'Meer angst en stress, minder vertrouwen in overheid' • GGD-directeur vindt vaccindatum zorgvuldig

Liveblog gesloten

Dit liveblog is gesloten. Vrijdag starten we een nieuw blog.

'Meer angst en stress, minder vertrouwen in overheid'

Angst- en stressgevoelens nemen weer toe onder de bevolking en het vertrouwen in de overheid neemt af. Dat blijkt uit een studie door de Erasmus Universiteit Rotterdam in samenwerking met de Vrije Universiteit in Amsterdam, de Haagse Hogeschool en de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.

Jongeren en mensen met kwetsbare maatschappelijke posities en een beperkt ondersteunend netwerk hebben meer onvrede over het overheidsbeleid dan groepen met een sterkere maatschappelijke positie en een sterker ondersteunend netwerk, schrijven de onderzoekers.

Zij deden voor de derde keer dit jaar een steekproef, onder 25.185 respondenten. Kieskompas verzamelde de data in november. 38 procent zei dat ze het gevoel hebben dat ze niets hebben om naar uit te kijken. In april en juli was dit nog 26 procent.

Thuis werken

Sinds april is het vertrouwen in de landelijke overheid afgenomen van 69 naar 55 procent en in de GGD van 78 naar 65 procent. Het vertrouwen in het RIVM, 66 procent. daalde ten opzichte van juli (75 procent), maar steeg juist ten opzicht van april (60 procent).

Voor de overgrote meerderheid van de respondenten zijn de hygiënemaatregelen van het RIVM nog steeds de norm. Maar maatregelen die gaan over het beperken van contacten worden een stuk minder nageleefd, schrijven de onderzoekers. Zo gaf in april nog 48 procent van de ondervraagden aan zoveel mogelijk thuis te werken, in november was dat 32 procent.

'IC's werden ontlast doordat oudere coronapatiënten thuis stierven'

In de eerste golf stierven ten minste 1566 oudere en kwetsbare coronapatiënten thuis onder begeleiding van hun huisarts. Dat schrijft NRC op basis van een studie door het Consortium Onderzoek Huisartsgeneeskunde. Volgens de krant is mede daardoor het zwarte scenario, waarbij volle ziekenhuizen patiënten hadden moeten wegsturen, voorkomen.

Sommige huisartsen vroegen hun patiënten of zij op de IC wilden worden opgenomen, mocht dat nodig zijn. IC-voorman Diederik Gommers zegt tegen NRC dat dat de IC's veel werk heeft gescheeld. "Dat praten met oudere patiënten vooraf had altijd al moeten gebeuren maar nu gebeurde het echt, onder druk van de omstandigheden. We hadden misschien te weinig IC-bedden gehad als alle 75-plus-coronapatiënten ook waren gekomen." Gemiddeld zijn ouderen minder goed bestand tegen een IC-opname dan jongeren.

'Eerdere coronapatiënten'

Uit de studie blijkt ook dat er voor 27 februari, toen de eerste coronapatiënt in Nederland bekend werd, vijf ouderen stierven aan wat vermoedelijk een coronabesmetting was. "Het merendeel was in Brabant waar huisartsen overlijdens met nooit eerder geziene acute zuurstofsaturatiedalingen zagen. Pas achteraf legden ze het verband met covid-19", schrijft de krant.

Het onderzoek gaat over de zorg in maart, april en mei en wordt vrijdag gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De helft van alle huisartsenpraktijken deed eraan mee.

Kamerdebat afgelopen

Het spoeddebat over de start van de coronavaccinatie is afgelopen. Kamerleden waren kritisch dat het eerste vaccin op 8 januari gegeven gaat worden terwijl de eerste doses waarschijnlijk dit jaar arriveren. Minister De Jonge wil een "zorgvuldige route kiezen" en houdt vast aan de datum.

GGD-directeur Sjaak de Gouw: 'Zorgvuldig en veilig'

"Wij doen het in ieder geval zorgvuldig en veilig", aldus GGD-directeur Sjaak de Gouw in het tv-programma Op1. Hij reageert daarmee op vragen over de gekozen datum voor het eerste vaccin: 8 januari.

Nederland start later dan landen als Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. De Gouw: "We weten niet precies hoe de Duitsers het doen. We weten wel dat ze sporthallen klaar hebben staan, maar dat is geen probleem. In al onze draaiboeken staan ook tientallen sporthallen. Maar het feit is dat we op 24 december de bijsluiter krijgen. Pas dan weten we welke doelgroepen we wel of niet kunnen uitnodigen. Als je dat weet heb je nog een paar dagen nodig om je systemen te regelen en je callcenters in te richten."

