Oekraïne krijgt meer raketsystemen van VS • Ruim de helft van Nord Stream-gas weggelekt

Zelensky bedankt wereldleiders voor steun

De Oekraïense president Zelensky heeft vandaag met meerdere wereldleiders gesproken over de oorlog in Oekraïne. Ook bedankte hij hen voor hun steun inzake de Russische schijnreferenda in de regio's Loegansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson. "Oekraïne kan en zal geen enkele poging van Rusland tolereren om enig deel van ons land te veroveren", zei Zelensky daarover in zijn dagelijkse videotoespraak.

De president van Oekraïne belde met onder anderen de Duitse bondskanselier Scholz, de Canadeze premier Trudeau, premier Truss van het Verenigd Koninkrijk en de Turkse president Erdogan. Ook voorzitter Charles Michel van de Europese Raad en António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, stonden op zijn bellijst. In de gesprekken heeft Zelensky aangedrongen op extra steun. Zo heeft hij het met de Britse premier Truss gehad over mogelijkheden om de Britse sancties tegen Rusland aan te scherpen.

Vandaag werd bekend dat de Europese Commissie met een nieuw sanctiepakket tegen Rusland komt, vanwege de schijnreferenda van het land in de vier bezette Oekraïense gebieden. Ook de VS werkt om die reden aan nieuwe sancties. Ook bieden de Amerikanen Oekraïne 1,1 miljard dollar extra aan wapensteun.

Protest bij Georgische grens om overstekende Russen: 'gevaar voor onze veiligheid'

Demonstranten verzamelden zich woensdag bij de Georgisch-Russische grensovergang in Larsi om hun bezorgdheid te uiten, terwijl lange rijen met Russische burgers de grens oversteken.

Oekraïne krijgt meer Himars-systemen van VS

Oekraïne krijgt van de Amerikaanse regering nog eens voor 1,1 miljard dollar aan wapensteun. De Verenigde Staten leveren onder meer achttien extra Himars-raketsystemen aan het land. "Oekraïne heeft dit systeem op het slagveld effectief ingezet", zegt een woordvoerder van president Biden.

Verder leveren de Amerikanen onder meer de bijbehorende munitie, 150 pantservoertuigen en systemen om drones te kunnen afweren. De wapens komen niet rechtstreeks uit de Amerikaanse militaire voorraden, maar worden aangekocht bij bedrijven uit de wapenindustrie. Daardoor zal de levering niet direct zijn.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie is er sinds de start van de oorlog in Oekraïne voor meer dan 16 miljard euro aan wapensteun aan Oekraïne toegezegd. Met name de zeer geavanceerde Himars-systemen zijn voor Oekraïne van groot belang in de oorlog; met de raketten kunnen de Oekraïners Russische doelen tot ver achter de frontlinie bestoken. President Zelensky zei eerder dat het woord 'Himars' in Oekraïne bijna een synoniem is geworden voor het woord "gerechtigheid".

VS komt met extra sancties vanwege 'referenda' Oost-Oekraïne

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken verwacht binnen een paar dagen extra sancties af te kondigen tegen Rusland vanwege de schijnreferenda die het land heeft gehouden in Oost-Oekraïne. Ook heeft het Witte Huis nog eens benadrukt dat het de gebieden niet zal erkennen als Russisch grondgebied.

"Ieder onderdeel van dit referendum is in scène gezet en georkestreerd door het Kremlin", zegt een woordvoerder van het Witte Huis. "Wat de claims van Rusland ook zullen zijn, het is en blijft Oekraïens grondgebied."

VN-veiligheidsraad praat vrijdag over pijpleidingen

De NAVO en de Europese Unie zeggen dat de gaspijpleidingen door sabotage beschadigd zijn, maar de organisaties noemen geen namen van mogelijke daders. Rusland zegt dat sabotage ook een mogelijkheid is. Het land ontkent alle verantwoordelijkheid en noemt beschuldigingen aan het adres van Rusland "stompzinnig".

