Algemene Beschouwingen: misschien meer geld voor lerarentekort en gemeenten

Arib sluit debat af

Kamervoorzitter Arib sluit af en staat stil bij de moord op advocaat Derk Wiersum. Zij zegt zich te realiseren dat terwijl het debat gaande was, er een schok door de samenleving ging. "Ik wens zijn vrouw, geliefden en vrienden veel sterkte toe", zegt zij namens de Tweede Kamer.

Kamerlid Femke Merel van Kooten-Arissen is laatste spreker

Kamerlid Van Kooten-Arissen heeft zich in juli afgesplitst van de Partij voor de Dieren omdat zij het over meer dan dieren wilde hebben in het politieke debat. In haar bijdrage vraagt zij aandacht voor de dalende koopkracht, de btw-verhoging, werkende armen, persoonlijke vrijheid, onderwijs, extra woningen, een groene leefomgeving, bomenkap, politieke vernieuwing en de terugkeer van het referendum.

Baudet (FvD): de ene keer achter op de fiets mee, de andere keer met een vliegtuig

Baudet ligt onder vuur van Kuzu van Denk over zijn vliegreizen met vrienden en planten in zijn kamer. Hij zegt dat iedereen bij hem bonnetjes mag komen kijken, over kamerplanten, bureaustoelen en dat soort dingen. En dat hij het er intern nog met partijgenoten over zal hebben wanneer hij moet melden dat hij meevliegt in de privéjet van vrienden. Hij ziet zelf het probleem niet zo. "De ene keer rij je achter op de fiets mee, de andere keer kan je met iemand meevliegen." Veel Kamerleden moeten om zijn opmerkingen lachen, ook omdat zij het gênant vinden, zoals Jetten van D66 het verwoordt.

Klaver tegen Baudet van Forum voor Democratie: wanneer gaat u aangifte doen van fraude?

Klaver van GroenLinks wil weten of Baudet eindelijk aangifte gaat doen van fraude of valsheid in geschrifte binnen zijn eigen partij. Klaver: "Dit gaat wel over belastinggeld." Baudet zegt dat hij geen behoefte meer heeft aan aangifte. Klaver neemt hier geen genoegen mee. "U neemt andere partijen de maat, u heeft het over het opschonen van de politiek, doe dat dan ook bij uw eigen partij!" Baudet geeft toe dat het een ernstige kwestie is maar blijft erbij dat er "een poging tot fraude is verijdeld", en dat hij aangifte niet nodig vindt. "En er zitten ontzettend veel nadelen aan een proces dat eindeloos duurt", zegt Baudet.

Kuzu van Denk: boerkaverbod is symboolpolitiek

Kuzu begint zijn betoog met een paar grapjes, over de zweverige tekst van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff die zei geen pilletje op te hebben. "Ben benieuwd hoe hij klinkt als hij wél een pilletje neemt." En dat de PvdA zo graag wil regeren, dat de VVD altijd alles altijd cadeau krijgt. Daarna belooft Kuzu zelf beterschap. "Ik beloof dat wij volgend jaar 1 filmpje minder zullen maken." Maar hij wordt al snel ernstig. Hij vindt het beleid van premier Rutte, die bijna tien jaar premier is, rampzalig. Een politiek van mensen tegen elkaar opzetten zegt hij. Een van de voorbeelden die hij noemt is het boerkaverbod, dat hij symboolpolitiek noemt.

SGP-leider Van der Staaij wil Rembrandts terug (maar niet echt)

Van der Staaij doet net of hij premier Rutte verantwoordelijk houdt voor het verdwijnen van veel Rembrandts naar Rusland. "Er zijn meer van zijn schilderijen in de Hermitage dan in het Rijksmuseum." Maar dat gebeurde in de achttiende eeuw. "Voor mijn tijd", zegt premier Rutte. Van der Staaij geeft hem een soort replica van 'De terugkeer van de verloren zoon' van Rembrandt. Hij vertelt het symbolische, Bijbelse verhaal over de verloren zoon en de liefde van de vader. Het verhaal geeft mensen hoop en positieve gedachten, zegt Van der Staaij. Het is voor hem een verhaal van vergevingsgezindheid en mensen een tweede kans geven.