Het hangt er vanaf welke procedures je volgt, zegt De Gouw. "Wij volgen hele strikte procedures. Je kunt dus kiezen voor snelheid en dan na een paar weken erachter komen van 'oeps'. We hebben bijvoorbeeld een aantal dingen geleerd van de Engelsen. Daar vallen mensen soms flauw, dat heeft betekend dat wij daar in de scripts en protocollen dus meer rekening mee houden."

Coalitie en oppositie verbaasd en boos over vaccinatie-datum De Jonge

In de Tweede Kamer is onbegrip over de gekozen vaccinatie-datum. De eerste vaccinatie is op 8 januari 2021, als maandag het vaccin van BioNtech/Pfizer wordt goedgekeurd door het Europees Medicijnagentschap. Verschillende landen in de Europese Unie willen al voor de jaarwisseling beginnen.

Maar in Nederland moet nog van alles gebeuren, zoals het opstellen van een medisch richtlijn door het RIVM, het testen van IT-systemen en het maken van een bel-scripts voor de GGD-medewerkers van de call-centra. Veel partijen denken dat het ministerie te laat is begonnen met de voorbereiding en snappen niet dat er nog computersystemen getest moeten worden, zoals minister van Volksgezondheid De Jonge zegt.

"Hoe moeilijk kan het zijn om de IT-systemen te testen?", vraagt PvdA-leider Asscher zich af. Hij vindt dat de minister morgen "de beste mensen" bij elkaar moet zetten om sneller te beginnen. PVV-leider Wilders vindt dat De Jonge "klungelt" en spreekt van "amateurisme". "Ik kan niet anders concluderen dan dat Nederland er weer achteraan loopt."

De SP en GroenLinks vinden dat haast geboden is, omdat het zorgpersoneel al overbelast is. De partijen begrijpen niet wat er aan de organisatie schort, omdat de GGD's al maanden weten dat er een vaccin aankomt. "Alles moet klaarstaan", zegt GroenLinks-leider Klaver.

Ook de coalitiepartijen vragen zich af of het vaccineren niet eerder kan beginnen. De partijen snappen dat De Jonge het zorgvuldig wil aanpakken, maar willen toch weten of sommige stappen niet sneller gezet kunnen worden. "Kunnen we niet eerder starten met bijvoorbeeld een pilot?", wil VVD-fractievoorzitter Dijkhoff weten. De administratie kan dan later op orde gebracht worden.

De ChristenUnie vindt dat de aanpak nogal "omslachtig" klinkt. CU-leider Segers vreest dat de administratieve processen vertragend werken. Regeringspartij CDA snapt ook niet helemaal wat er tussen 24 december en 4 januari nu precies gebeurt. "Kunnen we toch niet sneller beginnen?", vraagt CDA-fractievoorzitter Heerma zich af.

Actiz blij met datum, maar houdt vragen over vaccineren

Actiz, de branchevereniging van zorgorganisaties, is blij dat er nu duidelijkheid is over de vaccinatiedatum. "Hier kunnen we op koersen en we staan er klaar voor", zegt woordvoerder Eric Bosman.

Op de vraag of het vervelend is dat Nederland later begint dan andere landen: "Het moet vooral zorgvuldig gebeuren. Het is vooral belangrijk dat medewerkers er vertrouwen in hebben."

Wel kijkt de sector uit naar de verlichting die de vaccins moeten brengen. "De ouderenzorg staat enorm onder druk. En in tegenstelling tot de ziekenhuizen kunnen wij niet afschalen."

"We hebben nog wel vragen over wat er gebeurt nadat het personeel is gevaccineerd. Hoe moeten we bijvoorbeeld omgaan met medewerkers die het vaccin weigeren? En hoe gaan we dan om met bezoekende familieleden die niet zijn gevaccineerd." Hij verwacht dat het gebruik van beschermingsmiddelen in de ouderenzorg nog wel een tijd nodig blijft.

President Macron test positief en met deze leiders had hij contact

President Macron gaat in zelfisolatie, omdat hij besmet is met corona. De afgelopen week had hij met veel leiders contact. Hier een greep uit de bezoeken en overleggen die hij had.

Topsport krijgt meer speelruimte

Vanaf vandaag heeft de Nederlandse topsport weer wat meer speelruimte gekregen. Hoewel de coronacrisis nog in volle hevigheid voortduurt, mogen de sporters weer samen trainen en ook de topcompetities kunnen de draad oppikken. Zoals vorige week al was afgesproken.

