Biden: strenge regels voor ongevaccineerden • Gezondheidsraad: ook Moderna voor jongeren

Eind blog

We sluiten dit blog voor vandaag. Morgenochtend starten we weer een nieuwe liveblog waarin we je op de hoogte houden van al het coronanieuws.

Biden kondigt strenge regels aan voor ongevaccineerden

President Biden dringt er bij ongevaccineerde Amerikanen op aan zich alsnog te laten inenten. Hij vraagt lokale autoriteiten om 100 dollar (omgerekend 85 euro) per gevaccineerde beschikbaar te stellen om mensen over de streep te trekken.

Ook kondigde hij strenge regels aan voor overheidsmedewerkers die geen prik hebben gehad. Op het werk moeten ze verplicht een mondkapje dragen, en ze moeten zich regelmatig laten testen. Hij wil dat deze regels ook gaan gelden in het bedrijfsleven.

Om te voorkomen dat ongevaccineerden besmet raken met de deltavariant van het coronavirus, probeert Amerika deze zomer nog zoveel mogelijk mensen te vaccineren.

Deze mensen in Florida lieten zich vaccineren:

Kabinet kijkt naar terugdraaien ventilatie-eisen horeca

Het demissionaire kabinet overweegt de normen voor ventilatie in de horeca weer terug te brengen naar de oude situatie. Sinds 1 juli gelden soepeler ventilatieregels in cafés en restaurants, omdat toen de nieuwe Alcoholwet is ingegaan. Die wet vervangt de Drank- en Horecawet, waarin de ventilatie-eisen strenger waren omdat die wet onder meer was gebaseerd op de situatie dat er nog mocht worden gerookt in horecagelegenheden. Omdat inmiddels een rookverbod geldt, konden die extra normen komen te vervallen, was de gedachte.

Maar experts trokken gisteren in NRC aan de bel: zij vonden het onverantwoord dat het kabinet midden in de coronacrisis de ventilatienormen flink naar beneden bijstelt. De lucht hoeft nu maar één keer per uur ververst te worden, voorheen was dat elke tien minuten.

Het Outbreak Management Team adviseerde begin deze week ook om voorlopig de oude normen weer te gebruiken, in afwachting van nadere onderzoeken voor een nieuwe norm. Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid noemt dat logisch. "Het kabinet kijkt daar nu naar."

Portugal versoepelt coronamaatregelen

In Portugal vervalt vanaf zondag de avondklok, die gold van 23.00 tot 05.00 uur in regio's waar het risico op besmetting hoog was. Ook worden de beperkingen in openingstijden voor cafés, restaurants en winkels geschrapt en zijn Portugezen niet langer verplicht om thuis te werken. Volgens premier Costa zijn de versoepelingen mogelijk nu ongeveer de helft van de Portugese bevolking is ingeënt tegen het coronavirus.

"Vaccinaties hebben er mede aan bijgedragen dat we deze stap kunnen zetten", zei hij in een persconferentie. "Maar we moeten niet voorbijgaan aan het feit dat het virus blijft rondgaan. De pandemie is niet verdwenen."

In september kunnen nog meer versoepelingen ingaan, verwacht Costa. Dan is waarschijnlijk ongeveer 70 procent van de Portugezen ingeënt en kan onder meer de mondkapjesplicht op drukke buitenlocaties worden geschrapt. Een maand later mogen naar verwachting de nachtclubs en bars weer open. Bezoekers moeten bij binnenkomst wel een negatieve testuitslag of het EU-coronacertificaat laten zien.

Israël gaat ook 60-plussers 'booster shot' geven

In Israël krijgen 60-plussers vanaf volgende week de mogelijkheid om zich een derde keer te laten inenten met het Pfizer-vaccin, melden Israëlische media. Sinds twee weken kunnen inwoners van het land met een zwak immuunsysteem al een derde prik halen, nu komen ouderen daar dus bij. Volgens Israëlische media moeten er ten minste vijf maanden zitten tussen de tweede en derde prik.

In Israël loopt het aantal coronabesmettingen de laatste tijd op door de deltavariant van het virus. Het land denkt dat een derde booster shot met Pfizer levensreddend kan zijn.

