Wagner-baas: we krijgen munitie en wapens voor belegering Bachmoet

Liveblog gesloten

Het nieuwe Oekraïneblog is hier te vinden.

Opnieuw zorgen over situatie kerncentrale Zaporizja

Het hoofd van het internationaal atoomagentschap IAEA uit opnieuw zijn zorgen over de situatie bij de kerncentrale van Zaporizja, in het zuiden van Oekraïne. Die centrale ligt in door Rusland bezet gebied, maar wordt onderhouden en beheerd door Oekraïens personeel.

De door Rusland aangestelde gouverneur van het gebied kondigde eergisteren aan dat mensen uit achttien plaatsen in de omgeving van de centrale moeten vertrekken. Daaronder is Enerhodar, waar veel personeelsleden wonen. Volgens de gouverneur is de evacuatie nodig met het oog op een aanstaand Oekraïens offensief in het gebied.

IAEA-experts op het terrein van de centrale horen veel beschietingen, zegt het atoomagentschap. Volgens IAEA-topman Grossi wordt de situatie voor het personeel ook met de dag lastiger.

"De medewerkers zijn nog op hun post, maar de omstandigheden worden steeds spannender, stressvoller en uitdagender voor het personeel en hun familieleden", zegt hij in een verklaring. "Deze grote kerncentrale moet beschermd worden."

Het is niet voor het eerst dat het atoomagentschap grote zorgen uit over de situatie rond de grootste kerncentrale van Europa. De centrale produceert geen energie meer, maar moet wel beheerd worden.

Wagner-baas: we krijgen munitie en wapens voor belegering Bachmoet

De chef van het Russische huurlingenleger Wagner beweert dat hem wapens en munitie is beloofd. Jevgeni Prigozjin schrijft op Telegram dat zijn manschappen alle militaire middelen zullen krijgen om toch de belegering van Bachmoet voort te kunnen zetten. Wie de toezegging zou hebben gedaan, vermeldt hij niet.

Twee dagen geleden beweerde de Wagner-chef nog dat zijn troepen zich zouden terugtrekken uit Bachmoet vanwege een gebrek aan munitie. Het is nog onduidelijk wat er klopt van het nieuwste bericht. In Russische staatsmedia wordt er vooralsnog niet over geschreven. Prigozjin staat op gespannen voet met de machthebbers in Moskou.

Vrijdag publiceerde Prigozjin een video, waarin hij woedend meer munitie eiste. "Mijn jongens zullen niet langer nutteloze en ongerechtvaardigde verliezen lijden in Bachmoet", zei Prigozjin gericht aan de legerleiding:

Poolse grenswacht: Pools vliegtuig gehinderd door Russisch vliegtuig

Vrijdag heeft de piloot van een Pools vliegtuig van de grenswacht tijdelijk de controle over het toestel verloren, nadat het boven de Zwarte Zee door een Russisch gevechtsvliegtuig werd gehinderd meldt de Poolse grenswacht. Het Poolse vliegtuig stond onder bevel van Roemenië.

Volgens de Poolse grenswacht maakte het Russische vliegtuig "agressieve en gevaarlijke manoeuvres" zonder radiocontact te maken. Zo zou het toestel 5 meter voor de neus van het Poolse vliegtuig zijn gevlogen. Ondanks turbulentie wist de Poolse bemanning het vliegtuig veilig te laten landen in Roemenië.

Het toestel vloog in dienst van een missie van het Europese grensagentschap Frontex, dat de buitengrenzen van de Europese Unie bewaakt. Het vliegtuig zou tot 17 mei in Roemenië blijven voor de missie. In maart stortte een Amerikaanse drone neer boven de Zwarte Zee nadat deze in botsing was gekomen met een Russisch vliegtuig.

Reeks drone-aanvallen in Oekraïne, ook op Krim

In een groot deel van Oekraïne klonk afgelopen nacht het luchtalarm vanwege drone-aanvallen. Ook de door Rusland geannexeerde Krim is getroffen door aanvalsdrones, melden Russische staatsmedia.

Onder meer boven Kyiv is een onbemand verkenningstoestel neergehaald, schrijft het Oekraïense leger op Telegram. Er zouden geen slachtoffers zijn gevallen. Ook op andere plekken in het land zijn drones uit de lucht geschoten, maar het leger geeft geen exacte aantallen. Na een periode van relatieve rust is onlangs het aantal aanvallen door Rusland met kamikazedrones fors opgevoerd.

Andersom beschuldigt Rusland Oekraïne van drone-aanvallen. Volgens de door Rusland geïnstalleerde autoriteiten van de Krim zijn er drie neergehaald boven de havenstad Sevastopol. Zeven drones zouden elders op het schiereiland zijn ingezet, maar het bericht op Telegram vermeldt niet wat er met deze Oekraïense drones is gebeurd.

Oekraïne herhaalt steeds dat het alle door Rusland bezette gebieden, dus ook de illegaal geannexeerde regio's zoals de Krim, gaat bevrijden. Het leger maakt zich al vele weken op voor een voorjaarsoffensief. In de aanloop naar deze aanval heeft Rusland de verdediging van de Krim zwaar versterkt.

Wagner-leider Prigozjin: 'Nog steeds geen munitie ontvangen'

Jevgeni Prigozjin zegt dat zijn huurlingenleger nog steeds niet de benodigde munitie heeft gehad, en dus komende woensdag zal vertrekken uit de belegerde stad Bachmoet. Dat zei het hoofd van de Russische Wagner-groep zaterdagavond in een audio-bericht op Telegram.