Het gaat om hockey, basketbal, waterpolo, volleybal, handbal, korfbal, beachvolleybal, honkbal, softbal, rugby, ijshockey, rolstoelbasketbal, zaalvoetbal, cricket, badminton en tafeltennis.

Dat heel Nederland sinds woensdag in een lockdown verzeild is geraakt, heeft de zaak niet veranderd, bevestigt Tamara van Ark, de minister voor Medische Zorg en Sport. "Als ze zich maar houden aan de strenge spelregels. Dus blijf in je sportieve bubbel. Dan kan het."

Limburgse ziekenhuizen overvol

De Limburgse ziekenhuizen zijn op het punt gekomen dat er soms geen plek meer is voor coronapatiënten die herstellende zijn, schrijft 1Limburg. Zij moeten overgeplaatst worden naar andere ziekenhuizen in het land.

Het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) noemt de huidige situatie zorgelijk. "In plaats van dat we patiënten vanuit het westen overnemen, zijn we nu een uitplaatsende regio geworden", zegt Helen Mertens, voorzitter van het ROAZ tegen 1Limburg.

Belgische staatssecretaris zet prijzen vaccins online

De Belgische staatssecretaris voor Begroting heeft de prijzen van de verschillende coronavaccins online gezet, meldt VRT Nieuws. Dat deed haar communicatieteam in een tweet die intussen is verwijderd. De prijzen werden niet eerder gecommuniceerd omdat die informatie onder geheimhoudingsclausules valt.

Het gaat om dezelfde vaccins waar wij in Nederland ook voor ingetekend hebben.

Duidelijk te zien is dat de prijzen flink uiteenlopen. Het AstraZeneca-vaccin is met 1,78 euro per dosis het goedkoopste en vergeleken met het BioNTech/Pfizer van 12 euro per dosis een schijntje. Moderna is met een prijs van 18 dollar (ruim 14,5 euro) het duurste.

Van de meeste vaccins zijn twee doses nodig. Alleen bij het vaccin van Janssen (J&J in de tabel) volstaat één dosis.

Marathonschaatsers zien ook NK van de kalender verdwijnen

De KNSB heeft vanwege de coronacrisis besloten dat de NK marathon op kunstijs op 1 januari niet doorgaan. De NK zouden plaatsvinden in Alkmaar.

De marathonschaatsers staan al het hele seizoen aan de kant. Omdat het kabinet op 13 oktober alle sportcompetities verbood, konden er geen marathons meer geschaatst worden.

Het marathonschaatsen heeft niet de topsportstatus, in tegenstelling tot het langebaanschaatsen en het shorttrack. Daarom gaan die disciplines wel door.

Drive-in-nachtmis Pinkpopterrein afgeblazen

Een geplande drive-in-nachtmis op het terrein van Pinkpop in Landgraaf gaat 24 december niet door. De viering is op advies van de overheid afgeblazen. Er zouden meer dan 500 auto's naar het terrein van Megaland komen en dat zou een groot aantal reisbewegingen met zich meebrengen.

De bezoekers zouden vanuit hun auto de mis kunnen volgen, die door bisschop Harrie Smeets van Roermond vanaf een podium zou worden opgedragen. De 500 plaatsen voor de drive-in-nachtmis waren binnen drie dagen uitverkocht.

Na de oproep maandag van premier Rutte om thuis te blijven en het afblazen van alle nachtmissen in de katholieke kerken door de Nederlandse bisschoppen besloot bisschop Smeets de nachtmis in Landgraaf ook te schrappen. "Het is jammer dat we zoveel mensen moeten teleurstellen en ik hoop dat iedereen er begrip voor kan opbrengen", aldus Smeets.

EMA buigt zich al op 6 januari over het Modernavaccin

Het Europees Medicijn Agentschap EMA komt 6 januari bijeen om het Modernavaccin te evalueren en indien mogelijk de goedkeuring van het vaccin af te ronden. Dat is bijna een week eerder dan gepland.

Kamerdebat over vaccinaties vanavond al

Nu minister De Jonge een brief aan het kabinet heeft gestuurd over de start van de vaccinaties op 8 januari, willen de meeste partijen vanavond al een debat houden over het vaccinatiebeleid. Het debat begint om 20.30 uur en is rechtstreeks te volgen via NPO Politiek en NOS.nl.

'Peter van de anderhalve meter' trekt kaarten op Waalwijkse markt

De boa probeert op een ludieke manier te zorgen dat iedereen zich aan de coronaregels houdt.

