Prinsjesdag: Burgemeester blikt grotendeels tevreden terug

Liveblog gesloten

We sluiten het liveblog, lees hier een overzicht van alle plannen. Of bekijk hier in de collectie een overzicht van nog meer verhalen over Prinsjesdag 2022.

Kabinet haalt komende twee jaar 2,8 miljard euro extra op bij gasproducenten

Het kabinet haalt de komende twee jaar 2,8 miljard euro aan extra belastingen op bij gasproducenten. Bedrijven als de NAM (Shell/ExxonMobil), OneDyas en Neptune die op land en op de Noordzee naar gas boren, profiteren flink van de hoog opgelopen gasprijzen als gevolg van de verminderde levering uit Rusland. De extra inkomsten uit de zogenoemde mijnbouwheffing worden mede gebruikt om de compensatiemaatregelen voor burgers te financieren. Het gaat dan onder meer om het prijsplafond voor de energierekening van huishoudens dat het kabinet in november wil laten ingaan.

Demonstraties tijdens rijtoer Prinsjesdag: 'Is hun recht, maar jammer'

Boegeroep, gefluit en kreten als 'landverraders' en 'oprutte' waren te horen op sommige plekken langs de rijtoer van de Glazen Koets. Andere toeschouwers reageerden er wisselend op.

Meer reservisten bij defensie, budget naar 15 miljard

Het ministerie van Defensie wil het aantal reservisten uitbreiden. Het gaat om mensen die gemiddeld tien weken per jaar beschikbaar zijn voor de krijgsmacht. "Dit is een optimale manier om de inzet van arbeidspotentieel te delen met andere werkgevers in plaats van elkaars concurrent te zijn op een krappe arbeidsmarkt", meldt de begroting.

Het budget voor defensie groeit volgend jaar naar 15,2 miljard euro. Dat is 1,66 procent van het bruto binnenlands product. In 2025 moet dat zijn opgelopen naar ruim 2 procent, waarmee Nederland voor het eerst in ruim twintig jaar voldoet aan de NAVO-norm.

Op korte termijn wordt geld uitgegeven aan het op peil brengen van de voorraden. In verband met de oorlog in Oekraïne worden investeringen in munitie naar voren gehaald. Eind dit jaar worden de eerste leveringen verwacht.

Zorg: 200 miljoen voor voorbereiding op pandemieën

In 2023 trekt het kabinet 200 miljoen euro uit voor de voorbereiding op pandemieën. Zo komen er kennis- en innovatieprogramma's op het gebied van virusverspreiding en ventilatie.

Minister Kuipers wil verder dat Nederland minder afhankelijk wordt van landen buiten de EU als het gaat om de beschikbaarheid van geneesmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen.

Burgemeester blikt terug op Prinsjesdag: 'Demonstraties zijn goed verlopen'

Burgemeester van Den Haag Jan van Zanen blikt grotendeels tevreden terug op Prinsjesdag van dit jaar. Tijdens de tocht van de Glazen Koets en bij de balkonscène was naast gejuich ook boegeroep te horen van demonstranten. Van Zanen: "Op een dag als vandaag, een belangrijke dag voor de democratie, is er natuurlijk ruimte om meningen te uiten. Dat gebeurde veelvuldig, langs de route en tijdens de balkonscène. Daarnaast waren er vijf demonstraties aangemeld, die goed zijn verlopen."

Er werden door de politie zes tractoren in beslag genomen en vijf mensen werden gearresteerd. "Demonstreren mag, maar niet met groot materieel", zegt de burgemeester. Volgens de burgemeester zou de aanwezigheid van tractoren "gevaar hebben opgeleverd voor de vele toeschouwers en overige mensen die vandaag in de stad waren. Daarnaast vormden zij een risico voor de verkeersveiligheid en de aanvoerroutes voor de hulpdiensten tijdens dit nationale evenement."

De burgemeester bedankt de politie en defensie voor hun inzet en zegt blij te zijn met de tijdelijke nieuwe locatie voor de Troonrede. "Gelukkig konden we dit jaar weer een Prinsjesdag met al haar facetten beleven. Mét rijtoer, balkonscène en militair ceremonieel. De Koninklijke Schouwburg bleek een waardig alternatief voor de Ridderzaal."

Eenmalig bijna 1,5 miljard euro extra voor hervorming jeugdzorg

Gemeenten, aanbieders, jongeren en het Rijk zijn het erover eens dat flinke hervormingen in de jeugdzorg nodig zijn, zodat kinderen en gezinnen de juiste zorg op de juiste plek krijgen. Die hervormingen moeten ook tot een beheersing van de uitgaven leiden.

Het kabinet stelt voor 2023 eenmalig 1,454 miljard euro extra beschikbaar voor de jeugdzorg. Het kabinet gaat ervan uit dat gemeenten zelf volgend jaar 374 miljoen op de jeugdzorguitgaven besparen.

Verduurzaming zakelijk wagenpark en andere extra maatregelen van minister Jetten

In een aparte concept-klimaatnota heeft minister Jetten voor Klimaat een aantal maatregelen opgesomd, die het klimaatdoel voor 2030 dichterbij moeten brengen. Eerder vandaag bleek dat het gat tussen het streefdoel van het kabinet voor 2030 en de te verwachte uitstoot van broeikasgassen groot is.

Daarom wil het kabinet het zakelijke wagenpark sneller verduurzamen. Het kabinet wil onderzoeken of het mogelijk is dat alle nieuwe zakelijke auto's al in 2024/2025 uitstootvrij kunnen zijn. Daarnaast wordt ingezet op een versnelling van de elektrificatie in de industrie en de glastuinbouw. Bijvoorbeeld door de inzet van elektrische boilers, die met subsidie kunnen worden aangeschaft. Ook het zogenoemde biobased en circulair bouwen wil het kabinet versnellen. En het gebruik van het huidige plastic, dat met fossiel wordt gemaakt, moet worden afgebouwd, en vervangen door duurzame kunststoffen.