Per ongeluk of expres twee verschillende sokken aan?

D66-Kamerlid Van Weyenberg heeft twee verschillende sokken aan. Dat is de bedoeling: de sokken zijn van Alzheimersocks.nl. Met een deel van de opbrengst wordt onderzoek naar de ziekte Alzheimer gedaan.

Krol van 50Plus: beloften koopkracht kabinet waren onverstandig

Krol zegt dat de beloofde koopkracht voor veel burgers achterbleef terwijl bedrijven wel profiteerden. "En ouderen waren afgelopen jaren helemaal de sluitpost", zegt Krol. "Maar nu gaf de premier via de troonrede een winstwaarschuwing af." Krol verwacht dat het volgend jaar wel weer zal tegenvallen.

Hij wil gratis openbaar vervoer voor ouderen buiten de spits. Ook vindt hij dat ouderen met een AOW te veel belasting betalen.

Thieme, Partij voor de Dieren: te weinig geld voor Urgendadoelen

Thieme vindt het onbegrijpelijk dat het kabinet minder geld uittrekt voor de Urgendadoelen dan voor KLM-aandelen. Ook hekelt zij het voornemen van het kabinet om met grote handelsverdragen in te stemmen. Zij denkt dat het ten koste gaat van dierenwelzijn. De handel met Oekraïne bewijst dat, zegt zij. "We worden overstelpt met plofkippen en onze boeren en onze dieren hebben het nakijken."

Thieme vindt dat er veel te weinig geld wordt besteed aan klimaatbeleid en duurzaamheid. De Partij voor de Dieren dreigt ook dit jaar uit protest tegen de begroting stemmen, net als vorig jaar.

CU: Mensgerichte overheid nodig

Segers vroeg een jaar geleden bij de Algemene Beschouwingen om een loket in elke gemeente waar mensen terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld de energietransitie. "Een jaar later moet iemand uit Rijswijk naar Rotterdam reizen en 69 euro betalen voor een gesprek van een uur", zegt Segers. We moeten af van een overheid die gerund wordt als een bedrijf, de bv Nederland en naar een mensgerichte overheid." Daarom willen CDA en CU een parlementair onderzoek naar overheidsinstanties als de Belastingdienst, het UWV, DUO en het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen.

Bezoeker slaat ruit Tweede Kamer kapot

Een bezoeker in de Tweede Kamer slaat de deur van de publieke tribune zo hard open dat een ruit barst. Hij wordt door de politie afgevoerd.

ChristenUnie: Stikstofuitspraak brengt ons op kruispunt

Door de stikstofuitspraak van de Raad van State staan we op een kruispunt, zegt ChristenUnie-leider Segers aan het begin van zijn bijdrage. "Er komt nu geen wijk in Roermond en geen windmolens in zee. Dat is het verhaal van Nederland: we willen alles en alles tegelijk." Segers wil niet met 'juridische trucs' zoeken naar een oplossing voor de stikstofproblematiek, maar zoeken naar wat hij noemt 'het goede leven'. Hij noemt de Coalitie Y, waarvan zijn partij met presentator Tim Hofman en jongerenorganisaties, initiatiefnemer is als voorbeeld van dat goede leven. "We willen dat het kabinet starters weer een kans geeft op de arbeidsmarkt en dat er een generatietoets komt. Bij besluiten moet bekeken worden wat dat betekent voor jongeren."

Vaders, broers, zussen, opa's, ooms...

In de eerste helft van de Algemene Politieke Beschouwingen voerden veel fractievoorzitters familieleden op om hun standpunt te illustreren.

Debat voor een uur geschorst

De Algemene Beschouwingen zijn geschorst tot 20.25 uur. Daarna zal Gert-Jan Segers van coalitiepartij ChristenUnie de draad weer oppakken.