Prighozjin deed eergisteren al een furieuze oproep aan de Russische ministers van Defensie om meer munitie te sturen. Dat deed hij toen in een video met op de achtergrond tientallen dode Wagner-militairen. Nu zegt hij: "Omdat ik nu nog meer van mijn mannen een zekere dood injaag, zullen we vanaf 10 mei beginnen met het terugtrekken van troepen".

Eerder claimde de Wagner-groep de Oekraiense stad Bachmoet voor 95 procent te hebben veroverd, een claim die niet te staven is.

Zelensky feliciteert koning Charles

De Oekraïense president Zelensky heeft zijn felicitaties overgebracht aan koning Charles. Hij omschrijft Charles en koningin Camilla als "ware vrienden van Oekraïne" en zegt dat het koningschap van Charles "het begin van een nieuw tijdperk voor de Britse monarchie" is.

"Ik wens koning Charles III een lang en succesvol bewind en ik wens het Britse volk veel voorspoed", zegt Zelensky in zijn nachtelijke videoboodschap. "Ik dank jullie voor jullie steun. Dank aan alle Britten", aldus Zelensky over de militaire en politieke steun die de Britten al ruim een jaar geven aan Oekraïne.

Eerder plaatste het Oekraïense ministerie van Defensie al een video waarin Charles werd gefeliciteerd. In de video van een minuut was Zelensky achtereenvolgens te zien bij de Britse koning, premier Sunak, oud-premier Johnson en Labour-leider Starmer. De video gebruikte als achtergrondmuziek het nummer London Calling van de Britse punkband The Clash. Dat liedje over het einde van de wereld verwijst in de tekst veelvuldig naar de herkenbare stationcall "This is London calling" van de BBC World Service tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Oekraïne zegt Russische hypersonische raket uit de lucht geschoten te hebben

Oekraïne zegt dat het voor het eerst een Russische hypersonische raket uit de lucht heeft geschoten. Volgens de Oekraïense luchtmacht werd een Kinzjal-raket, die sneller vliegt dan het geluid, neergehaald door een Patriot-luchtafweersysteem.

Rusland heeft nog niet op de Oekraïense berichten gereageerd. Maar als het Oekraïne inderdaad is gelukt om een dergelijke raket uit de lucht te halen, dan is dat een opmerkelijke prestatie. "Ook voor Patriots zijn hypersonische raketten heel lastig neer te halen", stelde defensie-expert Patrick Bolder eerder in een interview met NOS.

De Kinzjal is wel een van de langzamere hypersonische raketten. In deze uitleg zie je wat de krachtigste modellen kunnen:

Chauffeur van pro-Russische schrijver overleden door autobom

Bij de bomaanslag op de auto van de prominente Russisch-nationalistische schrijver Prilepin is de chauffeur overleden. Prilepin raakte gewond. Het Kremlin noemt de aanslag een "speciale militaire operatie" van Oekraïne. De gouverneur van de regio waar het gebeurde, zegt dat Prilepin botbreuken heeft opgelopen.

De politie doet onderzoek naar de aanslag en heeft een verdachte aangehouden. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken legt de verantwoordelijkheid bij Kyiv, Washington en de NATO.

Prilepin steunt Poetin sinds 2014, toen Rusland de Krim bezette. Hij sprak zijn steun uit aan de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Vorig jaar zette de EU Prilepin op de sanctielijst, omdat hij Rusland steunt in de invasie van Oekraïne. Op Twitter worden beelden gedeeld van de plek waar de auto van Prilepin ontplofte.

'Bekende Russisch-nationalistische schrijver gewond door autobom'

De prominente Russisch-nationalistische schrijver, Zachar Prilepin is gewond geraakt door een autobom. Dat meldt de Russische staatsomroep TASS. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigt de VS en het Westen van terrorisme, uitgevoerd door Oekraïne.

TASS schrijft dat de explosie plaatsvond in Nizjni Novgorod, een stad 400 kilometer ten oosten van Moskou. Het is nog niet bekend hoe ernstig de verwondingen van Prilepin zijn.

Eerder kwamen twee pro-Russische nationalisten om bij aanslagen. In augustus kwam Darja Doegina, de dochter van een Russische nationalist, om door een autobom. Vorige maand stierf militair blogger Vladlen Tasarsky bij een aanslag in een café in Sint Petersburg.

Zelensky mag spreken voor Zwitserse parlement

De Zwitserse overheid heeft een verzoek van de Oekraïense president Zelensky goedgekeurd om het parlement toe te spreken, eind deze maand. Zwitserland staat onder druk om hun eeuwenoude traditie van neutraliteit te verbreken. De Zwitserse overheid heeft nu bijvoorbeeld een ban op de export van wapens naar Oekraïne. Alle pogingen om Zwitserland te overtuigen betrokken te zijn in het conflict zijn tot nu toe nog mislukt.

De toespraak van Zelensky staat gepland op 30 mei. Het zal voor het eerst zijn dat een buitenlands staatshoofd het Zwitserse parlement via video toespreekt. Tijdens die sessie zullen Zwitserse wetgevers ook een motie overwegen om 5 miljard Zwitserse franken uit te geven aan Oekraïne over de komende vijf tot tien jaar.

'Geen tekenen dat Wagner zich terugtrekt'

Het Oekraïense leger ziet nog geen tekenen van gebrek aan munitie of zich terugtrekkende troepen aan de Russische zijde bij Bachmoet. De Oekraïense onderminister van Defensie, Hanna Maljar, schrijft op haar Telegramkanaal dat er juist Wagnerstrijders van andere plekken naar Bachmoet worden gestuurd. Volgens haar proberen de Russen om Bachmoet nog voor 'Dag van de Overwinning', 9 mei, onder controle te hebben.