Als vijfde en laatste maatregel wil het kabinet er met 'normering' voor zorgen dat de elektriciteitsproductie eerder CO2-vrij wordt, namelijk in 2040 in plaats van pas in 2050.

Kees Vendrik opvolger Ed Nijpels als adviseur klimaatbeleid

Eerste Kamerlid Kees Vendrik van GroenLinks wordt de voorzitter van een nieuw platform om de klimaattransitie te versnellen. Dit platform start in november, en zal het Voortgangsoverleg van het Klimaatakkoord vervangen. De huidige voorzitter van dat voortgangsoverleg, Ed Nijpels, legt dan na tien jaar betrokkenheid bij het klimaatbeleid zijn functie neer.

Het nieuwe platform zal actief de dialoog met de samenleving zoeken over het klimaatbeleid. Ook zal het platform de minister voor Klimaat en Energie gevraagd en ongevraagd adviseren over klimaatmaatregelen.

Nibud: maatregelen kabinet zijn 'te laat en te scheef'

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is opgelucht over het energieprijsplafond. Alhoewel het Nibud niet verwacht dat het de financiële problemen van alle huishoudens oplost, denkt het wel dat het veel huishoudens zal helpen met het rondkrijgen van hun begroting en het inlopen op betalingsachterstanden. Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: "Grote groepen zitten op dit moment structureel klem, en het is fijn dat nu de ergste paniek over de hoge energierekening eraf is."

Wel stelt het instituut dat de maatregelen van het kabinet te laat zijn gekomen en te weinig oog hebben voor huishoudens rond het modale inkomen. Traditiegetrouw maakt het Nibud aan de hand van de kabinetsplannen koopkrachtplaatjes van 117 verschillende soorten huishoudens. Maar die berekeningen zijn dit jaar nog ingewikkelder dan normaal.

De verschillen in uitgaven zijn namelijk tussen huishoudens in dezelfde inkomensgroep door verschillende energiecontracten en mate van isolatie steeds meer uit elkaar gaan lopen. En de opeenvolging van regelingen zorgen ervoor dat de koopkrachtvoorspellingen van vandaag er morgen weer heel anders uit kunnen zien.

In hun berekeningen kon het Nibud dus bijvoorbeeld nog niet het energieplafond meenemen. Over die regeling zegt het instituut wel opgelucht te zijn, en dat dat tot wat financiële verlichting zal leiden. Toch blijft het instituut erop hameren dat mensen voorzichtig moeten blijven met geld uitgeven en niet te lang moeten wachten met het vragen van hulp. Het Nibud maakt zich met name zorgen om huishoudens die geen buffer meer hebben.

In dit artikel leggen we uit waarom het koopkrachtcijfer dit jaar nog minder zegt dan normaal:

De rijksbegroting samengevat in cijfers

De loon- en inkomstenbelasting leveren de schatkist het meeste geld op, de zorg is de grootste uitgavenpost. Hieronder de rijksbegroting samengevat:

Beurs voor uitwonende studenten omhoog, 150 miljoen extra voor het mbo

De basisbeurs voor uitwonende mbo-, hbo- en universitaire studenten gaat in studiejaar 2023/2024 met 165 euro per maand omhoog. Hiermee worden uitwonende studenten gecompenseerd voor de hoge inflatie. De tijdelijke verhoging hangt samen met de herinvoering van de basisbeurs in het volgende studiejaar.

Het kabinet trekt structureel 150 miljoen extra uit voor het mbo. Dat is boven op de 200 miljoen die afgelopen zomer al structureel beschikbaar werd gesteld. Het geld moet de kansengelijkheid vergroten, een impuls geven aan de kwaliteit en innovatie van het onderwijs en zorgen voor een betere aansluiting op de arbeidsmarkt.

Uit het coalitieakkoord bleek eerder al dat er jaarlijks 1 miljard extra wordt uitgetrokken om de basisvaardigheden te verbeteren.

Jetten over prijsplafond energierekening: 'Mensen weten nu waar ze aan toe zijn'

Minister Rob Jetten verwacht dat mensen door het aangekondigde prijsplafond van de energierekening beter weten waar ze aan toe zijn. "De internationale energiemarkt blijft erg onrustig en we verwachten dat dat de komende tijd nog zal voortduren, maar we willen voor mensen thuis veel meer rust en zekerheid over die energierekening", zegt hij.

"Heel veel mensen lagen nu wakker: wat gaat er volgende maand gebeuren, schiet die rekening dan weer omhoog? En het risico van die extreme prijsstijgingen komt nu bij de overheid te liggen."

Meer geld voor de Autoriteit Persoonsgegevens en Nationaal Cyber Security Centrum

Ook de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt meer geld, meer dan vorig jaar al extra was toegezegd. Het kabinet blijkt gevoelig voor de noodkreet van de AP over een te karig budget. Extern was er ook kritiek. Er zouden veel zaken blijven liggen of helemaal niet worden opgepakt.

Het budget stijgt van 29 miljoen dit jaar naar 41,3 miljoen in 2027. Volgend jaar gaat het om 34,4 miljoen euro. De AP denkt zelf per jaar 100 miljoen nodig te hebben om al z'n taken goed uit te kunnen voeren.

Nationaal Cyber Security Centrum

Ook het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) krijgt een ruimer budget: dit jaar nog 7 miljoen euro, volgend jaar 23 miljoen, oplopend naar 42 miljoen in 2027. Een verzesvoudiging dus in vijf jaar tijd.

