Rusland sluit luchtruim aan grens Oekraïne • Zelensky richt zich in toespraak tot Russen

Dit blog wordt gesloten

Alle ontwikkelingen rond de spanningen in Oost-Oekraïne zijn in dit blog van donderdag 24 februari te volgen.

Satellietbeeld van Russische troepenopbouw nabij grens

Het Amerikaanse ruimtetechnologiebedrijf Maxar Technologies meldt op basis van satellietbeelden dat Russische militairen zich op zo'n 15 kilometer van de Oekraïense grens bevinden. Onderstaande beelden zijn gisteren gemaakt en laten een veld nabij het dorpje Golovtsjino zien. Dat is op 15 kilometer van de grens met Oekraïne.

EU-sanctielijst bekend: Russische ministers en hoofdredacteur Russia Today

De Europese Unie heeft bekendgemaakt tegen welke Russen sancties worden ingesteld, vanwege de erkenning van de afvallige Oekraïense regio's Donetsk en Loegansk. Onder meer de Russische ministers van Defensie en Economie staan op de lijst, evenals de CEO van een grote Russische bank, hooggeplaatste militairen en de hoofdredacteur van de Engelstalige nieuwszender Russia Today. Ook alle leden van het Russische parlement die voor de erkenning hebben gestemd zijn op de sanctielijst bekend.

Alle 555 personen kunnen niet meer reizen naar of binnen de EU. Verder worden hun bezittingen in het buitenland voor zover mogelijk bevroren en krijgen ze geen financiering meer van Europese banken.

VN-Veiligheidsraad komt vannacht nog bijeen

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt deze nacht nog bijeen. Dat melden persbureaus Reuters en DPA op basis van diplomaten. Oekraïne heeft gevraagd om zo'n spoedzitting. Volgens DPA komt de Veiligheidsraad om 03.30 uur Nederlandse tijd bijeen. Op dat moment is het in New York, waar de raad bijeenkomt, 21.30 uur.

Rusland sluit luchtruim aan grens Oekraïne

Rusland heeft het luchtruim langs het grensgebied met Oekraïne gesloten voor burgerluchtvaart. Vluchten worden omgeleid, zo valt te zien op Flightradar24, een website waarop vliegbewegingen live te volgen zijn.

De internationale luchthaven van de Oekraïense steden in Charkov en Dnipro zijn de komende uren gesloten, meldt Interfax Ukraina. Vluchten zijn geannuleerd of uitgesteld. De sluiting hangt hoogstwaarschijnlijk samen met het sluiten van het luchtruim door Rusland

Frankrijk roept burgers op Oekraïne te verlaten

Het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft alle Franse staatsburgers in Oekraïne opgeroepen het land te verlaten. Daarnaast wordt iedere reisbewegingen in met name het noorden en oosten van het land ontraden.

De Franse president Macron belde vanavond opnieuw met zijn Oekraïense ambtsgenoot Zelensky, meldt persbureau AFP. Daarin sprak Macron opnieuw zijn steun uit aan Oekraïne.

Zelensky richt zich in toespraak tot inwoners van Rusland: 'Wij willen vrede'

De Oekraïense president Zelensky heeft in het Russisch een tv-toespraak gehouden. Daarin richtte hij zich direct tot de bevolking van Rusland. "Bijna 200.000 van jullie troepen staan aan de grens met ons. Jullie regering heeft de opdracht gegeven naar het grondgebied van een ander land te bewegen."

Verder zei hij dat hij gelooft in de "eerlijke, echte mensen" onder de Russische bevolking. "Velen van jullie hebben dierbaren in Oekraïne of studeerden in Oekraïne. Jullie kennen ons karakter en weten wie wij zijn. Wij willen vrede, wij hebben geen oorlog nodig." Daarin voegde hij toe dat zijn toespraak waarschijnlijk niet op de Russische televisie zal worden uitgezonden, maar hij zegt te hopen dat veel Russen zijn woorden tot zich zullen krijgen.

Zelensky zei in de toespraak dat hij heeft geprobeerd de Russische president Poetin te bellen, maar dat de telefoon niet werd opgenomen.

