liveblog
NOS NieuwsAangepast

Campagneblog: 'Bijna 80 procent wil gaan stemmen' • Kieswijzer voor cannabisliefhebbers

  • Welkom in het campagneblog van dinsdag 2 maart. Je vindt hier het belangrijkste nieuws in aanloop naar de verkiezingen.
  • Hoekstra vindt het niet pijnlijk dat De Jonge niet op hem stemt.
  • Minister Ollongren: stemmen zo goed mogelijk over drie dagen spreiden.
  • Hier lees je wat we eerder maakten over de campagne, verkiezingsprogramma's, debatten en kandidaten.
liveblog gesloten

Campagneblog gesloten

Morgen zijn we er weer met een nieuw campagneblog, met al het nieuws in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Goedenacht!

Ouwehand: met meer zetels meer ruimte voor 'mensendingen'

Als de Partij voor de Dieren bij de komende verkiezingen meer zetels verovert, wil de partij zich ook meer gaan richten op "mensendingen". Dat zei lijsttrekker Esther Ouwehand in gesprek met Nieuwsuur. "Als we meer zetels hebben, kunnen we meer andere kwesties oppakken."

In de uitzending werd Ouwehand geconfronteerd met een Partij voor de Dieren-stemmer die zich juist heeft gestoord aan de verbreding van het onderwerpenpakket waar de partij zich mee bezighoudt. "Ik vind het heel belangrijk dat alle tijd naar de 'dierendingen' gaat. Dieren hebben geen keus, hebben geen stem", klonk haar kritiek.

Ouwehand zei dat dieren wat haar betreft inderdaad een vertegenwoordiging verdienen in de Tweede Kamer. "Maar daarnaast, hoe meer zetels we hebben, hoe meer we het werk kunnen verdelen", aldus Ouwehand. "Maar de missie om op te komen voor dieren zal altijd vooropstaan."

De discussie over een verbreding van het takenpakket van de PvdD speelt al langer. In 2019, voordat Ouwehand het fractievoorzitterschap overnam van Marianne Thieme, raakte de partij een zetel kwijt toen Femke Merel van Kooten-Arissen uit de partij stapte en haar zetel meenam uit onvrede over de "versmalling" die ze zei te zien. Ze wilde niet alleen opkomen voor dieren, maar ook voor het milieu en mensen, zei ze toen.

Hoekstra verwijt linkse partijen 'Griekse taferelen' met oplopen staatsschuld

CDA-lijsttrekker Hoekstra vindt dat de linkse partijen met hun verkiezingsprogramma de staatsschuld zover laten oplopen dat er sprake is van "Griekse taferelen". Dat zei hij in het radioprogramma Dit is de dag. Hij noemde in dat verband de programma's van D66, PvdA en SP. Het programma van de VVD prees hij juist.

De demissionair minister van Financiën zei het geen probleem te vinden dat de staatsschuld met het verkiezingsprogramma van zijn eigen partij stijgt tot boven de Europese norm van 60 procent van het bruto binnenlands product. Hij benadrukte dat Nederland door de coronacrisis dit jaar sowieso al door deze norm gaat.

Hoekstra zei groot voorstander te zijn van de Europese begrotingsdiscipline, maar vindt de coronacrisis zo uitzonderlijk dat het op korte termijn niet uitmaakt of de schuld op 61, 62 of 63 procent uitkomt. "Ik zal de neiging onderdrukken om het ook in dit gesprek te veel voor de VVD op te nemen, maar eerlijk gezegd: dat programma van ons, maar ook van de VVD, is qua degelijkheid echt van een totaal ander kaliber dan dat van de linkse partijen. Die komen met Griekse taferelen als het gaat om de staatsschuld", aldus Hoekstra.

Gevraagd naar zijn eerdere strengheid over Zuid-Europese schulden, reageerde Hoekstra: "Dan hebben we het over staatsschulden die ver boven de 100 procent zijn. U heeft mij nooit horen mekkeren, tegen wie dan ook, over 60, 70, 80, 90 procent." Hij stelt dat veel Europese landen niet alleen een hoge staatsschuld hebben, maar ook verder hun zaken economisch niet op orde hebben.

'Bijna 80 procent kiesgerechtigden wil zeker gaan stemmen'

De opkomst bij de verkiezingen zou wel eens net zo hoog kunnen zijn als vier jaar geleden. Uit onderzoek van I&O Research blijkt dat bijna 80 procent van de kiesgerechtigden zeker van plan is te gaan stemmen, zo laat het ministerie van Binnenlandse Zaken weten. Zo'n 13 procent twijfelt nog.