Dat geld is deels bedoeld om extra taken op zich te kunnen nemen, zoals het helpen van bedrijven. Nu is het NCSC er alleen voor de overheid en de vitale infrastructuur. De taakuitbreiding hangt samen met de fusie van het Digital Trust Center, dat nu nog onder Economische Zaken valt en speciaal voor bedrijven bedoeld is.

Justitie: meer geld voor preventie

Het kabinet zegt fors te investeren in de aanpak van georganiseerde misdaad en wil voorkomen dat "kleine jongens uitgroeien tot grote criminelen". Daarom gaat er 103 miljoen euro naar initiatieven om jongeren op het rechte pad te houden. Jeugdcriminaliteit krijgt extra aandacht in een aantal wijken.

Het kabinet belooft investeringen in de hele strafrechtketen, van politie tot reclassering. Het gaat dan om extra personeel en nieuwe technologie.

Ook is er geld voor het bestrijden van drugshandel, bijvoorbeeld via de haven en Schiphol. Dit geld is onder andere bedoeld voor extra camera's, betere toegangscontroles en het screenen van medewerkers.

Lagere huur en iets meer huurtoeslag

Mensen die bij een woningcorporatie huren krijgen vanaf 1 juli volgend jaar een huurverlaging. Volgens het kabinet geldt dit voor een half miljoen Nederlanders, die gemiddeld 57 euro per maand minder hoeven te betalen.

Eerder werd al bekend dat de huurtoeslag wordt verhoogd, doordat de eigen bijdrage lager wordt. Mensen die recht hebben op huurtoeslag krijgen vanaf 1 januari 16,94 per maand meer.

Belastingplan: arbeidskorting omhoog, inkomstenbelasting omlaag

Ook op belastinggebied wil het kabinet veranderingen maken. Dit zijn de belangrijkste:

4 miljard voor spoor, wegen en andere infrastructuur

Het kabinet investeert komend jaar 4 miljard euro in infrastructuur. De helft daarvan gaat naar het spoor, 1 miljard naar wegen, 500 miljoen naar vaarwegen en 500 miljoen naar waterbeheer, zoals dijken. In het Regeerakkoord is afgesproken dat er jaarlijks ongeveer 1,25 miljard euro extra naar onderhoud gaat. "Onze wegen, ons spoor, onze vaarwegen, ze worden iedere dag intensief gebruikt. Daarom moeten we zorgen dat ze goed onderhouden worden en veilig zijn. Zo houden we Nederland goed bereikbaar", zegt verantwoordelijk minister Harbers (VVD) van Infrastructuur en Waterstaat.

Mogelijk zijn de investeringen niet voldoende om al het achterstallige onderhoud weg te werken. Als het niet voldoende blijkt te zijn, moet het ministerie keuzes maken welke onderhoudsprojecten het als eerste oppakt, zegt een woordvoerder tegen het ANP. Ook een tekort aan arbeidskrachten kan tot meer vertraging leiden.

Voor de bereikbaarheid van nieuwe woonwijken trekt het kabinet in 2023 900 miljoen euro uit. Dat geld gaat volgens het ministerie bijvoorbeeld naar het verbeteren van bestaande wegen, extra bruggen of ov-verbindingen, maar ook naar "slimme ideeën vanuit gemeenten, zoals een extra fietstunnel of een rotonde".

Ook wordt er 25 miljoen euro geïnvesteerd in meer veiligheid op Rijks-N-wegen, waar relatief veel verkeersslachtoffers vallen. Door bijvoorbeeld bermen aan te pakken, kan volgens Harbers de veiligheid op de weg verbeterd worden.

Politie hield tijdens Prinsjesdag vijf mensen aan

De politie heeft tijdens Prinsjesdag in Den Haag in totaal vijf mensen aangehouden, onder meer vanwege belediging en het niet opvolgen van het noodbevel dat in het centrum van de stad gold.

Al vroeg in de ochtend waren demonstrerende boeren naar de hofstad gekomen om te protesteren. Een aantal van hen had een trekker meegenomen. Zes trekkers zijn in beslag genomen. Ook is één boete uitgedeeld vanwege gevaarlijk rijgedrag.

Oppositie over Prinsjesdagplannen: te weinig en te laat

De oppositie vindt dat het kabinet te weinig doet en te laat handelt om de koopkracht van mensen te verbeteren. PVV-leider Wilders zegt dat hij niet onder de indruk is van een bedrag van 18 miljard euro. "Dat is ongeveer hetzelfde als wat ze hebben opgehaald aan btw en gasbaten."

De voorman van de grootste oppositiepartij zegt dat het kabinet "inmiddels alle vertrouwen heeft verspeeld bij mij en een groot deel van Nederland". "Ik ben er eerlijk gezegd wel een beetje klaar mee."

SP-leider Marijnissen vindt ook dat het kabinet "zeker te laat" is. Zij wijst erop dat andere landen al crisismaatregelen hebben genomen. "Dat prijsplafond voor de energie had er natuurlijk allang kunnen zijn."

Meer geld voor koninklijk huis in 2023

De totale uitgaven in de begroting 'De Koning' stijgen van 48,2 miljoen dit jaar naar 50,1 miljoen euro volgend jaar.

Het salaris dat leden van het Koninklijk Huis ontvangen bedraagt in totaal 10,9 miljoen euro. Prinses Amalia zal daarvan 1,7 miljoen euro terugstorten omdat zij vorig jaar heeft laten weten dat ze het ongemakkelijk vindt om een uitkering te krijgen zolang ze daar weinig als tegenprestatie tegenover kan stellen.

