'Wie het kleine niet eert, is snel uitgeregeerd'

Debat afgelopen

Het eerste deel van het debat is afgelopen. Morgenochtend begint premier Rutte met de beantwoording van de vragen van de fractievoorzitters. Daarna komen zij zelf weer aan het woord, en zullen vooral de oppositiepartijen moties indienen. Daar wordt morgenavond meteen over gestemd. Hier het debat van vandaag in drie video-samenvattingen:

Baudet vindt dat Nederland in verval is

Forum voor Democratie wil een einde aan de immigratie, de euro en de bureaucratie in de zorg. Partijleider Baudet spreekt van verval van Nederland. "Onze partij is de partij van de liefde. Ondanks alles wat haar is aangedaan zijn wij van dit land blijven houden. Wij zijn de laatsten die het tij nog kunnen keren."

'Dit kabinet is oude wijn in nieuwe zakken'

Denk-leider Kuzu heeft geen goed woord over voor het integratiebeleid of minderhedenbeleid van het kabinet. "De voorman van dit kabinet heeft gezegd dat hij de multiculturele samenleving haat. Hij doet dus niets om discriminatie aan te pakken." Kuzu is er ook op tegen dat migranten op een gegeven moment voor één nationaliteit moeten kiezen. Hij noemt dat een pestmaatregel. "Dit is zondebokpolitiek met hulp van D66."

'Hoe konden Segers en Buma met wietwet meegaan?'

SGP-leider Van der Staaij vindt best wat goede punten staan in het regeerakkoord, en hij wil ook niet meteen zuur doen. Maar wat hij niet begrijpt is dat er een proef komt met legale wietteelt.

"Hoe kunnen Segers en Buma daar nu in meegegaan zijn?"vraagt hij zich hardop af. Hij denkt dat Pechtold van D66 goed heeft onderhandeld of dat Segers en Buma een andere tactiek hebben. "Misschien dachten ze wel: als je Pechtold zijn zin geeft is het misschien heel snel afgelopen. Dat zag je met het referendum ook. Zodra het er was wilde hij het afschaffen."

50Plus ageert weer tegen 'aflosboete'

"Dit kabinet is vooral goed voor de werkgevers", zegt 50Plus-leider Krol. Hij vraagt opnieuw aandacht voor het afschaffen van de wet-Hillen. "Vooral voor oudere generaties is dit een aflosboete", zegt hij.

Thieme complimenteert kabinet (of niet?)

"Ik begin met een compliment. Ja, gaat u er maar even voor zitten", zegt Thieme. "Het klimaatprobleem staat in het regeerakkoord. Puntje voor D66 en ChristenUnie." Maar vervolgens wijst zij erop dat er ook veel kritiek is op de klimaatafspraken. "Het is vooruitschuiven", zegt ze. Ze vindt dat er in het regeerakkoord vooral acties staan die dit kabinet zelf niet uitvoert, maar verwacht dat volgende kabinetten dat zullen doen.

Thieme vindt het als enige vrouwelijke fractievoorzitter een "gotspe" dat er niet meer vrouwen in het kabinet zitten. Ze wil weten hoe serieus het aanbod van premier Rutte is dat de oppositie mag meedenken en dat er naar de oppositie wordt geluisterd. "Want wie het kleine niet eert is snel uitgeregeerd." Daar kon premier Rutte wel om lachen. De coalitie heeft maar 1 zetel meer dan de oppositie.

Thieme sluit traditioneel af met de volgende zin: "En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie."

Roemer: is er mogelijkheid voor verruiming Kinderpardon?

SP-leider Roemer wil weten of Segers misschien nog ruimte ziet om het Kinderpardon te verruimen. ChristenUnie-leider Segers: "Als ik de mogelijkheid had gezien om hier iets aan te doen dan had ik hem aangegrepen. Maar deze wens is niet ingewilligd."

