Rekenkamer: Wet arbeidsongeschiktheid is volledig vastgelopen

De wet arbeidsongeschiktheid is "onuitvoerbaar" en op een bepaald aspect zelfs "onrechtmatig". Deze harde conclusie trekt de Algemene Rekenkamer in het jaarlijkse verantwoordingsonderzoek naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Volgens de instantie loopt de uitvoering van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen, de WIA, helemaal vast.

De Rekenkamer constateert dat inmiddels ruim 17.000 werknemers gemiddeld achttien weken op een beoordeling wachten of en in welke mate zij arbeidsongeschikt zijn. Daarnaast wachten 20.000 mensen gemiddeld een half jaar op een herbeoordeling.

Ook kampt uitkeringsinstantie UWV met een achterstand van ruim 18.000 beoordelingen bij mensen die zonder werkgever in de Ziektewet zitten.

Wachtlijsten

Door het tekort aan keuringsartsen lopen de wachtenlijst de laatste drie jaar alleen maar verder op. Daar komt nog eens bij dat het kabinet en het parlement deze arbeidsongeschiktheidsverzekering ook voor zzp'ers verplicht willen stellen.

Daarmee is de situatie met de WIA hopeloos aan het worden. "Door deze ontwikkeling is de WIA-verzekering tegen inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid niet meer uitvoerbaar", is de simpele conclusie van de Rekenkamer.

Onwettige oplossingen

Om de problemen op te lossen, worden zelfs oplossingen bedacht die eigenlijk helemaal niet mogen. Zo is besloten dat mensen die wachten op een keuring een voorschot niet hoeven terug te betalen als blijkt dat ze (deels) toch aan het werk kunnen.

Het UWV keerde het afgelopen jaar 22.500 mensen een voorschot uit. "Dat is in het belang van de cliënten", erkent de Rekenkamer, "maar gaat tegen de wet in en is daarom onrechtmatig."

De Rekenkamer doet een dringende oproep aan verantwoordelijk minister Van Gennip om snel met maatregelen te komen die tot aantoonbare resultaten leiden.

In een reactie zegt Van Gennip dat de WIA nog wel uitvoerbaar is, maar ze erkent dat de wachttijd voor de keuringen veel te lang is en dat dat moet worden opgelost. Ze voegt eraan toe dat ze al diverse maatregelen voor de korte en middellange termijn heeft genomen. "Maar ik heb ook een onafhankelijke commissie ingesteld om te kijken wat voor soort WIA-stelsel we in Nederland willen." Van Gennip verwacht de aanbevelingen van die commissie begin volgend jaar.