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix mogen ook functionele uitgaven doen voor personeel zoals de hofhouding en materieel. Dat stijgt komend jaar met ruim 1 miljoen euro van 31,1 miljoen euro naar 32,2 miljoen euro.

De salarisstijgingen zijn gebaseerd op de cao Rijksambtenaren.

Gespecificeerd

Koning Willem-Alexander ontvangt dit jaar 1.007.000 euro aan inkomen en 5.125.000 euro voor personeel en materieel. Volgend jaar is dat 1.035.000 aan salaris en 5.373.000 euro voor personeel en materieel.

Koningin Maxima krijgt nu 400.000 euro aan salaris. Ze krijgt 667.000 euro voor personeel en materieel. Volgend jaar is dat 411.000 euro salaris en 700.000 euro voor personeel en materieel.

Prinses Beatrix ontvangt dit jaar 569.000 euro aan salaris en 1.100.000 euro voor personeel en materieel. Volgend jaar is dat 585.000 euro aan inkomen en 1.154.000 euro voor personeel en materieel.

Uit de begroting blijkt verder dat de leden van het Koninklijk Huis komend jaar niet minder willen vliegen. Dit jaar stond er voor 880.000 euro op de begroting en dat bedrag staat ook voor komend jaar op de rol.

In 2023 staat er 23 miljoen gereserveerd voor onderhoud aan het dak van het Paleis op de Dam. Dat moet in 2025-2026 zijn afgerond.

Voor het meerjarige groot onderhoud aan De Groene Draeck is inmiddels 226.275 euro aan onderhoudskosten uitgegeven. Tot en met 2025 mag er nog 200.000 aan onderhoudskosten gemaakt worden, op laste van deze begroting.

De Groene Draeck is in 1957 door de Nederlandse bevolking aan toenmalig kroonprinses Beatrix geschonken. De staat gaf bij deze gelegenheid mede het onderhoud van de Groene Draeck als geschenk.

Rutte vindt roepen van 'landverrader' naar koning belachelijk

Premier Rutte vindt het "belachelijk" dat sommige demonstranten tijdens de tocht van koning Willem-Alexander in de Glazen Koets "landverrader" naar de koning riepen. Langs de route waren op sommige plekken demonstranten te zien met omgekeerde Nederlandse vlaggen en er klonk boegeroep.

"Ik vind het begrijpelijk dat mensen zich uiten", zegt de premier tegen de NOS. Hij sprak over grotendeels "nette protesten" waarbij mensen hun zorgen uitten over energierekeningen en stikstof. "Maar ik ga niet goedpraten dat mensen de koning voor landverrader uitmaken."

Premier Rutte in gesprek met Xander van der Wulp:

Lees de volledige Miljoenennota

De Miljoenennota is zojuist aan alle Tweede Kamerleden aangeboden. We komen de komende uren met een aantal samenvattingen en enkele plannen lekten al uit, maar wie alles wil bekijken, kan alle teksten die zijn aangeboden hier bekijken.

Raad van State: klimaatbeleid moet concreter

De Raad van State zegt in zijn advies over de klimaatplannen van het kabinet dat er extra stappen moeten worden gezet om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. "Met nog iets meer dan zeven jaar te gaan tot 2030 is het essentieel dat nu extra maatregelen worden genomen. Het kabinet moet knopen doorhakken over concrete maatregelen en prioriteiten stellen."

Volgens de raad laten de voorlopige cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving zien dat de afstand tussen het wettelijke streefdoel van een emissiereductie van 55 procent in 2030 bij ongewijzigd beleid niet wordt gehaald. De reductie komt dan uit tussen 39 procent en 50 procent. Het kabinet erkent dat er nog een grote afstand moet worden overbrugd en kondigt aanvullend klimaatbeleid aan.

Het kabinet toont grote ambitie, maar geeft te weinig inzicht in wat er op korte termijn en op lange termijn concreet gaat gebeuren, aldus de raad.

Kaag presenteert Miljoenennota aan Tweede Kamer

Minister Kaag (Economie) heeft de Miljoenennota gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Rond 15.30 uur liep ze de Tweede Kamer binnen met het bekende koffertje.

Ze sprak de Kamer toe en zei onder meer dat Prinsjesdag "van oudsher een feestelijke dag is vol traditie en die beleven we vandaag, maar voor veel Nederlanders is het geen feestelijke dag". Ze sprak onder meer over maatregelen om de energieprijs voor Nederlanders in toom te houden. Ze stelde dat "de Miljoenennota gaat over onze plannen in 2022, maar mensen die nu in nood zijn kunnen daar niet op wachten."

Prijsplafond levert volgend jaar gemiddeld 2280 euro per huishouden op

Het kabinet schat dat het prijsplafond voor gas en elektriciteit een gemiddeld huishouden volgend jaar 2280 euro oplevert.

Het plan gaat uit van een gemiddeld energiegebruik van 1200 m3 gas en 2400 kWh elektriciteit per jaar. Het kabinet denkt aan een plafond van zo'n 1,50 euro voor een kuub gas en van 70 eurocent voor een kWh elektra. Als de ontwikkeling van de prijs meevalt, wordt het prijsplafond verlaagd, maar het zal voor gas niet beneden de 1,20 euro per kuub komen.

Voor het deel dat huishoudens meer verbruiken, betalen ze de volle prijs. Dat moet mensen blijven prikkelen om energie te besparen, nu in Europa steeds minder gas beschikbaar is.

Minder Nederlanders in armoede door koopkrachtmaatregelen, zegt het CPB

Berekeningen van het Centraal Planbureau laten zien dat de koopkrachtmaatregelen van het kabinet voorkomen dat honderdduizenden mensen in armoede terechtkomen. Daarnaast herstelt de koopkracht voor een doorsneehuishouden.

Toch leven er volgend jaar zo'n 830.000 mensen onder de armoedegrens. In de berekeningen zijn de effecten van het nieuwe beleid van de overheid meegenomen, waaronder de verhoging van het minimumloon, de zorgtoeslag en de huurtoeslag, de energietoeslag voor kwetsbare huishoudens en de verlengde verlaging van de brandstofaccijnzen. De nieuwste maatregel, het 'prijsplafond' voor de energierekening, is nog niet in deze cijfers meegenomen.

Langste Troonrede van koning Willem-Alexander

Het is nog wachten op de aanbieding van de Miljoenennota aan de Tweede Kamer. Dat geeft ruimte voor wat statistische feitjes.

Koning Willem-Alexander heeft vandaag zijn langste Troonrede tot nu toe voorgelezen. De Troonrede van dit jaar was op papier 2838 woorden lang, dat is bijna 300 woorden langer dan vorig jaar, schrijft persbureau ANP. De kortste Troonrede van Willem-Alexander, die sinds 2013 koning is, was in 2017. Toen was de tekst 'slechts' 1667 woorden lang.

Hieronder de video van de Troonrede van dit jaar. Voor wie hem heeft gemist of hem nog eens wil zien.

Programma Prinsjesdag uitgelopen

Het programma van Prinsjesdag is ongeveer een half uur uitgelopen. Als gevolg daarvan wordt de Miljoenennota nu om 15.30 uur aan de Kamer gepresenteerd in plaats van om 15.00 uur. Dat komt onder meer doordat de Troonrede van de koning dit jaar langer was dan gebruikelijk, maar ook doordat de aanloop langer duurde dan verwacht. Voorzitter van de Eerste Kamer Jan Anthonie Bruijn zei in afwachting van de koning in de schouwburg: "Dit hadden we beter moeten timen."

Ook hadden de bussen met Kamerleden vertraging vanaf de schouwburg vanwege verkeersdrukte.

Koffertje om 15.30 uur gepresenteerd aan Tweede Kamer

Het officiële deel van Prinsjesdag zit er voor de koninklijke familie op. Nu is het wachten op de Miljoenennota, die om 15.30 uur door minister Kaag van Financiën wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. Daarna krijgen we ook meer details over de manier waarop het kabinet omgaat met de energiecrisis. Al eerder lekte uit dat burgers voor een deel van hun energiekosten een lager tarief gaan betalen.

Koninklijke familie zwaait vanaf balkon, opnieuw boegeroep van demonstranten

Koning-Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Amalia, prins Constantijn en prinses Laurentien zwaaien vanaf het balkon naar het publiek achter de hekken. Opnieuw heeft een groep demonstranten zich op een prominente plaats neergezet en zijn omgekeerde vlaggen te zien. Het luide gejuich van de aanwezige kinderen en andere koningsgezinden wordt deels overstemd door het boegeroep.

Koets aangekomen, publiek wacht op balkonscène

De Glazen Koets is aangekomen bij Paleis Noordeinde. Het publiek bij het paleis wacht op de balkonscène.

Moeders mee op Prinsjesdag

Onder meer Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks en collega Caroline van der Plas hebben hun moeder meegenomen naar Prinsjesdag.

Omtzigt ziet verschil in sfeer buiten en binnen

Kamerlid Pieter Omtzigt zegt op Twitter dat hij te voet naar de Koninklijke Schouwburg is gegaan. "Zelden zo'n groot verschil gevoeld, gezien en beleefd tussen de sfeer binnen en buiten", schrijft hij.

Het is niet duidelijk wat hij precies bedoelt, maar vermoedelijk doelt hij op het verschil tussen de rust en de plechtstatigheid binnen en het boegeroep, gescheld en gefluit van protesterende burgers langs de route van de Glazen Koets.

Koning rijdt terug naar Paleis Noordeinde, opnieuw boegeroep

De koning is weer op de weg terug naar Paleis Noordeinde. Op het eerste deel van de route is het voornamelijk stil en wordt gezwaaid naar de koets. Maar nog altijd staan langs de route naast sympathisanten ook demonstranten met omgekeerde vlaggen. Opnieuw klinkt gejoel en boegeroep van hen. Ook wordt er "landverraders" geschreeuwd.

Bezoekers van Prinsjesdag over wat hen deze dagen bezighoudt

Op Den Haag Centraal is het ook op Prinsjesdag een komen en gaan van mensen. Niet iedereen komt voor de pracht en praal van de rijtoer en de Troonrede. Wat houdt de mensen bezig op dag van de opening van het parlementaire jaar?

Lees hier de volledige Troonrede

De koning stipte tijdens zijn Troonrede uiteraard de energiecrisis aan, maar sprak ook over de oorlog in Oekraïne en bedreigingen. Zo zei hij: "Tegenstrijdig is dat mensen zich in ons vrije land onvrij voelen om hun mening te geven, uit angst voor harde reacties of zelfs bedreigingen."

Lees hier de volledige tekst van de Troonrede.

Troonrede ten einde, koning terug naar Paleis Noordeinde

"Leve de koning: hoera hoera hoera", klinkt het. De Troonrede is ten einde. De koning, koningin Máxima en kroonprinses Amalia gaan weer terug naar Paleis Noordeinde.

Ook prins Constantijn en prinses Laurentien zijn weer in een koets gestapt.

Vrouwelijke Kamerleden met hoedjes, maar ook mannen letten op de kleding

Prinsjesdag staat bekend om de bijzondere hoedjes die veel vrouwelijke politici dragen. De heren hebben veel aandacht besteed aan hun schoenen en pakken.

Koning in Troonrede: pijnlijk dat steeds meer mensen moeite hebben met rekeningen betalen

"Het is pijnlijk dat steeds meer mensen moeite hebben om hun rekeningen te betalen." Dat was de boodschap die koning Willem-Alexander uitsprak in de Troonrede in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

Namens de regering zei de koning dat we leven "in een tijd van tegenstrijdigheden en onzekerheden". Tegenstrijdig is dat de bestaanszekerheid van mensen onder druk staat en armoede toeneemt ten tijde van economische groei en lage werkeloosheid.

Koning spreekt Troonrede uit

De koning is begonnen aan de Troonrede.

De Glazen Koets aangekomen bij de Koninklijke Schouwburg

De Glazen Koets is zojuist aangekomen bij de Koninklijke Schouwburg. Onder de klanken van het Wilhelmus stapten koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia uit. Ze worden zo binnengeleid door de Commissie van in- en uitgeleide.

Het is de eerste keer dat prinses Amalia Prinsjesdag bijwoont:

Protest langs route

Naast het vele gejuich is er langs de route ook veel boegeroep te horen en wordt op fluitjes geblazen. Op meerdere plekken langs de route staan demonstranten met omgekeerde vlaggen.

Onder meer bij het gebouw van de Raad van State waar prinses Beatrix toekeek werd geprotesteerd.

Koning zwaait naar massaal toegestroomd publiek

De Glazen Koets is onderweg naar de schouwburg. Vanuit de koets zwaaien de koning, koningin en kroonprinses naar het massaal aanwezige publiek. Vanuit het gebouw van de Raad van State kijkt prinses Beatrix toe.

Nieuwe uniformen voor de lakeien

De lakeien die vandaag in de weer zijn, dragen nieuwe uniformen. "Het was traditie dat oude uniformen werden verbrand, maar dat gebeurt niet meer", zei royaltyverslaggever Hans Jacobs die bij de live-uitzending van de NOS commentaar levert. Dit jaar worden ze uit elkaar gehaald en hergebruikt.

Koning, koningin en Amalia stappen in koets

De Glazen Koets staat klaar bij Paleis Noordeinde. Het Wilhelmus klinkt en koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia stappen in. Prins Constantijn en prinses Laurentien stapten even daarvoor al in een ander rijtuig.

Man opgepakt bij route

Op de Bezuidenhoutseweg in Den Haag is een man opgepakt. Op foto's is te zien dat hij door agenten wordt afgevoerd. Een politiewoordvoerder kan nog niet zeggen waarom de man is opgepakt. Volgens lokale media vroeg de politie hem een stok in te leveren waaraan hij een protestvlag had vastgemaakt, maar weigerde hij dat.

Verenigde vergadering Staten-Generaal geopend

Voorzitter Jan Anthonie Bruijn (VVD) heeft zojuist de verenigde vergadering van de Staten-Generaal (Eerste en Tweede Kamer) geopend. Pas daarna kan de rijtoer van het koninklijk paar beginnen.

Bruijn herhaalde dat prinses Amalia deze vergadering voor het eerst zal bijwonen.

Dit is het programma van vandaag

Het programma vandaag:

13.00 uur: Vertrek rijtoer van Paleis Noordeinde naar Koninklijke Schouwburg

13.15 uur: Aankomst van de koning en koningin, prinses Amalia, prins Constantijn en prinses Laurentien

13.20 uur: Troonrede van de koning

14.00 uur: Aankomst van rijtoer bij Paleis Noordeinde met aansluitend de balkonscène

15.00 uur : Aanbieding in de Tweede Kamer van het koffertje met de Miljoenennota door minister Kaag van Financiën

De rijtoer, de Troonrede, balkonscène en de presentatie van het koffertje met de Miljoenennota worden door de NOS uitgezonden op radio en televisie. Online is het de hele dag te volgen in dit liveblog. De tv-uitzending is van 12.25 tot 15.46 uur op NPO 1 en de radio-uitzending is van 12.00 tot 16.00 uur op NPO Radio 1.

Koninklijke Schouwburg loopt vol met genodigden

Koning Willem-Alexander leest de Troonrede vanwege de renovatie van het Binnenhof dit jaar voor in de Koninklijke Schouwburg. De koning en koningin, prinses Amalia, prins Constantijn en prinses Laurentien komen daar rond 13.15 uur aan.

De schouwburg is inmiddels gevuld met genodigden. Dat zijn behalve politici en oud-politici ook andere genodigden, onder wie een aantal 'gewone' burgers. De koninklijke gasten worden straks verwelkomt door de Commissie van in- en uitgeleide die uit leden van de Eerste en Tweede Kamer bestaat.

Paleis Noordeinde klaar voor vertrek koning

Even na 13.00 uur vertrekt de koning samen met koningin Máxima en kroonprinses Amalia vanuit Paleis Noordeinde richting de schouwburg. De rode loper is gereed.

Protestvlaggen langs de route, maar vooral veel oranje

Langs de route die de Glazen Koets straks rijdt zijn boerenprotestvlaggen te zien. Die zijn onder meer opgehangen door boeren die met hun trekker Den Haag niet binnen mochten rijden. De politie heeft een aantal trekkers in beslag genomen. Er zijn geen mensen aangehouden. Een aantal boeren is daarna te voet verder getrokken.

Het overgrote deel van het publiek is in het oranje gekomen om het koninklijk paar en prinses Amalia toe te juichen:

Langs de route hebben ook leden van een republikeinse groepering een plek gevonden.

Drukte op route, maar op het Binnenhof is het rustig

Terwijl het langs de route van de Glazen Koets steeds drukker wordt, is het stil op het Binnenhof. Door de verbouwing die op dit moment plaatsvindt, ligt de Ridderzaal er verlaten bij.

Kleding als statement, ook deze Prinsjesdag

Zoals elk jaar grijpen Kamerleden Prinsjesdag aan om met hun kleding een politieke boodschap uit te dragen. Minister van Defensie Ollongren (D66) draagt als eerbetoon aan Oekraïense vrouwen een jurk en ketting van een Oekraïense ontwerpster. "Hun veerkracht en doorzettingsvermogen in oorlogstijd zijn een inspiratie voor ons allen", zei ze tegen persbureau ANP.

BBB-Kamerlid Caroline van der Plas draagt een strooien hoed met een tot band gevouwen boerenzakdoek, waarmee ze zich solidair verklaart met de boerenacties tegen de stikstofplannen van het kabinet.

GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht draagt een broek van kledingleenbibliotheek. Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) draagt een sjerp met de opdruk "Hoezee! Hoezee! Hoezee!". "Het gaat niet goed met de zeeën en oceanen", zei ze tegen de NOS.

Dit is de route van de koning

Door de verbouwing van het Binnenhof spreekt de koning dit jaar de Troonrede uit vanuit de Koninklijke Schouwburg. Dit is de route die hij af zal leggen in de Glazen Koets:

Kaag toont koffertje aan pers

Minister Kaag (Financiën) biedt straks de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan in een koffertje aan de Tweede Kamer. De minister toonde het koffertje van tevoren alvast aan de pers.

Op de troon met koffertje, kroon en hermelijnen mantel

Bezoekers van deze Prinsjesdag kunnen zich op station Den Haag Centraal laten vastleggen met attributen die bij deze dag en de monarchie horen:

Afvaardiging Staphorst zingend naar Den Haag

De delegatie uit Staphorst die traditiegetrouw in klederdracht naar Den Haag komt, oefende onderweg nog even het volkslied.

Nog even langs de kapper en de make-up

Ministers en Kamerleden leggen de laatste hand aan de outfit die ze voor vandaag hebben uitgezocht en hun kapsel. Hieronder een fotocollage met onder anderen BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas, Tweede Kamerlid van GroenLinks Lisa Westerveld en minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).

Ook ere-escorte van politie is er klaar voor

De Glazen Koets zal op de route onder meer worden begeleid door de ere-escorte van de Nationale Politie. Acht trompetspelers en een paukenist rijden op paarden mee.

Prinses Amalia voor het eerst bij de Troonrede

Prinses Amalia is dit jaar voor het eerst bij het voorlezen van de Troonrede door haar vader. De 18-jarige Prinses van Oranje rijdt ook mee in de Glazen Koets waarmee ze met haar ouders van paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg in Den Haag wordt gebracht. In verband met de verbouwingen op het Binnenhof wordt de Troonrede dit jaar daar voorgelezen.

Afgelopen weekend meldde De Telegraaf dat de veiligheidsmaatregelen rond prinses Amalia en premier Rutte zijn opgeschroefd, omdat er aanwijzingen zouden zijn dat de georganiseerde misdaad plannen heeft voor een aanslag of een ontvoering.

Rutte en religieuze leiders bijeen voor prinsjesdagviering in Grote Kerk

Hoewel het officiële deel van het programma pas in de middag begint, kwamen in de ochtend al een aantal Kamerleden en premier Rutte samen voor een Prinsjesdagviering in de Grote Kerk samen met meerdere religieuze leiders. Ook de ambassadeur van Oekraïne was aanwezig. Hij kreeg een luid applaus, meldt NRC-verslaggever Lamyae Aharouay.

Schoolklassen onderweg naar de route van de koets

Rond 10.00 uur is het op station Den Haag Centraal druk. Er zijn volwassenen te zien in oranje kleding, maar het zijn vooral schoolklassen die te zien zijn. In optocht lopen de schoolkinderen door de stad op weg naar de route van de koets. Sommige van hen hebben boerenzakdoeken om, een teken van steun aan de boerenprotesten in het land.

De meeste kinderen in Nederland hebben een gewone schooldag en gaan dus met hun meesters en juffen naar Den Haag. Alleen in de Hofstad zijn alle kinderen vrij voor Prinsjesdag.

'Oranjefans zijn zich bewust van de roerige tijd'

Verslaggever Martijn Bink staat bij Paleis Noordeinde, waar de rijtoer straks om 13.00 uur begint. "Het is nog niet heel druk, er staat nu een rij van één man dik langs de hekken, er is nog genoeg plek voor veel meer mensen. Op dit moment komen er ook schoolklassen aan, want kinderen hebben vrij in Den Haag op Prinsjesdag. Ze zijn zich nu bij de ijscoman aan het verzamelen in het zonnetje."

De Oranjefans die langs de kant staan, zijn zich ook bewust van de roerige tijd waarin deze Prinsjesdag wordt gehouden. "Mensen die ik spreek, vinden alle pracht en praal rond Prinsjesdag niet gepast vanwege de problemen die er spelen in de wereld. Een vrouw had daarom ook haar kleding aangepast. In plaats van in vol ornaat langs de route te gaan staan, draagt ze nu alleen een sjerp."

'Ik ging ieder weekend dansen en pakte regelmatig de auto, maar dat kan nu niet meer'

Natasja Bruns werkt 24 uur per week in de zorg en heeft het niet breed. Haar energienota is gestegen naar 300 euro, een extraatje zit er niet meer in. Dat het kabinet gaat helpen, vindt ze hard nodig. "Ik denk dat veel mensen erkenning willen horen."

Politie neemt trekkers in beslag

Enkele boeren wilden vanochtend met groot materieel demonstreren in Den Haag, maar dat mocht niet. In beslag genomen tractoren zijn met opleggers van Defensie afgevoerd.

