Denemarken zegt Zelensky 19 F-16's toe • Duitsland: 'Jaarlijks 5 miljard euro naar Oekraïne'

SP heeft bedenkingen bij levering F-16's

SP-Kamerlid Van Dijk vindt dat het demissionaire kabinet het besluit om F-16-'s aan Oekraïne te leveren eerst aan de Kamer had moeten voorleggen.

Ook heeft hij Kamervragen voor premier Rutte ingediend. Hij wil onder meer weten welke afspraken er zijn gemaakt over de inzet van de toestellen en of ze boven Russisch grondgebied mogen worden ingezet.

Echtgenote Zelensky bezoekt Máxima-kinderziekenhuis

Terwijl president Zelensky een bezoek bracht aan Eindhoven om met Mark Rutte te spreken over F-16's, ging zijn vrouw Olena Zelenska naar het Prinses Máxima Centrum in Utrecht. Daar worden sinds het begin van de oorlog 95 Oekraïense kinderen met kanker behandeld. Hun families worden opgevangen bij gastgezinnen in de buurt.

De vrouw van de president sprak met kinderen en hun ouders. Ook was ze bij een ondertekening waarbij het Prinses Máxima Centrum de samenwerking gaat intensiveren met een kinderziekenhuis in Lviv.

Denemarken levert 19 F-16 toestellen aan Oekraïne

Denemarken gaat negentien F-16's leveren aan Oekraïne. De Deense premier Frederiksen heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie met de Oekraïense president Zelensky. Na zijn bezoek aan Nederland was hij doorgereisd naar Denemarken.

Denemarken mikt op levering van zes F-16's rond de jaarwisseling, acht in 2024 en vijf in de loop van 2025. Het land heeft 43 F-16's, waarvan er ongeveer 30 in gebruik zijn.

Zelensky kreeg eerder op de dag ook F-16's toegezegd van demissionair premier Rutte. Het is nog niet bekend hoeveel toestellen hij van Nederland krijgt.

De Oekraïense president landde na zijn bezoek aan Nederland rond 16.30 uur op de Deense militaire basis Skrydstrup. Hij bekeek er onder meer Deense F-16's met premier Frederiksen.

Morgenochtend zal Zelensky het Deense parlement toespreken en heeft hij een ontmoeting met koningin Margrethe. Daarna vertrekt hij weer.

Zelensky verwacht 42 F-16's van Nederland

Zelensky gaat ervan uit dat Nederland alle 42 toestellen uit zijn vloot F-16's zal leveren. Op X, het voormalige Twitter, markeert hij het akkoord tussen Nederland en Oekraïne.

"42 straaljagers. En dat is pas het begin. Bedankt, Nederland!" Een woordvoerder van het ministerie van Defensie wil tegenover de NOS nog geen exacte aantallen noemen. Daarover wordt pas definitief besloten als de training van Oekraïense piloten en technisch personeel is afgerond.

Duitsland: 'Jaarlijks 5 miljard euro naar Oekraïne'

Duitsland verwacht jaarlijks 5 miljard euro aan Oekraïne te gaan geven als steun in de oorlog met Rusland. Minister Lindner van Financiën heeft dat bekendgemaakt.

De Duitsers waren aanvankelijk terughoudend in het toezeggen van steun, uit angst om het conflict te vergroten. Inmiddels zijn al vele miljarden naar Oekraïne te gaan. In mei zegde Duitsland bijvoorbeeld een pakket van 2,7 miljard euro aan militaire steun toe, onder meer voor aantal tanks en drones.

Rutte: 'Nederland gaat Oekraïne F-16's leveren'

Bekijk hier hoe demissionair premier Rutte de levering van F-16's aan Oekraïne bekendmaakte:

Zelensky krijgt rondleiding door hangar met F-16's

President Zelensky kreeg voor aanvang van de persconferentie een rondleiding op Vliegbasis Eindhoven. Hij kreeg daar twee F-16's te zien die in de hanger staan:

Nog geen duidelijkheid over aantallen F-16's

President Zelensky zegt dat er met demissionair premier Rutte na de training van Oekraïense piloten en technisch personeel zal worden overlegd over de aantallen F-16's die aan zijn land worden geleverd.

Rutte liet weten dat Nederland nog 42 toestellen heeft. "Daarvan hebben we er een aantal nodig om te helpen met de training in Denemarken en straks ook in Roemenië. We gaan kijken of we de rest van de toestellen kunnen leveren, maar we weten nog niet hoeveel we er precies kunnen leveren."

Ook is nog onduidelijk wanneer die levering zal plaatsvinden. Behalve met de training van piloten moet er ook rekening gehouden worden met andere zaken. Zo moet de infrastructuur in Oekraïne op orde zijn, voordat de F-16's daar kunnen opereren, liet Rutte weten.

Rutte bevestigt levering F-16's aan Oekraïne

Premier Rutte heeft bevestigd dat Nederland en Denemarken F-16-jachtvliegtuigen gaan leveren aan Oekraïne. Dat deed hij op de persconferentie in Eindhoven, waar ook de Oekraïense president Zelensky bij aanwezig is. Vrijdag werd al bekend dat de Verenigde Staten groen licht hadden gegeven voor de levering van de Amerikaanse toestellen. Zodra de training van de eerste groep Oekraïense piloten is afgerond, mogen de toestellen worden overgedragen, liet minister Blinken van Buitenlandse Zaken toen weten.

Op de persconferentie noemde Rutte de levering een volgende stap in de samenwerking tussen Oekraïne en Nederland. Komende donderdag is het Onafhankelijkheidsdag in Oekraïne. Volgens Rutte is het wellicht wrang om een groot feest te vieren, terwijl er een oorlog gaande is. Hij zei te blijven samenwerken met Oekraïne "totdat het daar iedere dag Onafhankelijkheidsdag is".

Zelensky en Rutte houden persconferentie

De Oekraïense president Zelensky en premier Rutte staan op het punt om in Eindhoven een persconferentie te houden. Deze is via onze livestream te volgen.

Keuze voor Eindhoven als aankomst 'heel symbolisch'

"Zelensky wil met het bezoek dank betuigen voor de vele steun die Nederland heeft geleverd", zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga. "In het lijstje van landen die de meeste steun hebben geleverd qua financiële waarde staat Nederland op plek vijf of zes."

De keuze voor het vliegveld voor Eindhoven is volgens Osinga "heel symbolisch". Dit is de plek waar ruim negen jaar geleden de stoffelijke overschotten van slachtoffers van de MH17-ramp aankwamen vanuit Charkiv.

Premier Rutte ontvangt president Zelensky, bekijk hier de eerste beelden:

Zelensky op bezoek in Nederland, geland in Eindhoven

De Oekraïense president Zelensky is geland in Eindhoven voor een tweede bezoek aan Nederland sinds het uitbreken van de oorlog met Rusland. Demissionair premier Rutte heeft hem vanmorgen ontvangen op de militaire vliegbasis in Eindhoven. Later geeft het staatshoofd van Oekraïne een persconferentie.

Lees hier meer:

Russische gouverneur: drone raakt treinstation in Koersk

In de West-Russische stad Koersk is een treinstation geraakt door een drone, zegt de gouverneur van de gelijknamige regio op Telegram. De drone zou zijn gecrasht op het dak van het station. Vijf mensen zouden lichte verwondingen hebben opgelopen.

Op beelden op sociale media is te zien dat er brand is uitgebroken op het dak van het stationsgebouw en dat de hulpdiensten arriveren. De informatie is nog niet onafhankelijk geverifieerd.

Koersk ligt op ongeveer 90 kilometer van de grens met Oekraïne. Er zijn wel vaker aanvallen met drones in de regio, zoals in december vorig jaar. Toen werd een olie-opslagtank opgeblazen. Rusland wees vervolgens naar Oekraïne, maar dat heeft de aanval nooit opgeëist.

Zelensky zweert wraak na aanval op Tsjernihiv

In een videoboodschap op sociale media heeft de Oekraïense president Zelensky "iedereen overal in de hele wereld" bedankt die de Russische aanval op Tsjernihiv heeft veroordeeld.

Vanuit Stockholm, waar hij te gast is om te spreken over Zweedse steun aan zijn land, zei Zelensky dat zijn strijdkrachten "een tastbaar antwoord" zullen geven aan Rusland. "Ik weet zeker dat onze soldaten zullen reageren", zei hij in de video.

Bij de raketaanval op de stad in het noorden van Oekraïne kwamen zeven mensen om het leven. Onder meer een theater en een universiteitsgebouw werden geraakt. Een van de doden is een kind van zes jaar. Meer dan honderd mensen zijn gewond geraakt.

Rusland bombardeert ziekenhuizen, 'bewuste strategie om schrik aan te jagen'

"Een opgewekt en open mens", zo beschrijft een collega de 25-jarige Dimitro Bylii. De Oekraïense arts kwam op 1 augustus om bij een Russisch bombardement op een ziekenhuis. Dat gebeurt vaker, zegt verslaggever Wessel de Jong: volgens internationale organisaties bestookt Rusland bewust ziekenhuizen en andere zorginstellingen.

Raketaanval Tsjernihiv 'doet veel met de mensen hier'

De raketaanval op het centrum van de Noord-Oekraïense stad Tsjernihiv heeft veel indruk gemaakt op de inwoners. Dat zegt Jan-Marc Stam van ZOA Nederland, de noodhulporganisatie die een kantoor heeft een Tsjernihiv. Dat kantoor zit om de hoek van de plek waar de raket neerkwam.

Vandaag vieren mensen een orthodoxe feestdag en dat was op straat ook zichtbaar, zegt Stam in het NOS Journaal op NPO Radio 1. "Mensen waren mooi uitgedost en het was druk op straat. Toen we langsreden was het prachtig weer. Wij waren na onze ontmoeting met collega's nog maar tien minuten onderweg met de auto toen de aanslag gebeurde."

Dat er juist op zo'n feestdag een raket neerkomt, leidt ertoe dat de angst bij mensen weer toeneemt, zegt Stam. "Het is voor het eerst dat het centrum zo geraakt wordt en dat doet veel met de mensen hier, merk ik. Wij zijn al langere tijd actief hier met lokale mensen die de situatie goed kennen en dit hebben zij ook nog nooit meegemaakt."

Ook het kantoor van ZOA is beschadigd geraakt, hoorde Stam. "We gaan straks weer terug om te kijken hoe de situatie ter plaatse is. Maar de beelden die we nu doorkrijgen van collega's zijn echt verschrikkelijk."

Inwoners van Tsjernihiv vertellen wat zij zagen gebeuren:

Aantal doden raketaanval Tsjernihiv stijgt naar 7

Bij de raketaanval op Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne, zijn zeven mensen om het leven gekomen. Sinds de eerste berichten over het aantal slachtoffers zijn er nog twee mensen overleden, onder wie een kind van 6, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. Het aantal gewonden is ook toegenomen, naar 90. Onder hen zijn kinderen en politieagenten.

Doden en gewonden door raketaanval op Tsjernihiv

In Tsjernihiv, een stad in het noorden van Oekraïne, zijn vijf doden gevallen door een raketaanval. 37 mensen, onder wie elf kinderen, raakten gewond, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken.

Volgens het ministerie raakte een Russische raket een theater in het centrum van de stad, waardoor het dak is ingestort. Op beelden die president Zelensky op Telegram heeft geplaatst, is te zien dat er grote brokstukken op straat liggen.

Zelensky brengt bezoek aan Zweden

De Oekraïense president Zelensky brengt vandaag voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog een bezoek aan Zweden. Er staan gesprekken gepland met premier Kristersson, de koninklijke familie en andere functionarissen.

Zelensky wil Zweden bedanken voor de steun in de strijd tegen Rusland. Verder wil hij praten over samenwerking op het gebied van defensie en integratie in de Europese Unie.

De Oekraïense president heeft het laatste jaar diverse bezoeken afgelegd om steun te vragen voor de strijd. In mei was hij nog in Nederland, waar hij sprak met premier Rutte en koning Willem-Alexander.

Geheime dienst Oekraïne toont foto's van operatie Krimbrug

De Oekraïense geheime dienst heeft foto's vrijgegeven van de voorbereidingen van het opblazen van de Krimbrug, in oktober vorig jaar. SBOe-chef Maljoek zegt dat er bij de operatie een vrachtwagen is gebruikt die geladen was met 21 ton van de licht ontvlambare vloeistof hexaan. De explosieven waren verpakt in zo'n dikke laag folie dat de scanners bij de checkpoints ze niet hebben opgemerkt.

Dat zegt Maljoek in een interview met het Oekraïense tijdschrift NV. De chef van de geheime dienst was persoonlijk verantwoordelijk voor de voorbereiding en begeleiding van de operatie.

De Oekraïense geheime dienst gaf deze foto's vrij van de operatie:

Maljoek liet verder nog iets los over de explosie op de Krimbrug van vorige maand. De Oekraïense marine maakte daarbij gebruik van kamikazedrones, die waren geladen met 850 kilogram hexaan. Volgens de SBOe-chef zijn die drones gemaakt met een speciaal materiaal, waardoor ze niet zichtbaar zijn op radarsystemen.

"Het was een onbeschrijfelijk gevoel", zegt hij. "Toen explosie gebeurde, waren we allemaal keihard aan het schreeuwen. De spanning was om te snijden."

Rusland stuurt weer drones naar Oekraïne, gewonden in westen

Rusland heeft vannacht weer drones op diverse Oekraïense doelen afgestuurd, melden de Oekraïense autoriteiten. Volgens de Oekraïense luchtmacht werden er door Rusland zeventien drones van Iraanse makelij de lucht in gestuurd. Vijftien daarvan zouden zijn neergehaald.

De plaatsvervangend gouverneur van de westelijke regio Chmelnytsky zegt dat er twee mensen gewond zijn geraakt en dat tientallen gebouwen door explosies zijn beschadigd. In de centraal gelegen regio Zjytomyr is ook infrastructuur geraakt, maar onduidelijk is nog hoe groot de schade is, zegt gouverneur Boenetsjko.

Aantal militaire slachtoffers nadert half miljoen

Het aantal doden en gewonden onder Oekraïense en Russische troepen nadert de 500.000. Dat meldt de New York Times op basis van bronnen binnen de Amerikaanse regering. Het aantal militaire slachtoffers in Rusland nadert sinds het begin van de oorlog de 300.000, waaronder 120.000 doden en 180.000 gewonden. Aan Oekraïense zijde zijn er bijna 70.000 dode militairen en zo'n 120.000 gewonden, aldus de Amerikaanse bronnen.

De cijfers zijn niet met zekerheid vast te stellen, omdat zowel Oekraïne als Rusland daar geen openheid over geeft. Rusland meldt steevast lagere aantallen, en Oekraïne deelt sowieso geen cijfers over dode en gewonde militairen.

Rusland: drone in Moskou neergeschoten

Rusland heeft vannacht opnieuw een drone in Moskou neergehaald, zegt het Russische ministerie van Defensie.

Brokstukken van de drone vielen op een expositiecentrum, maar volgens Rusland zijn er geen grote beschadigingen aan het gebouw. Op foto's is wel te zien dat een muur deels is ingestort. Er zijn geen slachtoffers gevallen, zegt het ministerie.

Rusland noemt het incident "weer een terroristische aanval van Kyiv". Moskou wordt de laatste tijd vaker bestookt met drones. Oekraïne lijkt achter de aanvallen te zitten, maar het land heeft tot nu toe altijd betrokkenheid ontkend.

Washington Post: VS verwacht dat Oekraïens tegenoffensief faalt

Amerikaanse inlichtingendiensten verwachten dat Oekraïense troepen de zuidoostelijke stad Melitopol niet voor de winter bereiken, schrijft The Washington Post op basis van anonieme bronnen. Dat zou volgens de Amerikaanse krant betekenen dat het land het belangrijkste doel van het tegenoffensief niet zou halen. De krant sprak ook met Westerse en Oekraïense bronnen.

Melitopol is een belangrijk doorvoerknooppunt en voor Rusland een strategisch belangrijke landverbinding met het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim. De stad werd vorig jaar relatief eenvoudig ingenomen door de Russen.

Oekraïne rukt op richting Melitopol vanaf het dorp Robotyne, op 80 kilometer afstand. De bronnen van de Amerikaanse krant verwachten dat de troepen op enkele kilometers afstand blijven.

Die verwachtingen zijn gebaseerd op de 'sterke' verdediging van Rusland, schrijft de krant. De Russen zetten met onder meer mijnenvelden, loopgraven en zware artillerie zwaar in op het behoud van de stad.

VS akkoord met Nederlandse F-16's naar Oekraïne

De Verenigde Staten zijn akkoord met het sturen van F-16's vanuit Nederland en Denemarken naar Oekraïne zodra de opleiding van Oekraïense piloten is afgerond. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken heeft dat de landen per brief laten weten.

Nederland en Denemarken verzorgen de opleiding van de Oekraïense piloten. Het kan nog een jaar duren voordat de F-16's worden ingezet. De opleiding van de eerste Oekraïense vliegers is vermoedelijk volgend jaar zomer afgerond.

Demissionair minister Ollongren van Defensie noemt de goedkeuring vrijdagochtend "goed nieuws". Het is wel een proces van "stap voor stap" en het zal een kwestie van meerdere maanden zijn voordat Nederland daadwerkelijk F-16's kan sturen, zegt de minister.

Ook demissionair minister Hoekstra verwelkomt de beslissing van de VS, zegt hij vrijdagochtend op X, het voormalige Twitter. "Dit is een belangrijke mijlpaal voor Oekraïne in het verdedigen van hun mensen en het land." Hij zegt dat het onderwerp nu verder wordt besproken met Europese partners.

Het leveren kan niet gebeuren zonder Amerikaanse toestemming. De VS gaven in mei al toestemming dat piloten worden getraind om te vliegen met F-16-straaljagers.

