Ook in het reces vliegen de miljarden in Den Haag over tafel
De laatste ministerraad is geweest, de (voorlopig) laatste vergaderingen van beide Kamers zijn afgehamerd en de premier heeft zijn laatste vrijdagse persconferentie gegeven: politiek Den Haag is - ondanks de coronacrisis - met reces.
Een tijd van relatieve rust, maar ook van voorbereiden op Prinsjesdag en iets verder weg, maar niet minder belangrijk: de parlementsverkiezingen. Voor de coalitie belooft het een pittige zomer te worden. De sfeer tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is nog steeds niet optimaal en in coronatijd kun je sowieso niet echt achteroverleunen.
Weinig snoepgoed
Normaal probeert een regeringscoalitie in de laatste begroting voor er verkiezingen zijn nog wat moois voor de kiezers te regelen, extra koopkracht of wat meer geld hier- of daarnaartoe. Fijn om het land mee in te gaan, maar dit keer is daar het geld niet voor. Een ingewijde uit de coalitie stelt dat "er weinig snoepgoed in de plannen voor Prinsjesdag zal zitten".
Hoe anders was het vlak vóór de uitbraak van corona, nog geen half jaar geleden dus. Toen was er nog een overschot van 2 miljard euro op de begroting. Nu beginnen Rutte en de zijnen aan de Prinsjesdagbesprekingen met een 'astronomisch' tekort van 68 miljard. De coalitie zal daarom ook langer de tijd nemen dan normaal in augustus om de begroting sluitend te krijgen.
De afgelopen weken hebben schatkistbewaarders minister Hoekstra en staatssecretaris Vijlbrief hun oor te luister gelegd bij de vier regeringspartijen om in te kunnen schatten wat de wensen zijn. Een ding staat vast: niemand wil nu bezuinigen, dat pakt slecht uit voor de economie. Maar wat dan wel? De rekening is behoorlijk opgelopen en moet vroeg of laat worden terugbetaald.
Waar de partijen op hopen is dat de economie sneller aantrekt dan eerder werd gedacht. Die mogelijkheid is er, zegt het Centraal Planbureau, maar erop rekenen is een tweede. Niemand weet wat het virus nog gaat doen, komt er bijvoorbeeld een tweede golf?
Hypotheekrente-aftrek
Of die nou komt of niet, de partijen zijn het erover eens dat dit de tijd is voor hervormingen die de economie op termijn sterker maken. Dat gaat bijvoorbeeld over de arbeidsmarkt, hervormingen in de zorg (minder marktwerking is de les van corona, vinden sommigen) of strenger optreden tegen belastingontwijking. En dan de hypotheekrente-aftrek nog. Er zijn geluiden dat ook dat hete hangijzer in augustus weer op tafel ligt.
Maar de grote vraag zal zijn of de partijen er trek in hebben om kort voor verkiezingen nog dergelijke grote besluiten te nemen. "Die kans is niet erg groot, dat komt eerder op het bordje van de formatie en een nieuw kabinet", zegt politiek verslaggever Ron Fresen. "Maar sommige partijen hopen dat er qua arbeidsmarkt nog wel wat kan gebeuren, er ligt een kant-en-klaar advies om de verschillen tussen vaste banen en flexbanen te verkleinen."
Waar de miljarden in ieder geval over tafel zullen gaan, is bij de besprekingen over een eventueel derde steunpakket. Ook daarover wil het kabinet in augustus knopen doorhakken. Op 1 oktober lopen de huidige regelingen af, dus dan moet er wat nieuws liggen.
Extra aandacht zal er zijn voor de sectoren die voor langere tijd in de problemen blijven en die met de anderhalve meter niet uit de voeten kunnen. Denk aan evenementen, horeca en cultuur. Het uitgangspunt zal zijn dat niet elk bedrijf of elke sector zonder meer overeind wordt gehouden, maar vooral die bedrijven die belangrijk zijn in het post-corona-Nederland. Iets concreter houdt dat in: duurzaamheid stimuleren, net als nieuwe technologie en kansrijke ondernemingen.
Wopke-Wiebes
In dat verband komt ook een oude bekende weer op de onderhandelingstafel te liggen. Het Wopke-Wiebes-fonds. Het plan voor dat investeringsfonds werd een jaar geleden gemunt (door zowel Wopke Hoekstra als Eric Wiebes) en is bedoeld om het verdienvermogen van Nederland te versterken.
Tientallen miljarden zouden in het fonds moeten komen, maar waar gaan die naartoe? Ook daar gaat de coalitie deze zomer over soebatten. "Er is veel optimisme bij de vier partijen dat dit fonds er in aangepaste vorm nu echt gaat komen. Het moet de blikvanger voor Prinsjesdag worden, ook omdat er economisch perspectief mee kan worden geboden", aldus Fresen.
Als de zomer voorbij is en Prinsjesdag ook, gaan de partijen zich meer en meer richten op de verkiezingscampagne, dus de laatste weken voor dit kabinet om naast het bestrijden van de coronacrisis nog iets anders voor elkaar te krijgen, zijn ingegaan.