Asscher en Baudet botsen over immigratiebeleid

Volgens FvD-leider Baudet is een verzorgingsstaat niet te verenigen met open grenzen. PvdA-leider Asscher vindt ook niet dat Nederland open grenzen voor iedereen moet hebben. Hij ziet een oplossing in Europese samenwerking.

PvdA: kabinet mag niet alleen met mooie woorden komen, maar moet ook 'zaken' willen doen

Asscher komt met zijn eindoordeel over de kabinetsplannen: het is niet voldoende. Er moet ook meer gebeuren aan de woningnood en ongelijkheid. "Er is een overschot bij financiën, maar een tekort op mensen." De oppositiepartij zegt bereid te zijn om de kabinetsplannen te steunen, die echt hulp bieden aan zorgpersoneel, militairen, leraren en politieagenten. "Het kabinet moet niet alleen met mooie woorden komen. We moeten ook zaken kunnen doen."

Asscher dankt 'harde werkers in vak K', maar kabinet doet niets aan rijkdom

De PvdA-leider zegt dat er in de begroting veel is om blij mee te zijn, zoals meer werkgelegenheid en meer economische groei. Ook is hij lovend dat het kabinet het afgelopen jaar een pensioenakkoord heeft afgesloten en het vaderschapsverlof heeft verlengd. "Ik dank de harde werkers in vak K." Maar, benadrukt Asscher, de rijkdom wordt niet gevoeld bij burgers. Hij vindt dat het kabinet de ogen sluit voor "wat er nu nodig is." "Als geheel is de vraag of het kabinet goed omgaat met de rijkdom."
Asscher herhaalt weer dat er snel extra geld moet komen voor het onderwijs. "Het lerarentekort is een gigantisch probleem."

D66 wil snel beginnen met investeringsfonds

Jetten roept het kabinet op snel te beginnen met investeren in onder meer infrastructuur: "Niet jaren praten over een investeringsfonds, maar snel aan de slag. We kunnen de Noord-Zuidlijn doortrekken naar Schiphol of de Randstad verbinden met een Lightrail." Daarom vraagt hij premier Rutte eind dit jaar met een investeringsagenda te komen. "Zodat we volgend jaar het geld kunnen laten rollen."

GroenLinks: Kabinet treuzelt met Urgenda-uitspraak

Klaver verwijt D66-leider Jetten dat het kabinet treuzelt met het uitvoeren van de Urgenda-uitspraak, die de regering opdraagt om eind volgend jaar de uitstoot van broeikasgassen met tenminste 25 procent verminderd worden ten opzichte van 1990. "Die uitspraak wordt niet gehaald. Met welke voorstellen komt D66 dat we toch die uitspraak halen?", vraagt Klaver. Volgens Jetten komt het kabinet dit najaar met een reactie op de uitspraak. Dat is uitstelgedrag, vindt Klaver. "Het wordt steeds vooruitgeschoven, u heeft nog 74 dagen tot het einde van het jaar."

D66: Meer doen aan lerarentekort

Coalitiepartij D66 vindt dat het kabinet meer moet doen aan het lerarentekort. "Meng je in de discussie tussen onderwijsbestuurders en vakbonden over een nieuwe cao voor het primair onderwijs", zei Jetten op aandringen van PvdA-leider Asscher. Als Slob na die gesprekken de conclusie trekt, dat er meer geld nodig is, dan valt daar met D66 "absoluut" over te praten.

D66 en ChristenUnie: bibliotheken en zwembaden mogen geen last hebben van schommeling geldpot

De regeringspartijen ChristenUnie en D66 zijn vandaag met een plan gekomen om schommelingen in de gemeentebegroting tegen te gaan. Het gemeentebudget wordt nu bepaald door hoeveel het kabinet in een jaar uitgeeft. Omdat het kabinet minder besteedt dan vooraf gedacht, leidt dat systeem op dit moment tot tekorten bij gemeenten.