Vrachtschip Joseph Schulte bereikt Turkse territoriale wateren

Vrachtschip Joseph Schulte heeft de Turkse stad Istanbul bereikt volgens de radar van zeevaartwebsites. Het schip voer eergisteren als eerste vaartuig onder de door Oekraïne afgekondigde 'humanitaire corridor' de Zwarte Zee op vanuit de haven van Odesa.

Zeventien maanden geleden strandde het schip, dat vaart onder de Hongkongse vlag, in havenstad Odesa. Het vrachtschip heeft ruim 2000 containers aan boord en is eigendom van het Duitse concern Bernhard Schulte Shipmanagement en een Chinese bank.

Turkije waarschuwt Rusland na incident met vrachtschip Zwarte Zee

Turkse autoriteiten hebben de Russen na een incident met een vrachtschip "op passende wijze" gewaarschuwd, meldt persbureau Reuters. Het incident vond plaats in de Zwarte Zee.

Zondag zei Rusland dat een Russisch patrouilleschip automatische wapens had afgevuurd, nadat de kapitein van het vrachtschip niet had gereageerd op een verzoek om te stoppen voor een inspectie. Het vrachtschip voer onder de vlag van de Micronesische eilandstaat Palau. De Turken hebben naar aanleiding van dit incident aan de bel getrokken "om te voorkomen dat spanningen in de Zwarte Zee escaleren".

Drie Russische passagiersvliegtuigen gaan (noodgedwongen) EU-luchtruim in

Drie Russische passagiersvliegtuigen zijn gisteren het Europese luchtruim binnengegaan. Russische vliegtuigen mogen daar eigenlijk niet komen vanwege de sancties die de Europese Unie tegen Rusland heeft ingesteld.

Voor de drie passagiersvliegtuigen werd echter een uitzondering gemaakt, omdat ze onweer in het Russische luchtruim moesten ontwijken. Hierdoor weken zij uit naar het luchtruim van buurlanden Finland en Estland. De Russische luchtvaartautoriteit Rosawiazija bedankte de EU en de twee landen voor het verlenen van toestemming.

Volgens persbureau DPA ging het om drie vluchten van maatschappijen Rossija, Ural Airlines en Nordwind van of naar Kaliningrad. Normaal moeten Russische piloten een omweg via de Oostzee maken om buiten Europees luchtruim om de exclave te bereiken.

Foto's: Oekraïense militairen trainen in Duitsland

Persbureau Reuters heeft foto's van een mediadag in het Duitse Klietz van de trainingsmissie van de Europese Unie voor Oekraïne. Te zien zijn Oekraïense militairen die oefenen met Duitse Leopard-tanks en Marder-infanteriegevechtsvoertuigen.

De Duitse regering heeft de levering aangekondigd van een nieuw militair hulppakket aan Oekraïne, waaronder twee IRIS-T luchtverdedigingssystemen.

Video: blinde Oekraïense militairen pakken met hulp leven weer op

In de West-Oekraïense stad Rivne nemen veteranen deel aan een herstelkamp voor ex-soldaten die tijdens de oorlog hun gezichtsvermogen zijn verloren.

Stoltenberg benadrukt steun voor Oekraïne: 'Zij bepalen voorwaarden onderhandelingen'

Het is aan Oekraïne om te beslissen wanneer de voorwaarden gunstig zijn om deel te nemen aan vredesonderhandelingen, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg. "Het zijn de Oekraïners en alleen de Oekraïners die kunnen bepalen wanneer de voorwaarden zijn geschapen voor onderhandelingen en te beslissen wat een aanvaardbare oplossing is", zei Stoltenberg.

De verklaring volgde op opmerkingen van Stoltenbergs stafchef bij de NAVO, Stian Jenssen, die dinsdag zei dat Oekraïne uiteindelijk mogelijk grondgebied aan Rusland zal afstaan als onderdeel van een overeenkomst om de oorlog te beëindigen. Jenssen heeft kenbaar gemaakt dat hij spijt heeft van zijn opmerkingen. "Zijn (Jenssen's) boodschap, en dat is ook mijn belangrijkste boodschap, en dat is de belangrijkste boodschap van de NAVO, is voor alles dat het NAVO-beleid ongewijzigd blijft - wij steunen Oekraïne", zei Stoltenberg.

Op een NAVO-top vorige maand herhaalde Stoltenberg dat de alliantie Oekraïne blijft steunen zolang als nodig is. De Oekraïense president Zelensky hoopte ook dat er een concreet tijdpad zou worden afgesproken voor de toetreding van Oekraïne. Dat bleef uit, maar de NAVO-lidstaten bevestigden wel dat het land op den duur lid mag worden.

Britten: 'Oekraïne goed voorbereid op winter'

Oekraïne heeft waarschijnlijk voldoende brandstofreserves om de naderende winterperiode door te komen. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie in een nieuwe update. "Ondanks de Russische aanvallen op de energie-infrastructuur van Oekraïne die deze winter waarschijnlijk voortduren, heeft Oekraïne afgelopen winter laten zien dat het over geschoold personeel en de expertise beschikt die nodig zijn om het elektriciteitsnet te exploiteren en te onderhouden, zelfs in oorlogstijd", klinkt het.

Volgens de Britten heeft Oekraïne de mijnbouwsector effectief gemobiliseerd, waardoor er nu een constante voorraad steenkool is voor de thermische energie- en verwarmingsinstallaties. Daarnaast zijn er aanzienlijke gasvoorraden opgebouwd die een verdere reserve vormen, zegt het ministerie.

President Zelensky waarschuwde vorige maand voor nieuwe Russische aanvallen op het Oekraïense stroomnetwerk. De president zei dat vanaf de herfst en in de winter onder meer verdeelstations weer een belangrijk doelwit worden voor Rusland. Ook afgelopen winter werden die doelen regelmatig aangevallen, in de hoop het Oekraïense tegenoffensief te vertragen. Op een gegeven moment was zo'n 40 procent van het stroomnetwerk in Oekraïne buiten gebruik vanwege de aanvallen, schatte de Kyiv Independent.