Het is maar de vraag of de pijpleidingen ooit nog gebruikt worden. Duitse inlichtingendiensten denken volgens de krant Tagesspiegel dat beide buizen van de Nord Stream 1 voorgoed onbruikbaar zijn, tenzij ze snel worden gerepareerd. Gebeurt dat niet, dan zullen ze door het binnenstromende zoute water gaan roesten.

Noorwegen zet leger in voor bescherming olie- en gasindustrie

Noorwegen gaat het leger inzetten om zijn olie- en gasinstallaties te beschermen. Dat besluit is genomen na de explosies in de Nord Stream-pijpleidingen. De Noren zijn tegenwoordig de belangrijkste leverancier van gas in Europa. Het land telt ruim negentig gas- en olievelden in zee, die verbonden zijn met een pijpleidingnetwerk dat meer dan 9000 kilometer lang is. De marine wordt ingezet om installaties op zee te beschermen, terwijl er meer politie aanwezig zal zijn bij bijvoorbeeld raffinaderijen.

Maandag waarschuwde de Noorse toezichthouder op de olie-industrie Petroleumstilsynet dat er drones zijn gezien boven de Noorse olie- en gasvelden. Premier Stoere zegt vandaag dat de drones "vooral in september" gespot zijn.

Het ging volgens Stoere om drones "van verschillende grootten". Ze gedroegen zich "abnormaal". Een specifieke dreiging zien de Noren nu niet. Het land heeft ook geen hulp gevraagd van zijn partners. Noorwegen is lid van de NAVO.

Meer dan de helft van het gas uit Nord Stream-leidingen

Na het ontstaan van de lekken in de Nord Stream-pijpleidingen is inmiddels meer dan de helft van al het gas uit de leidingen gelekt. Dat zegt Energistyrelsen, het Deense energieagentschap. De topman van die organisatie verwacht dat de leidingen zondag leeg zijn.

Uit berekeningen van de autoriteiten blijkt dat het klimaateffect van het gaslek neerkomt op ongeveer een derde van de totale uitstoot van broeikasgassen door Denemarken in een jaar tijd. Gevolgen voor de volksgezondheid zijn er volgens de Denen niet.

In de pijpleidingen zat 778 miljoen kubieke meter aardgas. De Denen zijn in samenwerking met Duitsland en Zweden een onderzoek gestart naar de zaak. Algemeen wordt aangenomen dat de lekken het gevolg zijn van sabotageacties.

Rusland: nu uitslag referendum er is volgt actie

Rusland zegt dat er binnenkort actie wordt ondernomen, nu de 'uitslag' van het schijnreferendum in vier bezette Oekraïense gebieden binnen is. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken wordt daarmee voldaan "aan de aspiraties van de inwoners van deze gebieden om bij Rusland te horen".

In een verklaring zegt het ministerie dat het referendum in Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja is gehouden volgens de internationale regels. Volgens de Russen bezettingsautoriteiten in het oosten van Oekraïne hebben de inwoners van de vier regio's massaal voor inlijving door Rusland gestemd.

Internationaal wordt het referendum niet erkend: de stembusgang is onwettig, niet eerlijk en onvrij verlopen. Bovendien hebben de Russen niets te zeggen over Oekraïens grondgebied. Lees daar meer over in dit artikel.

Europese Commissie presenteert achtste sanctiepakket tegen Rusland

De Europese Commissie heeft nieuwe sancties voorgesteld aan de EU-lidstaten. Volgens commissievoorzitter Von der Leyen zal het Kremlin daardoor "de prijs betalen" voor het schijnreferendum in verschillende bezette Oekraïense gebieden.

"We accepteren de schijnreferenda en iedere vorm van annexatie van Oekraïense gebieden niet", aldus Von der Leyen. "We zijn vastbesloten om het Kremlin te laten betalen voor deze verdere escalatie."

Het achtste sanctiepakket bevat nieuwe importverboden op Russische producten. Rusland zal daardoor zo'n 7 miljard euro mislopen, zegt de commissie. Ook komen er meer exportverboden op belangrijke technologie die gebruikt wordt voor het leger, zoals luchtvaartonderdelen, elektronische apparatuur en chemische substanties. Verder legt het pakket de juridische basis voor een prijsplafond op olie en een verbod voor EU-burgers om in de top van Russische staatsbedrijven plaats te nemen.

