Premier Rutte aan het woord over 'coronabegroting', besmettingen en rechtsstaat

Het kabinet kan na een bijzondere Prinsjesdag rekenen op de goedkeuring van de Tweede Kamer voor het overgrote deel van de begroting voor volgend jaar. Dat bleek tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen.

De fractievoorzitters debatteerden gisteren de hele dag over een historisch te noemen begroting die in het teken staat van de coronacrisis. De meeste partijen maken zich grote zorgen over de werkgelegenheid, het woningtekort, en de ruimte - of het gebrek daaraan - die het bedrijfsleven nog heeft om te investeren.

Toch kan de economie groeien met 3,5 procent en gaat de koopkracht van groepen mensen omhoog. Maar meer dan ooit zijn deze cijfers onzeker en zijn de verschillen in verwachtingen van mensen, afhankelijk van hun situatie, groter dan ooit.

337 miljard euro

Premier Rutte zal vanmorgen vanaf 10.45 uur ingaan op deze hoofdthema's. De overheid geeft volgend jaar bijna 337 miljard euro uit. Daarvan is 46 miljard bestemd voor de coronasteun, en het kabinet verwacht dat er 16,6 miljard euro minder belasting binnenkomt door uitstelmaatregelen in verband met de coronacrisis.

Veel rek zit er niet in deze begroting, weten alle politieke partijen. Dat maakt de wensenlijstjes van de oppositie dit jaar misschien wat korter en 'goedkoper' dan anders. De linkse oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA willen nog 9,4 miljard euro extra investeren, in onder meer lagere huren, lagere zorgpremies en extra coronasteun voor zzp'ers.

Maar daar gaan de handen bij de regeringspartijen nog niet voor op elkaar. Want de linkse oppositie wil het geld voor een deel weghalen bij het bedrijfsleven, en dat stuitte op verzet bij de VVD. "Hebben de ondernemers het nu dan niet moeilijk?" zei fractievoorzitter Dijkhoff. "Dat zijn gewoon keihard werkende mensen". De VVD denkt dat het juist banen kan kosten als bedrijven meer lasten moeten dragen.

Werkgarantie

Ook de werkgarantie die PvdA-leider Asscher bepleit voor mensen die ontslagen gaan worden ziet de coalitie niet zitten. "Dat is een te grote opgave voor die bedrijven", zei CDA-fractievoorzitter Heerma. Asscher gaf toe dat dat veel zal vragen van bedrijven, maar hij vindt dat zij die verantwoordelijkheid hebben. Hij dreigt de begroting niet te steunen als het kabinet niets met zijn plan doet.

Voor de wens om meer te doen aan de zorgsalarissen hebben de regeringspartijen een oplossing gevonden buiten de begroting voor 2021. Een commissie gaat onderzoeken wat er met de salarissen moet gebeuren. "Dat is geen vrijblijvende commissie", verzekerde partijleider Segers van de ChristenUnie de oppositie. Voor de al afgesproken bonussen wordt twee miljard euro uitgetrokken.

Kijk hier enkele fragmenten uit het debat terug:

Dat de coronacrisis nog lang niet is afgewend bleek tijdens het debat. België en Duitsland maakten bekend dat Noord- en Zuid-Holland 'code rood' krijgen, wat reizen en vervoer naar de buurlanden extra lastig maakt. En het kabinet blijkt achter de schermen na te denken over extra maatregelen in deze provincies en de grote steden, omdat het aantal besmettingen uit de hand loopt.

De zorgen over het gebrek aan testcapaciteit zijn al eerder uitgesproken door de Kamer. Maar premier Rutte zal hier vandaag tekst en uitleg over moeten geven. "Een tweede golf moet koste wat kost voorkomen worden", zei SP-leider Marijnissen.

'Corrupt land'

Een ander onderwerp waar Rutte op zal moeten reageren zijn de uitspraken van PVV-leider Wilders. Hij trapte gisteren het debat af, en begon met het proces tegen hem over zijn 'minder minder'-uitspraak. Hij zei dat Rutte premier is van een "corrupt land", waar in de rechtspraak "willekeur" heerst.

Wilders werd in het proces veroordeeld voor groepsbelediging van Marokkanen. In het debat zei hij: "Niemand beledigt de groep Marokkanen meer dan Marokkanen zelf." Verschillende fractievoorzitters vonden de uitspraken van Wilders niet kunnen. "Wilders heeft tijdens het proces alle ruimte gehad om zijn kant van het verhaal te vertellen, hoezo corrupt?" zeiden fractievoorzitters Jetten (D66) en Dijkhoff (VVD).

Alle fractievoorzitters behalve partijleider Baudet van Forum voor Democratie onthielden zich verder van uitspraken over de inhoud van het proces. De SGP stelde wel voor de wet over groepsbelediging aan te passen.

Het debat van vandaag begint dus met premier Rutte. Daarna komen alle fractievoorzitters weer aan het woord en kunnen zij moties indienen, om te proberen het kabinetsbeleid een beetje aan te passen.

Dag 2 van de Algemene Politieke Beschouwingen wordt deels uitgezonden op NPO 1 en in zijn geheel op nos.nl en NPO Politiek.

Het liveblog van dag 1 van de Algemene Politieke Beschouwingen met samenvattingen van alle standpunten is hier terug te lezen.