Wagnerbaas Prigozjin maakte vandaag bekend dat de huurlingenorganisatie zich op 10 mei gaat terugtrekken, omdat er niet genoeg munitie geleverd wordt door het Kremlin. "Ik trek de Wagner-eenheden terug uit Bachmoet", zei hij, "omdat ze bij gebrek aan munitie gedoemd zijn zinloos om te komen."

De 'munitiehonger' van Wagner valt wel mee, laat ook een Oekraïense legerwoordvoerder weten. "Alleen vandaag al werden we 520 keer in Bachmoet en omgeving geraakt", citeert het Oekraïense persbureau RBK-Oekraïne hem.

Volgens Andriy Yermak, de stafchef van de Oekraïense president Zelensky, kan Prigozjin zijn belofte om Bachmoet voor 9 mei in te nemen niet nakomen en is dat de reden van zijn uitspraken.

Geen traditionele receptie in het Kremlin op 9 mei

Dit jaar zal er geen officiële receptie zijn in het Kremlin op de Russische feestdag 'Dag van de Overwinning', zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov. Op de receptie ontmoet president Poetin gewoonlijk veteranen die hebben gevochten in de Tweede Wereldoorlog. Persbureau Ria Novosti meldt dat de receptie voor het laatst in 2019 plaatsvond. Veel festiviteiten werden in 2020 afgezegd vanwege het coronavirus.

Eerder deze week liet Peskov weten dat de jaarlijkse parade wel doorgaat en dat ook Poetin daarbij aanwezig zal zijn. De veiligheidsdiensten zullen wel extra maatregelen nemen. In verschillende regio's zijn de activiteiten wel afgelast, omdat lokale autoriteiten vrezen dat de activiteiten doelwit zijn van Oekraïense aanvallen.

Rusland beschuldigde deze week Oekraïne van een droneaanval op het Kremlin. Oekraïne ontkende achter die aanval te zitten, waarna Rusland de Verenigde Staten als schuldige aanwees. Ook die doen dat af als onzin. Experts sluiten niet uit dat de aanval door Rusland zelf in scene is gezet.

Wagner-baas kondigt terugtrekking aan uit Bachmoet

Het Russische huurlingenleger Wagner trekt zich woensdag terug uit Bachmoet, de stad in het oosten van Oekraïne waar al lang om wordt gevochten. Jevgeni Prigozjin, de baas van Wagner, zegt dat het huurlingenleger dan hun posities overdraagt aan het Russische leger en het Wagner-commando zich terugtrekt naar logistieke kampen. "Om onze wonden te likken", zegt hij.

Prigozjin dreigde eerder al zijn troepen terug te trekken uit Bachmoet. Hij is kwaad op de Russische legerleiding, die volgens hem te weinig munitie levert aan zijn troepen in Oekraïne. In een video haalde hij al keihard uit naar de minister van Defensie en de legerchef, staand naast de lijken van tientallen gesneuvelde Wagner-strijders. "Ik trek Wagner-eenheden terug uit Bachmoet", zegt Prigozjin nu, "omdat ze bij gebrek aan munitie gedoemd zijn zinloos om te komen."

Wagner-hoofd woedend op legerleiding: "Waar is verdomme de munitie?"

Het hoofd van het Russische huurlingenleger Wagner, Jevgeni Prigozjin, heeft in een video keihard uitgehaald naar de legerleiding. Prigozjin zegt dat het Russische leger te weinig munitie levert aan de Wagner-troepen. "Voor 70 procent! Sjojgoe, Gerasimov, waar is verdomme de munitie?", schreeuwt hij naar de Russische minister van Defensie Sjojgoe en legerchef Gerasimov, terwijl hij naast de lijken van tientallen gesneuvelde Wagner-strijders staat.

Prigozjin zegt al langer dat zijn leger te weinig munitie krijgt. Afgelopen weekend dreigde hij al met het terugtrekken van troepen rond Bachmoet. In reactie daarop besloot het Kremlin om een onderminister, die verantwoordelijk is voor de bevoorrading van het leger, te ontslaan.

Let op: onderstaande beelden kunnen als schokkend worden ervaren:

Neergeschoten drone was van Oekraïne zelf

Zeker een van de vanavond neergehaalde drones boven Kyiv was van Oekraïne zelf.

De Oekraïense luchtmacht zegt de drone te hebben neergehaald nadat ze de controle over het onbemande vliegtuigje waren verloren. "Omdat ongecontroleerde aanwezigheid van een drone in het luchtruim onwenselijke gevolgen kan hebben, is besloten om mobiel afweergeschut te gebruiken", schrijft de luchtmacht op Telegram. "Het doelwit is vernietigd."

Waarschijnlijk had de drone een technisch mankement, maar dat wordt nog onderzocht, aldus de luchtmacht.

Hoe haalbaar is Zelensky's wens voor speciaal tribunaal?

President Zelensky heeft vandaag opnieuw de wens uitgesproken voor een nieuw op te richten tribunaal om Poetin en de zijnen te berechten. Hij verwees hierbij naar het Neurenberg-tribunaal, dat na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht om nazi-kopstukken te berechten. Universitair docent internationaal strafrecht Marieke de Hoon noemt deze verwijzing "heel slim". In Nieuwsuur zegt zij: "Wat er in Neurenberg gebeurde, was juridisch eigenlijk problematisch. De misdaad van agressie was toen eigenlijk helemaal geen misdrijf waarvoor je individuen kon vervolgen."