Oekraïne veroordeelt verzoek separatisten en wil VN-Veiligheidsraad bijeen

Oekraïne reageert verbolgen op het verzoek van rebellenleiders aan de Russische president Poetin om militaire steun. Kiev wil met spoed de VN-Veiligheidsraad bijeenroepen.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba noemt het verzoek van de pro-Russische separatisten een verdere escalatie van de situatie. Hij zegt verder te vrezen dat Rusland bezig is om een nepincident in scène te zetten, om vervolgens over te gaan tot een invasie.

Op Amerikaanse satellietbeelden is volgens Reuters te zien dat er nieuwe troepenbewegingen zijn aan de grens met Oekraïne. Veel van deze Russische militairen zouden de grens met het buurland op minder dan 10 kilometer afstand zijn genaderd.

Amerikaanse inlichtingendiensten waarschuwden eerder vandaag dat Rusland nagenoeg volledig klaarstaat voor een invasie. Die zou mogelijk binnen 48 uur kunnen gebeuren - met de kanttekening dat de VS al weken soortgelijke waarschuwingen uit.

'Honderden computers Oekraïne getroffen door nieuwe malware'

Ook vandaag werd Oekraïne hard getroffen door cyberaanvallen. Volgens IT-beveiligingsbedrijf ESET zijn daarbij honderden computers geïnfecteerd geraakt met nieuwe malware.

Deze software wordt gebruikt om alle gegevens van computers te wissen. ESET heeft aanwijzingen dat de aanval enkele maanden van tevoren is voorbereid.

Overheidswebsites werden ook vandaag platgelegd met zogenoemde DDoS-aanvallen. Die cyberaanvallen duren al ruim een week, maar zijn nu heviger dan voorheen, schrijft overheidsorgaan State Service of Special Communications and Information Protection of Ukraine.

Volgens deze instantie doen de hackers niet veel moeite meer om hun identiteit te verbergen. De aanvallers worden gelinkt aan "de geheime dienst van de agressor". De naam van Rusland wordt niet genoemd, maar Oekraïne heeft het buurland eerder deze week wel openlijk beschuldigd van hackaanvallen. Rusland spreekt die aantijgingen tegen.

Nieuwsuur-verslaggever vanuit Donbas-regio: 'Militaire aanwezigheid groeit'

'Verzoek separatisten perfect voorwendsel voor Russisch ingrijpen'

De brief waarin de separatistenleiders van Donetsk en Loegansk het Kremlin om hulp vragen, kan volgens Ruslandcorrespondent Iris de Graaf grote gevolgen hebben.

"President Poetin heeft nu een perfect voorwendsel om over te gaan tot militair ingrijpen. Tot op de dag van vandaag bleef Poetin vaag over de inzet van de in zijn toespraak genoemde vredestroepen. De president zei steeds dat hij mogelijk die troepen zou kunnen inzetten, maar dat hij de situatie ter plekke in de gaten zou houden of dat nodig zou zijn.

Vandaag zagen we op de Russische staatstelevisie heel veel nieuws over geweld in de Donbas; er was sprake van "terroristische aanslagen" vanuit Oekraïne, om alvast "begrip te kweken" in de Russische samenleving. De enorme toename van zogenaamde "terroristische" aanslagen, een "humanitaire crisis" en de leiders die "officieel" om een verzoek hebben gevraagd: dat maakt het hele proces tot militair ingrijpen compleet.

De grote vraag blijft nu: wanneer gaan die troepen echt de grens over? Dat kan zo meteen, morgen, volgende week: alleen Poetin beslist en weet het. Hij bepaalt de volgende zet."

Gouverneur Loegansk: 'Er zijn al Russische militairen in de Donbas'

Er zijn wel degelijk Russische troepen actief in de Oekraïense Donbas-regio. Dat zegt de Oekraïense gouverneur Serhiy Haidai van Loegansk, een van de twee provincies in de Donbas, tegen Nieuwsuur. Delen van die provincies zijn door de Russische president Poetin erkend als onafhankelijke volksrepublieken.

