemd en moeten zij voor of tegen zeggen.

De motie:

De motie van fractievoorzitter Baudet

Motie: kabinetsformatie door externe partij (en misschien wel de koning)

De Kamer steunt een voorstel van de SGP om de Raad van State snel advies te vragen of het niet beter is om een "externe" partij in te zetten bij de kabinetsformatie. Er is haast bij, want de dag na de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november, begint de formatie al.

De vorige kabinetsformatie duurde lang, in totaal 299 dagen (bijna tien maanden) en het proces verliep rommelig met de benoeming van verkenners en allerlei informateurs. De Tweede Kamer is daar behoorlijk ontevreden over en vraagt zich af of het in de toekomst niet anders aangepakt moet worden.

De SGP stelde gisteren in het Kamerdebat de vraag of koning Willem-Alexander niet toch een leidende rol moet spelen. De koning komt vandaag in de motie niet voor, maar dus wel een "externe" partij. Sinds 2012 wijst de Tweede Kamer zelf de informateurs en formateurs aan en niet meer het staatshoofd, zoals voorheen.

Oplossing voor vleermuizen in spouwmuren?

Gemeenten die spouwmuren van woningen niet snel kunnen isoleren omdat er misschien vleermuizen in wonen moeten steun van het kabinet krijgen. De Tweede Kamer stemde voor een motie hierover. Het kabinet moet de gemeenten helpen "de belemmeringen" weg te nemen om te isoleren.

Probleem is een recente uitspraak van de Raad van State. Bedrijven en woningeigenaren die de spouwmuren van een woning willen isoleren, moeten eerst goed onderzoeken of er geen vleermuizen in zitten. Alleen met een camera tussen de muren kijken is niet voldoende, oordeelde de Raad van State.

De uitspraak heeft tot gevolg dat isolatieprojecten stil komen te liggen. Vereniging Eigen Huis kondigde bijvoorbeeld aan meteen met de hulp bij spouwmuurisolatie te stoppen.

Kabinet moet met noodplan energierekening komen

Het kabinet moet snel een "uitvoerbaar" noodplan maken voor een stijgende energierekening in de winter. Het prijsplafond en de energietoeslag verdwijnen per 1 januari en een meerderheid van de Tweede Kamer vreest dat de koopkracht dan onder druk komt. Het kabinet voelt er zelf niets voor om een noodplan te komen, maar dat moet nu wel van de Tweede Kamer via een aangenomen motie van Denk. Binnenkort moet het kabinet duidelijk maken hoe het de opstelling van dit plan gaan aanpakken.

Kamer wil steun voor overheden die tegen Chemours procederen

Overheden zoals gemeenten en provincies die juridische stappen nemen tegen chemiebedrijf Chemours moeten financiële en juridische steun krijgen van het kabinet. Dat vindt een meerderheid in de Tweede Kamer. Ook moet Chemours uit voorzorg gesloten worden zolang de gezondheid van omwonenden niet kan worden gegarandeerd. De PFAS-vervuiling heeft onacceptabele gezondheidsgevolgen voor omwonenden, vindt de Kamer.

Jesse Klaver van GL-PvdA diende de motie in. Hij wil voor komende dinsdag weten wat het kabinet gaat doen om aan de wens van de Kamer tegemoet te komen. "Er is haast bij, want er lopen al verschillende procedures", zei Klaver. De provincie Zuid-Holland en gemeenten zijn in een juridische strijd verwikkeld met het chemiebedrijf.

Eerder lekte via het PvdA-raadslid Ruben Schilt uit dat Chemours achter de schermen een schikking probeerde te treffen met verschillende gemeenten. Het raadslid vond dat niet in de haak en lekte de vertrouwelijke stukken. Daar loopt nu een onderzoek naar.

Vliegbelasting privéjets moet goedkopere energierekening opleveren

De Tweede Kamer wil dat transferpassagiers en privévliegtuigen ook vliegbelasting gaan betalen. Een meerderheid nam een motie hierover aan van het CDA. De partijen vinden het scheef dat "de luchtvaartsector minder milieubelasting betaalt dan de milieuschade zou rechtvaardigen, terwijl dat bij huishoudens precies andersom ligt", zoals in de motie staat.