Grote en middelgrote gemeenten luidden daarover maandag de noodklok. ChristenUnie en D66 willen de gemeenten nu meer zekerheid bieden door meer te kijken naar 'begrotingstrends' over verschillende jaren. Op die manier zouden bezuinigingen op bijvoorbeeld zwembaden en bibliotheken kunnen worden voorkomen.

Jetten: Van biggen naar bouwen

D66-leider Jetten roept andere partijen op een keuze te maken om het stikstofprobleem aan te pakken. "Hoe gaan we ervoor zorgen dat de stikstofuitstoot naar beneden gaat? Willen we een list? Willen we minder treinen of wegen of minder vee? Onze fractie maakt duidelijke keuze: Van biggen naar bouwen." Hij noemt de keuze voor het verminderen van de veestapel ongemakkelijk. "Maar wij hebben een keuze gemaakt."

SP toeschietelijker, 'we zijn niet te beroerd om plannen te steunen'

SP-leider Marijnissen zegt bereid te zijn om "samen" oplossingen te zoeken en te "bouwen" aan een betere toekomst. De leider van de ChristenUnie Segers valt de mildere toon van Marijnissen tijdens het debat op. Vorig jaar bij de Politieke Beschouwingen had SP vooral kritiek op de kabinetsplannen. "Ik hoop dat dit de toon wordt voor de komende tijd", zei Segers. Marijnissen verdedigde haar kritische opstelling van destijds. "Het kabinet had toen een heilig geloof in de marktwerking."

Thieme van de Partij voor de Dieren maakte zich een beetje zorgen, dat nu ook de SP haar scherpte verliest.

'Een tamelijk mild debat, grote strijdpunten zijn er niet

Het debat is ruim 6 uur bezig, de vijfde spreker Marijnissen van de SP is net aan het woord gekomen. Tot nu toe is het een tamelijk mild debat, merkt politiek verslaggever Ron Fresen op. "Je merkt duidelijk dat de coalitie bereid is om de oppositie tegemoet te komen." Er wordt gedacht aan het kleiner maken van het verschil tussen het salaris van een basisschoolleraar en een docent op de middelbare school. "Het valt op dat er geen grote politieke strijdpunten zijn", zegt Fresen.

SP hoopt op een kentering

SP-leider Marijnissen vindt dat het kabinet goede stappen heeft gezet, door multinationals meer winstbelasting te laten betalen, de Groningse gaswinning nog sneller terug te draaien en de dividendbelasting niet af te schaffen. "Ik hoop dat er sprake is van een kentering." Daarna somt ze nog wel een aantal SP-wensen op, zoals de verhoging van het minimumloon, extra investeringen in het onderwijs, het afschaffen van het leenstelsel en het nog meer winstbelasting laten betalen van bedrijven.

CDA wil hardere aanpak narcostaat

Er moet een interventieteam ondermijning komen, stelt het CDA voor. "Daarin werken recherche, belastingdienst en jongerenwerkers samen", zegt Heerma. "Alleen dan kunnen we de strijd winnen van de narcostaat. "We zijn niet in de buurt van Italiaanse maffiapraktijken, die zijn er al", zegt Heerma verwijzend naar de liquidatie van advocaat Derk Wiersum in Amsterdam. "Als we tijdelijk deze bevoegdheden aan zo'n interventieteam geven kunnen we de criminaliteit een klap toedienen", zegt Heerma. Daarnaast is er ook een sociale kant aan de aanpak van ondermijning, zegt Heerma. "Een familiegerichte aanpak is ook nodig. Daarbij kunnen we lessen trekken uit de aanpak van Marco Pastors bij het Nationaal Programma in Rotterdam-Zuid", zegt Heerma.

'Woningmarkt wordt weer volkshuisvesting'

Heerma wil niet langer spreken over de woningmarkt, maar weer van volkshuisvesting. Dat klinkt de linkse oppositie van GroenLinks, SP en PvdA als muziek in de oren. "Kunt u de corporaties niet verlossen van de verhuurdersheffing die ze jaarlijks 1,8 miljoen kost en het moeilijker maakt om betaalbare huizen te bouwen?", vraagt Marijnissen. Zo concreet wil Heerma niet worden. "Wij doen wel iets, dit zijn niet zomaar stapjes. Er komt 2 miljard bij voor wonen."

Marijnissen memoreert dat haar vader in de Kamer debatteerde met de vader van Heerma, die was staatssecretaris toen de woningcorporaties zelfstandig werden. "Wij staan nu dichter bij elkaar dan zij toen."

'Alternatief voor leenstelsel al voor verkiezingen bedenken'

CDA'er Heerma wil met partijen die af willen van het sociaal leenstelsel om tafel om met een nieuwe vorm van de basisbeurs voor studenten te komen. "Ik zou dat eerder willen dan na de volgende verkiezingen", zegt Heerma. Denk-leider Kuzu daagde hem uit om de basisbeurs weer in te voeren, maar zo concreet wil Heerma niet worden. "Wij zijn bereid om rond de tafel te gaan met andere partijen, om een gezamenlijk plan te maken. Maar ik kan niet eenzijdig een afspraak uit het regeerakkoord opzeggen."

Wilders: Garantie dat pensioenen niet worden gekort?

De discussie gaat verder over pensioenen die gekort dreigen te worden. Wilders verwijt Heerma dat hij een investeringsfonds van tientallen miljarden wil starten, terwijl de pensioenen per 2020 mogelijk worden gekort. "Het kabinet gaat zich vol inzetten met de pensioenfondsen om kortingen te voorkomen. Op de lange termijn is het noodzakelijk dat er een nieuw pensioenstelsel komt", zegt Heerma. "U heeft dus wel geld voor een investeringsfonds en ook geld om het hoogste belastingtarief te verlagen, maar pensioenen worden gewoon gekort?", vraagt Wilders. "Wij gaan er alles aan doen die kortingen te voorkomen, maar ik kan geen garanties geven", zegt Heerma. Krol (50Plus) vindt het onbegrijpelijk dat Heerma 'het beste pensioenstelsel ter wereld' mogelijk overhoop wordt gegooid.

Heerma: Mogelijk hoger salaris leraren speciaal voortgezet onderwijs

Asscher (PvdA) roept CDA-fractievoorzitter Heerma op extra geld uit te trekken voor onderwijs. Heerma benadrukt dat het kabinet al veel geld heeft uitgetrokken om de werkdruk te verlagen voor leraren. "Er is mogelijk wel ruimte voor de leraren in het speciaal voortgezet onderwijs wat extra's te doen. Voor die specifieke groep die minder betaald krijgt dan hun collega's is er mogelijk ruimte. Ik doe een poging u tegemoet te komen." Asscher vindt het onvoldoende.

'Met lijntje coke hou je industrie in stand'

Het debat gaat verder over drugscriminaliteit. "Als je een lijntje coke snuift in het weekend en zegt: ik doe er niemand kwaad mee, is dat prima", zegt Klaver. "Maar bedenk wel dat je er een industrie mee in stand die ontwrichtend werkt." Hij krijgt daarin bijval van de ChristenUnie: "Het gebruik van drugs houdt een industrie tot aan Zuid-Amerika in stand, dus dat is niet prima", zegt Segers. Klaver pleit voor een harde aanpak van harddrugs en het toestaan van softdrugs. "Ik heb zelf nooit drugs gebruikt en ben daarmee een loser in mijn partij", bekent Klaver. "In mijn partij ben je daarmee een held", zegt Segers.

Klaver stemt niet meer strategisch tegen kabinetsplannen

GroenLinks-leider Klaver zegt niet meer strategisch tegen kabinetsplannen te stemmen. "Nadat het kabinet zijn meerderheid in de Eerste Kamer verloor dacht ik handenwrijvend: Waar ga ik tegenstemmen? Dat doe ik niet meer." Als voorbeeld noemt hij het belastingplan van het kabinet: "Wij winnen er niets mee om daar strategisch tegen te stemmen. Plannen die de situatie verbeteren en niet verslechteren zullen wij niet tegen stemmen."