Eerste coronavaccinatie op 8 januari

De eerste vaccinatie kan op 8 januari 2021 gezet worden, dat schrijft minister De Jonge van Volksgezondheid in een brief aan de Tweede Kamer. Als het coronavaccin wordt goedgekeurd door het Europees Medicijnagentschap, gaan vanaf die datum de eerste vaccinaties van start. Vanaf 4 januari worden de eerste uitnodigingen verstuurd.

De eerste groep die wordt opgeroepen, zijn medewerkers van verpleeghuizen, medewerkers van de gehandicaptenzorg en de wijkverpleging. Nederland heeft een miljoen doses van het vaccin besteld. Het is de verwachting dat de eerste 500.000 doses van het vaccin nog dit jaar worden geleverd, schrijft De Jonge.

Zweedse koning: We hebben gefaald met onze corona-aanpak

Koning Carl XVI Gustaf vindt de Zweedse corona-aanpak geen succes. "Ik denk dat we gefaald hebben", zei de koning in een interview waarvan de Zweedse tv-zender SVT donderdag fragmenten heeft uitgezonden. "Er is een groot aantal mensen overleden en dat is verschrikkelijk."

"Het virus heeft ons ontzettend hard geraakt", zei Carl Gustaf. Hij zei dat hij vooral medelijden heeft met iedereen die geen afscheid heeft kunnen nemen van overleden familieleden. "Dat is een ontzettend zware en traumatische ervaring om niet goed afscheid te kunnen nemen."

Op de vraag of de 74-jarige koning zelf bang is om besmet te raken met het virus zei hij: "De laatste tijd voelt het tastbaarder, het is steeds dichterbij gekomen. Dat is niet precies wat we zouden wensen." In november testten zijn zoon, Carl Philip, en de vrouw van de prins, Sofia, positief op het coronavirus.

Zweden koos vanaf het begin van de pandemie voor een veel vrijere aanpak. Gebaseerd op persoonlijke verantwoordelijkheid en weinig ingrepen. Er was het vertrouwen dat mensen zich aan de corona-gerelateerde gedragsregels zouden houden. Het virus sloop ongemerkt de verzorgingstehuizen binnen, waardoor duizenden bewoners stierven.

Strenge lockdown in Polen vanaf 28 december

De Poolse regering heeft besloten tot een strenge lockdown van drie weken vanaf 28 december. De minister van Gezondheid, Adam Niedzielski, vreest een derde golf aan het begin van het komende jaar en probeert die door middel van de lockdown te voorkomen.

Tijdens de lockdown worden onder meer hotels, winkelcentra en skipistes gesloten. De strengere beperkingen gaan pas na de kerstdagen in, de nieuwjaarsviering wordt vrijwel onmogelijk gemaakt door de strenge lockdownregels. Tussen 19.00 op Oudjaarsavond en 06.00 uur op Nieuwjaarsdag geldt een uitgaansverbod. Polen die Oud en Nieuw in het buitenland hebben gevierd, moeten bij terugkomst tien dagen in quarantaine.

Deze of volgende week Kamerdebat over vaccinatie

De Tweede Kamer onderbreekt waarschijnlijk het kerstreces voor een debat over het vaccinatiebeleid van het kabinet. Het gaat dan over de vraag wanneer in Nederland voor het eerst mensen kunnen worden ingeënt tegen corona.

Verschillende landen in de EU willen nog voor de jaarwisseling beginnen. Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid weet nog niet wanneer Nederland precies kan starten. Minister De Jonge zei dinsdag dat hij daarover begin volgende week met meer informatie wil komen.

Update: het Kamerdebat wordt vanavond gehouden.

Alleen 70-plussers kunnen stemmen per post

Bij de komende Tweede Kamerverkiezingen kunnen alleen mensen van 70-jaar en ouder hun stem per post uitbrengen. Verschillende partijen in de Tweede Kamer hadden gevraagd die mogelijkheid ook aan jongere mensen te bieden die wegens een kwetsbare gezondheid liever niet naar het stemlokaal gaan. Volgens minister Ollongren van Binnenlandse Zaken is dat niet mogelijk.

Ze stelt dat het "niet objectief is vast te stellen" wie kwetsbaar zijn. "Dan zou je het voor iedereen in principe mogelijk moeten maken", zei ze en volgens de minister is er te weinig tijd om dat nog te regelen.

Volgens Ollongren is briefstemmen echt "een noodgreep". "We willen dat de opkomst niet lager wordt door het virus. Daardoor accepteren we op sommige onderdelen iets meer risico". Ook is het volgens de minister bij stemmen per post niet goed te controleren of mensen helemaal vrij, zelfstandig en zonder beïnvloeding hun stem uitbrengen. Ze vindt dat onder deze omstandigheden "een te accepteren risico", maar niet op nog grotere schaal.

België wil direct na Kerst beginnen met vaccineren

België kan direct beginnen met vaccineren als Pfizer de vaccins onmiddellijk na goedkeuring door de EMA levert aan de Europese lidstaten. Dat heeft minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) gezegd in de Kamer.

"Wij moeten klaar zijn en wij zullen klaar zijn. We zijn afhankelijk van de leveranciers. U mag niet aan mij vragen wat Pfizer zal doen. Dat moet u aan Pfizer vragen. Maar wij zijn klaar", verzekerde Vandenbroucke tijdens het vragenuurtje aan de Kamerleden.

Ursula Von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, liet eerder vandaag weten dat de eerste vaccinaties tegen het coronavirus in de Europese Unie op 27, 28 en 29 december zullen beginnen.

Reacties op de coronabesmetting van president Macron

De minister van Volksgezondheid spreekt de senaat toe over president Macron. Op straat reageren voorbijgangers op het nieuws dat hun president besmet is met het coronavirus.

RIVM meldt 12.844 nieuwe besmettingen

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.844 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1642 meer dan gisteren werden gemeld.

Eerder deze week werden zesduizend positieve tests niet meegeteld door vertraging in het GGD-computersysteem. Een deel van die positieve tests is vandaag alsnog meegeteld, al is het niet duidelijk hoeveel precies. "Maar zelfs inclusief die correctie zijn de aantallen hoog", laat het RIVM weten.

77 overleden covid-patiënten

Bij het RIVM zijn 77 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren werden ook 77 doden gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 60 doden per dag, tegen 49 doden per dag een week eerder. Dat zijn doden van wie bekend is dat ze het coronavirus droegen; volgens het CBS ligt het werkelijke aantal doden hoger.

Hoe snel het aantal doden verder stijgt, hangt mede af van het aantal besmettingen in verpleeghuizen. Er zijn nu 634 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Een week geleden waren dat er 579. Op het hoogtepunt van de eerste coronagolf, op 15 april, waren er 828 verpleeghuizen met minimaal één besmetting.

221 nieuwe opnames op verpleegafdelingen, 38 erbij op de IC

Er zijn 221 nieuwe coronapatiënten opgenomen op de verpleegafdelingen in het ziekenhuis, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat zijn 79 nieuwe opnames meer dan gisteren.

Op de intensive care werden 38 nieuwe patiënten opgenomen, bijna allemaal doorgestroomd vanaf de verpleegafdelingen. Dat zijn 10 nieuwe opnames meer dan gisteren.

In totaal liggen er nu 2003 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1964), van wie 536 op de IC (gisteren: 526). Er zijn dus meer coronapatiënten opgenomen dan ontslagen of overleden.

Merkel test negatief na ontmoeting met Macron

De Duitse bondskanselier Merkel is negatief getest op het coronavirus. Ze deed de test na een EU-top waarin ze de Franse president Macron ontmoette. "Dat is routine", zei een woordvoerder.

Merkel wenst Macron beterschap en hoopt dat hij snel herstelt.

Von der Leyen: EU begint op 27, 28 en 29 december met vaccineren

Op 27, 28 en 29 december begint de Europese Unie met het vaccineren. Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen zegt dat op Twitter. "We beschermen onze burgers samen", schrijft ze.

Von der Leyen kondigde gisteren ook al aan dat er één gemeenschappelijk vaccinatiemoment zou komen. "Maar dat werd later weer ontkend door haar commissaris Schinas," zegt EU-correspondent Thomas Spekschoor. "Hij zei dat er alleen een moment komt dat alle landen tegelijk toegang hebben tot het vaccin, maar het is aan de landen zelf om te beslissen wanneer ze de vaccinatiecampagne starten. Het is onduidelijk of de nieuwe aankondiging van Von der Leyen daar verandering in brengt."

Gisteren zeiden de autoriteiten in Duitsland, Frankrijk en Denemarken te hopen dat de eerste inwoners voor het einde van het jaar gevaccineerd kunnen worden. Of dat in Nederland ook gaat lukken is onduidelijk. Het ministerie van Volksgezondheid meldt dat het volgende week met een update komt over vaccinaties.