Ze willen dat de opbrengst van deze maatregel wordt gebruikt voor een lager tarief in de eerste schijf van de aardgasbelasting, zodat de energierekening van huishoudens omlaag gaat.

Het CDA had deze wens ook in het verkiezingsprogramma staan voor de Kamerverkiezingen op 22 november.

Stemmingen over moties bezig

De moties over het verhogen van het minimumloon, het verlagen van de benzineaccijns en het niet duurder worden van treinkaartjes zijn aangenomen.

Vergadering geschorst tot 20.00 uur

Dan volgen de stemmingen.

Debat weer begonnen, Rutte ontraadt voorstellen om begroting aan te passen

Meteen bij hervatting van het debat zegt demissionair premier Rutte dat hij moties van de Kamer die voorstellen om de begroting te wijzigen zal ontraden. Belangrijkste reden daarvoor is onzekerheid over de dekking ervan. Rutte is van mening dat het demissionaire kabinet zelf met een verantwoorde begroting is gekomen. Moties die ingediend zijn zonder dekking worden dubbel ontraden, aldus Rutte.

Vergadering geschorst tot half zeven

Partijen nemen een pauze tot half zeven, dan zal demissionair premier Rutte reageren op de ingediende voorstellen vanuit de Kamer.

BBB onder vuur om "gratis bier"

BBB-leider Van der Plas dient - mede namens Omtzigt - een eigen voorstel in om het minimumloon "ietsje te verhogen" en dat te dekken "uit de uitgavenkant". Een heel precieze invulling van die dekking is er niet en dat komt haar op kritiek te staan. Zo noemt CDA-leider Bontenbal het een "gratis-bier-motie". Klaver zegt namens GroenLinks-PvdA niet te begrijpen dat Van der Plas, die altijd op eerlijk zijn hamert, nu niet duidelijk is over de dekking.

Ook D66-fractievoorzitter Paternotte en VVD-fractievoorzitter Hermans komen naar de interruptiemicrofoon om uit te leggen dat dekking zoeken ook een taak van een parlementariër is. Van der Plas is het daar niet mee eens. Ze wijst op het vele geld (zo'n 2,7 miljard euro) dat ministeries aan adviesbureaus uitgeven, waar best iets van af kan. En waarom kan het kabinet niet kijken hoe ze iets gaan bekostigen als de Kamer iets wil? De BBB laat ook het verkiezingsprogramma niet door het Centraal Plan Bureau doorrekenen. Volgens Van der Plas leveren ideeën soms ook iets op en kun je soms pas achteraf kijken wat het echt gekost heeft.

Minimumloon komt uit op zo'n 13,50 euro

Als het aan een meerderheid van de Tweede Kamer ligt gaat het minimumloon per 1 januari met 1,7 procent extra omhoog, bleek eerder vanmiddag. Maar hoeveel zou het dan eigenlijk worden?

Belangrijk om te weten is dat het minimumloon op 1 januari 2024 al omhoog zou gaan, omdat het wordt geïndexeerd (meegroeit met de inflatie). De indexatie is nog niet vastgesteld, maar wordt op dit moment geschat op 3,7 procent.

Op dit moment is het minimumloon 12,79 euro per uur. Met beide verhogingen (mits het kabinet het plan van de Kamer uitvoert) komt het minimum zo'n 13,50 euro per uur.

Twijfels over inzet Nationaal Groeifonds voor accijnzen-motie

VVD-fractievoorzitter Hermans krijgt veel vragen over haar motie om de verhoging van de accijnzen op benzine en diesel niet door te laten gaan in 2024 en de energiebelasting voor huishoudens te verlagen. Zij wil hier eventueel geld voor uit het Nationaal Groeifonds halen. Dat fonds van zo'n 20 miljard is bedoeld voor innovatieve projecten die goed zijn voor de economische groei op de lange termijn.

