NCTV: aanslaggevaar in Nederland is nog niet geweken
Er zijn nog steeds jihadisten die plannen maken om een aanslag in Nederland te plegen. Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De dreiging blijkt onder meer uit de arrestatie van zeven mannen op 27 september vorig jaar, waarmee mogelijk een aanslag werd voorkomen. Het dreigingsniveau blijft staan op 4 (op een schaal van 5); de kans op een aanslag in Nederland blijft reëel.
Pieter-Jaap Aalbersberg van de NCTV noemt drie redenen waarom de kans op een aanslag in Nederland reëel blijft:
De 27 september-cel, zoals de NCTV de groep noemt, laat zien dat de jihadistische strijd ook na de val van het IS-kalifaat doorgaat, maar nu onder meer in Nederland.
Ambitieus aanvalsplan
Leden van de groep hadden wel contact met andere jihadisten in binnen- en buitenland, maar opereerden voor zover bekend op zichzelf en hadden hun plannen niet gedeeld buiten de groep. "Opvallend is de omvang van de cel. Een terroristische homegrowncel van deze omvang met een ambitieus aanvalsplan is in Nederland sinds 2006 niet voorgekomen", staat in het Dreigingsbeeld van de NCTV, een instituut dat sinds 1 februari onder leiding staat van Pieter-Jaap Aalbersberg.
De Nederlandse jihadistische beweging bestaat uit ruim 500 mensen en enkele duizenden sympathisanten. Daarnaast bevinden zich nog ongeveer 135 Nederlandse strijders in Syrië. De groep jihadisten groeit nauwelijks meer. Er wordt weliswaar een lichte aanwas van jongeren gezien, maar er zijn ook mensen die zich ervan afkeren.
De NCTV noemt de jihadisten "intrinsiek geweldsbereid", maar dat betekent niet dat alle jihadisten gewelddadig zijn of aanslagen voorbereiden. "Een deel is bereid geweld te gebruiken. Dat baart ons zorgen en maakt dat de politiediensten, de AIVD en het Openbaar Ministerie alert moeten zijn en blijven", zei Aalbersberg.
Salafistische zuil
De NCTV wijst op de groei van het salafisme, een orthodoxe stroming binnen de islam. "Nederland kent tientallen salafistische 'aanjagers' die off- en online onverdraagzaamheid, intolerantie of haat prediken en daarmee uiteindelijk kunnen aanzetten tot radicalisering en extremisme." Sommige van deze 'aanjagers' vergoelijken geweld en dragen bij aan een klimaat waarbinnen jihadistische opvattingen kunnen bloeien.
Daarnaast zouden zij in Nederland streven naar de oprichting van een sterke salafistische zuil: "Door kadertraining probeert men moslimjongeren op te leiden tot leiderschap, om zo op lange termijn sleutelposities in de Nederlandse samenleving in te kunnen gaan nemen."
Het salafisme groeit mede door de polarisatie met rechts-extremistische kringen die salafisme aangrijpen om angst voor de islam aan te wakkeren. "Op hun beurt verwijzen salafistische voormannen voortdurend naar islamofobe narratieven om hun eigen boodschap kracht bij te zetten", aldus de NCTV.
De NCTV merkt op dat er internationaal steeds vaker geopperd wordt om kinderen uit het strijdgebied in Syrië en Irak terug te halen, zelfs als ze daardoor gescheiden worden van hun ouders. Maar Nederland houdt vast aan een eigen standpunt: "Indien individuele EU-lidstaten besluiten over te gaan tot repatriëring, hoeft dit niet automatisch te betekenen dat Nederland moet volgen, omdat de individuele lidstaten eigen beleid kunnen hanteren."
De NCTV blijft van mening dat van jihadistische vrouwen een reële dreiging uitgaat, omdat zij de strijd mede hebben gefaciliteerd. Aalbersberg: "In alle gevallen zijn terugkeerders de komende jaren een potentieel risico voor onze nationale veiligheid. We zullen ze langdurig in de gaten moeten houden, want het gaat om mensen die diep gemotiveerd zijn in hun ideologie." Ze hebben volgens hem tijdens hun verblijf in oorlogsgebied bovendien traumatische gebeurtenissen meegemaakt.
Chemische wapens
In West-Europa zijn afgelopen jaar zes aanslagen gepleegd, veel minder dan de bijna twintig aanslagen in 2017. Er vielen ook weinig doden, meestal bleef het bij gewonden. De aanslag op de kerstmarkt in Straatsburg was in dat opzicht een uitzondering. De NCTV wijst op een toegenomen belangstelling voor het gebruik van chemische en biologische middelen als wapen. Zo werd in Duitsland iemand betrapt die ricine maakte. Maar omdat het ingewikkeld is om daarmee een aanslag te plegen, is de dreiging nog niet erg effectief.
De NCTV waarschuwt opnieuw voor het gebruik van drones door jihadisten. Er zijn weliswaar geen concrete plannen bekend, maar de gebeurtenissen rond vliegveld Gatwick, eind vorig jaar, lieten zien hoe kwetsbaar de samenleving is op dit gebied: het bleek eenvoudig om het vliegverkeer met een drone lam te leggen, omdat de politie grote moeite had om de bedoelingen van de dronebestuurder te doorgronden.