Macron houdt geen afstand en deelt vuisttikjes uit aan regeringsleiders

Op videobeelden is te zien dat president Macron vuisttikjes uitdeelt aan collega-regeringsleiders en dat er geen 1,5 meter afstand wordt gehouden. Zes dagen later testte hij positief.

Onder meer de Hongaarse premier Orbán, premier Babis van Tsjechië, premier Jansa van Slovenië en de Poolse premier Morawiecki staan op de video. De leiders kwamen afgelopen donderdag en vrijdag bijeen om te spreken over de EU-begroting voor de komende zeven jaar.

De Spaanse premier Sánchez heeft al gezegd in quarantaine te gaan na een lunch afgelopen maandag met Macron. Ook de voorzitter van de Europese Raad Michel gaat in quarantaine. Ook de Franse premier Castex ging in quarantaine. Hij is ook getest, de uitslag was negatief.

Spaanse premier in quarantaine na contact met Macron

De Spaanse premier Sánchez gaat tot 24 december in quarantaine. Hij heeft al zijn publieke activiteiten opgeschort. Dat doet hij omdat hij maandag heeft geluncht met de Franse president Macron. Die heeft vandaag een positieve testuitslag gekregen.

Op het moment dat ze elkaar ontmoetten werden er geen handen geschud en droegen ze beiden een mondkapje. Sánchez laat zich testen op het virus.

Macrons echtgenote gaat ook in quarantaine. Ze heeft geen symptomen.

Verkeersdrukte op eerste dag lockdown afgenomen

De verkeersdrukte is afgelopen dinsdag (de eerste dag van de lockdown) afgenomen, maar niet zo sterk als tijdens de eerste coronagolf. Dat meldt ANP op basis van de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW). Met name op de snelwegen is het rustiger met auto's.

De databank vergeleek de drukte van afgelopen dinsdag met maart, toen de coronacrisis zich aandiende. Dinsdag lag het aantal auto's op de Nederlandse wegen 18 procent lager dan begin maart, toen er nog geen coronamaatregelen golden. De afgelopen weken was het op dinsdag steeds 15 procent rustiger.

Nederlanders gingen in oktober, toen de maatregelen werden aangescherpt, overigens ook al minder vaak met de auto. Dat effect lijkt nu te zijn toegenomen. Met name in het noorden van de Randstad is het nu minder druk op de wegen, vooral 's avonds. In Groningen en Drenthe bijvoorbeeld is dat effect minder zichtbaar.

Terug op het niveau van eind maart zat het verkeer afgelopen dinsdag overigens nog niet. Tijdens de intelligente lockdown in het voorjaar was de verkeersdrukte op de wegen gehalveerd. Afgelopen dinsdag waren de kinderdagverblijven en scholen nog open. Deze sloten pas op woensdag, een dag nadat de lockdown van kracht was.

Reisorganisaties: vliegmaatschappijen moeten meer verantwoordelijkheid nemen

Reisorganisaties vinden dat luchtvaartmaatschappijen meer moeten doen om niet-noodzakelijke reizen tegen te houden. TUI en Corendon annuleerden pakketreizen naar vakantiebestemmingen, maar onder meer KLM biedt gewoon nog tickets aan naar die bestemmingen.

Krom, vindt branchevereniging ANVR. De luchtvaartmaatschappijen zeggen dat ze er alles aan doen om de coronaregels te handhaven.

Corona-kerstgroet van prins William voor medewerkers Britse gezondheidsdienst

Prins William heeft een foto van zichzelf en zijn gezin op sociale media gedeeld. De foto is ook gebruikt voor kerstkaarten die het gezin verstuurt.

Een van die kaarten is naar het hoofdkantoor van de Britse gezondheidsdienst (NHS) gestuurd als bedankje voor alle medewerkers die al maandenlang werken om het coronavirus onder controle te krijgen.

In een handgeschreven tekst bedankt de prins alle medewerkers. "We kunnen jullie niet genoeg bedanken voor uw inzet en toewijding die u het afgelopen jaar heeft getoond. We zullen hier altijd dankbaar voor zijn."

Naast prins William ondertekende ook zijn vrouw Catherine de kerstkaart.

Videoboodschap Rutte en leiders België en Noordrijn-Westfalen: blijf thuis

Premier Rutte, de Belgische premier De Croo en minister-president Armin Laschet van Noordrijn-Westfalen roepen in een videoboodschap op om thuis te blijven en alleen voor noodzakelijke reizen de grens over te steken.

"Ga niet voor de lol en ook niet om te shoppen met vrienden en familie de grens over", zegt de Belgische premier. "Alleen zo kunnen we het virus de kop in drukken." Rutte voegt daaraan toe: "in tijden van corona moeten we als goed buren solidair zijn met elkaar".

HEMA-directeur waarschuwt voor risicovolle superdrukte in supermarkten

Warenhuis HEMA heeft voor het eerst sinds de lockdown alle filialen gesloten en volgens directeur Tjeerd Jegen gaat dat gevolgen hebben voor de drukte in de supermarkten. De HEMA-winkels bleven aanvankelijk open voor de verkoop van essentiële producten, maar moesten na ingrijpen van het kabinet toch dicht.

"We hebben sinds 1926 een sterk voedingsaanbod. Wij wilden heel graag ons steentje bijdragen om de enorme drukte te ontlasten die volgende week in supermarkten gaat komen, en die echt tot risico's gaat leiden", zegt Jegen. "Daar hadden we op dinsdagvond met de overheid een afspraak over gemaakt en helaas is die afspraak op woensdag ingetrokken. We hadden heel graag Nederland willen blijven voorzien van voeding, maar dat heeft niet zo mogen zijn."

Jegen werkte in het verleden in de supermarktwereld. "Ik kan u verzekeren dat het superdruk gaat worden, zeker met de horeca die dicht is. Het had anders gekund."

HEMA maakte vanochtend bekend dat de overname door de eigenaren van Jumbo en investeringsmaatschappij Parcom rond is.

Franse premier Castex in zelfisolatie na besmetting Macron

De Franse premier Jean Castex gaat in zelfisolatie, zegt het hoofd van de Franse Senaat. Dat doet hij omdat president Macron besmet is geraakt met het coronavirus. Of Castex zelf ook besmet is, is niet duidelijk.

Macron besmet met corona

De Franse president Macron is positief getest op het coronavirus. Volgens het presidentschap kreeg hij de testuitslag eerder vandaag terug. Macron gaat zeven dagen in isolatie.

"Hij gaat door met werken en houdt afstand", staat in een verklaring van het presidentieel paleis. Er wordt nu uitgezocht wie met de president in contact is geweest. Eind vorige week was hij aanwezig bij een EU-top en woensdag had hij een bijeenkomst met de premier van Portugal.

Het is niet duidelijk hoe hij het virus heeft opgelopen.

Lord of The Rings-acteur laat zich voor de camera vaccineren

Sir Ian McKellen heeft zich voor het oog van de camera laten vaccineren. De 81-jarige Lord of the Rings-acteur hoopt dat anderen zich ook laten inenten tegen corona. "Ik hoop dat, zodra meer mensen zich laten vaccineren, we snel weer terug kunnen naar een normaal leven."

McKellen zei zich euforisch te voelen. "Ik voel me gezegend dat ik dit vaccin heb mogen krijgen." Hij voegde eraan toe dat de prik geen pijn doet.

'Vaccin Johnson & Johnson in maart klaar'

Het coronavaccin van de Amerikaanse farmaceut Johnson & Johnson (J&J) is naar verwachting klaar voor gebruik in de eerste weken van maart. Volgens de Belgische topman Paul Stoffels zal de goedkeuring eerst in de VS plaatsvinden, waarna Europa snel volgt.

Op de Belgische televisie zei hij te verwachten dat vanaf eind maart, begin april er op grote schaal gevaccineerd kan worden. "Alles hangt af van de goedkeuring, maar we verwachten dat we in die periode ook kunnen beginnen met vaccineren n België."

Het vaccin wordt ontwikkeld door dochterbedrijf Janssen in Leiden. Stoffels zegt dat er een grote klinische studie loopt onder 40.000 mensen in Noord- en Zuid-Amerika en Afrika. Hij hoopt dat in januari de resultaten daarvan gepubliceerd worden.

CDA roept kerken op om klokken te luiden tijdens Oud en Nieuw

CDA-kamerlid Van Helvert roept kerken op om de klokken te luiden op Oudjaarsavond om middernacht. "Normaal horen we met Oud en Nieuw vuurwerk knallen, dat is dit jaar helaas niet het geval", zegt Van Helvert in een video op Twitter.

"Het CDA roept alle kerken in Nederland op om Oudejaarsnacht om 00.00 uur de kerkklokken te laten klinken", zegt zijn collega Van Dam. "Niet alleen als subtiel alternatief voor het vuurwerk dat dit jaar niet mag worden afgestoken, maar ook als teken van verbondenheid tussen al die Nederlanders in deze moeilijke tijd. In het bijzonder voor hen die alléén de Oudejaarsnacht moeten doormaken. Niet alleen!"

Australian Open drie weken uitgesteld

Het was al aangekondigd en de vrees van ABN Amro-toernooidirecteur Richard Krajicek wordt ook bewaarheid: de Australian Open wordt met drie weken uitgesteld, waardoor de eerste grand slam van het jaar in dezelfde periode wordt gehouden als het toernooi in Rotterdam.

Tennisbond ATP heeft woensdag de eerste zeven weken van de herziene kalender gepubliceerd. Het toernooi in Melbourne begint nu op 8 februari en duurt tot en met 21 februari.

'Lockdown van negen woontorens in strijd met mensenrechten'

Een haastig ingestelde lockdown van negen woontorens in de Australische stad Melbourne was in strijd met de mensenrechten. Tot die conclusie komt een ombudsman die onderzoek doet naar klachten over de Australische overheid, schrijft de BBC.

Begin juli werden de ruim 3000 bewoners van de woonblokken twee weken lang opgesloten, nadat er ongeveer twintig besmettingen waren aangetroffen. Rondom de gebouwen stonden politieagenten die ervoor moesten zorgen dat iedereen binnen bleef.

De bewoners werden niet van tevoren op de hoogte gesteld waardoor veel mensen zonder voldoende voedsel of medicijnen kwamen te zitten. De ombudsman riep de overheid van de deelstaat Victoria, waar Melbourne in ligt, om excuses aan te bieden voor de schade en het leed als gevolg van de snelle lockdown.

De minister van huisvesting wees dat af. "We bieden geen excuses aan voor het redden van levens."

ING: horeca krimpt 40 procent

De horeca krijgt zoals verwacht een heel sterke klap in de coronacrisis. De omzet slinkt dit jaar met 40 procent, becijfert het Economische Bureau van ING. Volgend jaar herstelt de horeca naar verwachting, maar de omzet zal dan nog altijd 20 procent lager zijn dan in 2019. Volgens ING duurt het nog jaren voordat de omzet op het niveau is van voor de coronacrisis.

Er is nog wel een relatief goede zomer gedraaid door de sector, vooral door bezoekers uit eigen land. Bij hotels, vakantieparken en campings was 75 procent van de bezoekers afkomstig uit het binnenland, terwijl dat normaal gesproken 55 procent is.

ING verwacht dat er volgend jaar flink wat horecabedrijven op de fles gaan. Als het meevalt zijn het er 500, valt het tegen dan zijn het er 600. In de afgelopen jaren gingen er ruim 250 horecabedrijven per jaar failliet.

Het herstel kan intreden als zakenreizigers weer meer op pad kunnen. Daarnaast denkt ING wel dat thuiswerken structureler wordt. Dat heeft flinke financiële gevolgen voor cateraars en zaken die broodjes en koffie voor onderweg verkopen.

Voedselbank gebruikte subsidie nog niet

Het kabinet gaf de 170 Nederlandse voedselbanken dit jaar in totaal 4 miljoen euro als extra hulp tijdens de coronacrisis, maar die hebben het geld nog niet gebruikt. Toch volgt er vanuit het Europees Sociaal Fonds nog eens 8 miljoen euro.

Volgens de voedselbanken is het bedrag bedoeld als vangnet. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt dat geld besteed wordt als blijkt dat er schaarste ontstaat bij de voedselbanken.

Pfizer-verpakking bevat meer doses

Een meevaller in de VS: apothekers hebben ontdekt dat ze meer doses van het Pfizer-vaccin uit een verpakking kunnen halen. Volgens de farmaceut kunnen er vijf inentingen uit één buisje gehaald worden, maar in de praktijk blijkt dat er zes of soms zelfs zeven doses uit gehaald kunnen worden. Dat betekent dat er in het beste geval 40 procent meer ingeënt kan worden.

De Amerikaanse medicijnautoriteit FDA heeft het goedgekeurd om meer inentingen uit één verpakking te halen dan Pfizer heeft voorgeschreven. Er zijn al honderden doses weggegooid die wel gebruikt hadden kunnen worden, omdat er bij apothekers verwarring bestond over wat er met de overgebleven vaccinatievloeistof moest gebeuren.

Welkom in het coronablog

Welkom in het coronablog van donderdag 17 december. We houden je in dit blog de hele dag op de hoogte van het belangrijkste nieuws rondom de coronacrisis. Het blog van gisteren teruglezen? Dat kan hier.