Sinds het Neurenberg-tribunaal bestaat dat misdrijf van agressie wel. Dat houdt in dat het voor landen verboden is een ander land binnen te vallen, tenzij wordt gehandeld uit zelfverdediging of de VN-Veiligheidsraad de aanval autoriseert. "Als dat niet zo is, dan is het een daad van agressie. Dat is de kern waar de internationale rechtsorde op is gebouwd."

Toch hebben lidstaten van het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC), met name militaire machten zoals Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de op de achtergrond de VS, het lastig gemaakt voor het ICC om landen te vervolgen voor de misdaad van agressie. Ze zijn bang dat het gevolgen voor henzelf zal hebben als zij een land binnenvallen. En omdat Rusland het ICC niet erkent, kan Poetin niet als individu vervolgd worden voor de misdaad van agressie.

'Juridisch discutabel'

Vandaar dus Zelensky's pleidooi voor een speciaal Oekraïne-tribunaal. De Hoon: "Zelensky zegt eigenlijk: net als toen is het juridisch misschien discutabel, maar we moeten nadenken over waar de internationale rechtsorde écht voor staat." Over de haalbaarheid van zo'n tribunaal zegt ze: "Internationaal recht wordt gemaakt door de politiek. Als staten zeggen: vanaf nu vinden wij dat dat recht is, en als genoeg staten dat steunen, dan wordt zoiets recht."

Ze wijst er wel op dat het Internationaal Strafhof in Den Haag ook weer niet helemaal vleugellam is. Voor drie andere misdrijven, namelijk genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven, heeft het Strafhof wel rechtsmacht, ook wanneer een land het ICC niet erkent. "Het Strafhof heeft arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Poetin en Maria Lvova-Belova, voor de kind-ontvoeringen. En er komen nog andere arrestatiebevelen aan."

Bovendien speelt het hof een belangrijke rol bij het verzamelen van bewijs in Oekraïne. "Onder de ICC-vlag gaat binnenkort voor de derde keer een Nederlands team naar Oekraïne om bewijs te verzamelen. Dus het ICC is zelf bezig met vervolgen, maar het helpt Oekraïne ook om zelf veel zaken in de komende decennia te gaan vervolgen."

Vijandige drones neergehaald in Kyiv

Boven Kyiv zijn twee vijandelijke drones neergehaald. Dat meldt het kantoor van de Oekraïense president Zelensky op Telegram. Er zijn geen gewonden gevallen.

De burgemeester van Kyiv zegt op Telegram dat er brand is uitgebroken in een wijk in het westen van de hoofdstad. Volgens de burgemeester liggen er mogelijk dronefragrmenten en zijn hulpdiensten ter plekke. Een ooggetuige zegt dat er ook een drone langs de oever van de rivier de Dnjepr is neergekomen, in de buurt van het Dynamo Kyiv-stadion in het centrum van de stad.

De drone-aanval is de vierde aanval op de Oekraïense hoofdstad in een paar dagen.

Drones gezien boven Kyiv

De lokale autoriteiten in Kyiv hebben het luchtalarm afgekondigd voor de Oekraïense hoofdstad en omliggende gebieden. Inwoners zitten in schuilkelders.

Ooggetuigen zeggen tegen persbureau Reuters dat ze meerdere explosies en geweerschoten hebben gehoord in de buurt van het centrum. Ook zouden er drones gezien zijn boven de hoofdstad.

Zelensky vertrokken met regeringsvliegtuig

De Oekraïense president heeft zojuist Nederland verlaten. Vanaf Schiphol-Oost vertrok hij in het Nederlandse regeringstoestel, waarmee hij gisteren ook op Schiphol arriveerde. Op de luchthaven waren uitgebreide veiligheidsmaatregelen.

Het was het eerste bezoek van Zelensky aan Nederland. Hij had een druk programma in en rond Den Haag, en sloot zijn bezoek af op de militaire basis in Soesterberg. In onderstaand artikel lees je hoe het bezoek verliep en met wie Zelensky vandaag ontmoetingen had:

Zelensky bezoekt basis Soesterberg, krijgt mobiel laboratorium ter beschikking

President Zelensky is na zijn bezoek aan koning Willem-Alexander naar Soesterberg gegaan. Daar is hij samen met minister Ollongren van Defensie bij de militaire basis. Ze spreken de troepen toe en gaan in gesprek met militairen.

Ollongren heeft de president verteld dat Nederland bereid is een mobiel laboratorium ter beschikking te stellen voor opsporingsonderzoek. In Oekraïne wordt onderzoek gedaan naar mogelijk gepleegde oorlogsmisdaden en daarbij komt zo'n laboratorium van pas. Nu worden laboratoria waar materiaal wordt onderzocht vaak vernietigd door oorlogsgeweld. Met een mobiel laboratorium kan onmiddellijk het materiaal bekeken worden en dat is veiliger, zegt het ministerie van Defensie.

EU-chef Borrell vreest escalatie na droneaanval Kremlin

EU-buitenlandchef Borrell waarschuwt Rusland dat het de vermeende droneaanval op het Kremlin niet mag gebruiken als excuus om de oorlog in Oekraïne verder te laten escaleren. "We zijn bezorgd dat dit kan worden aangegrepen om het oproepen van meer dienstplichtigen of militairen te rechtvaardigen, of om meer aanvallen uit te voeren op Oekraïne", zei hij voorafgaand aan een overleg met ministers uit EU-landen.