Klaver: Ik stap uit mijn mal

Bij de hervatting van de Algemene Politieke Beschouwingen begint GroenLinks-leider Klaver over zijn rol als vader. "Zijn wij niet allemaal ergens kleine kinderen?", concludeerde hij over de scoringsdrift die in de politiek heerst, verwijzend naar de vraag of het idee voor een investeringsfonds van het kabinet van minister Hoekstra of Wiebes kwam. Hij maakt zich zelf ook schuldig aan de scoringsdrift, maar de afgelopen zomer hebben zijn kinderen hem tot een ander inzicht gebracht. "Je moet niet vast blijven zitten in vaste patronen. Ik heb besloten uit mijn mal te stappen." Ook zegt hij dat twee derde van de aanvragen die GroenLinks heeft gedaan voor spoeddebatten kan worden teruggetrokken.

Schorsing Algemene Politieke Beschouwingen

Baudet van Forum voor Democratie noemt het verhaal van Dijkhoff over Eindhoven nostalgisch en mist migratie in zijn betoog. Hij zegt dat grote delen van Syrië weer veilig zijn, terwijl veel Syriërs in Nederland nu een verblijfsvergunning krijgen. Dijkhoff zegt dat hij niet kan bepalen of het veilig is om terug te keren naar Syrië of niet.

Het debat is na de bijdrage van Dijkhoff (VVD) geschorst tot 14.20 uur. Na de pauze begint Klaver van GroenLinks aan zijn betoog.

CDA en CU willen eigen onderzoek naar fiscus en rijbewijzeninstantie

De regeringspartijen CDA en ChristenUnie willen een parlementair onderzoek naar overheidsinstanties als de Belastingdienst, het UWV, DUO en het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Ze vinden dat die te vaak onbereikbaar zijn en dat burgers van het kastje naar de muur worden gestuurd. Dat zou het vertrouwen in de overheid schaden. De fractievoorzitters Heerma en Segers zullen straks bij de Algemene Beschouwingen vragen om de complexiteit tegen het licht te houden en ook te kijken naar de eigen rol van de Tweede Kamer.

Dijkhoff trotst op verlaging hoogste belastingtarief

Hij vindt het een mijlpaal dat het hoogste tarief in de inkomstenbelasting voor het eerst onder de 50 procent komt, terwijl het in het verleden meer dan 70 procent is geweest. "Dat is een liberale totempaal die recht overeind staat", zei hij. PVV-leider Wilders vindt dat onzin: "De meeste mensen hebben daar helemaal niets aan, die verdienen niet zoveel." Hij wilde weten wanneer gewone mensen nu eindelijk iets in hun portemonnee gaan voelen, zoals het kabinet heeft beloofd. Dijkhoff is daar voorzichtig over. "We verlagen de lasten met 3 miljard euro, dat zou moeten helpen. Maar niemand leeft in een rekenkundig model. Ik hoop dat volgend jaar blijkt dat we het goed gedaan hebben omdat mensen het merken."

Asscher daagt Dijkhoff uit: meer geld voor lerarentekort

PvdA-leider Asscher interrumpeert Dijkhoff. Hij daagt hem uit de linkse oppositie te steunen in hun wens om extra geld uit te trekken voor het lerarentekort in het onderwijs. Dijkhoff vraagt zich af of extra geld het probleem wel oplost, maar is bereid naar het voorstel te kijken. "Als geld het probleem is, moeten we daar naar kijken", zei de VVD-fractievoorzitter. Het kabinet heeft in de Eerste Kamer de steun van oppositiepartijen nodig, omdat de regeringspartijen daar geen meerderheid hebben.

Dijkhoff over katholieke en protestantse familieleden en zijn rooie ooms

Ook de tweede spreker, fractievoorzitter Dijkhoff van de VVD, staat stil bij de moord in Amsterdam op de advocaat van kroongetuige Nabil B.

