Poetin haalt uit naar Westen • 'Toespraak was vooral herhaling van zetten'

Tienduizenden woningen in Kiev zonder stroom

Volgens de directeur van het grootste elektriciteitsbedrijf van Oekraïne zitten momenteel zo'n 159.000 woningen in Kiev zonder stroom, als gevolg van Russische aanvallen op cruciale infrastructuur. In het gebied rond de Oekraïense hoofdstad hebben in totaal bijna 260.000 huishoudens geen elektriciteit.

De directeur van het elektriciteitsbedrijf, Sergey Kovalenko, spreekt op Facebook van "weer een moeilijke dag" voor de energiesector en "voor alle Oekraïners". Hij roept Oekraïners op om verantwoord met elektriciteit om te gaan, een oproep die onder anderen president Zelensky eerder ook al deed.

Een adviseur van president Zelensky vergelijkt de situatie in Kiev met die in Londen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, toen (buiten)verlichting niet was toegestaan (de zogeheten 'black out'):

Oekraïense soldaten houden Russen vanuit de loopgraven in de gaten

Ten noorden van de door Rusland bezette stad Cherson beweegt een groep Oekraïense soldaten zich door loopgraven.

Ze houden de vijand, die op zo'n 2,5 kilometer afstand zit, scherp in de gaten:

Correspondent Geert Groot Koerkamp over de toespraak van Poetin

"Rusland had van tevoren hooggespannen verwachtingen gewekt over de toespraak van president Poetin bij de Valdai Club in Moskou. Kremlin-woordvoerder Peskov zei bijvoorbeeld dat het een belangrijke speech zou worden waaruit nog veel zou worden geciteerd. Maar echt sensationeel was de toespraak uiteindelijk niet: Poetin herhaalde vooral wat hij eerder ook al heeft gezegd.

Zijn centrale boodschap was dat er een multipolaire wereld zal ontstaan, met meerdere grootmachten in plaats van één supermacht. Dat idee is een van Poetins stokpaardjes en dat heeft hij vandaag herhaald. Volgens Poetin hebben westerse landen na de Koude Oorlog te lang gedacht dat ze hadden gewonnen en de dienst konden uitmaken. Dat moet afgelopen zijn, vindt Poetin. In zijn toespraak haalde hij dan ook voortdurend uit naar het Westen, dat Rusland in zijn ogen continu een loer probeert te draaien.

Na de toespraak was er nog een vragenronde, ingeleid door een Russische politicoloog. Die vroeg Poetin waarom de speciale militaire operatie in Oekraïne, zoals de oorlog in Rusland wordt genoemd, nodig was. Poetin antwoordde dat dat was omdat de NAVO niet had willen afzien van zijn uitbreidingsplannen en omdat Rusland de Donbas moest beschermen. Die redenering is op zich niet nieuw. Maar opvallend is wel dat de denazificatie en demilitarisering van Oekraïne, waar Poetin het in februari nog over had, helemaal zijn verdwenen uit zijn doelstellingen.

Verder beantwoordde Poetin de vraag of Rusland de tegenstander (Oekraïne) niet had onderschat ontkennend. Volgens de president was duidelijk dat Oekraïne jarenlang een goede defensie heeft opgebouwd. In zijn ogen rechtvaardigt dat juist het Russische ingrijpen. Als Rusland nu niet was overgegaan tot actie, zou het later nog veel moeilijker zijn geworden, aldus Poetin."

G20: Poetin weet nog niet of hij gaat, Biden wil geen persoonlijke ontmoeting

President Biden is nog steeds niet van plan om zijn Russische ambtgenoot Poetin tijdens de G20-top volgende maand een-op-een te spreken, zegt John Kirby, de veiligheidswoordvoerder van het Witte Huis. Eerder deze maand had de Amerikaanse president al aangegeven dat hij een persoonlijke ontmoeting met Poetin niet zag zitten. De Russische Buitenlandminister Lavrov zei toen dat Rusland daar niet afwijzend tegenover staat.

Overigens is nog niet duidelijk of Poetin wel bij de G20-top aanwezig zal zijn. Vandaag zei hij dat hij daar nog geen besluit over heeft genomen. Als hij zelf niet gaat, stuurt hij een Russische delegatie op topniveau, voegde hij toe.

De landen van de G20, een internationaal financieel-economisch overlegorgaan, komen volgende maand bij elkaar op Bali. In juli was daar ook al een G20-top. Namens Rusland was minister Lavrov toen aanwezig, hoewel hij voortijdig vertrok.

Poetin haalt in toespraak hard uit naar Westen

De Russische president Poetin heeft in een toespraak hard uitgehaald naar westerse landen, die hij beschuldigt van onder meer "kolonialisme". Volgens Poetin speelt het Westen inzake Oekraïne een "gevaarlijk, bloederig en vuil spel" en is het uit op werelddominantie.

Volgens de Russische president willen westerse leiders andere landen hun manier van leven opleggen. "Ze denken dat iedereen ondermaats is en dat alleen zij tot de elite behoren", zei hij. Westerse landen leggen volgens hem sancties op aan diegenen die niet doen wat ze willen.

Tegelijkertijd raken westerse landen hun dominantie kwijt, stelde de president. Volgens hem wordt het komende decennium wat dat betreft mogelijk het meest "cruciale en gevaarlijke" sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij vermoedt dat een "nieuwe wereldorde" zal ontstaan, waarin de dialoog tussen Rusland, het Westen en andere "ontwikkelingscentra" belangrijker wordt. Law-and-order moeten in die nieuwe orde een belangrijke rol krijgen, vindt hij.

Poetin benadrukte in zijn toespraak dat Rusland zichzelf momenteel niet beschouwt als vijand van het Westen, maar dat hij zich wel blijft verzetten tegen westerse "neoliberale elites" die Rusland proberen te verzwakken.

De president deed zijn uitspraken tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Valdai Club in Moskou, een denktank waarmee Poetin nauwe banden heeft. De toespraak komt op een moment dat Rusland aan het front in Oekraïne verliezen lijdt en het Oekraïense leger bezig is met een opmars rond de strategisch gelegen stad Cherson.

'Rusland verplaatste 70.000 inwoners uit Cherson'

De gouverneur van Cherson die door Rusland is aangesteld, zegt dat zo'n 70.000 inwoners de stad de afgelopen week hebben verlaten. Hij zegt dat ze zijn 'geëvacueerd', maar die term is omstreden omdat Oekraïners worden verplicht om nog dieper het door Rusland bezette gebied in te gaan. Oekraïne spreekt daarom van deportaties.

Volgens Rusland zijn ook medewerkers van het bestuur van Cherson vertrokken. Ook zouden de stoffelijke resten van de 18e-eeuwse staatsman Grigori Potemkin, de stichter van de stad, zijn weggehaald.

De strategisch gelegen stad is het doel van het Oekraïense offensief in het zuiden. De Oekraïners zijn de stad de afgelopen weken dichter genaderd en er wordt hard gevochten.

Cherson werd op 2 maart door Russische troepen ingenomen, een week na het begin van de Russische invasie. President Poetin keurde in september de illegale annexatie van de regio goed.

Oekraïne versterkt strijdmacht aan grens met Belarus

Oekraïne heeft zijn troepen aan de grens met Belarus versterkt. Dat is gebeurd om een nieuwe Russische aanval uit het noorden te kunnen afslaan, aldus de Oekraïense generale staf.

"Op dit moment zien we geen opbouw van een aanvalsmacht, maar die dreiging is er en zal er blijven", zegt het plaatsvervangend hoofd van de staf. "We reageren erop en hebben onze troepenmacht in het noorden versterkt."

Belarus is Ruslands belangrijkste bondgenoot in de oorlog met Oekraïne. Bij de Russische aanval in februari trokken Russische troepen via Belarussisch grondgebied Oekraïne binnen.

Brabanders bakken friet voor inwoners Boetsja

De Brabantse frietbakkers Franky en Coen trekken met hun frietkar door Oekraïne. Daar bakken ze de hele dag gratis friet en frikadellen voor alle mensen die er wonen. Gisteren waren ze in Boetsja in het noorden van Oekraïne. Russische militairen executeerden gedurende de bezetting in het voorjaar inwoners van die stad. Ook werden in de strijd bijna alle huizen en gebouwen vernietigd. Veel inwoners hebben niets meer.

Beide frietbakkers stonden in maart al aan de grens tussen Polen en Oekraïne om friet uit te delen aan vluchtelingen. Dit keer wilden ze echt het land in. De komende dagen willen ze misschien verder naar het oosten van Oekraïne om friet uit te delen aan het leger.