Rusland beschuldigde gisteren Oekraïne van een droneaanval op het Kremlin, die als doel zou hebben gehad om president Poetin te doden. Vandaag wees de woordvoerder van Poetin naar de Verenigde Staten. Die zouden volgens hem "ongetwijfeld" achter de droneaanval zitten. Hij gaf echter geen bewijs voor die claim.

Zowel Oekraïne als de VS ontkent betrokkenheid. "We vechten alleen op ons eigen grondgebied. We verdedigen onze dorpen en steden", zei president Zelensky gisteren. "We weten niet eens precies wat hier is gebeurd, maar ik kan u verzekeren dat de Verenigde Staten er geen enkele rol in hebben gespeeld", zei een woordvoerder van het Witte Huis tegen nieuwszender CNN.

Lof en ontroering na speech Zelensky in Den Haag

President Zelensky heeft met zijn speech in Den Haag vanochtend voor lof en ontroering gezorgd. "Het was een indrukwekkende toespraak, maar de vermoeide indruk van Zelensky overviel mij. Dat vond ik heel pijnlijk om te zien," reageert actrice en politicoloog Victoria Koblenko, geboren in Oekraïne. "De kracht van Zelensky zit in zijn speeches, maar het was nu anders dan normaal."

Lees hier meer reacties op de speech van Zelensky:

Burgemeester Odesa aangehouden in corruptieonderzoek

De burgemeester van de Oekraïense havenstad Odesa is aangehouden in verband met een onderzoek naar corruptie. Dat meldt de Oekraïense anticorruptie-aanklager. Hennadi Troechanov werd in 2014 gekozen tot burgemeester van de havenstad aan de Zwarte Zee. Er loopt sinds 2017 een onderzoek naar verduistering. Troechanov zelf heeft de beschuldigingen eerder tegengesproken.

Beelden van het bezoek van Zelensky aan koning Willem-Alexander in Huis ten Bosch

Ook kritiek op samenvallen bezoek Zelensky met Dodenherdenking

Niet iedereen vindt het even gepast dat het bezoek van de Oekraïense president Zelensky samenvalt met de Nederlandse Dodenherdenking. Op sociale media klinken hier en daar kritische stemmen over het feit dat de president vraagt om meer wapens, op een dag dat oorlogsslachtoffers worden herdacht.

BBB-leider Van der Plas liet gisteravond al weten ongelukkig te zijn over de gekozen datum. PVV-leider Wilders twitterde vanochtend iets soortgelijks. Premier Rutte wilde daar eerder vandaag geen inhoudelijke reactie op geven. In Nieuwsuur zei Oost-Europadeskundige Bob Deen gisteren dat het waarschijnlijk toevallig is dat Zelensky op 4 mei in Nederland is. "Ik denk dat de dag meer te maken heeft met logistiek."

Zelensky bij koning Willem-Alexander

De Oekraïense president Zelensky is van het Catshuis naar Paleis Huis ten Bosch gereisd, waar hij op bezoek is bij koning Willem-Alexander. Het is de eerste keer dat de koning Zelensky ontmoet.

Toeschouwers zwaaien Zelensky uit bij Catshuis

Bij het vertrek van het Catshuis stonden enkele toeschouwers te wachten om Zelensky uit te zwaaien. Een van hen is Andrej. Hij raakte gewond in het noorden van Oekraïne. Andrej was hier toevallig bij een vriend op bezoek, toen hij hoorde dat Zelensky naar Nederland zou komen. "Ik ben heel trots op Zelensky en Mark Rutte", zegt hij bij het Catshuis. "Bij ons in Oekraïne zeggen ze: Zelensky heeft twee vrienden, de Poolse president Duda en Mark Rutte."

Berlijnse recherche onderzoekt lek over Duits bezoek Zelensky

Wat doorgaans een tot op het laatste moment bewaard geheim is, om veiligheidsredenen, ligt sinds gisteren in Duitsland al op straat: over ruim een week zal de Oekraïense president Zelenksy het land bezoeken, en ook details over zijn reisplan en slaapplek zijn al bekendgemaakt. De Berlijnse recherche doet nu onderzoek naar het informatielek.

Gisteren meldden meerdere Berlijnse media details over het bezoek. Zo zou het plan zijn dat Zelensky op zaterdag 13 mei landt op vliegveld Berlin-Brandenburg en daarna overnacht in het Ritz-Carlton Hotel aan Potsdamer Platz. Op zondagmiddag krijgt hij een ontvangst met militaire eer door bondskanselier Scholz, daarna luncht hij met president Steinmeier en vervolgens vliegt hij met een helikopter naar Aken, waar hij de Karelsprijs in ontvangst mag nemen.

"Ik vind het onverdraaglijk dat, als je de kranten mag geloven, een enkele medewerker het aanzien van de Berlijnse politie op zo een beschamende wijze nationaal en internationaal beschadigt", aldus politiecommissaris Barbara Slowik. Ze geeft aan dat er een onderzoek is gestart naar schending van de geheimhoudingsplicht. "Dat krantenkoppen belangrijker gevonden worden dan de betrouwbaarheid van de Berlijnse politie en het vertrouwen in ons, is op geen enkele manier te tolereren."

Ook België blijft steun leveren en bereidt nieuw steunpakket voor

Volgens de Belgische premier De Croo is er "geen enkele twijfel" dat België steun zal blijven leveren aan Oekraïne. "Het is nu onze beurt om Oekraïne te helpen met een einde te maken aan de illegale bezetting", sprak de premier. Critici klagen al langer dat België binnen Europa niet vooroploopt met bijvoorbeeld het leveren van wapens.

Nu bereidt het land een nieuw militair steunpakket voor. Hoe dat er precies gaat uitzien zei De Croo niet. Wel zegde hij toe om 200 miljoen euro aan bevroren Russische tegoeden daarvoor te gebruiken.

Rutte: werken met partners aan optie van leveren straaljagers

Nederland is achter de schermen hard aan het werk om consensus te bereiken met bondgenoten over het leveren van straaljagers aan Oekraïne, aldus premier Rutte. Hij benadrukte op de gezamenlijke persconferentie zijn standpunt dat er geen taboes zijn, maar dat het nog niet zover is.

Rutte zei dat er "duidelijke steun" vanuit het Nederlands parlement is om aan het plan te werken. Over de mogelijke levering van F-16's zei Rutte: "We werken er intensief aan met partners als België, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken om het debat hierover op de een of andere manier tot een conclusie te brengen."

Hij zei dat het een gevoelig onderwerp is. Rutte verwees daarbij naar de eerdere discussie over het sturen van pantserhouwitsers en Leopard-tanks naar Oekraïne. "Zoiets kost tijd. Maar op dit moment zijn de pantserhouwitsers in Oekraïne. En de Leopard II's worden geleverd."

Zelensky over steun aan Oekraïne

President Zelensky en premier Rutte hebben tijdens het gesprek op het Catshuis gesproken over de steun van Nederland aan Oekraïne en wat er nodig is om de oorlog te winnen.

"We bereiden ons voor op gerechtigheid. Zowel op het slagveld als daarna. We vechten niet op Russische grond, we vechten tegen hun agressie", zegt Zelensky op de persconferentie na afloop. "We hebben gesproken over ons leger en hoe nóg sterker te worden. Meer kan ik niet zeggen, want we bereiden ons voor en gaan stappen zetten."

Zelensky wil snel training voor piloten

Hoewel Nederland Oekraïne nadrukkelijk blijft steunen, heeft premier Rutte geen concrete nieuwe toezeggingen gedaan.

Zelensky riep onder meer op snel meer wapens te leveren. Ook zei hij dat er niet langer gewacht moet worden met het trainen van Oekraïense piloten.

Rutte: sinds MH17 weten wij dat gerechtigheid niet vanzelfsprekend is

Rutte is begonnen aan een korte toespraak naast Zelensky. "Sinds het neerhalen van MH17 weten we in Nederland dat gerechtigheid niet vanzelfsprekend is", zei hij tegen de Oekraïense president.

Rutte benadrukt dat Nederland alles zal doen om Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne te kunnen berechten. "Er is daarom geen beter plek om af te spreken dan in Den Haag", verwijst hij naar het Internationaal Strafhof in die stad.

Premier Rutte deed geen nieuwe concrete nieuwe toezeggingen in de steun aan Oekraïne.

Kijk hier de hele toespraak van Zelensky terug

Ontmoeting Catshuis tussen Rutte en Zelensky

Na de Eerste Kamer, het Internationaal Strafhof en het World Forum is president Zelensky aangekomen op het Catshuis. Daar heeft hij een overleg met premier Rutte en met de Belgische premier De Croo, die een half uur later aansluit bij het gesprek.

Naar verwachting bespreken zij de situatie in Oekraïne. Tijdens de sessie in het World Forum zei minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken al dat Nederland Oekraïne zal blijven steunen in de oorlog met Rusland. Ook De Croo heeft eerder al steun uitgesproken.

Rutte over timing bezoek Zelensky: 'Bemoei me niet met zijn tijdschema'

Premier Rutte wil geen inhoudelijke reactie geven op kritiek van enkele oppositiepartijen over de timing van het bezoek van de Oekraïense president aan Nederland.

BBB-leider Van der Plas liet gisteravond weten ongelukkig te zijn over de gekozen datum, de dag van de Nederlandse Dodenherdenking. PVV-leider Wilders twitterde vanochtend iets soortgelijks. "Ik ga daar geen commentaar op geven. Ik laat het bij hen", zei premier Rutte desgevraagd.

De premier heeft zich naar eigen zeggen niet met het reisschema van president Zelensky willen bemoeien. "Als hij zegt dat hij komt, dan maken wij er tijd voor."

Zelensky benadrukt belang van speciaal tribunaal

Volgens president Zelensky staat het buiten kijf dat er een speciaal tribunaal moet worden opgericht voor "degene die Oekraïne is binnengevallen". Hij verwees daarbij naar de Neurenbergprocessen, waarin nazi's terechtstonden na de Tweede Wereldoorlog.

"We hebben een volwaardig tribunaal nodig en volledige gerechtigheid", zei Zelensky. Hij zei dankbaar te zijn voor de steun van Nederland en dat juist hier in Den Haag bij het ICC hard wordt gewerkt aan de berechting.

Lees in het verhaal hieronder meer over de toespraak van Zelensky in Den Haag:

Zelensky vraagt midden in speech moment van stilte

Zelensky spreekt over de vele Russische aanvallen en onschuldige slachtoffers die daarbij zijn gevallen. Ook noemt hij de slachtoffers van het neerhalen van de MH17. Hij vraagt de zaal een moment stilte in acht te nemen voor al deze slachtoffers.

Poetin zal hier worden berecht, zegt Zelensky in 'hoofdstad van internationaal recht'

President Zelensky is ervan overtuigd dat de Russische president Poetin hier zal worden berecht voor zijn misdaden in Oekraïne. "Ik ben er zeker van dat we dit gaan zien, zodra we winnen - en we gaan winnen", zegt hij in Den Haag.

Hij noemt de stad 'de hoofdstad van het internationaal recht'. Hij grapte ook dat "iedereen liever een andere Vladimir" hier had gezien, een verwijzing naar de Russische president. Zelensky's voornaam is Volodymyr, de Oekraïense schrijfwijze van dezelfde naam.

Hoekstra aan Zelensky: 'Wij blijven u steunen'

Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken heet president Zelensky van harte welkom in Nederland. Hoekstra refereert aan de Nationale Dodenherdenking in Nederland en stelt dat de vrijheid in Oekraïne onder bedreiging ligt.

"Elke dag voeren de Russen aanvallen uit op uw land. Elke dag tonen u en uw mensen wat het betekent om te vechten voor vrijheid. Wij bewonderen dat", zegt Hoekstra.

De minister van Buitenlandse Zaken zegt dat Nederland Oekraïne zal blijven steunen.

Bekijk hier straks live de toespraak van Zelensky

In deze livestream kan je straks de toespraak van Zelensky zien in Den Haag. De Engelstalige speech begint naar verwachting rond 11.15 uur.

Russische drone- en raketaanvallen op Oekraïense steden

Rusland heeft opnieuw een reeks drone- en raketaanvallen uitgevoerd op Oekraïense steden, melden de Oekraïense autoriteiten. Onder meer Cherson is met artillerie onder vuur genomen. Boven Kyiv werden 18 drones neergehaald.

Na een periode van relatief weinig aanvallen heeft Rusland de militaire druk op Oekraïne de laatste tijd fors opgevoerd, schrijft The Guardian. Het is nog onduidelijk hoeveel slachtoffers er zijn gevallen bij de beschietingen van afgelopen nacht.

Behalve Kyiv werd ook havenstad Odesa aangevallen met kamikazedrones, melden de autoriteiten. Op brokstukken van een drone zou 'voor Moskou' en 'voor het Kremlin' zijn geschreven. Daarmee lijkt het een vergeldingsaanval voor de vermeende drone-aanval op het Kremlin gisteren.

Moskou beschuldigt Oekraïne van deze aanval, maar Kyiv ontkent stellig dat het er iets mee te maken heeft. Volgens experts zijn er aanwijzingen dat het Kremlin de drone-aanval in Moskou in scène heeft gezet.

Op naar de toespraak 'Geen vrede zonder gerechtigheid'

Na een flitsbezoek aan het Internationaal Strafhof in Den Haag is president Zelensky onderweg naar de volgende locatie. Naar verwachting zal de president straks in congrescentrum World Forum zijn toespraak houden met als titel Geen vrede zonder gerechtigheid.

Volgens onze verslaggevers ter plaatse is het rumoerig in de zaal waar Zelensky straks speecht. De woorden "historisch moment" zijn al een paar keer gevallen. Genodigden speculeren waar de president over zal spreken.

Ook Belgische premier onderweg naar Den Haag

De premier van België, Alexander De Croo, is onderweg naar Den Haag. Hij heeft daar een ontmoeting met president Zelensky en met premier Rutte.

Het drietal gaat de steun aan Oekraïne bespreken. "Onze ontmoeting is extra substantieel omdat Nederland zijn oorlogsslachtoffers herdenkt", zegt De Croo op Twitter.

Zelensky gearriveerd bij Internationaal Strafhof

Zoals verwacht vervolgt Zelensky zijn weg in Nederland en is de president aangekomen bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Wat hij daar precies gaat doen en of hij daar eveneens een speech geeft, is nog niet duidelijk.

Het ICC doet onderzoek naar misdaden die zouden zijn gepleegd in Oekraïne. Nederland steunt dat onderzoek met geld maar ook met marechaussees die zoeken naar bewijzen.

Toespraak in Kamer Zelensky 'indrukwekkend', staande ovatie

Zelensky heeft de Eerste en Tweede Kamerleden toegesproken in de plenaire zaal van de Eerste Kamer. Er waren ongeveer 75 Kamerleden bij de speech aanwezig waarin Zelensky zei dat hij het bijzonder vond dat hij juist op 4 mei, de dag van de Dodenherdenking, in Nederland mag zijn.

Hij bedankte voor de Nederlandse steun, zoals het leveren van pantserhouwitsers, en is blij dat Nederland het sturen van F-16's niet uitsluit. Zelensky kreeg een staande ovatie bij zijn binnenkomst. GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee noemt de toespraak van de president "indrukwekkend".

Wat staat er op het programma?

Het is nog altijd onduidelijk wat er precies op het programma staat bij het bezoek van de Oekraïense president aan ons land. Dit is in grote lijnen wat wel bekend is:

Vanochtend spreekt hij leden van de Eerste en Tweede Kamer toe. Ook staat er een toespraak in Den Haag op het programma, met als titel Geen vrede zonder gerechtigheid.

Daarna heeft Zelensky nog meer te doen, zo is de verwachting dat hij met premier Rutte een gesprek heeft op het Catshuis en zal hij tevens minister Ollongren van Defensie spreken. Ook is bevestigd dat de president een bezoek brengt aan het Internationaal Strafhof.

Kamerleden zitten klaar voor het bezoek

Leden van de Eerste en de Tweede Kamer maken zich op voor de komst van president Zelensky. Liane den Haan zit samen met Pieter Omtzigt klaar voor een toespraak, op foto's is goed te zien dat er bij de uitgangen en op de balkons in de Eerste Kamer veel politie staat.