Roemer vraagt vervolgens of de ChristenUnie andere afspraken uit het regeerakkoord wil veranderen. Segers zegt dat als je meedoet in een kabinet je niet overal je zin in kunt krijgen. Segers: "Dat is het verschil tussen de ChristenUnie en de SP. Wij hebben ervoor gekozen om mee te regeren. U heeft daar nee tegen gezegd."

'Het gaat om de toekomst van onze kinderen'

De ChristenUnie heeft ervoor gekozen deel te nemen aan het kabinet omdat de partij afspraken kon maken die goed zijn "voor de toekomst van onze kinderen", zegt ChristenUnie-leider Segers. Hij wijst op de afspraken over meer geld naar het onderwijs, hulp aan arme gezinnen, aan tienermoeders en de klimaatafspraken.

Op vragen van GroenLinks-leider Klaver verdedigt Segers de klimaatdoelstellingen van het kabinet. Maar Klaver vindt dat de maatregelen om zo ver te komen te vaag zijn. Segers belooft hem: "Dit glas is half vol en gaat zeker helemaal vol worden."

PvdD-leider Thieme wil weten of de landbouw ook mee gaat doen aan de klimaatdoelen of dat dat voor Segers een beschermde sector is. Segers zegt dat de landbouw zeker gaat meedoen. "Maar let vooral op dat vier partijen zich committeren aan het klimaatakkoord van Parijs. U moet kijken naar de concrete maatregelen. Kolencentrales gaan veel eerder dicht dan we dachten. "

Asscher wil een motie indienen

PvdA-leider Asscher wil een motie indienen in zijn 'eerste termijn'. Dat is ongebruikelijk. Normaal gesproken gebeurt dat pas morgen, in het tweede deel van het debat. De motie gaat over geld voor de wijkverpleging. De VVD, CDA, D66 en SGP vinden dat raar. Maar Asscher wijst erop dat VVD'er Zijlstra het ook een keer gedaan heeft. De andere partijen maken geen formeel bezwaar.

Dus leest Asscher de motie voor. Hij vraagt het kabinet om de wijkverpleegkundigen "uit te zonderen van bezuinigingen, en de motie wordt gesteund door Roemer, Klaver, Krol, Thieme, Kuzu, Baudet en Wilders".

Dat zijn alle oppositiepartijen behalve de SGP. Die partij vindt het te vroeg om nu al om extra geld te vragen omdat er nog onderhandeld moet worden over de wijkverpleging.

Asscher: vinden jullie het nog leuk?

PvdA-leider Asscher wil even van de kabinetsploeg weten of ze het nog leuk vinden. Ze knikken allemaal ja. "Ik vond het ook best leuk aan de andere kant", zegt Asscher. De ministers en staatssecretarissen mogen twee dagen niets zeggen, alleen premier Rutte voert het woord in het debat.

Pechtold: we blijven asielafspraken maken

GroenLinks-leider Klaver wil van D66-leider Pechtold weten of hij ook bootjes met vluchtelingen of asielzoekers wil terugsturen naar Noord-Afrika.

Pechtold zegt dat dit kabinet vluchtelingendeals zal proberen te sluiten, vergelijkbaar met die met Turkije. Klaver noemt de antwoorden van Pechtold wollig. Hij zegt dat die afspraken nooit kunnen voldoen aan het Vluchtelingenverdrag, omdat niet elke individuele vluchteling worden beoordeeld. "Wie gaat dat beoordelen? De kapitein?"

Pechtold: "Ik weet niet waar ik deze taal aan te danken heb. Wij hebben wekenlang met u hierover zitten praten. U bent wollig. Onze randvoorwaarden zijn duidelijk. We kijken per keer of iemand vlucht voor zijn geloof, seksuele geaardheid of een beter leven. Dat laatste kunnen we niet toelaten."

Wat vond D66?

