Siebe Sietsma
Het ministerie van Defensie heeft leden van het Korps Commandotroepen recent teruggehaald uit een missiegebied. Aanleiding is de verklaring van oud-commando Marco Kroon over een gijzelingsincident in 2007, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur. Die verklaring blijkt tot op de dag van vandaag effect te hebben. Volgens bronnen besloot het ministerie tot het terughalen van de commando's vanwege hun veiligheid.
De operatie waarvoor Kroon was uitgezonden is een zeer geheime MIVD-operatie, gerubriceerd in de hoogste categorie staatsgeheim. Kroon en andere commando's deden hun werk in burger, en waren formeel in Afghanistan om steun te verlenen aan het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Tweede Kamer is formeel niet op de hoogte van het bestaan van de operatie. Er wordt door hooggeplaatste Defensie-bronnen met ongeloof gereageerd op het feit dat Kroon hierover publiekelijk uitspraken deed. Hij zou zijn geheimhoudingsplicht hebben geschonden en de operatie hebben geschaad.
Kroon verklaarde op twee momenten, 17 januari en 8 februari, dat hij in 2007 met een commando-eenheid deelnam aan de geheime operatie in Afghanistan. Zijn verklaring betreft een incident waarbij hij korte tijd gegijzeld zou zijn geweest. Na zijn vrijlating zou hij enige tijd later onverwacht oog in oog hebben gestaan met zijn gijzelnemer, en die hebben doodgeschoten.
Dekmantel
Door bekend te maken dat hij in 2007 als commando aanwezig was in Afghanistan werpt Kroon zijn dekmantel af. Zijn verklaringen waren aanleiding voor een groot aantal publicaties in de media, waarin nieuwe feiten en speculaties over de operatie naar buiten kwamen. Een bericht in De Telegraaf maakte duidelijk dat het gaat om een operatie in het kader van de Wet Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, en vermeldde de aanwezigheid van een safehouse in Kabul dat werd gebruikt als uitvalsbasis voor commando's.
De verklaringen van Kroon en de daaropvolgende berichtgeving leiden tot nog steeds voortdurende onrust onder het Korps Commandotroepen. Kroon heeft niet alleen zijn eigen dekmantel afgeworpen, maar ook die van collega's, spionnen en lokale medewerkers die met hem werkten, stellen bronnen tegenover Nieuwsuur. Het ministerie van Defensie heeft in een serie telefoongesprekken familieleden van uitgezonden commando's gerust moeten stellen.
Defensie
Een hooggeplaatste MIVD-functionaris stelt dat Kroon nooit had mogen verklaren, en dat hij zijn geheimhouding heeft geschonden. Een militair uit de top van het KCT zegt dat zijn korps werd overvallen door de verklaringen van Kroon. Commando's hebben, ook als ze het Korps verlaten, een geheimhoudingsplicht. Voor deze operatie moesten betrokkenen daarnaast een extra geheimhoudingsverklaring ondertekenen.
In antwoord op vragen van Nieuwsuur laat Defensie weten dat het enkele uren voor publicatie is geïnformeerd over beide verklaringen van Kroon. Kroon heeft volgens het ministerie geen toestemming gevraagd of gekregen voor zijn verklaringen, maar hem is ook niet verboden om naar buiten te treden. Wel heeft het ministerie Kroon meermaals geadviseerd niet de publiciteit te zoeken over de kwestie.
Medewerkers van het ministerie zouden vooraf hebben gecontroleerd of er staatsgeheimen of operationele informatie in de verklaringen stond. Volgens het ministerie is dat niet het geval. Ook stelt het ministerie, in tegenstelling tot bronnen van Nieuwsuur, dat MIVD en KCT wél vooraf zijn geïnformeerd over de verklaringen van Kroon. Bij twee televisie-interviews waarin Kroon over de operatie verklaarde, was een woordvoerder van de landmacht aanwezig. Volgens Defensie in de rol van 'vertrouwenspersoon'.
Mensenlevens
Enkele weken geleden verzocht het ministerie van Defensie Nieuwsuur om terughoudendheid bij een publicatie na onderzoek naar de verklaringen van Kroon. Publicatie van bepaalde feiten zou volgens het ministerie de levens van militairen in gevaar kunnen brengen. Nieuwsuur heeft toen aan dat verzoek gehoor gegeven, en brengt ook nu niet alle details die bij de redactie bekend zijn naar buiten.