In 2017 kwam ruim 81 procent van de kiezers opdagen. Dat was een forse stijging vergeleken bij de verkiezingen van 2010 en 2012 en de hoogste opkomst sinds 1986.

Van de 13 procent die nog twijfelt geeft ongeveer de helft het coronavirus als reden op. Bij de mensen die zeggen dat ze niet zullen gaan stemmen (zo'n 5 procent) noemt een op de drie het virus als reden.

Kieswijzer voor cannabisliefhebbers: 'Laat je stem niet verdampen'

Cannabisliefhebbers kunnen bij deze verkiezingen voor het eerst een speciaal stemadvies krijgen. Deze week is de Cannabis-Kieswijzer online gegaan onder het motto: "Laat je stem niet verdampen".

Er rijdt inmiddels ook een bijbehorende CannaStemBus door Nederland, die vandaag officieel is geopend door D66-Kamerlid Bergkamp. Zij vindt dat cannabisconsumenten moeten stemmen op een partij als de hare "die wil reguleren, juist vanwege gezondheid en de aanpak van criminaliteit".

CDA-Kamerlid Van Toorenburg heeft haar bedenkingen bij het initiatief.

Hoekstra: niet pijnlijk dat De Jonge niet op mij stemt

CDA-lijsttrekker Hoekstra vindt het niet pijnlijk dat minister De Jonge niet op hem zal stemmen, maar op zijn politiek assistent Bart van den Brink. "Totaal niet", zegt hij desgevraagd. Hij vindt dat er niet te veel gezocht moet worden achter de keuze van de man van wie hij het lijsttrekkersstokje heeft overgenomen. "Het gaat tussen Hugo en mij uitstekend."

Hij wijst erop dat alle leden van het kabinet een politiek assistent hebben. "En dat is iemand die 24 uur per dag tot je beschikking staat en heel veel kooltjes voor je uit het vuur haalt. En Bart van den Brink, die mij overigens veel helpt in de campagne, die staat op de lijst. Dus dat snap ik helemaal."

Zelf zal Hoekstra wel op de nummer 1 van de kandidatenlijst stemmen, grapt hij. "Ik heb voor het eerst de kans om op mezelf te stemmen en die wilde ik niet laten lopen."

Ollongren vraagt niet-kwetsbaren: stem op 17 maart, niet eerder

Demissionair minister Ollongren roept iedereen op om "gewoon" op woensdag 17 maart te gaan stemmen "tenzij je tot een risicogroep behoort". In dat geval kun je op maandag 15 of dinsdag 16 maart in het stemlokaal terecht.

Vanwege corona zijn er voor deze keer in alle gemeenten stembureaus die op maandag en dinsdag open zijn. Dat zijn er wel minder dan op woensdag. "Die eerste twee dagen zijn speciaal voor mensen die kwetsbaarder zijn. Daarmee creëren we spreiding", zegt de minister van Binnenlandse Zaken.

Ze benadrukt dat het een oproep is, en dat mensen uiteindelijk zelf verantwoordelijk zijn. "Er staat niemand bij de deur om te vragen of je tot een risicogroep behoort." Maar ze vindt het een kwestie van "onderlinge solidariteit" om te zorgen dat het op maandag en dinsdag rustig blijft.

Grapperhaus stemt wel op CDA-lijsttrekker Hoekstra

Demissionair CDA-minister Grapperhaus stemt wél op de nummer 1 van zijn partij. "Ik ben helemaal voor Wopke Hoekstra. Ik ken hem al wat langer dan vandaag en ik ben er zeer gelukkig mee dat hij het CDA aanvoert."

Grapperhaus (61) vindt dat het tijd is voor een generatie van mensen in de veertig. "Die moeten, vind ik, de leiding in het land gaan oppakken. Ik ben iets ouder en heb een dienender functie."

Gisteren zei minister De Jonge van Volksgezondheid dat hij niet op de lijsttrekker stemt, maar op zijn politiek adviseur Bart van den Brink, die op nummer 22 van de kandidatenlijst staat. De Jonge was korte tijd zelf lijsttrekker van het CDA. Hoekstra nam het van hem over.

GroenLinkser die 'nazivergelijking' FvD maakte, welkom in Nijmeegse gemeenteraad

GroenLinkser Huub Bellemakers blijft welkom als raadslid van de GroenLinks-fractie in Nijmegen. Het kandidaat-raadslid plaatste zondag een bericht op sociale media waarin hij de campagnebijeenkomst van Forum voor Democratie in zijn stad vergeleek met een nazi-bijeenkomst in de Tweede Wereldoorlog. Hij had daar al excuses voor aangeboden. Vanmorgen reageerde partijleider Klaver in het AD. Hij noemde de excuses terecht. "Dit kan gewoon niet. Punt."

