Door personeelstekorten bij het UWV worden steeds meer 60-plussers arbeidsongeschikt verklaard, terwijl sommigen van hen nog zouden kunnen werken. Werkgevers en arbeidsdeskundigen balen daarvan, want er zijn ruim 400.000 vacatures.
Het UWV heeft al jaren te weinig keuringsartsen. Daarom besloot de uitkeringsinstantie vanaf oktober 2022 dat 60-plussers die twee jaar in de ziektewet zitten automatisch voor 80 tot 100 procent arbeidsongeschikt worden verklaard. Op die manier kregen tot en met december 2023 ruim 13.000 mensen een WIA-uitkering (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen).
Je kan een capaciteitsprobleem niet afwentelen op de BV Nederland.
Een aantal dat Minke Jansma van vervoersbedrijf Transdev 'tandenknarsend' aanhoort. Ze heeft namelijk een groot tekort aan buschauffeurs. "Ik zou blij zijn als we weer eerlijke toetsing krijgen, want er wordt een arbeidspotentieel weggegooid. In tijden van vergrijzing is het van belang dat we iedereen inzetten die we kunnen inzetten."
Ook jurist Michiel Slot, die is gespecialiseerd in arbeidsongeschiktheid, vindt het UWV-beleid moeilijk uit te leggen. "Je kan een capaciteitsprobleem niet afwentelen op de BV Nederland. We lopen nu kennis en inzet mis."
Verkapte VUT-regeling
89 procent van de 60-plussers die vorig jaar een WIA-uitkering aanvroeg, kreeg die ook. Een ongekend hoog percentage. De staat is zo'n 113 miljoen euro kwijt aan het betalen van die uitkeringen. Het UWV verwacht dat dit jaar opnieuw 9.000 mensen van de regeling gebruik zullen maken.
De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 62 jaar en 8 maanden. Hun pensioenleeftijd dit jaar is 67 jaar. Gemiddeld zijn ze dus zo'n 4,5 jaar korter beschikbaar voor de arbeidsmarkt.
"Een deel van de mensen heeft daar vrede mee", zegt Minke Jansma. "Maar er is ook een categorie mensen die het gevoel krijgt: ik word gewoon afgeschreven terwijl ik wil deelnemen aan het arbeidsproces."
Rob van der Kolk (62) was buschauffeur tot hij opeens een belletje kreeg van het UWV. Nu krijgt hij een WIA-uitkering:
Het UWV benadrukt dat de 60-plussers die in de WIA belanden niet zijn afgeschreven. "Ze hebben nog steeds dat arbeidspotentieel en daarmee gaan we de komende jaren aan de slag", zegt Soumelia van Varsseveld. "Ze hebben geen sollicitatieplicht zoals WW'ers, maar we volgen deze cliënten wel."
Toch is het de vraag of het UWV in de nabije toekomst weer de beoordelingen van 60-plussers kan oppakken zoals dat gebeurde voor oktober 2022. Op dit moment heeft de uitkeringsinstantie 855 keuringsartsen, terwijl er 1075 nodig zijn. Bovendien gaan 75 artsen de komende jaren met pensioen.
Ongelijkheid
De 60-plussersregeling leidt volgens deskundigen ook tot ongelijke behandeling. Want voor iemand van 59 gelden strenge regels rond arbeidsongeschiktheid. Michiel Slot: "Als je het systeem verandert met een bepaalde datum, krijg je twee groepen. De ene groep heeft voordeel, de andere nadeel."
De regeling duurt tot eind dit jaar. Het is nog onduidelijk of die wordt verlengd. Morgen verschijnt het langverwachte advies van de Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel. Daarin staan aanbevelingen voor verbetering van het huidige stelsel voor langdurige ziekte en arbeidsongeschiktheid.