'Geen F-16's dit jaar voor tegenoffensief Oekraïne'

Oekraïne kan voor het einde van dit jaar geen F-16-straaljagers inzetten voor het tegenoffensief. Dat heeft een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht bekendgemaakt. Woordvoerder Joeri Ihnat vertelde aan de Oekraïense televisie dat "het al duidelijk is dat we deze herfst en winter Oekraïne niet kunnen verdedigen met F-16-gevechtsvliegtuigen".

Oekraïne heeft internationaal lang aangedrongen op de levering van F-16's en de training van zijn piloten voor het gebruik daarvan. De F-16's zijn veel beter dan de oude Russische straaljagers waar het land nu mee vliegt. Zonder de steun van F-16's in de lucht is het een stuk moeilijker om de Russen uit Oekraïne te krijgen. Wanneer het land ze krijgt en hoeveel het er zijn is nog niet bekend.

Overigens werd onlangs duidelijk dat het mogelijk tot de zomer van volgend jaar gaat duren, voordat de eerste Oekraïense piloten hun training in de Verenigde Staten voor het besturen van F-16's hebben afgerond. Ook de training in Europa zou langer duren. Nederland en Denemarken hebben daarbij een leidende rol. Demissionair minister Ollongren maakte onlangs op de NAVO-top in Vilnius bekend dat de F-16-trainingen met Oekraïense piloten deze maand beginnen.

'Oekraïne boekt meer terreinwinst bij Zaporizja'

De Amerikaanse denktank ISW zegt dat Oekraïense troepen doorgaan met tegenoffensieve operaties op ten minste drie plekken in de frontlinie. Het leger zou oprukken naar het westen van Zaporizja en opereren bij de grens van Donetsk en Zaporizja.

Op basis van gegeolokaliseerde beelden meldt ISW dat Oekraïense troepen zijn opgeschoven ten noordoosten van het dorp Robotyne in het westen van Zaporizja en "waarschijnlijk meer winst hebben gemaakt in de omliggende gebieden" na lange gevechten.

Rusland controleert bijna een vijfde van Oekraïne, inclusief het schiereiland van de Krim, het grootste deel van de regio Loehansk en grote delen van de regio's Donetsk, Zaporizja en Cherson. Oekraïne heeft meermaals aangegeven dat er alleen over vrede gesproken kan worden bij de volledige terugtrekking van de Russische troepen uit het land, inclusief de Krim.

Gisteren maakte Oekraïne bekend dat het dorp Oerozjajne, zo'n honderd kilometer ten zuidwesten van de door Rusland veroverde stad Donetsk, weer in handen is van Oekraïne. Het zou het eerste dorp zijn dat Kyiv zou hebben heroverd sinds 27 juli. Plaatsvervangend minister van Defensie Maliar zei dat de Russen het volledige gebied hadden "bezaaid met mijnen".

Belarus noemt Litouwse grensmaatregelen 'onvriendelijk'

De Belarussische douane is kritisch over het besluit van Litouwen om twee grensovergangen tussen de landen tijdelijk te sluiten. De Belarussen noemen de maatregel "vergezocht" en "wederom een weinig constructieve en onvriendelijke stap van onze buren".

Volgens de Litouwse minister van Binnenlandse Zaken is de tijdelijke opschorting een reactie op de komst van Wagner-troepen naar Belarus. Eerder kondigde Litouwen al aan de controles aan de grens met Belarus op te voeren vanwege de aanwezigheid van de Russische huurlingen in het buurland. Litouwen en Belarus delen zes grensovergangen.

Ogen gericht op eerste vrachtschip in 'corridor' Zwarte Zee

Zeventien maanden nadat het was gestrand in Odesa, is het vrachtschip Joseph Schulte de Zwarte Zee opgevaren. Het is voor het eerst dat een koopvaardijschip de door Oekraïne afgekondigde humanitaire corridor in de Zwarte Zee gebruikt, ondanks de dreiging van zeemijnen of een Russische aanval.

Litouwen sluit vrijdag twee grensovergangen met Belarus

Twee van de zes grensovergangen in Litouwen met Belarus worden vrijdag gesloten. Volgens de Litouwse regering is dat door "geopolitieke omstandigheden".

Het was al bekend dat het NAVO-lid de grens beter beveiligde door de vestiging van het Russische Wagner-huurlingenleger in Belarus. De bondgenoot van Rusland staat namelijk toe dat Wagnerhuurlingen ernaartoe uitwijken in de nasleep van een opstand in Rusland.

Buurland Polen sloot eerder dit jaar bijna alle grensovergangen met Belarus. Ook is het plan om de grenswacht te versterken met zo'n 10.000 militairen. Eind vorige maand verplaatste het al troepen naar de grens.

Begin deze maand liepen de spanningen in het grensgebied al op. Belarussische helikopters schonden het Poolse luchtruim en de Poolse premier waarschuwde voor honderd Wagner-strijders in de buurt van de Suwalki-corridor, een smalle landverbinding tussen Polen en Litouwen die wordt gezien als het kwetsbaarste punt van het NAVO-grondgebied.

Eerste schip verlaat havenstad Odesa sinds opzeggen graandeal door Rusland

Ook het management van het schip zelf bevestigt dat het is vertrokken. Het is onderweg naar Istanbul en alle bemanning is veilig en gezond, luidt het.

Zowel voor Rusland als Oekraïne is de route via de Zwarte Zee van essentieel belang. Lees hieronder meer over de strijd om die zeeroute:

Een containerschip heeft de haven van de stad Odesa vanochtend verlaten. Dat is voor het eerst sinds Rusland de graandeal half juli opzegde. Het schip maakt volgens de Oekraïne regering gebruik van een tijdelijke doorgang voor koopvaardijschepen van en naar door Rusland geblokkeerde havens.

Oekraïne kondigde vorige week donderdag eenzijdig een humanitaire corridor af. De tientallen vrachtschepen die vastzitten in de Zwarte Zeehavens krijgen een vrije doorgang, zo stelde Kyiv. Deskundigen noemden het toen een opvallende bekendmaking. Er zijn zorgen om de veiligheid. Rusland heeft nog niet aangegeven of het de doorgang respecteert.