Farmaceut Pfizer zegt al langer dat mogelijk een derde inenting nodig is voor optimale bescherming tegen corona. Of dat echt zo is, is nog niet duidelijk. Gisteren meldde nieuwssite Statnews dat de effectiviteit van een Pfizer-inenting na een half jaar daalt van 96 naar 84 procent, maar het onderzoek waarop de site zich baseert is nog niet door andere wetenschappers beoordeeld. Bovendien worden in de studie over een eventuele derde prik geen uitspraken gedaan.

Gezondheidsraad: 12-18-jarigen kunnen prik met Moderna krijgen

Kinderen tussen de 12 en 18 jaar kunnen zich ook laten vaccineren met het Moderna-vaccin, zegt de Gezondheidsraad in een advies aan het ministerie van Volksgezondheid. Volgens de raad is dat vaccin voldoende werkzaam en veilig voor deze leeftijdsgroep.

Tot nu toe was alleen het vaccin van Pfizer/BioNTech goedgekeurd voor 12- tot en met 17-jarigen. Net als bij dat vaccin kan na een Moderna-vaccinatie in zeer zeldzame gevallen een ontsteking van de hartspier of het hartzakje optreden, schrijft de Gezondheidsraad. Het beloop daarvan is meestal mild, zegt de raad, die er verder op wijst dat deze ontstekingen ook regelmatig voorkomen bij een covid-19-infectie.

De meeste adolescenten hebben volgens de Gezondheidsraad na vaccinatie tijdelijk last van klachten als vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn of koorts. Volgens de raad is de last die tieners hebben van de vaccinatie beperkt, vergeleken met de gezondheidswinst.

In Nederland bijna 20,5 miljoen prikken gezet

In de strijd tegen het coronavirus zijn in Nederland tot nu toe naar schatting van het ministerie van Volksgezondheid bijna 20,5 miljoen vaccinaties uitgedeeld. Naar verwachting worden er deze week 875.576 prikken gezet.

4506 nieuwe besmettingen, beeld vertekend door GGD-storing gisteren

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4506 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1032 meer dan gisteren. De toename lag in de lijn der verwachtingen, omdat de GGD gisteren last had van een storing. Daardoor kwamen toen niet alle meldingen van positieve coronatests goed door. De meeste ontbrekende meldingen zouden aan die van vandaag worden toegevoegd, zei een woordvoerder gisteren.

Gemiddeld daalt het aantal positieve coronatests: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 4586 positieve tests per dag geregistreerd. Dat is 48 procent minder dan de zeven dagen daarvoor.

3 overleden covid-patiënten

Bij het RIVM werden 3 overleden covid-patiënten gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 4 doden per dag, tegen 2 doden per dag een week eerder.

Ouderen lopen relatief veel risico als ze het coronavirus krijgen. Daarom registreert het RIVM in hoeveel verpleeghuizen recent coronagevallen waren. Er zijn nu 125 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Een week geleden waren dat er 73.

648 coronapatiënten in het ziekenhuis

In de ziekenhuizen is de bezetting toegenomen. Er liggen nu 648 mensen met corona in het ziekenhuis, 19 meer dan gisteren. Van hen liggen 177 coronapatiënten op de IC. Gisteren waren dat er nog 164. Dat meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Eén persoon verantwoordelijk voor grote corona-uitbraak in Enschede

In Enschede is waarschijnlijk één persoon verantwoordelijk voor een grote corona-uitbraak, eind juni. Dat blijkt uit het bron- en contactonderzoek van de Twentse GGD. Bijna 200 mensen raakten toen besmet in discotheek Aspen Valley, waardoor er wordt gesproken van een "superspreader event".

De persoon die positief bleek, had die avond wel een geldige toegangscode in de CoronaCheck app. "Die persoon wist op dat moment niet dat hij besmettelijk was", zegt GGD arts Sanne Mensink op NPO Radio 1. "Pas na het weekend werd voor diegene duidelijk dat er contact was geweest met iemand die besmet was, en ook de klachten kwamen pas na het bezoek aan de discotheek."

Volgens de GGD Twente is er altijd een risico dat iemand die besmet is, toch negatief test. "Maar je verwacht niet dat er dan bijna 200 mensen ook besmet raken. De omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat het virus zo snel kon verspreiden", zegt Mensink. Zo werd de locatie onvoldoende geventileerd en werd er veel gezongen en gedanst.

Limburg kleurt donkerrood op nieuwe kaart van Europees gezondheidsinstituut

Ook Limburg kleurt donkerrood op de nieuwe kaart van het ECDC, het Europees gezondheidsinstituut. De provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en Groningen stonden al op donkerrood, het hoogste risiconiveau. Zeeland, Drenthe, Friesland en Flevoland blijven op rood staan.

Het ECDC vernieuwt de kaart elke week kijkt naar het aantal positieve tests en naar het percentage positieve tests van de afgelopen twee weken. Het aantal coronagevallen in Nederland begon anderhalve week geleden te dalen; de kaart van volgende week zou daarom andere kleuren kunnen laten zien.

Op basis van de kleurcodes kunnen Europese landen de regels voor onder meer toeristen aanpassen. Een aantal weken geleden kleurde Nederland juist weer geel en groen, maar dat veranderde toen het aantal positieve coronatests in korte tijd explosief steeg.

Militairen helpen bij handhaven van lockdown in Sydney

Australië zet driehonderd militairen in om de politie te helpen bij het handhaven van de lockdown in Sydney. De stad telde de afgelopen 24 uur een recordaantal van 239 nieuwe besmettingen. Autoriteiten verwachten dat de cijfers nog meer gaan oplopen.

In delen Sydney worden vanaf morgen nieuwe maatregelen ingevoerd; er geldt dan een mondmaskerplicht op straat en inwoners mogen zich op niet meer dan 5 kilometer van hun woning begeven. "Gezien het aantal besmette mensen kunnen we ervan uitgaan dat de situatie eerst slechter wordt, voordat het beter wordt", zegt de premier van New South Wales, waarvan Sydney de hoofdstad is.

Besmette gevaccineerden houden groen vinkje

Controleurs die de CoronaCheck-app scannen van mensen met een vaccinatiebewijs die recent positief zijn getest, krijgen nog steeds een groen vinkje te zien. Besmette mensen kunnen zo met hun QR-code bijvoorbeeld op vakantie of een evenement bezoeken, schrijft de Volkskrant.

Het ministerie van Volksgezondheid zegt tegen de krant op de hoogte te zijn van deze tekortkoming in het systeem en na te denken over maatregelen. Ook iemand die volledig is gevaccineerd, kan besmet raken met het coronavirus en anderen aansteken.

"Aan een vaccinatiebewijs is momenteel geen geldigheidsduur gekoppeld in de app", zegt een woordvoerder van het ministerie in de krant. "De komende weken wordt breed gekeken hoe het systeem van toegangstesten kan worden verbeterd. Daar wordt dit verhaal bij betrokken."

Ondanks stijging ziekenhuisopnames blijft kritieke planbare zorg gelijk

De kritieke planbare zorg, zorg die binnen zes weken geleverd moet worden om gezondheidsschade te voorkomen, kan net als twee weken geleden in 92 procent van de ziekenhuizen doorgaan. Dat is ondanks het stijgend aantal ziekenhuisopnames vanwege corona. Dat blijkt uit de rapportage van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) met 26 juli als peilmoment.

8 procent van de ziekenhuizen kan de kritieke planbare zorg slechts deels of helemaal niet leveren. Dat percentage staat gelijk aan vier ziekenhuizen.

Het aantal verwijzingen van huisartsen voor patiënten naar ziekenhuizen en klinieken is nog altijd iets lager dan wat gebruikelijk was in de tijd voor de pandemie.

Japanse autoriteiten bezorgd om hoog aantal besmettingen in Tokio

De Olympische Spelen zijn niet de oorzaak van het snel stijgende aantal besmettingen in Tokio, zegt een woordvoerder van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). "Voor zover ik weet, heeft er geen enkele besmetting vanuit de Olympische Spelen naar de bevolking plaatsgevonden", zegt hij volgens persbureau AFP.

De Japanse autoriteiten zijn bezorgd over het aantal besmettingen in de stad; donderdag werden 3865 nieuwe besmettingen vastgesteld, tegenover 3177 een dag eerder. Voor woensdag werden nooit eerder meer dan 3000 besmettingen op één dag geconstateerd in de hoofdstad. Ook in de rest van Japan is het aantal besmettingen aan het stijgen.

Een medisch adviseur van de overheid noemt de Olympische Spelen en de zomervakantie als mogelijke factoren die bijdragen aan de besmettingen. "Het grootste risico is het ontbreken van een 'crisisgevoel'. Als we dat niet krijgen, zullen de aantallen nog meer stijgen", waarschuwt Shigeru Omi tegenover persbureau AP.

