Manifest Coalitie-Y: druk op jongeren moet omlaag

Er komt steeds meer druk te liggen op twintigers en dertigers. De studiedruk is hoog en jongeren hebben slechte vooruitzichten op de woning- en arbeidsmarkt. Coalitie-Y, een samenwerkingsverband opgericht door een aantal jongerenorganisaties, tv-presentator Tim Hofman en de ChristenUnie, willen dat dat verandert.

Daarom bieden ze later vandaag premier Rutte een manifest aan waarin ze zich uitspreken voor vaste banen, betaalbare woningen en het afschaffen van het leenstelsel en het opnieuw invoeren van de basisbeurs.

Initiatiefnemer van Coalitie-Y is ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. "Het begon bij mij thuis", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik heb zelf studerende dochters en zij vertelden over hun problemen en die van hun generatiegenoten." Bij bezoeken aan hogescholen en universiteiten kreeg Segers daarna keer op keer hetzelfde verhaal te horen. "Jongeren zeiden tegen mij: ik wil heel veel, maar er hangt toch een zwaard van Damocles boven mijn hoofd'."

Dat bevestigt ook Alex Tess Rutten, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond. "Onze generatie heeft heel veel zin om wat te gaan maken van de wereld en om zijn steentje bij te dragen, maar de stapeling van beleid van de afgelopen jaren leidt tot een heel giftige cocktail. Onze generatie is bijvoorbeeld ook de eerste generatie die het historisch gezien slechter krijgt dan zijn ouders."

Rutten verwijst naar het SER-rapport dat twee weken geleden verscheen. Daarin staat dat jongeren van nu veel later allerlei dingen doen dan eerdere generaties. Zo krijgen ze later een eigen woning, want door studieschuld en tijdelijke contracten kunnen ze maar moeilijk een hypotheek krijgen. Ook zijn ze zo'n drie jaar ouder dan tien jaar geleden als ze hun eerste vaste contract krijgen. Daardoor verdienen ze minder en bouwen minder pensioen op. Door al deze onzekere factoren beginnen ze ook later aan kinderen.

Lagere overdrachtsbelasting

In het manifest van Coalitie-Y staan tien punten, waarvan het belangrijkste de afschaffing van het leenstelsel en de herinvoering van de basisbeurs is. De coalitiepartijen CDA en ChristenUnie waren geen voorstander van het leenstelsel, maar zijn er in het regeerakkoord wel mee akkoord gegaan. Deze kabinetsperiode verandert er in elk geval niets.

Segers zegt dat het volgende kabinet er mee aan de slag moet gaan. "Inmiddels is er zo'n ruime meerderheid in de Kamer die een einde wil maken aan het leenstelsel dat je er bijna zeker van kunt zijn dat het bij de volgende kabinetsformatie, wie er ook in het kabinet zit, gaat gebeuren."

Andere punten in het manifest zijn het creëren van meer zekerheid op de arbeidsmarkt door het aanpakken van de kloof tussen vast werk, flexwerk en zzp'ers, het aanpakken van de woningmarkt en de prestatiedruk in het onderwijs en het realiseren van een 'eerlijk en eenvoudig' pensioenstelsel.

"We gaan kijken wat we op korte termijn al kunnen doen", zegt Segers. Dan gaat het bijvoorbeeld om maatregelen op de woningmarkt, zoals het verlagen van de overdrachtsbelasting voor starters en het aanpakken van huisjesmelkers.

Losse stukjes

"Ik wil mij deze week al sterk maken voor een generatietoets. Ook een van de tien punten van Coalitie-Y", zegt Segers. "Bij grote beleidsmomenten, zoals een klimaatakkoord of een pensioenakkoord, moet beter gelet worden op de gevolgen voor latere generaties, voor jongeren."

Alex Tess Rutten voegt daar aan toe dat er niet alleen moet worden gekeken naar de losse stukjes beleid. "Als losse stukjes kun je van al die dingen misschien zeggen dat het een verstandige keuze is voor Nederland, maar als je dan gaat kijken naar wat voor uitwerking het heeft op één specifieke generatie, dan gaat dat volgens mij veel te ver. "