'Rutte verwarde NIP-test met abortuspil'

Volgens D66-leider Pechtold was er tussen hem en premier Rutte een misverstand over de abortuspil en de NIP-test. Rutte had in een debat waarin hem door PvdA-leider Asscher werd gevraagd: 'Wordt de abortuspil bij de huisarts geschrapt' geantwoord 'Nee'. Maar die mogelijkheid schrapt het kabinet wel. Pechtold verdedigt Rutte: "De premier dacht dat de vraag ging over de NIP-test. Die wordt niet geschrapt."

De twee kwamen pas achter het misverstand toen zij samen het debat van vandaag aan het voorbereiden waren, zegt Pechtold. Asscher: "Ik constateer dat de afspraak werd ontkend, hij blijkt er te zijn, maar hij staat niet in het regeerakkoord. Dat kun je een geheime afspraak noemen." Asscher wil van Pechtold weten of hij nog wel achter het initiatief She Decides staat, het initiatief van voormalig minister Ploumen. Pechtold vindt dat vanzelfsprekend.

Het kabinet maakte vandaag formeel bekend dat de abortuspil bij de huisarts niet doorgaat.

'Is er nu wel of geen afspraak over abortuspil?'

PvdA-leider Asscher vraagt D66-leider Pechtold waar ineens het besluit vandaan komt om vrouwen toch niet de mogelijkheid te geven de abortuspil bij hun huisarts te vragen. "Hier staat helemaal niets over in het regeerakkoord, is dit een afspraak die niet is opgeschreven?" vraagt Asscher aan Pechtold.

Volgens Pechtold hebben de vier partijen het er wel over gehad maar was het geen principiële zaak, ook niet voor D66. "De christelijke partijen vonden het vanuit hun achtergrond geen goed wetsvoorstel. Wij waren ook niet tevreden omdat het veel rompslomp zou geven." De partij was altijd voorstander.

De voormalige VVD-minister Schippers maakte zich de afgelopen jaren juist sterk voor het op recept verkrijgen van het abortusmiddel via de huisarts, bij de apotheek. Zij en de huisartsen verwachten dat het aantal abortussen zal afnemen en dat de huisartsen hun patiënten beter kunnen begeleiden.

Baudet tegen Pechtold: mensen mogen niet meebeslissen

FvD-leider Baudet valt fractievoorzitter Pechtold van D66 aan op het schrappen van het referendum. "Mogen mensen dan niet meebeslissen?"

Pechtold: "Ook voordat u hier rondliep hadden we al democratie. Konden mensen gewoon stemmen voor de Europese verkiezingen."

Pechtold: wat niet kan, kan niet

PvdA-leider Asscher zegt dat een voornemen van het kabinet, om vluchtelingen met een verblijfsstatus in de eerste twee jaar het recht te ontnemen op zorgtoeslag, huurtoeslag en bijstand wettelijk gezien niet kan.

Asscher: "Wij hebben dit al uitgezocht en het kan niet. Dat zou ongelijke behandeling zijn. Dat weet u, dat weet de heer Zijlstra en dat weet de heer Rutte ook." D66-leider Pechtold wil daar niet vooraf rekening mee houden. "Wat niet kan daar lopen we dan vanzelf wel tegenaan."

De voorzitter heropent de vergadering

D66-leider Pechtold is aan de beurt. Hierna komen nog Asscher (PvdA), Segers (CU), Thieme (PvdD), Krol (50Plus), Van der Staaij (SGP), Kuzu (Denk) en Baudet (FvD).

Het debat gaat zo weer beginnen, een samenvatting van daarnet

Stoelendans, zo vond iedereen zijn plek vanmorgen

Debat tot 19.00 uur geschortst

Iedereen, ook het personeel van de Tweede Kamer, kan even wat gaan eten.

