Eerste Kamer wil opheldering van Rutte over duo-ministers

De Eerste Kamer heeft formateur Rutte opheldering gevraagd over zijn nieuwe kabinet. Er komen vier ministeries met een tweede minister en Kamervoorzitter Broekers wil weten wie op deze ministeries de baas wordt.

In een brief aan de formateur wijst Broekers op artikel 44 van de Grondwet. Daarin staat dat alle ministeries onder leiding staan van "een minister". De formulering "een minister" sluit volgens haar uit dat twee ministers de scepter gaan zwaaien.

Als er toch een tweede minister op hetzelfde ministerie komt, moet volgens haar gebruik worden gemaakt van het tweede lid van artikel 44. Dat bepaalt dat ook ministers kunnen worden benoemd die niet de leiding hebben, "de zogenaamde ministers zonder portefeuille".

Zo'n minister zonder portefeuille komt er opnieuw op het ministerie van Buitenlandse Zaken: de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Deze minister is per definitie ondergeschikt aan de minister van Buitenlandse Zaken.

De andere tweede ministers zouden volgens de berichten wel een portefeuille krijgen en volgens NOS-verslaggever Joost Vullings is de Eerste Kamer daar een beetje geïrriteerd over. "Ze vinden het een lelijke constructie."

De vernieuwing houdt volgens hem ook een risico in. "Het kan tot interne concurrentie op een ministerie leiden. Want wat bijvoorbeeld als er extra geld te verdelen is? Of erger nog: wie krijgt het op zijn bordje als er bezuinigd moet worden?"

Hoogleraar staatsrecht Elzinga (Rijksuniversiteit Groningen) begrijpt de zorg. Maar hij denkt niet dat de nieuwe opzet ongrondwettelijk is. Volgens hem is al duidelijk wie de baas wordt en wie "toch een beetje een tweederangsminister is die zich naar de echte minister moet schikken". De formateur heeft een onderscheid gemaakt tussen de ministers 'van' en de ministers 'voor', zegt hij, en de ministers 'van' zijn net iets belangrijker. "Dat weten de mensen die worden aangesteld van tevoren."

Vanmiddag is het zogeheten constituerend beraad, waarin wordt afgesproken hoe de taken op de ministeries worden. Morgen wordt het nieuwe kabinet beëdigd.