Gouverneur Haidai laat foto's zien van beschadigde gebouwen in zijn gebied die volgens hem zijn verwoest door Russische militairen of separatisten. "Er zijn nu heel veel beschietingen. Er wordt geschoten op woonwijken. En er wordt niet zoals eerder geschoten met licht geschut en mortieren, maar met artillerie en raketinstallaties."

Lees verder:

Zelensky belt met Rutte en bedankt voor steun

De Oekraïense president Zelensky heeft vandaag gebeld met premier Rutte om onder meer de sancties tegen Rusland te bespreken. "Ik ben Nederland dankbaar voor de concrete defensiesteun aan Oekraïne", zegt Zelensky op Twitter.

Nederland besloot vorige week om militaire goederen naar het Oost-Europese land te sturen. Het gaat om scherpschuttersgeweren met munitie, gevechtshelmen, scherfvesten, radars en detectoren voor het opsporen van grondmijnen en zeemijnen.

De EU gaf vandaag groen licht voor een reeks sancties tegen Russische ministers, parlementariërs en legerleiders. Rutte sprak van een "heel stevig pakket" en zei dat er nog verdergaande maatregelen kunnen volgen.

Separatistenleiders vragen Poetin om hulp

De leiders van de twee afvallige Oekraïense regio's hebben de Russische president Poetin per brief om hulp gevraagd. Ze willen hulp om de "agressie" van het Oekraïense leger af te weren, zegt een woordvoerder van het Kremlin tegen persbureau Interfax.

Deze aanvraag van de leiders van de zelfverklaarde Volksrepublieken Donetsk en Loegansk zou een startpunt kunnen zijn voor Russische troepen om in actie te komen. Poetin heeft de twee afvallige regio's maandagavond erkend en kondigde toen een 'vredesmissie' aan. Ook dit gebeurde op verzoek van de regio's Donetsk en Loegansk.

'Oorlogsles' op school in Kiev: 'Kinderen niet bang maken, wel voorbereiden'

"Als je opeens een hard geluid hoort, wat moet je dan doen?" Victoria Nazaruk, juf op districtsschool 309 in Kiev, kijkt om zich heen. De handen van groep 5 gaan de lucht in. "Niet in paniek raken, niet rennen, niet omkijken, niet praten en luisteren naar de juf", roepen 27 kinderen in koor.

Het is niet de eerste keer dat ze dit rijtje opnoemen. Sinds de spanningen met buurland Rusland weer zijn opgelopen, krijgen de kinderen elke week les in wat ze moeten doen als er een conflict komt. Het is onderdeel van een nationaal plan: kinderen voorbereiden op een luchtaanval of gevechten.

Oekraïens parlement keurt noodtoestand goed

De eerder vandaag aangekondigde noodtoestand is goedgekeurd door het Oekraïense parlement. Het uitroepen ervan geeft de autoriteiten voor minstens dertig dagen extra bevoegdheden.

Europese gebouwen kleuren blauw en geel uit solidariteit met Oekraïne

Staatsmedia: Rusland komt vrede brengen in Oost-Oekraïne

Zo hard als Brussel en Washington de Russische mobilisatie van troepen in en rondom Oost-Oekraïne veroordelen, zo anders is het beeld van het conflict voor Russen die de staatstelevisie bekijken. Daar wordt het nieuws gebracht als een reddingsmissie in een gebied dat "gebukt gaat onder Oekraïense agressie".

Poetin zei maandagavond dat hij troepen zal sturen naar de afvallige Oekraïense regio's Donetsk en Loegansk. Zijn erkenning van deze 'volksrepublieken' werd door Russische tv-presentatoren als een historische dag bestempeld, die een einde zal maken aan het leed van de bevolking van deze regio's.

"Jullie hebben met jullie bloed betaald voor deze acht jaren van marteling en afwachting", zei presentatrice Olga Skabejeva vandaag in haar talkshow. "Rusland gaat nu de Donbas beschermen." Een ander tv-kanaal bracht de gebeurtenis als "het beste nieuws van de laatste oorlogsjaren".