Roemer: verschillen tussen mensen worden groter

SP-leider Roemer wil dat het kabinet de wet Normering Topinkomens verder uitbreid. "Het kabinet heeft vandaag dit wetsontwerp in de prullenbak gegooid, ik wil dat ze het er weer uithalen." Het kabinet maakte vandaag een lijst van wetswijzigingen bekend die niet meer doorgaan, omdat VVD, CDA, D66 en CU iets anders hebben afgesproken.

Roemer doelt hier op het wetsontwerp van het vorige kabinet om de inkomens te beperken voor alle werknemers in de publieke en semipublieke sector. Nu geldt de inkomensgrens alleen voor de topfunctionarissen.

Uit het vorige regeerakkoord:
De norm wordt 100 in plaats van 130 procent van een ministerssalaris. Die geldt niet alleen voor topfunctionarissen, maar voor alle medewerkers. Het is mogelijk een uitzondering te maken als dat noodzakelijk is.

Buma: de bootjes moeten in Afrika blijven

GL-leider Klaver wil weten hoe Buma zeker weet dat de opvang in de regio van vluchtelingen veilig is.

Klaver: "U zegt de bootjes worden uit zee gehaald en teruggestuurd naar Afrika zonder dat ze in Europa zijn geweest. U gaat mensen dus terug slepen naar de plek waar ze vandaan komen. Gaat u niet uitzoeken of die individuen daar wel veilig zijn?"

Buma: "De bootjes moeten niet naar Italië komen maar in Afrika blijven. Ja, we gaan naar die havens, maar we gaan natuurlijk niet bootjes naar havens terugsturen zonder enige toets of mensen veilig zijn in hun land."

Klaver trekt de conclusie dat zonder individueel oordeel per vluchteling er niet aan de regels van het Vluchtelingenverdrag wordt voldaan. Buma is het daar niet mee eens.

Met de blik van de NOS-regisseur

Asscher tegen Buma: u bent er in getrapt

Ook PvdA-leider Asscher is het niet eens met het schrappen van de dividendbelasting. Hij zegt tegen CDA-leider Buma: "U bent er in getrapt. Het kost 1,4 miljard euro en dat geld had in Nederland uitgegeven moeten worden in plaats van aan grote buitenlandse bedrijven."

Roemer: 'U begint een belastingoorlog'

Ook SP-leider Roemer is het niet eens met de belastingplannen van het kabinet om grote bedrijven en buitenlandse aandeelhouders belastingvoordeel te geven en de btw voor iedereen te verhogen. "U begint een belastingoorlog", zegt Roemer tegen Buma.

Buma wijst er op dat in de plannen van GroenLinks en SP ook belastingverhogingen zaten voor de gemiddelde Nederlander.

'Er werken 2 miljoen Nederlanders bij multinationals'

CDA-leider Buma begrijpt de kritiek niet die GL-leider Klaver heeft op het afschaffen van de dividendbelasting en andere voordelen voor grote internationale bedrijven. Buma zegt dat het kabinet dat doet om het vestigingsklimaat in Nederland te verbeteren. Zo blijven grote bedrijven in Nederland in plaats van dat zij naar het buitenland vertrekken. "We doen het voor de twee miljoen Nederlanders die bij die multinationals werken. Om hun baan hier in Nederland te houden", zegt Buma tegen Klaver.

De brievenbusfirma's worden juist aangepakt, zegt Buma. "Maar de echte banen houden we hier."

Buma: voor deze coalitie moest kloof worden overbrugd

CDA-leider Buma zegt dat hij geen liberaal is geworden, maar dat het in deze coalitie wel is gelukt een kloof te overbruggen. De liberale partijen gaan voor het individu, de christelijke partijen voor het collectief, zegt Buma. En het is gelukt de verschillen te overbruggen. "Vier partijen herkennen zich in het totaal."

'Iemand een parlementos?'

'Ontwikkelingssamenwerking voor Wall Street'

Klaver is het niet eens met het afschaffen van dividendbelasting voor buitenlandse aandelenbezitters. Volgens hem wordt door het kabinet 1,4 miljard euro gegeven aan Amerikaanse beleggers, hij noemt dat "ontwikkelingssamenwerking voor Wall Street".

Buma: Klaver liep weg voor zijn verantwoordelijkheid.

CDA-leider Buma wijst erop dat Klaver is weggelopen van de formatieonderhandelingen. Hij vindt dat de GroenLinks-leider is weggelopen voor zijn verantwoordelijkheid en alleen maar van de zijlijn roept.

Klaver hekelt moralistische toon van het kabinet

Hij zegt dat de rechtse agenda van dit kabinet het populisme voedt. De toon van 'gij zult het Wilhelmus zingen, gij zult het Rijksmuseum bezoeken' de plank misslaat. "Straks kunnen jongeren het Wilhelmus zingen, maar is de zorg onbetaalbaar."

Klaver wil ook samenwerken

GroenLinks-leider Klaver feliciteert de nieuwe bewindslieden. Hij ziet uit naar een goede samenwerking van de regeringspartijen in de Tweede Kamer.

Klaver zegt dat hij onlangs met Naomi Klein heeft gegeten. Zij zei dat progressieve partijen samen moeten laten zien dat er andere keuzes te maken zijn, en niet alleen maar 'nee' zeggen.

Debat geschorst

Het is lunchpauze. Om kwart voor drie gaat de vergadering verder. Er is dan eerst een regeling van werkzaamheden, waarin de Tweede Kamer de agenda voor de komende tijd vaststelt.

Links neemt het op voor de zorg

De linkse oppositie neemt het op voor zorgverleners en mensen die zorg nodig hebben. Volgens onder anderen de PvdA, GroenLinks en de SP zijn het vooral de rijkeren die er onder het nieuwe kabinet op vooruit gaan. Asscher vindt dat wijkverpleegkundigen moeten worden uitgesloten van bezuinigingen. Dijkhoff zegt dat hij niks kan beloven, maar dat er ook nog niks vast ligt omdat er nog akkoorden worden gesloten met allerlei partijen in de samenleving.

Lees hier wat Asscher vlak voor de presentatie van het regeerakkoord over de wijkverpleging.

Dijkhoff maakt flauw grapje over Klaver

Dijkhoff noemt de partijleider van GroenLinks Klager in plaats van Klaver. "Flauw grapje", geeft hij toe.

Dijkhoff wil meer samenwerken

De rode lijn in het verhaal van Dijkhoff is dat hij meer wil samenwerken met andere partijen in de Tweede Kamer. "We hebben tenslotte allemaal hetzelfde doel, dat het beter gaat met Nederland."

Lees hier meer over de uitnodiging van de VVD-fractieleider.

"Geen prijs voor politicus met beste quote"

Dijkhoff doet een oproep aan de Kamer om samen meer voor het gezamenlijk belang te doen. "Of gaan we allemaal voor ons eigen dingetje, met aan het einde van de dag een prijs voor degene met de meest pakkende quote?"

Hij zegt dat hij als staatssecretaris ook probeerde het zo goed mogelijk te doen, maar dat hij dan aan het eind van de dag vaak op Twitter las dat hij een landverrader was en dat ze hem het eerste zouden pakken. Maar hij begrijpt dat ook die twitteraars wel weten dat elke partij compromissen moet sluiten.

Hij zegt dat hij zich in zijn nieuwe rol nog weleens schuldig zal maken aan "een Haagse fittie, die voor de rest van het land geen klap uitmaakt", maar dat hij dit zoveel mogelijk wil voorkomen. Hij wil proberen de politieke kloof wat te dichten.

Dijkhoff: ik stond niet aan de zijlijn te roepen

Een harde aanvaring tussen Dijkhoff en Baudet. Baudet vindt dat Dijkhoff als staatssecretaris te weinig heeft gedaan aan het vluchtelingenprobleem. Dijkhoff zegt dat hij het probleem niet heeft veroorzaakt en dat hij toen de mensen hier eenmaal kwamen, geprobeerd heeft ze goed op te vangen. "Ik heb het tenminste geprobeerd, ik stond niet aan de zijlijn te roepen."