Op X, het voormalige Twitter, zegt infrastructuurminister Oleksandr Kubrakov dat het schip sinds 23 februari 2022 in de haven lag. Dat is een dag voor de Russische invasie begon.

Russische drones beschadigen graansilo's en loodsen in haven Odesa

In een haven aan de Donau in de provincie Odesa hebben Russische drones vannacht graansilo's en loodsen aangevallen en beschadigd. Dat zegt de gouverneur van de regio, Oleh Kiper. Het gaat om twee droneaanvallen op een haven in het zuiden van de regio aan de Zwarte Zee. Om welke haven het gaat, zei hij niet.

Er zijn geen gewonden gevallen. Persbureau Reuters schrijft dat de werkzaamheden in de haven ondanks de aanval door kunnen gaan.

Oekraïne heeft twee havens aan de Donau: Izmail en Reni. Beide havens zijn al eerder aangevallen. Op sociale media zeggen mensen dat ze de luchtafweer af hebben horen gaan in het gebied bij de twee havens. De Oekraïense luchtmacht zei vannacht dat er een grote groep Russische drones richting de haven in Izmail ging, bij de grens met Roemenië.

De havens aan de Donau zijn, sinds Rusland besloot zich terug te trekken uit de graandeal met Oekraïne, een hele belangrijke route geworden voor de graanexport.

Oekraïense minister: dorp Oerozjajne in regio Donetsk heroverd

Het dorp Oerozjajne, zo'n honderd kilometer ten zuidwesten van de door Rusland veroverde stad Donetsk, is weer in handen van Oekraïne. Dat zegt de Oekraïense plaatsvervangend minister van Defensie Hanna Maliar. Op Telegram zegt ze dat het Oekraïense leger het dorp heeft bevrijd en zich aan de randen heeft verschanst. Er is nog geen reacties van Rusland op het nieuws.

Maandag zou het leger al enige voortgang hebben geboekt rond Oerozjajne en Staromaiorske, een ander dorp vlakbij, zei Maliar. Oekraïense autoriteiten gaven eerder aan dat de militaire operatie langzamer verloopt dan gewild.

"De Russen hebben het volledige gebied bezaaid met mijnen", beschreef de Oekraïense toen. "We hebben te maken met constante aanvallen met mortieren en artilleriebeschietingen en de Russen maken intensief gebruik van de luchtmacht."

Onafhankelijke media: journalisten buiten Rusland vergiftigd

Sinds oktober vorig jaar zijn meerdere activisten en journalisten die Rusland verlieten het slachtoffer geworden van vergiftiging. Dat stelt de Letse online krant The Insider. Ook de onafhankelijke nieuwssite Meduza, gevestigd in de Letse hoofdstad Riga, schrijft erover.

Volgens The Insider zijn er zeker drie bevestigde gevallen. De krant legde de cases onder meer voor aan een voormalig deskundige van het OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.

Volgens The Insider treffen Russische journalisten en activisten die Rusland om politieke redenen hebben verlaten doorgaans te weinig veiligheidsmaatregelen, wat hen een makkelijk doelwit maakt voor de Russische geheime dienst FSB.

Lees hieronder het hele artikel:

VN: bijna 26.400 burgerslachtoffers in Oekraïne sinds invasie

Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne hebben de Verenigde Naties bijna 26.400 burgerslachtoffers in Oekraïne geregistreerd. Het gaat om ruim 9400 doden en 16.900 gewonden. Onder de doden zijn ook honderden kinderen, blijkt uit een nieuw VN-rapport.

Het bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten wijst erop dat de werkelijke aantallen vermoedelijk nog veel hoger liggen omdat over veel regio's informatie ontbreekt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de regio rond de stad Marioepol, waar zwaar is gevochten. De stad is inmiddels in handen van de Russen.

Uit de nieuwste cijfers blijkt ook dat in de eerste maanden van de oorlog de meeste burgerslachtoffers vielen. Afgelopen voorjaar en zomer kwamen elke maand tussen de 170 en 180 burgers om het leven.

Zelensky bezoekt front bij Zaporizja

De Oekraïense president Zelensky heeft een bezoek gebracht aan het front bij de stad Zaporizja, in het zuidoosten van Oekraïne. Daar sprak hij onder meer met militairen, zo heeft zijn woordvoering bekendgemaakt.

Op videobeelden is te zien dat de president een kaart bestudeert van de omgeving rond Orikhiv bij de frontlinie. In een verklaring staat dat hij onder meer sprak over de vervolgstappen in dat deel van het front.

Begin juni begon Oekraïne aan een tegenoffensief in het zuiden en zuidoosten van het land. Nu, twee maanden later, zijn de Oekraïense troepen erin geslaagd stadjes terug te winnen op de Russen, maar hebben zij nog geen grote steden terug weten te veroveren. Desondanks zei Zelensky dat er "stap voor stap" vooruitgang wordt geboekt in de opmars naar de zuidelijke stad Melitopol.

Polen toont Himars bij grootste militaire parade in Warschau

In de Poolse hoofdstad Warschau vond vandaag de grootste militaire parade plaats die het land in decennia heeft gehouden. Zo'n 2000 militairen namen deel en daarnaast werden zeker honderd militaire voertuigen ingezet.

Bij aanvang van de parade benadrukte president Duda dat de bewaking van de oostgrens van cruciaal belang is voor de veiligheid van het land en van Europa. Polen grenst daar aan Belarus, een belangrijke bondgenoot van Rusland. Ook herhaalde Duda dat zijn land Oekraïne in de oorlog tegen Rusland steunt. Dit najaar vinden in Polen verkiezingen plaats.

Bij de parade werden onder meer Abrams-tanks en Himars-lanceersysteem getoond van Amerikaanse makelij. Sinds de Russische invasie in Oekraïne heeft Polen meer dan 16 miljard dollar aan militaire uitrusting aangekocht van met name de Verenigde Staten en Zuid-Korea. Het land beschikt inmiddels over een van de grootste legers van Europa.

Russische centrale bank schroeft rente op na val roebel

De Russische centrale bank heeft de rente vandaag stevig verhoogd om de waarde van de roebel enigszins te stabiliseren. De stap werd genomen in een noodvergadering van de centrale bankiers. Die vergadering volgde op een koersdaling van de munt.