De fractie van GroenLinks in Nijmegen zegt nu in een verklaring dat Bellemakers welkom blijft als tijdelijke vervanger. Hij neemt eind maart zijn raadszetel in. "De positie van Huub staat voor ons niet ter discussie", stelt de Nijmeegse afdeling. "Overigens wordt er binnen FvD wel degelijk geflirt met racisme en antisemitisme en dat is zeer ernstig en verwerpelijk."

Terugkijken: Q&A met Denk-lijsttrekker Farid Azarkan

Azarkan ging vanmorgen met politiek verslaggevers Xander van der Wulp en Ardy Stemerding in gesprek over onder meer discriminatie, klimaat en woningbouw. Hij beantwoordde in een live uitzending op YouTube, Facebook en NOS.nl vragen van kijkers.

Kijk de Q&A hieronder terug:

Terugkijken: Q&A met Farid Azarkan over discriminatie, klimaat en woningbouw

Klaver over 'nazivergelijking' van partijgenoot: 'Volstrekt onacceptabel'

GroenLinks-leider Klaver heeft in het AD gereageerd op een bericht dat zijn partijgenoot Huub Bellemakers zondag op sociale media had geplaatst. Bellemakers vergeleek toen in een tweet en een Facebookbericht de campagnebijeenkomst van Forum voor Democratie in Nijmegen met een nazibijeenkomst in diezelfde stad in de Tweede Wereldoorlog. "Volstrekt onacceptabel" en "verwerpelijk", noemt Klaver die tweet nu.

Bellemakers, kandidaat-raadslid in Nijmegen, had al zijn excuses aangeboden voor zijn bericht, dat volgens hem bij nader inzien "een ongepaste vergelijking" bevatte. Desondanks blijft volgens Bellemakers staan dat Baudet "racistische, antisemitische en ondemocratische uitspraken doet" die hij wil benoemen.

Volgens Klaver zijn de excuses "zeer terecht". "Dit kan gewoon niet, punt." De Nijmeegse GroenLinks-fractie gaat met Bellemakers in gesprek om de kwestie te bespreken.

Overigens zijn niet alle GroenLinks-leden blij met Klavers reactie in het AD. Sommige aanhangers van de partij en anderen uit linkse hoek vinden het geen goede zaak dat de GroenLinks-leider zijn partijgenoot zo openlijk bekritiseert:

Rondrijdende 'verkiezingsbus' voor 70+'ers in Kapelle

In het Zeeuwse Kapelle rijdt op 17 maart een rode schoolbus rond. Niet voor scholieren, maar voor 70+'ers die tot een risicogroep behoren. Zij kunnen op verkiezingsdag hun briefstem in de bus inleveren, schrijft Omroep Zeeland.

Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen werd de schoolbus ook al ingezet, toen als mobiel stembureau. Deze keer rijdt het voertuig alleen rond voor ouderen die per brief willen stemmen. "We proberen de drempel zo laag mogelijk te houden", zegt burgemeester Naterop van Kapelle. "De vorige keer was een succes, dus we herhalen dat. En het is een eyecatcher."

Bij de komende verkiezingen mogen 70+'ers in het stemlokaal hun stem uitbrengen, maar ook per post. Het RIVM heeft die groep aangemerkt als risicogroep voor het coronavirus.

De 'briefstembus' van de gemeente Kapelle

Waarom staat kernenergie zo prominent op de politieke agenda?

In het RTL-verkiezingsdebat zondag ging het erover en het thema keert ook in veel verkiezingsprogramma's terug: kernenergie. Demissionair premier en VVD-lijsttrekker Rutte opperde zondag Groningen als geschikte locatie voor een kerncentrale. De Eemshaven daar is een van de drie nog overgebleven locaties die al de jaren 80 werden genoemd voor de mogelijke bouw van zo'n centrale. Rutte kreeg in het debat overigens veel kritiek op zijn voorstel.

Kernenergie staat wel (weer) op de publieke en politieke agenda. In het artikel hieronder lees je waarom het er deze campagne zo veel over gaat:

Denk-leider Azarkan wil partij verbreden: gaat niet alleen om discriminatie

Volgens Denk-lijsttrekker Azarkan is de tijd rijp om zijn partij te verbreden. In het NOS Radio 1 Journaal zei hij dat zijn partij, die zich tot nu toe vooral heeft gefocust op discriminatie en ongelijkheid, zich nu ook wil richten op thema's als zorg en woningbouw. Met twintig jaar vastgoedervaring heeft de Denk-voorman naar eigen zeggen wel ideeën over de woningbouw.