In Oost-Oekraïne wordt sinds 2014 een oorlog uitgevochten tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. Rusland ontkent dat het direct betrokken is geweest bij die strijd, ondanks talloze bewijzen dat Moskou de separatisten met troepen en materieel heeft ondersteund. Bij de oorlog zijn inmiddels ruim 14.000 mensen om het leven gekomen.

VS stelt sancties in tegen bedrijf achter Nord Stream 2

Het Witte Huis stelt strafmaatregelen in tegen het bedrijf dat de gaspijpleiding Nord Stream 2 heeft aangelegd. De Amerikaanse president Biden zegt de onderneming, genaamd Nord Stream 2 AG, en zijn bestuurders met sancties te willen straffen.

De tussen Rusland en Duitsland aangelegde gaspijpleiding staat in de schijnwerpers vanwege de Oekraïnecrisis. Duitsland maakte gisteren bekend het project voor onbepaalde tijd op te schorten als reactie op Ruslands erkenning van twee afvallige regio's in Oost-Oekraïne.

Washington wil dus het bedrijf achter de Nord Stream 2 aanpakken. Deze onderneming is gevestigd in het Zwitserse Zug en is volgens de website eigendom van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom. In de verklaring van Biden worden verder geen details genoemd.

Overigens wordt voormalig bondskanselier van Duitsland Gerard Schröder niet geraakt door de sancties. Hij zit in de raad van toezicht van Nord Stream 2 AG, maar het Witte Huis zegt dat de strafmaatregelen voor hem geen gevolg hebben.

Oekraïense minister waarschuwt wereld bij Algemene Vergadering VN

"Ik waarschuw elk land in deze kamer: niemand kan deze crisis uitzitten als Poetin besluit door te zetten met deze agressie tegen Oekraïne." Met die woorden wees de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Kuleba de Verenigde Naties op de wereldwijde impact van de Oekraïnecrisis.

De hoog opgelopen spanningen tussen Rusland en het Westen staan centraal bij de Algemene Vergadering in het VN-gebouw in New York. "Als het conflict in Oekraïne escaleert", zei VN-secretaris-generaal Guterres, "kan de wereld een zeer hevig en omvangrijk conflict verwachten zoals al jaren niet meer vertoond is."

De Russische VN-ambassadeur Nebenzya legde de schuld van de crisis bij Oekraïne en de NAVO. Hij herhaalde beschuldigingen van een "genocide" op Russische inwoners in de Oost-Oekraïense regio Donbas. Verder uitte Nebenzya ook kritiek op eerdere uitspraken van Guterres.

De VN-secretaris zei eerder vandaag dat er geen sprake kan zijn van een vredesmissie, zoals Rusland de militaire operatie in Oekraïne noemt, als die troepen zonder toestemming het grondgebied van een ander land betreden.

'VS waarschuwt Oekraïne: invasie binnen 48 uur'

Volgens Newsweek heeft de VS Oekraïne gewaarschuwd dat de Russische invasie waarschijnlijk binnen 48 uur begint. De Amerikaanse nieuwssite baseert zich op anonieme functionarissen bij de inlichtingendiensten.

Washington waarschuwt al weken dat Rusland het buurland snel kan binnenvallen, zonder daarvoor concreet bewijs te leveren. In het bericht van Newsweek wordt niets vermeld over onderliggend bewijs voor de nieuwste waarschuwing.

"De president van Oekraïne is gewaarschuwd dat Rusland zeer waarschijnlijk het land binnenvalt binnen 48 uur", wordt een van de twee bronnen geciteerd. De twee officieren benadrukken dat Rusland nog van gedachte kan veranderen. maar dat dit niet voor de hand ligt. "Poetin kan niet lang meer zo veel troepen in het veld houden", zegt de andere functionaris.

Kamer wil plan tegen afhankelijkheid van Russisch gas

Het kabinet moet een plan opstellen om de afhankelijkheid van Russisch gas af te bouwen. Die oproep deed een meerderheid in de Kamer tijdens een debat over de klimaatplannen van het kabinet.

Rusland is met het grote staatsgasbedrijf Gazprom de grootste leverancier van aardgas. Vanuit verschillende partijen in de Kamer klinkt de zorg dat ook Nederland daarmee te afhankelijk is van Russisch gas.