"Ik moet nog wel even kijken of we dat durven, want dat is wel een beetje enger dan hier", zegt Franky:

Dochter van vriend van Poetin wijkt uit naar Litouwen

De bekende Russische tv-persoonlijkheid Ksenia Sobtsjak is naar het buitenland gevlucht. Ze gebruikte haar Israëlische paspoort om via Belarus naar Litouwen te reizen.

Sobtsjak heeft 1,4 miljoen volgers op Telegram. Ze stamt uit een familie die al lang nauwe banden heeft met president Poetin. Haar in 2000 overleden vader was in de jaren negentig burgemeester van Sint-Petersburg en de kabinetschef van Poetin.

De vrouw vertrok een dag nadat de politie een van haar woningen had doorzocht. Zelf legt ze een verband met een documentaire die ze heeft gemaakt over het martelen van gedetineerden in Russische gevangenissen. Het Russische persbureau Tass schrijft dat de politie haar van het verspreiden van nepnieuws verdenkt, maar suggereerde dat dit te maken heeft met een publicatie over "staatsfinanciering van festivals".

Sobtsjak deed in 2018 mee aan de presidentsverkiezingen en kreeg toen 2 procent van de stemmen. De deelname kwam haar op kritiek van de oppositie te staan. Met haar kandidatuur zou ze het Kremlin hebben geholpn, dat zei dat het vrije verkiezingen waren waar iedereen aan kon meedoen.

Op beelden van een beveiligingscamera is te zien dat Sobtsjak de grens passeert:

Opnieuw elektriciteitsvoorzieningen Oekraïne onder vuur

Rusland heeft de afgelopen nacht opnieuw Oekraïense elektriciteitsvoorzieningen onder vuur genomen, met name in het centrale deel van het land. "Op het hoofdnetwerk is apparatuur beschadigd", zegt netbeheerder Ukrenergo.

Rusland heeft zijn aanvallen op de Oekraïense elektriciteitsvoorziening de afgelopen weken fors opgevoerd. Miljoenen Oekraïners zitten daardoor langere perioden zonder stroom. Ze maken zich zorgen over de komst van de winter, als de elektriciteit nodig is om de verwarming op gang te houden. President Zelensky bedankte de afgelopen nacht iedereen die bij het herstel van de stroomvoorziening betrokken is voor hun inzet.

Volgens het Russische leger was een energiecentrale bij Sebastopol op de door Rusland geannexeerde Krim doelwit van een drone-aanval. Daarbij zou een transformator zijn vernietigd die op dat moment niet in gebruik was. Sebastopol is de thuishaven van de Russische Zwarte Zeevloot.

Russisch brandstofdepot in brand in regio Donetsk

Op sociale media gaan beelden rond van een brand in de plaats Sjachtarsk in het door Rusland bezette deel van de regio Donetsk. De door Rusland aangestelde autoriteiten zegt dat er brandstoftanks op een treinstation in brand staan als gevolg van Oekraïense beschietingen. Sjachtarsk ligt ten oosten van de stad Donetsk, niet ver van het front.

Op sociale media circuleren beelden van in brand gestoken tankwagons op een spoorwegemplacement. Die zouden op het station van Sjachtarsk hebben gestaan. Het is niet duidelijk of dit ook echt het station van Sjachtarsk is.

Israël bang dat wapens voor Oekraïne in handen van zijn vijanden vallen

President Herzog van Israël heeft op CNN gereageerd op de aanhoudende druk vanuit het westen om wapens te leveren aan Oekraïne zodat het zich tegen drone- en raketaanvallen kan verdedigen. Ook premier Rutte drong daar bij zijn bezoek aan Israël eerder deze week nog op aan.

"Er zijn wapens die we niet exporteren", zei Herzog. "Er zijn dingen waarvan we niet willen dat ze in handen van onze vijanden vallen. Er zijn geheimen die we niet kunnen delen. Maar waar we kunnen helpen, proberen we te helpen." Hij wees erop dat ook de VS en Europese landen bepaalde wapensystemen niet aan Oekraïne geven.