Dijkhoff vertelt iets over zijn familie in Eindhoven. Philips trok in het verleden ook nieuwkomers aan, zegt hij, "helemaal uit Drenthe". En daar zorgde het bedrijf voor door bijvoorbeeld een 'Drents dorp' te bouwen. Er zaten zowel protestanten als katholieken in zijn familie en die waren soms zelfs met elkaar getrouwd en er waren 'rooie ooms'. Wat hij maar wil zeggen is dat je een maatschappij niet moet bouwen op tegenstellingen maar op "wederkerigheid", tussen bedrijven en werknemers en tussen religies.

Wilders tegen Rutte: zoek een leuke vriendin

Wilders vindt dat er einde moet komen aan de middelmatige politiek die nu volgens hem wordt bedreven. Hij roept premier Rutte op om bijvoorbeeld een wereldreis te gaan maken. "Zoek een leuke vriendin. Doe wat je leuk vindt, maar laat Nederland met rust." De vrijgezel Rutte lacht hard om het grapje.

Als Wilders klaar is met zijn termijn krijgt hij een staande ovatie van zijn fractie. Het is heel ongebruikelijk dat Kamerleden sprekers op een applaus trakteren.

Wilders wil nog steeds een nexit

Wilders houdt een langdurig betoog over zijn plannen voor een nexit. Hij wil dat Nederland uit de Europese Unie gaat, maar wel toegang houdt tot de interne Europese markt. Daar wil hij dan over onderhandelen en een deal over sluiten.

"Geef geld ABN AMRO terug aan belastingbetalers"

Wilders wil dat het kabinet de aandelen die de Staat nog heeft in ABN AMRO verkoopt. Die bank werd tijdens de crisis gered door de belastingbetalers. "Dat levert zo'n 8 miljard euro op. Er zijn 8 miljoen gezinnen in Nederland, dus dat is 1000 euro per gezin. Geef dat geld terug aan de belastingbetaler."

Wilders: islamitische scholen niet financieren

In het tweede deel van zijn bijdrage houdt Wilders opnieuw een pleidooi om de-islamitisering. Hij vindt dat islamitische scholen die prediken dat mensen met een ander geloof de doodstraf verdienen, geen financiering moeten krijgen van de overheid. Dat andere religieuze scholen dat wel krijgen, maakt volgens hem niet uit. "Dit is geen religie, christelijke scholen en moslimscholen zijn niet te vergelijken." Het toestaan van die scholen met een beroep op artikel 23 van de Grondwet noemt hij "buigen voor de islam".

Verder hekelt Wilders de politieke middelmatigheid van het kabinet. Hij heeft geen goed woord over voor de klimaatplannen die er liggen.

Wilders wil dat zijn proces per direct stopt

Wilders gebruikt een groot deel van zijn spreektijd om aandacht te vragen voor zijn proces in de 'minder-Marokkanen-zaak'. Hij vindt dat er sprake is van een corrupt, politiek proces en zegt minister Grapperhaus de Kamer verkeerd heeft geïnformeerd door te ontkennen dat ambtenaren van zijn ministerie zich voor aanvang van het proces hebben bemoeid met het Openbaar Ministerie. Hij vindt dat het proces meteen moet stoppen en vraagt de minister-president of hij dat met hem eens is.

De Algemene Politieke Beschouwingen zijn begonnen

Het debat begint. Kamervoorzitter Arib zegt dat minister Grapperhaus vandaag de hele dag afwezig is in verband met de liquidatie. De eerste spreker is Geert Wilders van de PVV. Hij spreekt eerst zijn medeleven uit met de nabestaanden van strafrechtadvocaat Wiersum en zegt te hopen dat de andere familieleden van kroongetuigen Nabil B. en collega's van strafrechtadvocaat Derk Wiersum voldoende bescherming krijgen. Hij krijgt instemmende reacties uit de hele Kamer.