Oxfam Novib: vaccins vijf keer duurder dan nodig

De wereldwijde bevolking vaccineren tegen corona is door de monopolies van de farmaceuten vijf keer duurder dan nodig. Dat stelt een alliantie van zeventig organisaties, waaronder Oxfam Novib. Het extra geld dat door rijkere landen wordt betaald, kan beter worden ingezet om landen met lage en middeninkomens te voorzien van vaccins, stelt de organisatie.

In veel landen is pas 1 procent van de bevolking gevaccineerd. Oxfam Novib pleit ervoor om de patenten van de vaccins tijdelijk op te heffen. De productiecapaciteit kan zo omhoog, zodat mensen in deze landen sneller kunnen worden gevaccineerd. "We zijn nu in een hele uitzonderlijke situatie, en dat vraagt om uitzonderlijke maatregelen", zegt Ben van Gils, beleidsadviseur van Oxfam Novib bij NPO Radio 1. "Nederland zou zich meer moeten uitspreken voor het vrijgeven van die patenten."

De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, een brancheorganisatie van farmaceuten, zegt in een reactie geen heil te zien in het vrijgeven van de patenten. "We delen het punt dat we iedereen zo snel mogelijk moeten vaccineren", zegt woordvoerder Franc de Korte. "Maar op dit moment laat de praktijk zien dat het vrijgeven van de patenten geen oplossing is. Je hebt ook de kennis en de kunde nodig om vaccins te maken. Het aantal mensen dat dat kan is heel beperkt." Hij benoemt bovendien dat farmaceuten hogere prijzen vragen aan rijke landen dan aan landen met lage inkomens. Een farmaceut als Pfizer berekent wel een winstmarge, erkent De Korte. "Maar dat is niet absurd hoog."

'Zeker 130 bezoekers festival Verknipt besmet door controle gekomen'

Zeker 130 bezoekers van technofestival Verknipt zijn door de controle gekomen, terwijl ze al met corona waren besmet. Tot die conclusie is de GGD regio Utrecht gekomen, schrijft de Volkskrant. Die GGD is nog de enige die volledig bron- en contactonderzoek doet.

Van de 20.000 bezoekers van het festival werden er naderhand 1100 positief getest. Deze grote virusuitbraak is niet veroorzaakt door een enkele 'superspreader', concludeert arts infectieziektebestrijding Putri Hintaran van de GGD regio Utrecht na bestudering van de data.

Volgens haar was iets meer dan een derde van de door de GGD onderzochte besmette bezoekers hoogstwaarschijnlijk al besmet toen ze bij het evenement aankwamen. De casus toont volgens de krant hoe kwetsbaar het werken met toegangstesten is, zelfs met strikt toezicht. De GGD vond geen aanwijzingen voor grootschalige fraude met testtoegangsbewijzen. De GGD denkt dat veel festivalgangers niet wisten dat ze besmet waren vanwege de lange geldigheid van een negatieve sneltest. De testuitslag was destijds 40 uur geldig, maar dat is nu teruggebracht naar 24 uur.

'Isolatie nu groter gevaar voor ouderen dan corona'

Artsen in de ouderengeneeskunde zien dat steeds meer patiënten medische problemen krijgen omdat ze nog steeds niet naar buiten durven. Ondanks een volledige vaccinatie blijven ze erg bang om besmet te raken. "Isolatie wordt nu een groter gevaar dan het coronavirus", zegt Arend Arends, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG), in het AD.

"We zien mensen met beginnende dementie die heel hard achteruit zijn gegaan en naar een verpleeghuis moeten. Ouderen die minder bewegen, een slechtere balans hebben, vallen en iets breken", zegt Arends. Zijn boodschap is dan ook om de dagelijkse activiteiten van voor de pandemie weer op te pakken. "Ik snap dat ouderen niet naar grootschalige evenementen gaan, maar het is verantwoord om meer te doen."

Volgens Alzheimer Nederland zijn mensen met dementie van nature wat onzekerder. "Ze blijven sowieso vaker binnen en dan gaat het zelfvertrouwen verder omlaag", aldus woordvoerder Henriëtte Brons. Daardoor komen dementerenden in een vicieuze cirkel en wordt de drempel om wat te ondernemen nog groter.

Overigens beweren de artsen niet dat ouderen geen risico meer lopen op een besmetting. Afstand houden blijft belangrijk, zeggen ze.