De Tweede Kamer wil verder dat onderzocht wordt hoe afhankelijk Nederland voor de energievoorziening is van "onvrije landen". Een motie om daar jaarlijks over te rapporteren werd door veel partijen ondertekend.

Ook voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen vindt dat Europa onafhankelijk moet worden van het Russisch gas. Dat zei ze vandaag op bezoek bij de Noorse premier Støre.

Brussel straft Russische ministers, parlementsleden en legerleiders

De EU stelt sancties in tegen onder meer Russische ministers, parlementsleden en legerbevelhebbers. In totaal krijgen 555 personen strafmaatregelen opgelegd vanwege hun rol bij de erkenning en bezetting van afvallige Oekraïense regio's.

Gisteren was al duidelijk dat Brussel "de verantwoordelijken" voor de hoog opgelopen spanningen in Oekraïne zou straffen. Vandaag hebben de EU-lidstaten groen licht gegeven voor het sanctiepakket. Dat treft onder meer 351 leden van het Russische parlement die voor erkenning van de twee pro-Russische 'volksrepublieken' in Oekraïne hebben gestemd.

Verder krijgen ook 27 hooggeplaatste individuen sancties opgelegd. Bijvoorbeeld legerleiders, oligarchen en kabinetsleden die volgens de EU actief de onafhankelijkheid van Oekraïne in deze gebieden hebben ondermijnd. Volgens diverse media gaat het bijvoorbeeld om Defensieminister Sergei Shoigu en de bevelhebber van de Russische luchtmacht.

Alle 555 personen kunnen niet meer reizen naar of binnen de EU. Verder worden hun bezittingen in het buitenland voor zover mogelijk bevroren en krijgen ze geen financiering meer van Europese banken.

Rutte: mogelijk meer sancties op komst

Volgens premier Rutte is het een "heel stevig pakket", dat verder gaat dan de Russen zelf hadden verwacht: "Het raakt de elite van Rusland en het raakt de mensen die betrokken zijn bij de besluiten om die twee gebieden in Oekraïne te erkennen als onafhankelijke staten. Dit is echt ingrijpend."

Rutte voegde eraan toe dat er nóg verdergaande maatregelen kunnen komen, als dat nodig is. Volgens de premier heeft president Poetin zelf in de hand of er inderdaad nog extra sancties volgen.

'Oekraine wil verbod op verspreiden destabiliserende informatie'

De noodtoestand in Oekraïne gaat vanavond om middernacht in en duurt dertig dagen, meldt Reuters op basis van een conceptwet. Volgens de tekst van de conceptversie wordt de productie en verspreiding van "informatie die de situatie kan destabiliseren" verboden.

Tv- en radiostations zullen worden gereguleerd en er komen speciale regels voor het verspreiden van online informatie. De details hiervan zijn nog onbekend.

Verder zal er controle komen op legitimatie. Vermoedelijk komt er ook een verbod op stakingen en andere bijeenkomsten van grote groepen mensen. Ook een avondklok wordt niet uitgesloten. Het parlement moet nog instemmen met een definitieve versie van de wet die de noodtoestand in werking stelt.

EU-leiders morgen bijeen voor speciale crisistop

EU-regeringsleiders gaan morgen in Brussel om de tafel vanwege de Oekraïnecrisis. Het gaat om een speciaal ingelaste top waarop premier Mark Rutte en zijn collega's de "agressieve daden" van Rusland bespreken, zoals voorzitter Charles Michel schrijft in de uitnodiging.

Oekraïense overheidswebsites plat

Veel Oekraïense overheidswebsites zijn niet te bereiken. Het gaat om websites van de regering, het parlement en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook banken zouden getroffen zijn. Oekraïne zegt dat het om massale DDoS-aanvallen gaat. Eerder deze week was al gewaarschuwd voor nieuwe cyberaanvallen.

Ook eerder werd Oekraïne getroffen door dergelijke aanvallen, vorige week nog het ministerie van Defensie en twee staatsbanken. Daarbij wordt door Oekraïne en experts naar Rusland gewezen, maar dat land ontkent betrokkenheid. Nederland heeft Oekraïne hulp toegezegd in de strijd tegen cyberaanvallen.