Kamerleden reageren voor het debat op de moord op een advocaat

Grapperhaus niet bij de Algemene Politieke Beschouwingen

Premier Rutte zegt dat minister Grapperhaus een deel van de Algemene Politieke Beschouwingen niet zal bijwonen. In verband met de liquidatie van de advocaat is hij op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Hij laat zich bijpraten door politie en het Openbaar Ministerie. Minister Dekker voor rechtsbescherming denkt dat dit later op de dag tot een statement zal leiden.

Marijnissen: het zal gaan over extra capaciteit bij de politie

SP-leider Marijnissen is erg geschrokken van de moord op de advocaat. Ze denkt dat het in het debat van de komende twee dagen ook zal gaan over extra capaciteit bij de politie: meer agenten en rechercheurs.

Jetten wil nog tijdens beschouwingen over de liquidatie spreken

Fractieleider Jetten van D66 heeft veel vragen over de liquidatie: wat was het risicoprofiel van de advocaat, werd hij beveiligd? Hij wil zo snel mogelijk een brief van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, zodat er nog tijdens de Algemene Beschouwingen over gesproken kan worden.

'Rechtsstaat hoger op de agenda vandaag'

Politiek verslaggever Arjan Noorlander denkt dat "de rechtsstaat" vandaag hoger op de agenda zal staan vanwege de moord op de advocaat van kroongetuige Nabil B. Partijen in de Tweede Kamer hebben voorafgaand aan de Algemene Politieke Beschouwingen al laten weten geschokt te zijn. CDA en PvdA hebben het over "een regelrechte aanslag op de rechtsstaat". De VVD spreekt van "Italiaanse maffiapraktijken". "Dit tast het fundament van onze rechtsstaat aan en zou niet mogen gebeuren in Nederland". Volgens D66 is er sprake van "een ongehoorde escalatie van het geweld".

Minister Grapperhaus terug naar ministerie vanwege liquidatie

Liquidatie advocaat zal ook in debat een rol spelen

'Kabinet zal iets vriendelijker zijn voor linkse oppositie'

Politiek verslaggever Xander van der Wulp denkt dat het kabinet de komende twee dagen "iets vriendelijker" zal zijn voor de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA dan voor de rechtse oppositie. Het wil de steun van die partijen voor bijvoorbeeld de plannen uit het klimaatakkoord. De coalitie is haar meerderheid kwijt in de Eerste Kamer en is heeft daar dus hulp van andere fracties nodig. "De rechtse oppositie zal wat makkelijker genegeerd worden", zegt Van der Wulp, omdat die niets in de klimaatplannen ziet.

Oppositie en coalitie wisselen elkaar af

Het Prinsjesdagdebat begint om 10.30 uur. De eerste spreker is Geert Wilders omdat zijn PVV de grootste oppositiepartij is. Daarna is de beurt aan Klaas Dijkhoff, fractieleider van de grootste regeringspartij VVD. En zo wisselen oppositie en coalitie elkaar af. De laatste spreker is Femke Merel van Kooten-Arissen. Dit Kamerlid brak onlangs met de Partij voor de Dieren en vormt nu haar eigen eenvrouwsfractie.

Linkse oppositie wil geld voor onderwijs, zorg en politie

GroenLinks, SP en PvdA komen vanochtend met een zogenaamde tegenbegroting. Daarin staat hun alternatief voor de plannen van het kabinet. De drie linkse oppositiepartijen willen dat de winstbelasting voor bedrijven omhoog gaat en dat mensen met veel vermogen hoger worden aangeslagen. Het geld dat dit oplevert, moet naar de leraren, verpleegkundigen en politieagenten gaan.

Kamer velt oordeel over de plannen uit het koffertje

De Tweede Kamer levert vandaag kritiek op de begrotingsplannen voor volgend jaar. Die werden gisteren. op Prinsjesdag, bekendgemaakt. De zogeheten Algemene Politieke Beschouwingen worden gezien als het belangrijkste debat van het jaar. Vandaag is het woord aan de fractieleiders van alle partijen. Morgen antwoordt premier Rutte. Bijzonder is dat het hele kabinet het debat bijwoont.