Gisteren kelderde de roebel tot het laagste niveau sinds de invasie van Rusland in Oekraïne, onder meer door de slechte economische vooruitzichten. Eén Amerikaanse dollar was gisteren even 100 roebel waard.

De Russische economie staat er niet goed voor vanwege de westerse sancties op Russisch gas en de hoge overheidsuitgaven als gevolg van de oorlog. Sinds het begin van dit jaar is de munt een derde in waarde gedaald.

Het rentetarief in Rusland is inmiddels opgeschroefd tot 12 procent, nadat de rente vorige maand al naar 8,5 procent werd opgehoogd. Volgende maand wordt het tarief door de centrale bank opnieuw bekeken. Die heeft overigens al gewaarschuwd dat de rente waarschijnlijk verder zal worden verhoogd.

Volgens economen betekent de verhoging overigens niet dat het land in een financiële crisis verkeert. Volgens deskundigen is het besluit deels genomen omdat het van symbolisch belang is voor Rusland om de waarde van de dollar onder de 100 roebel te houden.

Schade na raketaanval in Lviv

Drie doden bij luchtaanval Loetsk

Bij de raketaanval van afgelopen nacht op de stad Loetsk zijn drie doden gevallen, meldt de gouverneur van de noordwestelijke regio Volyn op Telegram. Volgens hem liggen er nog "enkele slachtoffers in het ziekenhuis". Eerder meldde de gouverneur nog dat er twee gewonden waren gevallen bij de raketaanval.

Ook de westelijke stad Lviv is vannacht onder vuur genomen. De burgemeester zegt dat er geen doden zijn, wel hadden vier mensen medische hulp nodig. Een aantal gebouwen en de tuin van een kinderopvang zouden zijn geraakt.

Volgens de Oekraïense autoriteiten heeft Rusland 28 raketten afgevuurd, zestien daarvan zijn onderschept.

Raketaanvallen op westelijke stad Lviv

Rusland heeft luchtaanvallen uitgevoerd op de westelijke stad Lviv en de noordwestelijke regio Volyn. Daarbij zouden meerdere gebouwen zijn geraakt. Ook zouden er gewonden zijn gevallen en zijn er mensen geëvacueerd. Oekraïense media spreken van de grootste luchtaanval op Lviv sinds het begin van de oorlog.

Volgens de burgemeester van Lviv zijn er "veel raketten neergeschoten, maar waren er ook treffers". Een flatgebouw zou in brand hebben gestaan. De burgemeester zegt op berichtenapp Telegram dat er mensen uit zijn geëvacueerd. Hoe groot de schade is in Lviv is niet duidelijk.

De westelijke stad, die bij de Poolse grens ver van de frontlinie ligt, is tot juli redelijk gespaard gebleven van luchtaanvallen. Maar vorige maand kwamen zeven mensen om het leven toen een raket in een gebouw insloeg.

In de stad Loetsk, in de regio Volyn, ten noorden van Lviv, is een bedrijf geraakt. Lokale autoriteiten melden dat er twee gewonden zijn.

Vrachtscheepvaart Zwarte Zee verstoord na waarschuwingsschoten

In het westen van de Zwarte Zee is de vrachtscheepvaart verstoord door opgelopen spanningen. Sinds Rusland gisteren waarschuwingsschoten heeft gelost richting een schip voor de kust van Bulgarije, liggen er steeds meer vrachtschepen te wachten. Dat schrijft Reuters op basis van website MarineTraffic.

Zo'n dertig schepen liggen voor anker voor de grens tussen Roemenië en Oekraïne. Dat is de plek vanwaar het vrachtverkeer de Donau op kan varen. Deze route volgt ook vrachtschip Sukru Okan, dat gisteren werd tegengehouden door de Russische marine. Volgens het Kremlin is er met vuurwapens geschoten, omdat het vrachtschip niet reageerde op een oproep tot een inspectie.

Oekraïne heeft beelden vrijgegeven van een Russische helikopter die landt op de Sukru Okan. Na de inspectie mocht het vrachtschip, dat vaart onder vlag van eilandengroep Palau, doorvaren:

Voor de haven van het Roemeense Constanta liggen zo'n 35 vrachtschepen te wachten. Dat zijn er vijftien meer dan vorige week, meldt Reuters. Roemenië maakte vandaag bekend dat het de doorvoer van Oekraïens graan wil verdubbelen. Sinds het einde van de graandeal is dit de voornaamste route voor Oekraïne om bijvoorbeeld tarwe en mais te vervoeren.

Vooralsnog zijn de verzekeringskosten voor vrachtschepen op de Zwarte Zee nog stabiel, maar dat kan snel veranderen als een vaartuig beschadigd raakt of zinkt. Momenteel kost het naar schatting enkele tienduizenden euro's om een vrachtschip te verzekeren voor oorlogsschade. Die kosten fluctueren per week.

De afgelopen maand is de Zwarte Zee steeds meer een strijdtoneel geworden in de slepende oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Zo heeft Oekraïne een Russische olietanker aangevallen met een zeedrone. Het Russische leger heeft de haven van Odesa gebombardeerd. Ook is het Donau-havenstadje Izmajil getroffen door Russische drones. Daarbij raakte een Roemeens schip beschadigd.

VK onderschept ook Russische bommenwerpers boven Schotland

Britse Typhoon-straaljagers hebben twee Russische maritieme patrouillebommenwerpers onderschept in het internationale luchtruim ten noorden van Schotland. Eerder vandaag werd ook bekend dat twee Nederlandse F-16's waren opgestegen om Russische bommenwerpers te onderscheppen.

Het Russische ministerie van Defensie maakte bekend dat Russische strategische bommenwerpers vandaag "routinevluchten boven internationale wateren in het Noordpoolgebied" hebben uitgevoerd. "Alle vluchten werden uitgevoerd in strikte overeenstemming met de internationale luchtruimregels", aldus het ministerie.