Het sanctiepakket moet nu worden goedgekeurd door de 27 EU-lidstaten. Dat wordt nog een ingewikkelde klus. Zo heeft de Hongaarse premier Orbán al gezegd dat hij van de sancties tegen Rusland af wil, omdat ze teveel schade veroorzaken aan de economie. Alle lidstaten moeten met de sancties instemmen.

Amerikaanse ambassade roept Amerikanen op Rusland te verlaten

De Amerikaanse ambassade in Moskou roept Amerikanen in Rusland op het land onmiddellijk te verlaten. Aanleiding is de mobilisatie die de Russische president Poetin vorige week aankondigde.

De ambassade waarschuwt Amerikanen die ook een Russisch paspoort hebben ervoor dat ze mogelijk ook worden opgeroepen voor het Russische leger. Daarnaast wordt het steeds moeilijker voor de ambassade om Amerikanen in Rusland te helpen.

"Amerikaanse staatsburgers die in Rusland wonen, moeten het land onmiddellijk verlaten, zolang er nog commerciële reismogelijkheden zijn", schrijft de ambassade, die benadrukt dat het ook nog mogelijk is om over land Rusland te verlaten.

Amerikanen die nu nog in Rusland zijn, kunnen zich het beste gedeisd houden volgens de ambassade: "Vermijd alle politieke of sociale protesten en fotografeer geen autoriteiten daar. Er zijn al Amerikanen opgepakt die meededen aan demonstraties."

EU woest over sabotage Nord Stream, Kremlin wijst beschuldiging van de hand

De NAVO en de EU noemen de gaslekkages in de Oostzee een daad van sabotage. "Elke opzettelijke verstoring van de Europese energie-infrastructuur is onacceptabel", zegt EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell.

Hij kondigt een krachtige reactie van de Europese Unie aan en zegt dat de beveiliging van kritieke infrastructuur wordt opgeschroefd. NAVO-chef Jens Stoltenberg heeft met Denemarken gesproken over de bescherming van energie-infrastructuur. Het land heeft grote zorgen over de veiligheidssituatie in de Oostzee.

Ook Russische bezettingsmacht in Zaporizja vraagt om aansluiting bij Rusland

Ook de Ruslandgezinde leider van de bezette regio Zaporizja heeft de Russische president Poetin gevraagd om aansluiting bij Rusland. Eerder vandaag gebeurde in Donetsk, Loegansk en Cherson hetzelfde, na de bekendmaking van de uitslagen van de schijnreferenda.

Die referenda suggereren dat een grote meerderheid van de inwoners voor aansluiting bij Rusland is, maar die stemming is niet eerlijk verlopen. Inwoners zijn onder druk gezet door gewapende 'kiescommissies', er waren geen onafhankelijke waarnemers, er was geen geheime stemming en een groot deel van de bevolking is gevlucht.

Denis Poesjilin, de leider van de zelfverklaarde volksrepubliek Donetsk, zegt dat inwoners hebben aangegeven dat ze "onderdeel willen worden van een groots Rusland":

Ministeries overleggen over Nederlandse pijpleidingen

Het kabinet kijkt naar aanleiding van de beschadigde gaspijpleidingen Nordstream 1 en Nordstream 2 naar de risico's voor Nederlandse netten op de zeebodem. "Het gaat daarbij om gas en andere vitale infrastructuur, zoals internetkabels", zei minister Jetten voor Klimaat en Energie op vragen uit de Tweede Kamer.

Volgens Jetten is het duidelijk dat het gaat om sabotage, zoals Denemarken, Zweden, de EU en de NAVO zeggen. "Er wordt natuurlijk onderzocht wie er achter zit, maar we hebben allemaal zo onze vermoedens gezien de oorlog in Oekraïne. Het is in ieder geval geen toeval."

De eindverantwoordelijkheid voor het Nederlandse leidingennetwerk valt onder het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Andere betrokken ministeries, zoals Defensie, Justitie en Veiligheid en Economische Zaken sluiten daarbij aan. Er is nog geen sprake van een crisisoverleg, zegt het ministerie. Daar wordt nu allerlei informatie geïnventariseerd, ook over wat andere landen doen.

'Nord Stream 1 waarschijnlijk onherstelbaar beschadigd'

Duitse inlichtingdiensten denken dat de gaspijplijn Nord Stream 1 waarschijnlijk onherstelbaar is beschadigd, meldt het Duitse dagblad Tagesspiegel.

Beide buizen van Nord Stream I zouden voorgoed onbruikbaar zijn, tenzij ze snel worden gerepareerd. Als dat niet gebeurt, zullen ze door het binnenstromende zoute water gaan roesten.

Een van de twee leidingen van Nord Stream 2 is nog wel te gebruiken.

In beeld: gevluchte Russen komen aan in Kazachstan

Kazachstan heeft groeiende moeite om de tienduizenden Russen, die hun vaderland ontvluchten vanwege de mobilisatie, onderdak te bieden. Desondanks worden de grenzen niet gesloten.

Bij dit registratiecentrum in de grootste Kazachse stad Almaty komen veel Russen binnen:

Nog maar twee keer per maand Oekraïense avond, vanwege de energierekening

Verslaggever Mattijs van de Wiel volgt de Oekraïense vluchtelingen in zijn wijk. Zij kwamen sinds maart één keer per week samen in de lokale pizzeria, op de vaste sluitingsdag. Maar vanaf volgende week is er geen wekelijkse Oekraïense huiskamer meer. Het wordt teruggebracht naar twee keer per maand. De reden is een ander gevolg van de Russische inval: de energierekening van de pizzeria.

Klik hier voor de radioreportage.

Russische sociale netwerk VKontakte uit App Store verwijderd

Apple heeft het grootste Russische sociale netwerk, VKontakte, uit de App Store gehaald. Dat meldt VK, het moederbedrijf van het sociale netwerk. De app blijft wel werken op telefoons waarop VKontakte al is geïnstalleerd. Het bedrijf zegt wel dat er problemen kunnen zijn met meldingen of betalingen.

Tegen een journalist van techsite The Verge heeft Apple gezegd dat de maatregel volgt op sancties tegen Rusland die zijn ingesteld door het Verenigd Koninkrijk. Een of meerdere eigenaren van het moederbedrijf staan op de Britse sanctielijst, aldus Apple.

Rusland eist uitleg van Apple over de keuze.

Pro-Russisch bestuur vraagt Poetin om Oekraïense regio's in te lijven

De door Rusland geïnstalleerde bestuurshoofden van Cherson en Loegansk hebben aan de Russische president Poetin gevraagd om de Oekraïense regio's bij Rusland in te lijven. Ze doen dat nadat Rusland bekend had gemaakt dat de burgers van vier Oekraïense regio's bij schijnreferenda hebben gestemd voor aansluiting bij Rusland.

De bestuurder van Cherson, Vladimir Saldo, schreef op zijn Telegram-account dat de inwoners van de regio "een historische keuze" hebben gemaakt in het voordeel van Rusland. In de Oekraïense regio's Donetsk en Zaporizja zijn ook frauduleuze referenda gehouden. Ook daar werd volgens Rusland massaal gestemd om de regio's Russisch grondgebied te maken.

Oekraïne en het Westen erkennen het referendum, waarvan de uitslag vannacht bekend werd gemaakt, niet. De uitslag stond namelijk van te voren al vast. Als Rusland overgaat tot annexatie, dan valt zo'n 15 procent van het Oekraïense grondgebied in Russische handen.

Hoeveelheid gas die uit lek Nord Stream 1 stroomt is onveranderd

De Zweedse kustwacht meldt dat de hoeveelheid gas die uit de beschadigde pijpleiding Nord Stream 1 stroomt, onveranderd is. Gisteren werden gaslekken vastgesteld bij Nord Stream 1 en 2 en bleken er voor die tijd explosies bij de pijpleidingen te zijn gemeten. Er wordt inmiddels aangenomen dat de pijpleidingen gesaboteerd zijn, en onderzoek gedaan naar wat er is gebeurd.

