Jongeren tussen de 18 en 35 jaar oud worden minder snel zelfstandig dan voorheen. Daarvoor waarschuwt de Sociaal-Economische Raad (SER), het belangrijkste adviesorgaan voor regering en Kamer, in een rapport dat morgen wordt gepubliceerd.
Volgens de SER bereiken millennials later in hun leven mijlpalen zoals het kopen van een huis, het starten van een gezin en het opbouwen van een pensioen dan eerdere generaties. "Deze mensen leven een uitgesteld leven", zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer.
Hypotheek krijgen lastiger
Het uitstelgedrag is deels een gevolg van de economische realiteit. Jongeren hebben vaker dan vroeger een flexbaan en krijgen gemiddeld pas op hun 27ste een vast contract, drie jaar later dan tien jaar geleden. Hierdoor verdienen ze minder en bouwen ze minder pensioen op.
Door studieschuld en tijdelijke contracten krijgen jongeren bovendien moeilijker een hypotheek en zijn ze aangewezen op dure huurwoningen in de vrije sector. Hierdoor gaat een groter deel van hun inkomen naar woonlasten. Ze verlaten gemiddeld later het ouderlijk huis en kopen later dan eerdere generaties hun eerste woning.
Dat komt ook doordat steeds meer huizen worden opgekocht door beleggers, die de woningen vervolgens verhuren. Dit laat minder woningen over voor starters én drijft prijzen op.
Het aandeel starters onder huizenkopers was daardoor nog nooit zo laag: in 2018 ging 25 procent van alle woningen naar starters, in 2014 was dit nog 47 procent. Veertig procent van de jongeren verwacht geen eerste huis te kunnen kopen; vijf procentpunt meer dan gemiddeld in Europa. Relatief vaak geven ze aan dat dat komt door een gebrek aan geschikte huizen.
Generatietoets
Luce van Kempen, van het SER-jongerenplatform, maakt zich zorgen. "We zien dat mensen steeds later uit huis gaan, later een vaste baan krijgen, dingen uitstellen. Voor mensen die dat willen, is dat geen probleem. Maar als je vastzit of die stap niet durft te nemen. Dan kom je wel in de problemen."
Volgens SER-voorzitter Hamer moet er bij het maken van beleid veel meer worden gekeken naar de impact op de levens van jongeren. "Dat gebeurt nu veel te weinig. Er is heel verkokerd beleid in Nederland."
Hamer pleit voor het instellen van een generatietoets bij het maken van nieuwe wetten. "Als je bijvoorbeeld het leenstelsel neemt. Je zou dan niet alleen moeten kijken naar de effecten op het onderwijs, maar ook naar wat het betekent voor de rest van de levens van jongeren. Wat betekent het voor een krijgen van een baan. Wat betekent het voor je psychische gestel dat je een schuld opbouwt."
Babyboomers hadden heel andere zorgen toen zij jong waren. In Nieuwsuur gingen millennials met babyboomers in gesprek:
