Turken bepalen vandaag de toekomst van hun land

De verkiezingen in Turkije vandaag bepalen de richting die het land de komende jaren opgaat: terug naar een parlementaire democratie, of nog verder terug, naar een staat die voor een groot deel geleid wordt door één man: Recep Tayyip Erdogan. Eerst aan de macht als premier, nu als president.

Erdogan zegt over de stembusgang van ruim 56 miljoen Turken: "Op dit moment gaat Turkije met deze verkiezingen regelrecht door een democratische revolutie." Bij winst zal hij zijn grootste politieke project voltooien: president binnen een door hemzelf ontworpen presidentieel systeem, waarin de macht zich concentreert rond zijn persoon.

Kleur gegeven

Het meest opvallende verschil met alle eerdere verkiezingen onder Erdogan is dat de oppositie verbazingwekkend lekker in zijn vel zit. Twee uitgesproken tegenkandidaten voor het presidentschap toerden in een ongekend tempo door het land en hielden twee, soms drie grote rallies per dag.

Muharrem Ince is de kandidaat voor de oude republikeinse machtspartij CHP. De partij heeft een zwalkend profiel, ergens links van het midden en seculier, maar Ince heeft de CHP in twee maanden tijd weer kleur gegeven. "Met scherpe uithalen naar Erdogan, een campagne vol humor en plezier en een flinke dosis populisme trekt Ince de aandacht", zegt correspondent Lucas Waagmeester.

Arzu Özalp IS voorzitter van oppositiepartij CHP in Nederland. Ze maakt zich zorgen over de situatie in Turkije, met name over de democratie. "De democratie die wij hier in Nederland kennen, willen we daar ook", zegt ze. Dat benadrukt ze ook als ze Turkse kiezers in Nederland toespreekt. "Ik voel me verantwoordelijk voor het beschermen van de democratie."

Campagne voeren was volgens Özalp erg moeilijk voor de oppositie. "In Turkije worden bijvoorbeeld vlaggen en campagnemateriaal door de AK-partij weggehaald en vervangen door hun eigen materiaal." Maar ook in Nederland waren er problemen. "We zijn bijvoorbeeld in de moskeeën niet welkom."

Haar partij heeft vandaag onregelmatigheden gemeld bij stemlokalen in het zuidoosten van het land. In het district Suruc in de provincie Sanliurfa zouden gewapende mannen rondlopen en kiezers bedreigen. Verder zouden waarnemers worden tegengehouden en zijn tien waarnemers van de OVSE vandaag aangehouden.

De grote vraag is of Erdogan in de eerste verkiezingsronde tot president gekozen wordt. Als hem dat niet lukt, volgt er op 8 juli een tweede ronde. Dan moet hij het hoogstwaarschijnlijk opnemen tegen Ince van de CHP

De verkiezingen zijn nog eens extra spannend omdat Erdogans imago lijkt te lijden onder de economische problemen van het land. Veel Turken ervaren de druk van een haperende economie, maar Erdogan wuift de problemen weg. "Als in ieder huis een koelkast staat, dan gaat het goed met onze welvaart", zei hij deze maand. Waarna het op de sociale media los ging met de vraag of een koelkast in 2018 nog wel een graadmeter voor economische vooruitgang is.

CHP-leider Ince reageerde dat Turken al wat langer hun voedsel niet meer 'in een holle boom bewaren'. Iedereen heeft een koelkast, zei hij, maar "door het beleid van Erdogan is hij de laatste tijd leeg".

Dictator

Tegelijkertijd heeft niemand heeft zo'n krachtige partij, trouwe achterban en politieke sluwheid als de president. Hij heeft het staatsapparaat, justitie en de media grotendeels aan zijn zijde. Winst voor hem is de norm. Verlies zou, zelfs na deze campagne, een grote verrassing zijn.

Voor Önder Kaya is het zeker dat Erdogan zal winnen, al is het in de tweede ronde. Hij stemt op de AK-partij van Erdogan en steunt hem onvoorwaardelijk. "Hij vertegenwoordigt de conservatieve meerderheid. Turkije moet meer zaken doen met het Midden-Oosten en met islamitische landen", vindt Kaya. "En dat wil Erdogan."

Kritiek op Erdogan als dictator wuift hij weg. "Trump kan ook presidentiële decreten uitvaardigen, maar niemand zegt dat. Journalisten die in Turkije vast zitten, zitten niet vast omdat ze journalist zijn maar omdat ze verborgen agenda en/of terroristische activiteiten uitvoeren", aldus Kaya.