In de zorg pleit de partij voor het volledig afschaffen van het eigen risico. Daarin zijn ze overigens niet de enige, erkende Azarkan, die verder aangaf voorstander te zijn van "cultuursensitieve zorg". Daarmee bedoelt hij dat het ook mogelijk moet zijn om in bijvoorbeeld verzorgingshuizen rekening te houden met zorg in een andere taal.

Over nieuwe partijen als Nida en Bij1, die net als Denk tegen onder meer ongelijkheid en discriminatie strijden, zei Azarkan dat hij het "knap" vindt dat zij de moeite hebben genomen om een partij te beginnen. Maar "op de vierkante centimeter concurreren" wil hij niet. "We moeten als partij nu laten zien dat we echt gaan verbreden."

Wilders: uitsluiten PVV is ondemocratisch

De partijen die komende verkiezingen als grootste uit de bus komen, moeten op zijn minst met elkaar praten, vindt PVV-leider Wilders. In het WNL-programma Goedemorgen Nederland zei hij dat hij het niet democratisch vindt dat sommige partijen de PVV wat dat betreft al hebben uitgesloten. "Je kunt partijen niet dwingen om samen te werken, maar praten kan wel."

Vorige maand zei VVD-leider en demissionair premier Rutte dat hij niet met de PVV wil regeren. Hij noemde daar geen expliciete reden voor. In 2017 sloot Rutte Wilders ook uit, toen had dat te maken met diens uitspraken over rechters en Marokkanen.

Ook CDA-lijsttrekker Hoekstra heeft al gezegd dat hij zich niet kan voorstellen dat zijn partij na de verkiezingen met de PVV in zee gaat. Hoekstra noemde het PVV-programma "geen aanbeveling om samen op weg te gaan". Hij hekelde vooral de manier waarop de partij van Wilders omgaat met religie en andere vrijheden.

Wilders zei vanmorgen in Goedemorgen Nederland dat hij nog maar moet afwachten of VVD en CDA zijn partij inderdaad zullen uitsluiten. "Dat zeiden ze in 2010 ook", zei hij. In dat jaar sloot de PVV als gedoogpartij aan bij het eerste kabinet van Rutte, bestaande uit VVD en CDA.

2,4 miljoen senioren mogen per post stemmen

Zo'n 2,4 miljoen mensen van 70 jaar en ouder mogen deze maand per post stemmen, heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) becijferd. Dat komt neer op ruim 18 procent van het totaal aantal kiesgerechtigden in Nederland. De senioren hoeven vanwege het risico op een coronabesmetting niet naar het stembureau te komen. Eerder bleek uit een peiling van ouderenbond ANBO dat zo'n 30 procent van de 70+'ers van plan is om gebruik te maken van de mogelijkheid per post te stemmen.

Hieronder zie je hoe de groep kiesgerechtigden in Nederland eruitziet als het gaat om leeftijd:

Demissionair minister van Binnenlandse Zaken Ollongren zei gisteren dat alle seinen op groen staan om de Tweede Kamerverkiezingen door te laten gaan. In een overleg met het Veiligheidsberaad zijn volgens haar "de puntjes op de i" gezet. En als er op 17 maart nog een avondklok geldt, zal die geen belemmering vormen, zei Ollongren.

Farid Azarkan (Denk) te gast op radio en social

Vanochtend is Denk-lijsttrekker Azarkan te gast in het NOS Radio 1 Journaal. Vanaf 08.30 uur gaat hij in gesprek met politiek verslaggever Xander van der Wulp en presentator Jurgen van den Berg over onder meer gelijkheid, polarisatie en de situatie binnen Denk: is de rust wedergekeerd in de partij?

Rond 09.15 uur beantwoordt Azarkan ook vragen van kijkers in een Q&A op de Facebook- en YouTube-pagina van de NOS. De stream is ook te bekijken op NOS.nl.

Terugkijken: NOS op 3-verkiezingsprogramma's

De afgelopen anderhalve week ging NOS op 3 in gesprek met veertien lijsttrekkers van politieke partijen. Duizenden jongeren hadden van tevoren vragen ingestuurd die ze aan de politici van VVD, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, Forum voor Democratie, SP, Denk, PvdA, Partij voor de Dieren, SGP, JA21, Bij1 en Volt wilden stellen.

Gemist? In dit artikel vind je een hele korte samenvatting van de uitzendingen en kun je alle gesprekken terugkijken.

Welkom!

In aanloop naar de verkiezingen op 15, 16 en 17 maart houden we iedere dag een campagneblog bij, met het laatste nieuws over de verkiezingscampagne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.