Oorlog Oekraïne in augustus: Wagner-leider Prigozjin dood • Deal F-16's beklonken
Sinds Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, zijn er veel verschillende ontwikkelingen geweest. Zo probeert Oekraïne grondgebied te heroveren dat het is kwijtgeraakt, heeft het Westen wapens geleverd aan Kyiv en heeft het Kremlin een opstand weerstaan van de leider van huurlingenleger Wagner. Voor wie de draad kwijt is, houden we vanaf nu elke maand een overzicht bij.
De belangrijkste ontwikkelingen van augustus 2023
- Jevgeni Prigozjin, de leider van de paramilitaire Wagnergroep, is om het leven gekomen bij een vliegtuigcrash. De privéjet waar de 62-jarige Rus in zat, stortte op woensdag 23 augustus neer tussen Moskou en Sint-Petersburg. De dood van Prigozjin heeft grote gevolgen voor het huurlingenleger. Over de oorzaak van de crash is nog weinig duidelijk.
Vlak na de crash zijn deze beelden gemaakt:
- Het hing al een tijd in de lucht, maar werd in augustus officieel: Oekraïne krijgt F-16's van westerse landen. Nederland, Denemarken en Noorwegen hebben die toezegging gedaan. Zelensky bracht daarvoor onder meer een bezoek aan Vliegbasis Eindhoven. Hoeveel straaljagers Kyiv krijgt, is nog niet duidelijk. Oekraïne hoopt ze in het voorjaar van 2024 in te kunnen zetten, als de training van piloten en technisch personeel is afgerond.
- Steeds vaker worden er drone-aanvallen uitgevoerd op Russisch grondgebied. Onder meer de hoofdstad Moskou en grensregio's als Belgorod zijn daarbij doelwit. Oekraïne heeft nooit expliciet de verantwoordelijkheid opgeëist voor de droneaanvallen op Moskou. Maar de militaire inlichtingendienst van Oekraïne kondigde op 11 augustus aan dat inwoners van de hoofdstad vaker zulke aanvallen kunnen verwachten.
- De spanningen aan de grens tussen Belarus en Polen liepen begin vorige maand op. Belarussische helikopters schonden het Poolse luchtruim en de Poolse premier waarschuwde voor honderd Wagner-strijders bij de grens. Ook waren er zorgen in Litouwen. Dat land sloot twee van de zes grensovergangen met Belarus.
De zwaarste raketaanvallen
Ook in augustus zijn er meerdere raketaanvallen geweest op diverse steden in Oekraïne. In Pokrovsk, in het niet door Rusland bezette deel van de regio Donetsk, kwamen op 8 augustus zeven mensen om het leven. Ook raakten 81 mensen gewond. Volgens de gouverneur van Donetsk raakten een twaalf verdiepingen tellende flat, een hotel, een apotheek en twee cafés beschadigd.
De zuidelijke regio Cherson was op 13 augustus doelwit van raketten. In twee dorpen kwamen zeven burgers om, onder wie een jonge baby. Het centrum van de noordelijke stad Tsjernihiv werd op 19 augustus, een feestdag, geraakt door een raketaanval. Zeven mensen kwamen om het leven en meer dan honderd mensen raakten gewond bij de aanval op een theater.
Zo zag het er daar uit vlak na de inslag:
Het aantal doden en gewonden onder Oekraïense en Russische troepen nadert de 500.000. Dat meldde The New York Times op 18 augustus op basis van bronnen binnen de Amerikaanse regering. Het aantal militaire slachtoffers in Rusland nadert sinds het begin van de oorlog de 300.000, waaronder 120.000 doden en 180.000 gewonden. Aan Oekraïense zijde zijn er bijna 70.000 dode militairen en zo'n 120.000 gewonden, aldus de Amerikaanse bronnen.
De cijfers zijn niet met zekerheid vast te stellen, omdat zowel Oekraïne als Rusland daar geen opening van zaken over geeft. Rusland meldt steevast lagere aantallen, en Oekraïne deelt sowieso geen cijfers over dode en gewonde militairen.
Verschuivingen aan de frontlinie
Het langverwachte Oekraïense voorjaarsoffensief werd in juni afgetrapt. Langs het 1000 kilometer lange front vielen de Oekraïners Russische verdedigingslinies aan. Twee maanden later is van grote terreinwinst geen sprake, maar volgens Oekraïne wordt er nog altijd progressie geboekt en verschuift de frontlinie gestaag.
Volgens de Oekraïense onderminister van Defensie moet de terreinwinst niet per kilometer of meter worden bekeken. "We hebben minder en minder wapens, en toch boeken we vooruitgang."
Zo ziet de situatie aan het front er nu uit:
NOS/Harm Kersten
NOS/Harm Kersten
Een van de plekken waar voortgang is geboekt is de regio Zaporizja. Het leger kreeg het strategisch belangrijke dorp Robotyne eind augustus weer helemaal in handen, aldus de viceminister van Defensie. Daarna slaagden Oekraïense troepen erin om de belangrijkste verdedigingslinie in het zuiden te passeren, de Soerovikin-linie. Militaire experts spreken van een belangrijke stap in het tegenoffensief.
Mogelijk kan Oekraïne snel verder doorstoten, omdat de Russische verdedigingslinies verderop minder sterk zijn. Volgens het Institute for the Study of War, een Amerikaanse militaire denktank, zou een opmars in het gebied ervoor kunnen zorgen dat het Oekraïense leger kan gaan opereren in gebieden die niet bezaaid zijn met Russische mijnen.
Velden vol Russische mijnen frustreren het Oekraïense tegenoffensief. Om die explosieven weg te halen worden mijnenruimers ingezet. Een expert op dit gebied legt aan nieuwelingen uit hoe dat in zijn werk gaat:
Hoe voortvarend het vervolg van het Oekraïense tegenoffensief in Zaporizja verder verloopt, hangt af van hoe stevig de tweede verdedigingslinie is, schrijft ISW. Die posities zouden volgens de denktank dus minder zwaar verdedigd kunnen zijn, maar het is niet uit te sluiten dat ze recent toch zijn versterkt. Hoe dan ook zal de linie volgens het ISW een "aanzienlijke uitdaging" vormen voor de Oekraïense opmars.
Halverwege augustus maakte de viceminister van Defensie bekend dat het dorp Oerozjajne, zo'n honderd kilometer ten zuidwesten van de door Rusland veroverde stad Donetsk, weer in handen is van Oekraïne. Het zou het eerste dorp zijn dat Kyiv zou hebben heroverd sinds 27 juli.
Het belangrijkste doel van het lenteoffensief is om de zuidoostelijke stad Melitopol te bereiken. Amerikaanse inlichtingendiensten verwachten dat dit voor de winter niet meer gaat lukken, meldde the Washington Post op 18 augustus. Melitopol is een belangrijk doorvoerknooppunt en voor Rusland een strategisch belangrijke landverbinding met het in 2014 door Rusland bezette schiereiland de Krim. De stad werd vorig jaar relatief eenvoudig ingenomen door de Russen.
De oorlog in beeld
De vrijwilligers van de organisatie Bruggenhoofd halen al sinds 2014 de lichamen van het slagveld in Oekraïne. Of het nou Oekraïners of Russen zijn: de belangrijkste taak voor hen is het terugbrengen van de lichamen naar de families. "Ik doe dit omdat ik dit heel belangrijk vind", zegt een van hen. "Om aan de wereld te laten zien dat de oorlog waanzin is."
Bekijk de video hier:
