Vooruitblikken met ondernemers: 'Het komt wel weer goed, maar wanneer?'

• Lisa Schallenberg

  redacteur Economie

Dat de coronacrisis de Nederlandse economie ook op de lange termijn gaat raken, dat was al wel duidelijk. Vandaag kwam het Centraal Planbureau met nieuwe verwachtingen: maar liefst 6 procent krimp dit jaar, en een beperkt herstel met 3 procent volgend jaar.

Dat betekent dat steeds meer mensen de economische krimp gaan merken. De werkloosheid verdubbelt volgens het CPB, inkomens vallen weg en voor veel bedrijven betekent het dat ze minder gaan verkopen.

Die economische pijn wordt door sommigen al maanden gevoeld. We keren terug naar drie ondernemers die we aan het begin van de coronacrisis spraken. Hoe hebben zij de afgelopen maanden beleefd, en hoe kijken ze naar de toekomst?

De economische pijn werd op Urk al gevoeld voor de eerste besmettingen in Nederland. Het bedrijf van Anja Keuter, Live Seafood Urk, handelt in levende vis. Het bedrijf draait voor een groot deel op de export van Noordzeekrabben naar China, maar dat viel in februari stil omdat er vanwege corona geen vluchten meer gingen. Ze vertelde toen dat haar bedrijf daardoor 10.000 euro per week aan omzet misliep.

Haar plan destijds was om naar een visbeurs in Boston te gaan om daar nieuwe klanten te vinden. "Dat is niet doorgegaan", vertelt ze nu. Precies op dat moment werd het inreisverbod naar de Verenigde Staten afgekondigd.

Van februari tot begin mei heeft haar bedrijf bijna helemaal stilgelegen. Toen kwam de export naar China langzaam weer op gang. "We zijn nu net een week of drie, vier weer volop aan het werk", zegt Keuter. "Maar sinds afgelopen zaterdag is alles weer ingestort vanwege de nieuwe corona-uitbraak in Peking." De vliegtuigen gaan nu wel, maar de vismarkten in Peking zijn gesloten, en dat is de grootste afzetmarkt voor Keuters Noordzeekrabben.

In februari sprak Keuter nog de hoop uit om dit jaar de omzet nog in te halen. "Dat gaat nu niet meer lukken", zegt ze. Dat de toekomst onvoorspelbaar is, dat is de laatste maanden wel gebleken voor haar bedrijf.

"Als die vismarkten in Peking een week dichtblijven, dan komt het wel goed. Maar als dit ook weer twee of drie maanden gaat duren, dan krijgen we met een krimp te maken." Er werken alleen familieleden in het bedrijf. "De laatste maanden hebben we alleen betaald wat mensen nodig hadden en meer niet. Zo kunnen we de krimp opvangen."

Vincent Snijders uit Sittard was een van de eerste ondernemers met lege schappen door het coronavirus. Zijn bedrijf, M2trading, verkoopt via internet scooteronderdelen. Die onderdelen worden gemaakt in China, maar in februari lagen de fabrieken en het transport stil. Om de schappen toch te vullen begon Snijders in februari met hamsteren, vertelde hij toen. Hij kocht zoveel mogelijk producten bij andere groothandels in Europa.

"Dat heeft heel goed uitgepakt", zegt Snijders nu. "De afgelopen maanden zijn een gekkenhuis geweest. Heel Nederland begon thuis ineens aan hun scooter of brommer te sleutelen. De bestellingen stroomden binnen, we wisten niet meer hoe we het werk verzet moesten krijgen."

Naast de piek in het aantal bestellingen kwam in maart ook de aanvoer vanuit China weer op gang. "We hebben daarnaast ook veel bij Europese groothandels kunnen kopen. Dat was wel wat duurder, maar daardoor hadden we genoeg voorraad om de enorme piek op te vangen."

Als Snijders aan de toekomst denkt is het vooral de vraag hoe lang deze omzetstijging aanhoudt. "Ik denk dat het zo doorgaat. Normaal gesproken is onze piek in juli en augustus, en we maken nu al twee keer zoveel omzet als in dezelfde periode van 2019. Dit wordt het beste jaar ooit voor ons."

"Met mij gaat het goed, maar zakelijk is het er de laatste maanden niet beter op geworden", zegt Farid Saaidi. Hij is zelfstandige en werkt als barista - vooral op evenementen - en geeft koffietrainingen. In februari werd de ene na de andere opdracht afgezegd.

Toen we Saaidi in maart spraken vertelde hij dat de eerstvolgende klus in zijn agenda pas in juni was."Die klus is uiteindelijk ook gecanceld", zegt hij nu. "Alles is komen te vervallen. Ik geef af en toe nog wel een koffietraining, maar dat wordt allemaal last minute aangevraagd."

De laatste maanden heeft hij Tozo ontvangen, geld uit het noodpakket van het kabinet waarmee het inkomen van zelfstandigen tot het sociaal minimum wordt aangevuld. Maar de komende maanden maakt hij daar geen gebruik van.

"Ik heb een bijbaan genomen, in een groothandel voor bouwbedrijven. Heel leuke collega's, en het houdt me bezig." Saaidi krijgt net zoveel betaald als hij kreeg met de Tozo, zo'n duizend euro per maand. "Maar ik verdien mijn geld liever dan dat ik het gratis krijg van de staat."

Hij vindt het lastig te zeggen hoe de toekomst van zijn bedrijf eruit ziet. "Ik ben bezig om een mobiele koffietruck te maken, om daarmee op een bedrijventerrein mensen te voorzien van koffie. Ik ben ook op zoek naar een mentor die me daarbij kan helpen." Maar rondkomen van zijn bedrijf zal de komende maanden moeilijk blijven.

"Ik hou een positieve instelling, het komt wel weer goed. Wanneer? Misschien pas volgend jaar. Dat wordt mijn doel: ergens volgend jaar weer rond kunnen komen van mijn bedrijf."