Polen gaat huishoudens helpen met energierekening

De Poolse regering heeft een steunpakket van zo'n 5 miljard euro aangekondigd om de energierekening betaalbaar te houden voor huishoudens. Ook in Polen zijn de energieprijzen flink gestegen sinds de Russische invasie van Oekraïne en de importbeperkingen.

De energieprijs wordt komend jaar bevroren tot een van tevoren bepaalde gebruikslimiet. Iedereen die méér gas en stroom gebruikt gaat voor dat deel van de rekening een hoger tarief betalen. Het komt in grote lijnen overeen met het prijsplafond dat in Nederland wordt ingevoerd.

De Poolse regering geeft ook eenmalig geld aan mensen die elektriciteit gebruiken om hun huis te verwarmen.

Raketinslag Charkov verwoest deel energiecentrale

Een raketinslag heeft een aantal transformators in de Oekraïense regio Charkov vernietigd. Onderzoekers zijn ter plekke om de schade op te nemen.

In de regio Charkov wordt hevig gevochten. Oekraïense troepen boekten er recent grote terreinwinst, Russische militairen proberen het laatste deel van het bezette gebied in handen te houden.

Eigenaar van Wagner-groep treedt uit anonimiteit

Er werd al lang over gespeculeerd, maar na acht jaar heeft de eigenaar van de beruchte Russische paramilitaire organisatie Wagner Group zich kenbaar gemaakt. Zakenman Jevgeni Prigozjin, beter bekend als 'de kok van Poetin', zegt in een verklaring trots te zijn dat zijn huurlingenorganisatie de belangen van zijn land in Oekraïne heeft weten te verdedigen.

Het is opvallend dat de 61-jarige Prigozjin naar voren treedt. De Wagner Groep is vanwege de grove schendingen van mensenrechten gebaat bij anonimiteit. In de afgelopen jaren klaagde Prigozjin mediabedrijven aan die over zijn link met de militie berichtten.

Nieuwe Canadese sancties vanwege nepreferenda

Canada gaat nieuwe sancties instellen tegen Rusland vanwege de schijnreferenda die in delen van Oekraïne zijn gehouden. Op basis van de gemanipuleerde uitslag lijkt Rusland de vier regio's waar de peiling is gehouden, te gaan annexeren.

"We willen nieuwe sancties opleggen aan personen en entiteiten die medeplichtig zijn aan deze poging om de soevereiniteit van Oekraïne te ondermijnen. Dat geldt ook voor iedereen die verantwoordelijk is voor het aanhoudende en zinloze bloedvergieten in dat land", aldus de Canadese premier Justin Trudeau.

Hij zegt verder, evenals de rest van het Westen. de uitslag van de referenda niet te erkennen.

Beveiliging energie-infrastructuur EU opgeschroefd na explosies Nord Stream

De Europese Unie gaat de infrastructuur voor de energievoorziening, zoals pijpleidingen over land en op de zeebodem, beter beveiligen. Dat zegt de buitenlandcoördinator Josep Borrell.

Directe aanleiding voor de maatregel zijn de lekken in de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2, als gevolg van explosies. "Alle beschikbare informatie wijst erop dat de lekken het gevolg zijn van een opzettelijke daad", zei Borrell in een verklaring.

Hij verduidelijkte niet wat er concreet wordt gedaan om de energie-infrastructuur in de EU beter te beveiligen. De EU werkt mee aan onderzoek naar wat er precies is gebeurd met de gasleidingen, op zo'n 80 meter diepte voor de Deense kust.

Russische reservisten nemen afscheid van hun gezinnen en familieleden

Reservisten die door de Russische president Poetin zijn opgeroepen om mee te vechten in de oorlog met Oekraïne, zijn onderweg naar de legerbases voor hun training. Ook in Sebastopol, een havenstad op de in 2014 geannexeerde Krim, namen de opgeroepen mannen afscheid van hun gezinnen en families.