Eerste beelden van Zelensky in Nederland

De eerste beelden van de aanwezigheid van president Zelensky in ons land komen naar buiten. Zo zien we Zelensky zijn hotel verlaten, niet veel later staat de Oekraïense president op de trappen voor de Eerste Kamer en poseert hij met onder anderen Jan Anthonie Bruijn, voorzitter van de Eerste Kamer en Vera Bergkamp, voorzitter van de Tweede Kamer.

Beveiligingsexpert over de risico's van het bezoek

Het bezoek van de Oekraïense president is natuurlijk niet zonder risico's, maar volgens beveiligingsexpert Rico Briedjal is de gemeente Den Haag wel wat gewend. Briedjal maakt zich daarom geen zorgen over de beveiliging van het bezoek.

"Heel lang is het geheim gebleven dat het om Zelensky ging, waardoor het voor criminelen dan wel terroristen heel lastig is geweest zich voor te bereiden op een aanslag. De kans op een succesvolle aanslag is dan ook laag", zegt de expert die in het verleden onder meer bij de beveiliging van Geert Wilders en Rita Verdonk betrokken was.

"Je hebt altijd te maken met mensen die vanuit een opwelling willen gaan handelen, maar ook daar zijn de eenheden uitstekend op voorbereid. Het blijft een risico en het is iets wat je als gastland natuurlijk niet wil mee maken: dat iemand een poging doet om een aanslag te plegen", zegt Briedjal in het NOS Radio 1 Journaal.

Zelensky heeft daarnaast ook zijn eigen mensen bij zich, toch zegt Briedjal dat de beveiliging van de president wel in Nederlandse handen is. Briedjal: "Over het algemeen is Nederland vrij dominant op het moment dat er bezoeken zijn. Neemt niet weg dat die andere mensen (Oekraïense beveiliging, red.) wel gewapend zullen zijn en daar een vergunning voor hebben gekregen."

Kamerleden vinden bezoek Zelensky wél gepast

Verschillende leden van de Tweede Kamer kunnen zich niet vinden in het standpunt van BBB-leider Caroline van der Plas over het bezoek van president Zelensky aan Nederland.

VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans noemt het "boycotten van een bevriend staatshoofd héél ver gaan" en Harmen Krul (CDA) noemt het bezoek "een bijzondere ontmoeting met iemand van Joodse komaf wiens grootouders de holocaust overleefden".

Oekraïense president Zelensky in Nederland, speecht in Den Haag

Het is voor het eerst dat de Oekraïense president Zelensky een bezoek brengt aan Nederland. Dat hij uitgerekend op 4 mei in Nederland is, is volgens Oost-Europadeskundige Bob Deen waarschijnlijk toevallig. "Ik denk dat de dag meer te maken heeft met logistiek", zei Deen in Nieuwsuur. Wel zal de symboliek van 4 mei terugkomen in de speech van de president, denkt Deen.

De Oekraïense president geeft vandaag in Den Haag een speech met de titel 'Geen vrede zonder gerechtigheid' en brengt verder onder meer een bezoek aan het in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof, dat misdaden onderzoekt die zouden zijn gepleegd in de oorlog in Oekraïne. De precieze invulling van het bezoek is nog niet bekend.

Er zijn geen aanwijzingen dat Zelensky tijdens de Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam zal spreken. Het Nationaal Comité 4 en 5 Mei en de woordvoerder van de burgemeester Halsema zeggen van niks te weten.

Brand in Russische olieraffinaderij

In een olieraffinaderij bij de Zuid-Russische stad Krasnodar is brand uitgebroken. Volgens het Russische staatspersbureau TASS staat een opslagtank in brand, na een aanval met een drone. Krasnodar ligt niet ver van de grens met Oekraïne, aan de overzijde van de Zee van Azov. Volgens TASS is opgeschaald naar de hoogste alarmfase en zijn bijna 200 brandweerlieden uitgerukt om te blussen.

Afgelopen weekend vlogen brandstoftanks in de havenstad Sevastopol in brand, op het door Rusland geannexeerde Oekraïense schiereiland de Krim. Ook toen was er vermoedelijk sprake van een drone-aanval. Oekraïne eist de verantwoordelijkheid voor de aanvallen zelden op.

BBB-leider Van der Plas niet naar bezoek Zelensky aan Kamer

BBB-leider Caroline van der Plas zegt dat zij niet aanwezig zal zijn bij het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan de Tweede Kamer. Op Twitter schrijft zij problemen te hebben met de datum. Het is Dodenherdenking.

Ze zegt dat ze eerder al op de hoogte was gesteld van het bezoek: "Dat dit bezoek juist NU moet, vind ik heel misplaatst. Heb de Kamervoorzitter deze week dan ook laten weten dat ik niet bij ontmoeting met Zelensky zal zijn."

Op 31 maart sprak de Oekraïense leider de Tweede Kamer al toe via een videoverbinding. Forum voor Democratie liet toen verstek gaan, formeel omdat de partij het er niet mee eens was dat een buitenlands staatshoofd het parlement zou toespreken.

Aankomst Zelensky gisteravond in Nederland

Gisteravond landde de Oekraïense president Zelensky rond 22.15 uur op Schiphol. Bekijk hieronder beelden van zijn aankomst.

Welkom!

Welkom in het liveblog over de ontwikkelingen in Oekraïne van deze week. Het vorige blog over de oorlog in het land is hier terug te lezen.

Vandaag besteden we in dit blog ook aandacht aan het bezoek van president Zelensky aan Nederland. Wil je niets missen vandaag over Oekraïne en het bezoek van de president? Druk dan op het belletje boven in het blog.