Nederland blijft waarschijnlijk rode vlek op Europese coronakaart

Nederland blijft voorlopig hoogstwaarschijnlijk een rode vlek op de kaart van het Europees gezondheidsinstituut ECDC. De landen om ons heen zijn overwegend groen en oranje, wat betekent dat daar minder mensen positief testen. Het gevolg kan zijn dat die landen vasthouden aan de reisbeperkingen die ze hebben ingevoerd voor Nederlandse vakantiegangers.

Het aantal coronagevallen in Nederland begon anderhalve week geleden te dalen. Omdat het ECDC kijkt naar de cijfers over de laatste twee weken, is dat op de kaart van vandaag nog niet terug te zien. Volgende week is die piek voorbij en dan zouden de kleuren voor Nederland kunnen veranderen, met als gevolg dat andere landen misschien beslissen om de regels voor Nederlandse vakantiegangers iets te versoepelen.

'Ventilatieregels horeca op onverantwoorde manier versoepeld'

Nederland heeft volgens deskundigen de ventilatieregels in de horeca op een onverantwoorde manier versoepeld, schrijft NRC. De nieuwe normen liggen nu ver onder de norm die de Wereldgezondheidsorganisatie adviseert.

Door een wijziging van de Drank- en Horecawet, die deze maand van kracht werd, is de ventilatienorm voor horeca in de praktijk tot vijf keer lager geworden. In de wet stond eerst dat de lucht iedere tien minuten volledig moet worden ververst. Per 1 juli is dat nog maar een keer per uur. Ook heeft het kabinet het RIVM niet gevraagd te beoordelen of verlaging van de ventilatienorm verantwoord is, zo blijkt uit navraag van de krant.

Janssenvaccin langer houdbaar

Het Amerikaanse voedsel- en medicijnagentschap FDA gaat akkoord met een verlenging van de houdbaarheidsdatum van het Janssenvaccin van 4,5 maand naar een half jaar. Het vaccin moet gedurende die periode bewaard zijn op een temperatuur tussen de 2 en 8 graden Celsius. Als deze temperatuur is aangehouden geldt het besluit ook met terugwerkende kracht voor vaccins die nu tussen de 4,5 en 6 maanden oud zijn.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) adviseert vooralsnog om het vaccin maximaal drie maanden in de koelkast te bewaren. In de vriezer, bij temperaturen van -25 tot -15 graden Celsius, kan het vaccin volgens de EMA twee jaar bewaard worden.

Zelftests voor jongeren op camping in Zeeland

De GGD in Zeeland gaat vanaf vandaag zelftests uitdelen aan jongeren op camping Duin en Strand in Scharendijke. Wie positief test, kan zich vervolgens meteen op de camping door de GGD laten testen.

"We willen voorkomen dat de jongeren na een leuke vakantie bij thuiskomst hun ouders, grootouders of kwetsbaren in hun omgeving besmetten", zegt coördinator Ilona Schinkelshoek tegen Omroep Zeeland.

Duin en Strand behoort tot de grootste jongerencampings van Nederland. Elke week is er plaats voor maximaal 1700 vakantievierende jongeren. De GGD werkt samen met de camping om ervoor te zorgen dat zo min mogelijk bezoekers het coronavirus mee naar huis nemen.

Grote bedrijven VS eisen vaccinaties van hun medewerkers

Meerdere grote Amerikaanse bedrijven willen een vaccinatieplicht voor hun personeel. Bij Google gaat die verplichting de komende weken al in. Eerst alleen in Amerika en later ook in andere landen als daar voldoende vaccins beschikbaar zijn. Medewerkers van het bedrijf mogen tot 18 oktober nog volledig thuis werken als ze willen. Daarna worden ze weer op kantoor verwacht.

Ook Facebook wil dat medewerkers in de VS zijn ingeënt voor ze naar kantoor komen. Het socialemediabedrijf verwacht in september de werkvloer weer voor de helft gevuld te hebben en wil in oktober de kantoren volledig heropenen.

Streamingdienst Netflix gaat vaccinaties eisen van acteurs en ander personeel die op de set aan producties in de VS werken. Eerder werd al bekend dat de Amerikaanse president Biden overweegt een vaccinatieplicht in te stellen voor medewerkers van de federale overheid.

Welkom in het liveblog

Welkom in het coronablog van donderdag 29 juli. Hier volg je het laatste coronanieuws uit binnen- en buitenland. Lees hier het liveblog van gisteren terug.