Oekraïne: kleine vooruitgang, maar tegenoffensief verloopt stroef

Naar eigen zeggen heeft het Oekraïense leger afgelopen week enkele vierkante kilometers land rond Bachmoet terugveroverd. Ook zou het leger enige voortgang hebben geboekt rond de dorpen Urozhaine en Staromaiorske, zo'n honderd kilometer ter zuidwesten van de door Rusland veroverde stad Donetsk.

Plaatsvervangend minister van Defensie Hanna Maliar meldt deze informatie in een update over het tegenoffensief. Oekraïense autoriteiten gaven eerder al aan dat de militaire operatie langzamer verloopt dan gewild.

In de verklaring beschrijft Maliar waarom de strijd moeizaam verloopt. "De Russen hebben het volledige gebied bezaaid met mijnen. We hebben te maken met constante aanvallen met mortieren en artilleriebeschietingen en de Russen maken intensief gebruik van de luchtmacht."

Oekraïne zet provisorische mijnenvegers in

Het Oekraïense leger heeft grote moeite met de vele mijnenvelden die de Russen hebben aangelegd. Deze begraven explosieven leiden tot forse verliezen bij het tegenoffensief. Daarom probeert Oekraïne de mijnen op te ruimen.

Daar worden onder meer provisorische mijnenvegers bij ingezet, zoals deze graafmachine:

Twee Russen opgepakt voor verspreiden Wagner-propaganda in Polen

In Polen zijn twee Russen opgepakt die pamfletten met Wagner-propaganda zouden hebben verspreid. Dat laat de Poolse minister van Binnenlandse Zaken Mariusz Kaminski weten op X, voorheen Twitter. Ze worden aangeklaagd voor spionage en riskeren tot tien jaar gevangenisstraf.

Het duo plakte ongeveer 300 biljetten op in Warschau en Krakau met daarin een oproep om aan te sluiten bij het huurlingenleger. Ze zouden hier volgens het ministerie voor betaald worden door de Russische overheid, in totaal zo'n 500.000 roebel, omgerekend meer dan 4500 euro. Ze hadden volgens Polen zo'n 3000 pro-Wagner-artikelen in hun bezit.

Polen waarschuwt al langer voor het gevaar van de Wagner-groep. Afgelopen maand verplaatste Polen troepen naar de grens met Belarus, nadat de Wagner-troepen samen met het Belarussische leger oefeningen uitvoerde op kilometers afstand van de Poolse grens.

Kyiv veroordeelt Russische agressie op Zwarte Zee

Oekraïne noemt het een provocatie dat een Russisch oorlogsschip gisteren waarschuwingsschoten loste richting een vrachtschip op de Zwarte Zee. Kyiv roept de internationale gemeenschap op tegenmaatregelen te nemen.

Het ging om het Turkse schip de Sukru Okan, dat onder de vlag van de Micronesische eilandstaat Palau vaart. Het schip was onderweg naar de havenstad Izmail in het zuiden van Oekraïne. De kapitein zou niet hebben gereageerd op een verzoek van de Russen om te stoppen voor inspectie. Rusland heeft na het opheffen van de graandeal gezegd dat het ieder schip dat in de richting van een Oekraïense haven vaart, ziet als een potentieel militair schip.

Kyiv noemt het incident een grove schending van het internationaal recht en "een voorbeeld van het bewuste beleid van Rusland om de veiligheid van de commerciële scheepvaart op de Zwarte Zee in gevaar te brengen".

Grote brand in supermarkt na aanval Odesa

Gewonden bij nachtelijke aanval op Odesa

Bij een aanval op Odesa zijn vannacht drie mensen gewond geraakt, meldt gouverneur Oleh Kiper van de Zwarte Zeeregio op Telegram. Er brak op verschillende plaatsen brand uit door vallende brokstukken van raketten en ruiten sneuvelden door de kracht van de explosies, zegt hij.

Volgens een Oekraïense legercommandant in het zuiden van het land zijn vijftien Russische aanvalsdrones en acht raketten van het type Kalibr neergehaald.

Rusland heeft nog niet op de aanval gereageerd.

Sinds Rusland vorige maand een einde maakte aan de graandeal, waardoor Oekraïne graan kon verschepen over de Zwarte Zee, is Odesa geregeld doelwit geweest van aanvallen met raketten en drones. Odesa is de grootste havenstad en de marinebasis van Oekraïne. Ook schepen op de Zwarte Zee zijn vaker militair doelwit, waardoor de zee een belangrijker onderdeel van het strijdtoneel is geworden.

Oekraïners blijven naar verwoeste Transfiguratiekathedraal gaan

De bekende Transfiguratiekathedraal in de Oekraïense havenstad Odesa werd drie weken geleden getroffen door een Russische raket. De kathedraal raakte zwaar beschadigd. Toch blijven de gelovigen zich er verzamelen. Dat de Russen juist deze plek vernielden, blijft voor velen een grote schok.

Verslaggever Wessel de Jong bezocht de kathedraal en sprak met bezoekers:

Rusland meldt schade door droneaanvallen in Belgorod

In de Russische regio Belgorod, die grenst aan Oekraïne, is volgens het Russische leger gisteravond weer een Oekraïense drone neergehaald. Volgens het ministerie van Defensie vielen er geen slachtoffers en was er geen schade.

Eerder op de dag meldde de gouverneur van Belgorod al een vermoedelijke drone-aanval op de stad. Er was een explosie in een flatgebouw en er raakten zo'n vijftien auto's beschadigd door brokstukken. Ook zouden elders in het westen van Rusland vier drones zijn vernietigd.

Op foto's die de gouverneur deelde op Telegram zijn de beschadigde gevel en gesprongen ruiten van een appartementencomplex te zien en gebroken ruiten van geparkeerde auto's. De beelden zijn niet op authenticiteit gecontroleerd.

Russische steden als Belgorod en Moskou worden steeds vaker aangevallen met Oekraïense drones. De schade die deze kamikazedrones veroorzaken is vooralsnog beperkt. Oekraïne lijkt Rusland er vooral een mentale klap mee te willen toedienen.

Welkom in een nieuw liveblog over de oorlog in Oekraïne

Het blog van vorige week kun je teruglezen in deze link.