Het is de bedoeling dat het fonds ook wordt ingezet voor de gezondheidszorg, het onderwijs en maatregelen tegen klimaatverandering. Onder meer het CDA, GroenLinks-PvdA, D66 en Denk vrezen dat het groeifonds verkeerd wordt gebruikt en dat dit ten koste gaat van bijvoorbeeld "kansengelijkheid" in het onderwijs.

Hermans zegt dat ze er in aanloop naar de Financiële Beschouwingen nog met de partijen over wil praten. Zij wil voorkomen dat een beroep op het fonds ten koste gaat van bijvoorbeeld het tegengaan van discriminatie.

Kamermeerderheid wil meer maatregelen voor minima en middeninkomens

De Tweede Kamer wil dat het minimumloon volgend jaar met 1,7 procent extra omhoog gaat en de uitkeringen en AOW moeten meestijgen. Dat staat in een motie van D66 en GroenLinks-PvdA die de steun heeft van een krappe meerderheid van 76 zetels.

In het voorstel staan ook twee maatregelen die gunstig zijn voor mensen met kinderen. Aan het kabinet wordt gevraagd om een bezuiniging op het kindgebonden budget terug te draaien. Daardoor houden meer mensen recht op de bijdrage in de kosten die voor minima bovenop de kinderbijslag komt.

Ook vraagt de motie om ongeveer 400 miljoen euro extra voor de kinderopvang. Met dat geld kan de maximum-uurprijs (het bedrag dat wordt vergoed door de kinderopvangtoeslag) voor de kinderopvang en de buitenschoolse opvang weer aansluiten bij de werkelijke prijs, aldus de motie.

De motie is ondertekend door GroenLinks-PvdA, ChristenUnie, D66, PVV, Partij voor de Dieren, Denk, Volt, Bij1, Gündogan en Den Haan. In totaal is er twee miljard euro gemoeid met deze plannen. Het geld wordt opgehaald met het verhogen van een aantal belastingen.

Meerderheid steunt plan VVD om accijnzen benzine niet te verhogen

Een meerderheid in de Tweede Kamer van 79 zetels steunt de motie van VVD-fractieleider Hermans om de accijnzen op diesel en benzine in 2024 niet te laten stijgen. De partijen vinden dat de huidige kortingsregeling met een jaar moet worden verlengd.

Verder willen de partijen dat de energiebelasting voor huishoudens verlaagd wordt met in totaal 200 miljoen euro per jaar. Het geld om dit te betalen moet volgens de partijen onder meer komen uit de meeropbrengsten van de aardgasbaten of anders uit het Nationaal Groeifonds, een fonds dat is bedoeld voor het stimuleren van economische groei.

De motie van Hermans is ondertekend door SP, ChristenUnie, Kamerlid Den Haan, Groep Van Haga, Denk, Wilders PVV, Ja21, BBB, lid Omtzigt en SGP.

Het debat gaat zo verder, eerst regeling van werkzaamheden

Het debat begint weer. Er is nu eerst een regeling van werkzaamheden, waarbij de Kamer over de eigen agenda praat. Daarna begint de tweede termijn van de Kamer en wordt duidelijk of er meer voorstellen zijn om de begroting voor volgend jaar aan te passen die op een meerderheid kunnen rekenen.

In de lunchpauze werd duidelijk dat een meerderheid een voorstel van de ChristenUnie en GroenLinks-PvdA omarmt om prijsstijgingen in 2024 in het regionaal ov en bij de NS te voorkomen.

Kamer wil prijsstijging regionaal ov en NS voorkomen

Een meerderheid van de Tweede Kamer schaart zich achter een voorstel van de ChristenUnie en GroenLinks-PvdA om prijsstijgingen in 2024 in het regionaal ov te voorkomen. Ook moet het kabinet de beschikbaarheid van regionaal openbaar vervoer "structureel verbeteren". De plannen kosten 300 miljoen euro extra, aldus de motie.

In het voorstel staat ook dat de voorgenomen prijsstijging van de NS-treinkaartjes moet worden voorkomen. Dat kost 120 miljoen euro. Het ov moet "een basisvoorziening" zijn, "ook in de regio", staat erin. "Verbindingen tussen dorp en stad, verbindingen naar ziekenhuis, school of winkel moeten in stand blijven."

