'Wij vrezen voor ons leven na uitspraken Marco Kroon'

• Siebe Sietsma

• Karel Ornstein

  verslaggever

Twee oud-medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) vrezen voor hun leven. Aanleiding zijn de media-optredens waarmee oud-commando Marco Kroon eerder dit jaar uit de school klapte over een geheime operatie in Afghanistan. Ze bereiden een rechtszaak voor tegen het ministerie van Defensie. "Om onze veiligheid te waarborgen."

Beide mannen werkten jarenlang binnen de operatie waarover oud-commandant Kroon heeft verklaard. Die was zeer geheim, vooral met het oog op de veiligheid van alle betrokkenen. Toen Kroon eerder dit jaar tot tweemaal toe in de media uitspraken deed over de operatie, sloeg de angst bij Ahmed en Mahmoud toe (echte namen bij de redactie bekend).

De operatie werd altijd beschermd door een dekmantel van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Kroon wierp die dekmantel met zijn verklaringen af, zegt Ahmed. "Marco Kroon heeft een heel grote fout gemaakt. Ik ben met hem gezien in Kabul. Daarom is er nu een risico voor mij en mijn familie, zelfs in Nederland."

De oud-MIVD'ers doen hun verhaal anoniem. Beiden hebben jarenlang in Kabul gewerkt. Ahmed runde een uitgebreid bronnennetwerk bij onder andere terroristische organisaties. Vanuit het hele land kreeg hij informatie waarmee hij vroegtijdig kon waarschuwen voor geplande aanvallen en aanslagen.

Mahmoud werkte als tolk voor de MIVD. Hij moest spionnen vergezellen bij gesprekken met Afghanen. Ahmed en Mahmoud hadden namens de MIVD contact met leden van terroristische organisaties, waaronder Al Qaida en de Taliban.

Ahmed en Mahmoed komen uit Afghanistan, maar wonen al lange tijd in Nederland. Ze werden zo'n tien jaar geleden in Nederland door de MIVD gerekruteerd om mee te helpen bij de inlichtingenoperatie in Kabul. Ze moesten risico's in kaart brengen voor de in Afghanistan gestationeerde Nederlandse troepen.

Nu lopen hun eigen levens gevaar, vinden ze. "Het is levensgevaarlijk, vooral voor mijzelf. Maar ook voor mijn familie. We kunnen worden uitgeschakeld", zegt Ahmed. Bronnen binnen de operatie in Afghanistan bevestigen dat de mannen een belangrijke rol hadden en zeggen dat ze met hun activiteiten levens van Nederlandse militairen hebben gered.

Al langer voelen Ahmed en Mahmoud zich onveilig. Door abrupte beslissingen van de MIVD konden ze hun werkzaamheden binnen hun netwerk in Afghanistan niet afbouwen. Bronnen die nog geld tegoed hadden voor hun diensten bleven ontevreden achter. Die kunnen zelf verhaal gaan halen bij de mannen, of uit wrok hun signalement doorspelen aan terroristen, vrezen ze.

Met de verklaringen van Kroon - onderscheiden met de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding van Nederland - is de maat voor Ahmed en Mahmoed nu vol. Ze nemen het minister Ank Bijleveld van Defensie zeer kwalijk dat ze Kroon geen spreekverbod heeft opgelegd. Ahmed over de rol van het ministerie: "Omdat ze Kroon niet tegen hebben gehouden, hebben ze mijn leven in gevaar gebracht."

Rechtszaak

Eerder maakten ook commando's al bezwaar tegen de uitlatingen van Kroon. Ze vonden dat ze onnodig in gevaar werden gebracht door uitlatingen over de operatie. Niet zonder reden. Het ministerie trok begin maart commando's terug uit Kabul omdat hun veiligheid niet meer gegarandeerd was.

Ahmed bereidt nu een rechtszaak voor tegen Defensie. Hij zegt dat het ministerie voor zijn veiligheid moet zorgen. Hij wordt bijgestaan door advocaat Michael Ruperti. "Het ministerie heeft een wettelijke zorgplicht voor mijn cliënten. Het moet hun veiligheid waarborgen. Hier lopen ze gevaar. Ze willen geholpen worden om een nieuw bestaan op te bouwen elders in Europa."

Defensiespecialist Ko Colijn vindt dat Defensie inderdaad een zorgplicht heeft maar denkt dat het nooit zo ver had hoeven komen als het ministerie Kroon een spreekverbod had opgelegd. "Defensie heeft hier een fout gemaakt door het alternatief wat voor handen lag niet aan te grijpen. Kroon had een spreekverbod opgelegd moeten krijgen. Ik begrijp niet dat dat niet is gebeurd."

Minister Bijleveld van Defensie laat weten dat de veiligheid van militairen voorop staat en dat ze de zaak serieus neemt en zal bekijken.