Baudet noemde Dijkhoff arrogant. "Als de heer Baudet mij arrogant noemt, heb ik het wel heel bont gemaakt", was Dijkhoffs antwoord.

"Referendum is: elke avond snacken"

Dijkhoff gelooft niet in referenda. Die zijn slecht voor de besluitvorming. Als hij zichzelf elke avond een referendum zou laten invullen, zou hij naar eigen zeggen elke avond vet eten, veel Netflixen en niet meer sporten. "Terwijl ik weet dat het compromis beter is: gezond eten en af en toe een keer snacken." Zo'n genuanceerd compromis krijg je volgens hem niet met een referendum.

Dijkhoff is de tweede spreker

VVD-fractieleider Dijkhoff begint aan zijn termijn. Hij spreekt volgens Kamervoorzitter Arib voor het eerst in zijn nieuwe rol. Dijkhoff was staatssecretaris Veiligheid en Justitie in het vorige kabinet, en na het vertrek van minister Hennis nog even minister van Defensie. Hij zegt dat 90 procent van de wereldbevolking er veel voor zou opgeven om in Nederland te mogen wonen. hij vindt het moeilijk te rijmen dat er zo weinig vertrouwen in de politiek is, terwijl het tegelijkertijd goed gaat met Nederland. Maar hij hoopt dat er met dit regeerakkoord een brede politieke samenwerking komt, die aan dat serieuze probleem iets kan doen.

Na 'plaspauze' weer verder

"Bijna 13 jaar beveiligd"

Wilders zegt dat hij vandaag "bijna op de dag af dertien jaar" beveiligd wordt. "Het verliezen van vrijheid is voor mij dan ook niet iets abstracts. Ik weet wat islamitische haat betekent. Dat verplicht mij om de vrijheid van Nederland te verdedigen."

Morgen is het dertien jaar geleden dat Theo van Gogh werd vermoord (op 2 november 2004) en Wilders beveiliging kreeg.

"Wilders verkoopt lariekoek"

Asscher vindt dat Wilders lariekoek verkoopt. "De grenzen dicht is heel slecht voor de economie, uit de EU gaan is slecht voor Nederland." Wilders zegt dat hij nog steeds uit de EU wil. Volgens hem doet dat eerst pijn, maar is het op termijn beter voor Nederland. "Ik geef ook niet de sleutel van mijn huis aan een vreemde."

"Dit is kabinet-Hans Klok"

Wilders vindt dat premier Rutte de boel belazert. "Want wat heb je aan een verlaging van de inkomstenbelasting als je tegelijk meer btw moet betalen? Wat heb je eraan als het eigen risico gelijk blijft als tegelijk de premie met 300 euro omhoog gaat? je krijgt iets en je bent het meteen weer kwijt. Dit is niet het kabinet-Rutte III, maar het kabinet-Hans Klok I."

Wilders bijna anderhalf uur aan het woord

PVV-leider Wilders heeft 35 minuten spreektijd, maar is inmiddels bijna anderhalf uur aan het woord. Hij wordt veel geïnterrumpeerd door fractievoorzitters die vinden dat hij veel te ver gaat.

Lees hier meer over het betoog van Wilders.

Wilders vergelijkt Grapperhaus met Weinstein

Wilders haalt uit naar minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid die volgens de PVV-leider vindt "dat we jihadisten gewoon terug naar Nederland moeten laten komen, dat we met ze in gesprek moeten gaan."

"Laat dit even op u inwerken. Iemand die verantwoordelijk is voor de veiligheid van u, mensen thuis, is een gevaar voor Nederland. Grapperhaus minister op justitie is als Harvey Weinstein minister voor vrouwenemancipatie maken."