Het voorstel wordt gesteund door een ruime meerderheid; VVD, D66, PVV, CDA, SP, Volt, SGP en BBB hebben de motie 'medeondertekend'.

Rutte is klaar, na de lunch komt de Kamer weer aan het woord

Demissionair premier Rutte is klaar met zijn eerste termijn. Dat is opmerkelijk snel. Vorig jaar had hij iets voor 19.00 uur zijn verhaal afgemaakt. Toen begon de tweede termijn van de Kamer na de dinerpauze, om 20.00 uur.

De Kamer heeft nu lunchpauze. Vanaf 14.45 uur gaat het debat verder. De fracties lezen dan voor welke moties zij hebben. Rutte zal daar daarna, in zijn tweede termijn, op reageren.

Kamerleden lopen rond in de zaal om plannen te bespreken en moties te delen

"Ik zag veel politieke kopstukken aanschuiven in de bankjes van politieke tegenstanders", zegt demissionair premier Rutte over fractieleiders die steun voor hun plannen zoeken in de zaal. Of er plannen zijn die op een meerderheid kunnen rekenen in de Tweede Kamer, is nog onbekend.

"Ik sta hier om mijn eigen begroting te verdedigen", zegt Rutte. Hij vindt dat daarin al "een afgewogen pakket" is opgenomen om te voorkomen dat met name het aantal kinderen dat in armoede opgroeit niet verder oploopt.

Maar Rutte begrijpt dat er in de Kamer wensen zijn om op sommige punten wat meer te doen. Zo wil zijn eigen VVD voorkomen dat volgend jaar de brandstofaccijnzen verder stijgen, en pleiten andere partijen voor een hoger minimumloon of extra geld voor regionaal openbaar vervoer. "Uiteindelijk is het een vraag van meerderheden."

Kamerleden lopen rond in de zaal om plannen te bespreken en moties te delen

Bondjes smeden in de Kamer

Terwijl Rutte aan het woord is, proberen Kamerleden onderling steun voor hun plannen te verwerven. Onder anderen Fleur Agema van de PVV loopt rond met briefjes waarop kennelijk een concept-motie staat.

PVV-Kamerlid Fleur Agema bij de fractie van de ChristenUnie

Wilders roept koning op salarisverhoging terug te storten

PVV-leider Geert Wilders wil dat demissionair premier Rutte de koning oproept om zijn salarisverhoging van 55.000 euro terug te storten. Hij vindt het niet uit te leggen dat onder anderen mensen met alleen AOW erop achteruitgaan, terwijl de koning er volgend jaar flink op vooruitgaat. Wat hem betreft zou het een mooi signaal van "medemenselijkheid" zijn als de hele verhoging wordt teruggestort in de staatskas.

Rutte vindt de oproep van Wilders "ongepast". Hij wijst erop dat de salarissen van hoge functionarissen altijd meestijgen met dat van de vicevoorzitter van de Raad van State. Zo staat het in de wet. "We groeien allemaal mee met het salaris van Thom de Graaf. Zijn naam zij geprezen", grapt Rutte over de huidige vicevoorzitter.

Wilders kan er niet om lachen. Hij zegt dat "het slecht gaat met de koopkracht van heel veel Nederlanders" en vindt het onbegrijpelijk dat Rutte daar grappen over maakt. "Misschien kijkt de koning mee en dan vraag ik het zelf: stort het terug." Hij wijst erop dat prinses Amalia de onkostenvergoeding die ze sinds haar 18de ontvangt, ook terugstort.

Wilders over salaris koning: 'Zou hem sieren om het terug te storten'

'Winst maken met de opvang van baby's en peuters?'

Een aantal fracties spreekt premier Rutte aan op private investeerders in de zorg en de kinderopvang. "Vindt de minister-president dat we met de opvang van baby's en peuters winst zouden moeten maken?", vraagt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker zich af.