Minister: mogelijke sabotage Nord Stream geen aanval op Zweden

De vermoedelijke sabotage van de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 zijn geen directe aanval op Zweden, zegt minister Ann Linde van Buitenlandse Zaken tegen een Zweedse publieke zender.

"Dit is geen aanval op Zweden omdat de lekkages buiten ons grondgebied vallen", zei Linde. "Het is een internationaal incident." Ze voegde eraan toe dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken Anthony Blinken hulp heeft aangeboden om erachter te komen wat er met de pijpleidingen gebeurd is.

Gisteren bleek dat er grote hoeveelheden gas weglekken uit de pijpleidingen, en dat er voorafgaand aan die ontdekking explosies waren gemeten. Onderzoek wijst uit dat een ongeluk is uitgesloten, zei premier Frederiksen van Denemarken. In totaal zijn er drie lekken ontdekt.

Het Deense leger deelde beelden van de zichtbare gevolgen van de gaslekken:

'Slowakije op rand van afgrond door stijgende energiekosten'

Als gevolg van de hoge energiekosten dreigt de economie van Slowakije in te storten. Dat zegt premier Eduard Heger tegen de Financial Times.

Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn de energiekosten in heel Europa sterk gestegen. Heger zegt dat Slowakije een kapitaalinjectie van de Europese Unie nodig heeft van miljarden euro's om de economie overeind te houden.

De premier waarschuwde ook dat zijn regering genoodzaakt is om de energiebedrijven in het land te nationaliseren, mocht er geen geld uit Brussel komen. Duitsland nationaliseerde vorige week het grote energiebedrijf Uniper om te voorkomen dat de energiesector in het land in zou storten.

Meloni verzekert Zelensky van 'loyale steun' van Italië

Zelensky noemt schijnreferenda farce

De Oekraïense president Zelensky noemt de illegale Russische referenda in vier Oekraïense regio's een farce. "Deze schijnvertoning in de bezette gebieden kun je niet eens een imitatie van een referendum noemen", zei hij in een nachtelijke videoboodschap.

Zelensky zei dat Oekraïne de vier regio's zal blijven verdedigen. Ook belooft hij spoedig met goed nieuws van het front te komen, maar hij gaf geen details. "We boeken vooruitgang en zullen ons land bevrijden."

Amerika komt met nieuwe wapenlevering

De Verenigde Staten bereiden een nieuwe wapenleverantie aan Oekraïne voor, melden Amerikaanse overheidsfunctionarissen aan persbureau Reuters. Het wapenpakket zou een waarde hebben van 1,1 miljard euro en wordt binnenkort officieel aangekondigd.

De Amerikanen zouden van plan zijn nog meer geavanceerde Himars-raketsystemen met bijbehorende munitie naar Oekraïne te sturen. Ook gaan er anti-dronewapens en radarsystemen die kant op.

Uitslagen schijnreferenda bekendgemaakt

Gisteravond maakten de bezettingsautoriteiten in Oekraïne de 'uitslagen' bekend van de illegaal door Rusland gehouden referenda. In de regio's Loegansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson zouden inwoners massaal hebben gekozen voor inlijving door Rusland. De referenda waren in beginsel al illegaal, en verliepen bovendien anti-democratisch. Voor Rusland maken de bekendmakingen de weg vrij om over te gaan tot annexatie. De verwachting is dat president Poetin de komende dagen hierover een toespraak houdt.

Waarschuwing EC-voorzitter Von der Leyen

Elke opzettelijke ontregeling van de Europese energie-infrastructuur is onacceptabel en zal leiden tot de sterkst mogelijke reactie. Dat heeft de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen gezegd in reactie op de gaslekken in Nord Stream 1 en 2 in de Oostzee.

Von der Leyen spreekt net als Denemarken en Zweden van sabotage. Ze heeft overlegd met de Deense premier Frederiksen en vindt het van groot belang om de incidenten te onderzoeken.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren lees je hier terug.