Podcast De Dag: de pijn van inflatie

In aanloop naar Prinsjesdag, die voor veel mensen belangrijk is, vertellen drie mensen met verschillende achtergronden in podcast De Dag over hun financiële zorgen en de angst dat ze het straks niet meer kunnen bolwerken.

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren.

Burgemeester Van Zanen: 'Boeren welkom, maar zonder trekkers'

Burgemeester Van Zanen reageert op de komst van boeren met trekkers naar de Haagse binnenstad vanochtend.

Waarom het koopkrachtcijfer dit jaar nog minder zegt dan normaal

Een bekende Prinsjesdagtraditie is de discussie over het koopkrachtcijfer. Mede door de almaar stijgende prijzen gaat de koopkracht achteruit, het CPB verwacht dit jaar een daling van 6,8 procent. Maar waarom zegt het koopkrachtcijfer dit jaar door allemaal onvoorziene ontwikkelingen nog minder dan normaal en waarom wordt het dan toch gebruikt?

Alles hierover in onderstaand artikel:

Eerste oranjefans langs de route

De eerste toeschouwers stonden al vroeg langs de route. Ze kregen een bezoekje van burgemeester Jan van Zanen.

Noodbevel afgekondigd in Den Haag vanwege protesterende boeren

In het centrum van Den Haag geldt een noodbevel, uit vrees voor protesterende boeren. En zijn al enkele trekkers in beslag genomen, zegt de politie.

Boeren die met trekkers afreizen naar de stad, worden teruggestuurd. "Op een paar plekken zijn een paar trekkers tegengehouden en wij gaan het noodbevel handhaven", zegt een politiewoordvoerder. Voor zover bekend zijn er geen boetes uitgedeeld.

Het is vrijwel niet meer mogelijk om met de auto het centrum van Den Haag in te komen. Mensen die het proberen, worden ook teruggestuurd door de politie. Het centrum staat vol versperringen: Lange Poten is met een slagboom afgesloten en straten zijn afgezet met betonblokken. Het is wel mogelijk om Den Haag met de trein te bereiken en dan het centrum lopend in te gaan.

Het laatste nieuws staat in dit bericht:

Laag vertrouwen in de landelijke politiek

Het vertrouwen in de Nederlandse politiek is enorm laag, blijkt uit een Ipsos-onderzoek in opdracht van de NOS. Zeven op de tien ondervraagden geven aan weinig of heel weinig vertrouwen te hebben in de landelijke politiek. Het vertrouwen in het kabinet en in premier Rutte is navenant laag.

Alles over het onderzoek in onderstaand artikel:

Overleg tot op het laatste moment

De afgelopen weken lekten de kabinetsplannen voor volgend jaar traditiegetrouw uit, met als sluitstuk de gehele Miljoenennota afgelopen vrijdag (zie verderop in dit liveblog), maar de afgelopen dagen ging het kabinet nog met coalitie, oppositie en energiemaatschappijen om de tafel om de energierekening omlaag te brengen. Dat moet dit jaar nog, als het even kan.

Het nieuwe plan, een plafond voor energieprijzen, wordt vandaag gepresenteerd als een soort inlegvelletje bij de Miljoenennota. Waarom deze aanpassingen op het laatste moment zijn toegevoegd en hoe uniek dat is, lees je in onderstaand artikel:

Prinsjesdag: 'dit jaar is het theater in een theater, de Koninklijke Schouwburg'

De Koninklijke schouwburg in Den Haag is omgebouwd voor Prinsjesdag voor het uitspreken van de Troonrede. De tronen zijn afgestoft, de stoelen gepoetst en de laatste hand aan de bloemstukken gelegd. De Schouwburg is er klaar voor.

Wat zijn de belangrijkste plannen uit de Miljoenennota?

Nog voor de officiële presentatie van de kabinetsplannen voor het volgend jaar, lekte de Miljoenennota al uit.

Hieronder een greep uit de cijfers en plannen voor 2023 die nu al bekend zijn.

Stalmeester Veenhuijzen: 'We rijden met cultureel erfgoed'

De afgelopen twee jaar werd de Troonrede vanwege de coronamaatregelen voorgelezen in de Grote Kerk in Den Haag. Dit jaar geeft koning Willem-Alexander de Troonrede in de Schouwburg. Die nieuwe locatie betekent een extra uitdaging voor de rijtoer, legt stalmeester van het Koninklijk Staldepartement Hans Veenhuijzen uit, maar hij is wel blij dat er weer een rijtoer is.

Welkom

Welkom in het liveblog met al het nieuws over Prinsjesdag. Na twee sobere jaren is er vandaag weer een Prinsjesdag met een rijtoer, de glazen koets en voor het eerst prinses Amalia.

Het programma vandaag:

13.00 uur: Vertrek rijtoer van Paleis Noordeinde naar Koninklijke Schouwburg

13.15 uur: Aankomst van de koning en koningin, prinses Amalia, prins Constantijn en prinses Laurentien

13.20 uur: Troonrede van de koning

14.00 uur: Aankomst van rijtoer bij Paleis Noordeinde met aansluitend de balkonscène

15.00 uur : Aanbieding in de Tweede Kamer van het koffertje met de Miljoenennota door minister Kaag van Financiën

De rijtoer, de Troonrede, balkonscène en de presentatie van het koffertje met de Miljoenennota worden door de NOS uitgezonden op radio en televisie. Online is het de hele dag te volgen in een liveblog. De tv-uitzending is van 12.25 tot 15.46 uur op NPO 1 en de radio-uitzending is van 12.00 tot 16.00 uur op NPO Radio 1.