Een aantal kinderopvangorganisaties is eigendom van zogenoemde private equity-partijen, die als doel hebben om winst te maken met de verkoop van bedrijven. "Ruimte voor dit soort partijen vind ik niet op voorhand verkeerd. Je moet wel in de gaten houden of er geen verkeerde effecten zijn", zegt Rutte.

Maar volgens de ChristenUnie zijn er al verkeerde effecten. Volgens Bikker lijdt de sector onder het grote aantal regels, die nodig zijn om te waarborgen dat er goede opvang wordt gegeven door bedrijven die winst als doel hebben. "Wij staan voor een samenleving waar we niet overal de winst uit peuren", aldus Bikker.

Kamerlid Pieter Omtzigt wijst erop dat ook huisartsenposten en dierenartsen worden overgenomen door private investeerders. Hij vraagt om een spoedadvies hoe hiermee om te gaan, maar volgens Rutte is dat niet nodig.

Ook SP-leider Marijnissen heeft kritiek op privaat geld in de zorg:

Rutte en Marijnissen over kinderopvang: 'Geen blind geloof hebben in de markt'

Rutte: niemand verwacht dat de energieprijzen weer gaan stijgen

Stephan van Baarle van Denk wil weten of het kabinet een plan heeft voor als de energieprijzen de komende winter weer fors gaan stijgen. Steunmaatregelen als het prijsplafond en de energietoeslag lopen volgend jaar af en worden niet verlengd.

Op zich zijn de prijzen nu redelijk, maar Van Baarle vreest dat mensen weer in de kou komen te zitten als dat de komende maanden verandert.

Maar volgens Rutte zitten er grote nadelen aan de noodmaatregelen. Ze zijn ongericht, kosten veel geld en het is maar de vraag of het allemaal nog mag van Brussel, omdat er mogelijk sprake kan zijn van ongeoorloofde staatssteun. Bovendien zitten de gasopslagen in tegenstelling tot vorige winter wel vol. En geen enkele deskundige verwacht een prijsstijging.

Van Baarle wijst erop dat vorig jaar ook iedereen verrast was door de enorme prijsstijging en dat er "met stoom en kokend water" een steunpakket moest worden opgetuigd. Rutte erkent dat je nooit helemaal kunt uitsluiten dat de prijzen toch weer gaan stijgen. Mensen die komende winter in de problemen komen met het betalen van de energierekening kunnen volgens hem nog steeds aankloppen bij het Noodfonds Energie.

'Waarom zo weinig voor de Nederlanders?'

Volgens PVV-leider Geert Wilders geeft het kabinet veel te veel geld uit aan onderwerpen die er niet toe doen en te weinig aan "gewone Nederlanders".

"U wil 7 miljard euro uitgeven aan asiel en migratie en tientallen miljarden aan stikstof en klimaat", stelt Wilders. "En daar staat 2 miljard tegenover voor de minima. Waarom worden Nederlanders zo karig bedeeld?"

Rutte antwoordt dat er "grote stappen" worden gezet voor de minima en het geld dat niet naar koopkrachtreparaties gaat ook goed besteed is. "De Nederlander wil ook wegen bouwen, dan moet je wat aan stikstof doen. Mensen willen ook banen later, daar moet je ook wat voor doen."

Als je alleen kijkt naar de koopkracht van mensen "hol je op de langere termijn de economie uit", betoogt de demissionair premier.

Rutte over graanconflict: soep wordt niet zo heet gegeten

Rutte denkt niet dat Polen echt zal stoppen met het leveren van wapens aan Oekraïne. Thierry Baudet van Forum voor Democratie vroeg hem daarnaar naar aanleiding van een bericht van gisteravond laat. "Ik denk dat de soep niet zo heet gegeten zal worden als hij op dit moment wordt opgediend."

De demissionaire premier wijst erop dat Polen altijd "vooroploopt als het gaat om steun aan Oekraïne". Hij denkt dat de dreiging om daarmee te stoppen voortkomt uit irritatie over de speech die Zelensky onlangs gaf bij de Verenigde Naties.

De Oekraïense president zei dat het importverbod van Oekraïens graan dat Polen, Hongarije en Slowakije hebben ingesteld "politiek theater" is. Volgens Rutte wilde Zelensky "terecht" tegen Europa zeggen: "Probeer zo veel mogelijk die graanexport mogelijk te maken."