Wat betreft de inzet van Iraanse drones door Rusland zei Herzog dat zijn land de situatie "analyseert". Oekraïne sluit niet uit dat Rusland, in ruil voor de levering van drones, Iran helpt bij zijn nucleaire programma. Herzog zei dat hij daar geen informatie over heeft, maar dat er niet nog meer bewijs nodig is om te laten zien dat Iran een gevaar is voor de stabiliteit in de wereld.

VN optimistisch over de verlenging van het akkoord over Oekraïens graan

De noodhulpcoördinator van de VN is optimistisch over de verlenging van het graanakkoord. Dat is de overeenkomst tussen Rusland en Oekraïne over de hervatting van de graanexporten over de Zwarte Zee. De landen kwamen in juli overeen dat ze elkaars graanschepen niet aan zouden aanvallen en dat graanschepen langs een veilige route naar Turkije konden varen. Het akkoord loopt in november af.

De export van graan uit Oekraïne en Rusland is van groot belang voor de wereldvoedselvoorziening. President Zelensky zei in zijn dagelijkse videoboodschap dat Rusland de afspraken slecht naleeft. "Het is duidelijk de bedoeling van Rusland om de wereldwijde voedselcrisis te verergeren en de kans op een grote hongersnood opnieuw te vergroten." 175 Oekraïense schepen zouden op toestemming wachten om de zee op te gaan.

Rusland toont Sloveense foto's als bewijs voor vuile bom

Foto's die het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verspreidt om te bewijzen dat Oekraïne aan een 'vuile bom' werkt, zijn volgens een Oekraïense krant twaalf jaar geleden gemaakt. Ze zijn afkomstig zijn van een Sloveens agentschap dat verantwoordelijk is voor de verwerking van nucleair afval. De Sloveense regering heeft dat bevestigd. Een adviseur van de Sloveense regering zegt dat Rusland de foto's "voor verkeerde doeleinden en zonder medeweten van de Sloveense regering" heeft gebruikt.

Op de foto's zijn doorzichtige plastic zakken te zien. Er staan logo's op die erop wijzen dat er radioactief materiaal in zit. Sloveense atoomexperts zouden de zakken hebben herkend. Volgens hen zitten er rookmelders in en zijn de foto's gemaakt voor een demonstratie over de verwerking van atoomafval.

Het Russische ministerie zette de foto's maandag op Twitter met de tekst: "Uit informatie blijkt dat twee Oekraïense organisaties opdracht hebben gekregen om een zogeheten vuile bom te maken". Een vuile bom is een explosief dat omgeven is met radioactief materiaal. Als hij ontploft komt op de plek waar dat gebeurt radioactieve straling vrij. Oekraïne en westerse landen zijn bang dat Rusland de niet-bestaande Oekraïense vuile bom, of de inzet daarvan, als voorwendsel wil gebruiken om zelf een kernwapen in te zetten.

NAVO-chef naar Turkije om toetreding Zweden en Finland te versnellen

NAVO-chef Jens Stoltenberg reist binnenkort naar Turkije om de toetreding van Zweden en Finland tot het bondgenootschap te bespoedigen. Turkije heeft nog altijd niet definitief ingestemd met het NAVO-lidmaatschap van de twee landen.

Zweden en Finland vroegen na de Russische inval in Oekraïne het lidmaatschap van de organisatie aan. Maar Turkije maakte bezwaar en ging pas overstag toen Zweden onder meer beloofde zijn wapenembargo tegen Turkije in te trekken en nauwer samen te werken bij de uitlevering van Turkse vluchtelingen, die volgens Turkije terroristen of Koerdische militanten zijn. Zweden zet zich in om de bedenkingen van Turkije weg te nemen, zegt Stoltenberg. De nieuwe Zweedse premier zou een dezer dagen ook op bezoek gaan in Ankara.

Ook moet Hongarije nog toestemming geven. Stoltenberg zei dat het Hongaarse parlement aan de slag gaat met de goedkeuring. De andere 28 NAVO-leden hebben al ingestemd met de toetreding.

Rusland deelt beelden van nucleaire oefening

Met vliegtuigen, raketten en onderzeeërs heeft het Russische leger onder toezicht van president Poetin voor een nucleaire aanval geoefend. Die oefening was aangekondigd en Rusland heeft de VS van te voren op de hoogte gebracht. De Russische defensie heeft deze propagandabeelden zelf naar buiten gebracht.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.