Wilders wil ook een motie van wantrouwen tegen Grapperhaus indienen.

"Nederlanders worden gediscrimineerd"

Pechtold vraagt aan Wilders hoe het moet met koningin Máxima, die ook een dubbele nationaliteit heeft. Wilders zegt dat hij daar een punt van had gemaakt als ze meer dan een ceremoniële functie had gehad.

Ook Pechtold beticht Wilders van discriminatie. Wilders zegt: "Dit is geen discriminatie. We hebben een probleem met de islam. De Nederlander wordt gediscrimineerd." De enige reden waarom hij ook mensen met een Zweedse nationaliteit uit het kabinet wil, is dat hij consequent wil zijn, zegt hij. "We willen Nederland beschermen tegen massa-immigratie. We willen voorkomen dat Nederland overspoeld wordt door mensen met een woestijnideologie."

"Erger dan grijsgedraaide plaat"

Roemer vindt het veel erger dan een grijsgedraaide plaat. Volgens hem zegt Wilders tegen iedereen die niet in Nederland geboren is of er anders uitziet, dat hij een tweederangsburger is, Hij vindt dat de PVV zich schuldig maakt aan discriminatie en racisme.

"Grijsgedraaide plaat"

GroenLinks-leider Klaver ergert zich aan de "grijsgedraaide plaat" van Wilders. "Ik hoor u roepen: dit is mijn land. Maar dit is ook het land van Kamervoorzitter Arib en VVD-Kamerlid Azmani. Dit is ons land. Het zit niet in je bloed, maar in je hart."

"Schijn van dubbele loyaliteit"

Het gaat nog steeds over de dubbele nationaliteit van Ollongren. Volgens Wilders wekt zij daardoor de schijn dat ze ook een dubbele loyaliteit heeft. "ik heb geen twijfel aan mevrouw Ollogren, maar je moet de schijn vermijden."

Motie van wantrouwen

Wilders beaamt aan Asscher dat hij een motie van wantrouwen wil indienen tegen vicepremier Ollongren, die behalve de Nederlandse ook de Zweedse nationaliteit heeft. "Ik wil geen Turken, Marokkanen of Zweden in dit huis. Dit is mijn land. "

Asscher wil excuses Wilders aan moslims

PvdA-leider Asscher wil dat Wilders excuses maakt aan alle moslims die zich sterk maken voor Nederland en nu weer de zoveelste veeg uit de pan krijgen van de PVV-leider. Wilders zegt dat hij dit niet van plan is. Hij vindt dat Asscher excuses zou moeten maken voor de afgelopen regeerperiode.

"Vroeger was Nederland een mooi land"

Wilders zegt dat Nederland vroeger een mooi land was, waarin we ons veilig voelden en dat niet zijn soevereiniteit had overgedragen aan de EU en nog over zijn eigen geld en grenzen ging en nog trots was op zijn identiteit. D66-leider Pechtold vraagt over welke periode het ging. "Over de tijd voordat u in de politiek kwam, voor 1850." Pechtold noemt allerlei zaken op die toen niet zo goed waren geregeld, zoals de weduwen die bij de kerk moesten aankloppen om te overleven en Nederland nog een strak bewind voerde in de koloniën. Wilders zegt dat we inmiddels het "monster van de islam hebben binnengelaten".

Planeet Rutte

Geert Wilders mag als leider van de grootste oppositiepartij het spits afbijten. Hij verzucht: "Nou, daar zitten ze dan." Volgens hem heeft de formatie van het kabinet ongeveer net zo lang geduurd als in de gemiddelde bananenrepubliek.

Volgens Wilders is het nieuwe kabinet niet democratisch. Het is een "planeet Rutte", waarin het niet gaat om de kiezers maar om het "pluche plakken".

Het duurde even....

"Het duurt even, maar dan heb je ook wat", zegt Rutte over de formatie. Hij is er zeker van dat zijn nieuwe ploeg Nederland beter gaat maken en dat ervoor gaat zorgen dat mensen weer merken "dat politiek ook van hen is".

Lees hier de hele regeringsverklaring

Meer mensen moeten profiteren

Rutte noemt een reeks aan gunstige maatregelen uit het regeerakkoord op, die ervoor moeten zorgen dat meer mensen gaan merken dat het weer goed gaat met Nederland. Hij zegt erbij dat ook de belangen van de natuur en het dierenwelzijn scherp in de gaten worden gehouden.

Lees hier wat je moet weten over het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III.

Lees hier meer over Ruttes opmerking dat het kabinet op zoek gaat naar meer steun. "De deur van de Trêveszaal staat op een kier."

Kabinet voor alle Nederlanders

Premier Rutte zegt dat het regeerakkoord voor alle Nederlanders is. Hij zegt erbij dat nog te weinig mensen merken dat het goed gaat.

Er komt meer geld voor onder meer veiligheid, onderwijs en infrastructuur, maar er komt volgens het nieuwe kabinet bijvoorbeeld ook een ambitieus klimaatbeleid.

De minister-president zegt ook nog dat het nieuwe kabinet er alles aan wil doen om de verdachten van de ramp met de MH17 veroordeeld te krijgen.

Erg veel kabinetsleden

Verkiezingsuitslag was puzzel

De lengte van de formatie heeft volgens de premier alles te maken met de verkiezingsuitslag. "Die vormde een enorme puzzel."

Het eindresultaat is naar zijn mening geen waterig compromis. Het motto van deze regering, Vertrouwen in de Toekomst, slaat zeker ook op het kabinet zelf, zegt Rutte.

Heel gewoon Nederlands kabinet

Volgens Rutte is Rutte III Een heel gewoon Nederlands kabinet, dat staat in een lange traditie van samenwerking tussen verschillende partijen. Het is wel een kabinet met de kleinst mogelijke meerderheid en veel partijen. Het is lang niet voorgekomen dat er vier partijen in een regering zaten.

Lange duur formatie

Hij zal tekst en uitleg geven over de lange duur van de formatie, die alle records heeft gebroken.

Rutte leest de regeringsverklaring

De premier staat eerst stil bij de aanslag in New York. Hij zegt dat die aantoont dat hoe belangrijk het is dat iedereen samen optrekt tegen terreur. "Ook daar zal het over gaan vandaag."

Vergadering geopend

Kamervoorzitter Arib opent de vergadering. Ze heet de leden van het nieuwe kabinet van harte welkom.

Spreektijden

PVV-leider Wilders mag de aftrap nemen. De volgorde van sprekers staat vast bij dit soort grote debatten, waarbij het hele kabinet aanwezig is; eerst de grootste oppositiepartij, dan de grootste regeringspartij, dan de op een na grootste oppositiepartij, gevolgd door de op een na grootste regeringspartij, enzovoort. De spreektijd op de lijst is netto. Als Wilders bijvoorbeeld wordt onderbroken omdat hij een vraag uit Kamer krijgt, wordt de klok even stilgezet.

Live meekijken

Lees hier meer over het debat over de regeringsverklaring, waarin het er soms heftig aan toe kan gaan.

Het debat is straks live te volgen via dit liveblog en via een livestream op nos.nl. Ook is het in zijn geheel op NPO Politiek en tot 17.00 uur op NPO 1.

Rutte presenteert zijn nieuwe kabinet aan de Kamer

Vandaag en morgen praat de Tweede Kamer met het nieuwe kabinet-Rutte over de regeringsverklaring. Om 10.30 uur leest premier Rutte het betoog over het beleid voor de komende drieënhalf jaar voor. Rond 11.00 uur begint het debat. Vandaag mogen de fractievoorzitters zeggen wat zij van de plannen vinden. Morgen zal Rutte de vragen uit de Kamer beantwoorden.