Rutte aan zijn bureau

Vanochtend bereidde de demissionair premier het debat voor in het Torentje. Elk jaar komt er daarbij een fotograaf langs:

Vanochtend bereidde de premier het debat voor in het Torentje. Elk jaar komt er daarbij een fotograaf langs

Rutte heeft vijf 'blokjes' in gedachten

Premier Rutte heeft aangekondigd dat hij de vragen en opmerkingen die de Kamer gisteren heeft gemaakt, wil behandelen in vijf 'blokjes':

  1. Financiën
  2. Fysieke leefomgeving en klimaat
  3. Zorg
  4. Internationaal
  5. Overig

Ouwehand afgemeld, Rutte begint met opmerkingen over Oekraïne

Kamervoorzitter Vera Bergkamp heeft het debat geopend en daarmee is dag 2 van de Algemene Politieke Beschouwingen begonnen. Fractievoorzitter Esther Ouwehand van de geplaagde Partij voor de Dieren heeft zich afgemeld voor het debat. Gisteren was ze er wel. Als reden geeft Ouwehand dat er "nog heel veel te doen" is voor het partijcongres komend weekend.

Vandaag komt premier Rutte aan het woord. Hij begint zijn bijdrage met het aanstippen van het belang van democratie in het licht van de oorlog in Oekraïne, waar mensen strijden voor hun beschikkingsrecht. Volgens Rutte was er gisteren op de eerste dag van de beschouwingen sprake van "democratie in actie".

Rutte bedankt vertrekkende Kamerleden: 'Nog maar zien waar Klaver eindigt'

Paternotte: veel mooie ideeën, maar nog nergens meerderheid voor

Voor aanvang van het debat zegt D66-fractieleider Jan Paternotte dat er "heel veel mooie ideeën liggen", maar dat er "nergens nog een meerderheid voor is". Het zou jammer zijn als de Kamer niks voor elkaar krijgt, vindt hij. Dus hij wil zijn uiterste best doen om dat te voorkomen.

Rutte aan het woord, maar Kamer heeft belangrijkste rol

Politiek verslaggever Arjan Noorlander zegt dat nog niet duidelijk is wat er nog zal veranderen aan de Rijksbegroting. "We hebben eigenlijk nog geen flauw idee."

Achter de schermen wordt er onderhandeld tussen verschillende fracties, legt hij uit. "Maar we weten niet welke plannen een meerderheid krijgen en wat betaalbaar is. Dat zullen we vandaag horen. Het kan ook zijn dat de partijen nog een paar weken nodig hebben om eruit te komen."

Voor premier Mark Rutte wordt het een ander Prinsjesdagdebat dan andere jaren. "De discussie over wat er nog moet veranderen aan de plannen voor volgend jaar, daar staat hij een beetje buiten. De belangrijkste rol is vandaag voor de Kamer."

Debat begint om 10.15 uur

Het debat begint om 10.15 uur. Premier Rutte begint vandaag met de beantwoording van de aan hem gestelde vragen. De focus ligt dit jaar iets minder op hem, omdat het kabinet demissionair is.

Daarna begint de tweede termijn, zoals dat heet, van de Tweede Kamer. Gisteren hebben de fracties laten weten wat zij nog willen veranderen aan de begroting voor volgend jaar. Nu zullen zij moties indienen, waarin zij concrete voorstellen doen.

Partijen willen extra maatregelen

Een groot deel van het debat ging gisteren over de vraag of er nog wat extra's moet gebeuren voor bepaalde groepen. Er lijkt een meerderheid voor een plan om de accijnzen op benzine en diesel niet te verhogen, maar onduidelijk is nog waar dat dan van moet worden betaald.

Er zijn ook voorstellen om volgend jaar nog iets te doen voor de armste huishoudens. Nu het kabinet is gevallen en er geen coalitie meer is, worden er nieuwe 'verbonden' tussen partijen gezocht en dat blijkt in de praktijk niet zo simpel.