Bij DDoS-aanvallen worden er geautomatiseerd door hackers heel veel datapakketjes tegelijk op websites afgevuurd. Daardoor kunnen ze het gewone internetverkeer niet meer aan.

Russische diplomaten vertrekken uit Oekraïne

Rusland is begonnen met het terugtrekken van z'n diplomatieke personeel uit Oekraïne. Dat was gisteren al aangekondigd omdat er sprake zou zijn van dreigingen. De Russen hebben een ambassade in Kiev en consulaten in Lviv, Charkov en Odessa. De vlag die normaal gesproken wappert op de ambassade in Kiev is gestreken.

Oekraïne heeft vooralsnog alleen z'n burgers opgedragen Rusland te verlaten. President Zelensky zei gisteren wel te overwegen de diplomatieke banden met Rusland te verbreken als reactie op de erkenning van Donetsk en Loegansk en het besluit Russische militairen naar die regio te sturen.

Morgen debat in Tweede Kamer over Oekraïne

De Tweede Kamer debatteert morgen over de situatie in Oekraïne. Een ruime Kamermeerderheid heeft dat vandaag besloten. Het debat komt in plaats van het debat over de omgangsvormen in de Tweede Kamer. Dat werd vorige week ook al uitgesteld omdat Kamervoorzitter Bergkamp corona had.

Het is nog niet duidelijk wie het Oekraïne-debat namens het kabinet voert. De VVD zei het logisch te vinden dat premier Rutte en minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken naar de Kamer komen.

Rusland kondigt 'forse reactie' aan op sancties VS

Moskou komt met een "krachtige" en "pijnlijke" reactie op de Amerikaanse sancties tegen Rusland, zegt een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie laat in het midden wat die reactie zal zijn.

President Biden kondigde gisteren de eerste strafmaatregelen aan nadat Rusland besloot om de afvallige pro-Russische regio's Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne te erkennen en zogenoemde vredestroepen die kant op te sturen. Volgens Biden is daarmee de invasie van Oekraïne begonnen.

De Amerikaanse sancties zijn gericht tegen twee grote banken, Russische zakenmensen en aanhangers van de Russische president Poetin en zijn familie. Ook wordt Amerikaanse banken verboden in Russische staatsobligaties te handelen zodat de toegang van Rusland tot westerse kapitaalmarkten wordt afgesneden. Bij een verdere escalatie zullen meer maatregelen volgen, belooft het Witte Huis.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat de Amerikaanse strafmaatregelen "contraproductief" en schadelijk zijn voor de Verenigde Staten zelf.

Chelsea-eigenaar Abramovitsj mogelijk op Britse sanctielijst

De Russische miljardair Roman Abramovitsj krijgt mogelijk te maken met Britse sancties naar aanleiding van het Russische optreden in Oost-Oekraïne. De Britse minister Truss van Buitenlandse Zaken weigert uit te sluiten dat de eigenaar van voetbalclub Chelsea ook wordt aangepakt.

Abramovitsj heeft een vermogen van ruim 13 miljard euro. Dat bouwde hij onder meer op door investeringen in oliebedrijf Sibneft. Hij kocht Chelsea in 2003, waarmee de Londense club een van de eerste voetbalclubs werd waar een miljardair veel geld in pompte.

'Nu geen Russische troepen in de Donbas'

Een leider van de pro-Russische separatisten in Donetsk zegt dat er nu geen Russische troepen in de Donbas zijn, maar dat ze mogelijk wel naar de regio komen als de situatie dat vereist.

Denis Poesjilin zegt de voorkeur te geven aan diplomatiek overleg met Oekraïne, maar noemt de huidige situatie in Donetsk "kritiek". Volgens de separatistenleider komt er een militaire operatie op stoom om de "Oekraïense agressie" tegen te gaan. "De separatisten zullen winnen met steun van het grote Rusland".

Een vooraanstaand lid van de Russische regeringspartij was woensdag op bezoek in Donetsk, een van de twee zelfverklaarde volksrepublieken waarvan Rusland de onafhankelijkheid heeft erkend. Andrej Toertsjak zei daar dat "geen enkele kracht" de erkenning van de twee separatistenregio's door Rusland ongedaan kan maken. Hij drukte separatistenleider Poesjilin op het hart dat Rusland zijn eigen mensen nooit in de steek zal laten.

Erdogan biedt opnieuw aan om te bemiddelen

De Turkse president Erdogan wil nog steeds bemiddelen in het conflict over Oost-Oekraïne. De westerse diplomatie heeft tot nu toe weinig uitgehaald, stelt hij.

Erdogan herhaalde dat Turkije als buurland goede verhoudingen heeft met zowel Rusland als Oekraïne en dat het NAVO-land kan bemiddelen zonder die verhoudingen te beschadigen. "We kunnen beide landen niet in de steek laten. Ons doel is om, als God het wil, deze situatie op te lossen zonder een van hen op te geven."

Turkije is principieel tegen sancties, en dus ook tegen sancties die Rusland treffen. Wel noemde de Turkse regering de acties van Rusland onacceptabel.

Oekraïne roept noodtoestand uit

De Nationale Veiligheidsraad van de Oekraïense regering heeft de noodtoestand uitgeroepen in het hele land, op de pro-Russische regio's Loegansk en Donetsk na. Een woordvoerder zegt dat de noodtoestand 30 dagen duurt en nog eens met 30 dagen verlengd kan worden.

Het parlement moet nog instemmen met een definitieve versie van de wet die de noodtoestand in werking stelt. Dat gebeurt naar verwachting binnen 48 uur.

Met het uitroepen van de noodtoestand krijgen autoriteiten bevoegdheid om de bewegingsvrijheid van mensen indien noodzakelijk in te perken. Er komen ook meer identiteitscontroles. Eerder vandaag besloot het parlement al dat burgers wapens mogen dragen om zich te verdedigen bij een Russische inval.

Wat is het effect van de verschillende sancties tegen Rusland?

Een pakket aan strafmaatregelen gericht op Russische personen en bedrijven is het eerste Europese antwoord op de Russische militaire operatie in Oost-Oekraïne. Maar zijn die sancties wel effectief?

'Venezuela staat achter Poetin'

President Maduro van Venezuela heeft zijn steun uitgesproken voor de acties van president Poetin. "Rusland moet worden gerespecteerd (...). Vrede voor Rusland is vrede voor de wereld", verkondigde Maduro.

Kiev roept Oekraïners op snel uit Rusland te vertrekken

De Oekraïense regering wil dat Oekraïners onmiddellijk Rusland verlaten. Ook raadt de regering inwoners af om nog naar Rusland te reizen. Landgenoten kunnen daar vanwege de spanningen mogelijk geen goede consulaire hulp krijgen als dat nodig mocht zijn, waarschuwt het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken.

Oekraïne is woensdag begonnen met het oproepen van militaire reservisten van 18 tot 60 jaar oud. "Algemene mobilisatie is momenteel niet nodig", zei president Zelensky. Het parlement in Kiev heeft vanochtend wel besloten dat Oekraïners wapens mogen dragen om zich te kunnen verdedigen bij een eventuele inval van Rusland.

Paus roept op tot vasten en bidden

Paus Franciscus zegt dat de oorlogsdreiging in Oekraïne hem "in het hart treft". Het hoofd van de katholieke kerk roept vanuit Rome op tot een dag vasten en bidden op 2 maart, volgende week woensdag.

Zonder namen te noemen zegt de paus dat politici "onder toeziend oog van God" aan introspectie moeten doen wat betreft Oekraïne.

Improviseren in Loegansk

Inwoners van het stadje Stsjastia, in de buurt van Loegansk, halen water uit een put. Door beschietingen in het gebied is er op sommige plekken geen elektriciteit en werken waterpompstations niet meer.

Eurocommissaris: 'Poetin zou boven aan sanctielijst moeten staan'

Een van de vicevoorzitters van de Europese Commissie, Vera Jourova, heeft kritiek geuit op de sancties die de Europese ministers van Buitenlandse Zaken gezamenlijk aan Rusland hebben opgelegd.

Die sancties zijn niet rechtstreeks tegen de persoon Vladimir Poetin gericht, en dat is volgens haar een vergissing. "Poetin zou boven aan de lijst moeten staan", zei ze in een interview met een Tsjechische krant.

China tegen sancties voor bondgenoot Rusland

China is tegen de sancties die diverse landen aan Rusland opleggen en is niet van plan zelf strafmaatregelen te nemen. "Sancties zijn volgens China nooit de beste manier om problemen op te lossen", zei een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

China is een bondgenoot van Rusland. De woordvoerder zei ook dat China hoopt dat de betrokken partijen hun conflict kunnen oplossen met dialoog, en dat de partijen "kalm en beheerst" blijven.

Britten leggen Rusland meer sancties op

In Groot-Brittannië zullen geen Russische staatsobligaties meer worden verkocht, heeft minister van Buitenlandse Zaken Truss aangekondigd. Gisteren stelden de Britten al sancties in tegen de Russische oligarch Gennadi Timtsjenko en twee andere miljardairs die nauwe banden hebben met de Russische president Poetin.

Volgens Truss zullen er meer sancties volgen als Rusland aan een volledige invasie van Oekraïne begint. Premier Boris Johnson heeft meermaals gezegd dat het Kremlin dat van plan is en Truss herhaalde dat vanochtend.

De minister zinspeelde op sancties tegen televisiezender Russia Today, "feitelijk een onderdeel van de Russische staat". Ook willen de Britten niet dat de finale van de Champions League op 28 mei in de Gazprom Arena in Sint Petersburg gespeeld wordt, zoals de bedoeling is.

Poetin in videoboodschap: 'Bereid tot diplomatieke oplossing'

In een videoboodschap heeft de Russische president Poetin gezegd dat hij bereid is te zoeken naar "diplomatieke oplossingen" in het conflict over Oost-Oekraïne. Rusland staat volgens hem "altijd open voor een directe en eerlijke dialoog en voor het zoeken naar diplomatieke oplossingen voor de meest ingewikkelde problemen".

De opmerking komt nadat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken gisteravond de ontmoeting met zijn Russische collega Lavrov annuleerde. Praten heeft volgens Blinken geen zin meer na de Russische acties in Oost-Oekraïne.

'Veiligheid Russische burgers niet onderhandelbaar'

Poetin zei in de videotoespraak echter ook dat de belangen van Rusland, zoals de veiligheid van zijn burgers, "niet onderhandelbaar" zijn. Hij prees het Russische leger, dat volgens hem zeker bereid is om te vechten voor de belangen van het land.

Poetin nam de videoboodschap op ter ere van de Dag van de Verdediging van het Vaderland, een nationale feestdag in Rusland.

Wat gebeurde er vannacht in Oekraïne?

In dit artikel lees je een overzicht van de gebeurtenissen vannacht in het conflict over Oost-Oekraïne:

‘Server in Noord-Hollandse Wormer speelde centrale rol bij cyberaanvallen op Oekraïne'

Een server die een centrale rol speelde bij digitale aanvallen op Oekraïense banken is verhuurd door een Nederlands bedrijf, dat vanuit een datacentrum in het Noord-Hollandse dorp Wormer opereert, meldt NRC.

Tegen de eigenaren van het datacentrum loopt volgens de krant al een strafrechtelijk onderzoek. Van klanten van het datacentrum is bekend dat ze zich bezighouden met kinderpornosites, illegale drugshandel, spam en het schenden van auteursrechten, schrijft NRC.

'Satellietbeelden tonen militaire voertuigen en tenten in Belarus'

Satellietbeelden die vrijgegeven zijn door het Amerikaanse Maxar Technologies tonen volgens het bedrijf meer dan honderd militaire voertuigen en tientallen troepententen die eerder nog niet werden waargenomen in het zuiden van Belarus, in de buurt van de grens met Oekraïne.

Volgens het bedrijf zijn op de beelden ook een nieuw veldhospitaal en transportvoertuigen voor zwaar materieel te zien in het westen van Rusland bij de Oekraïense grens.

Ook Japan en Australië leggen Rusland sancties op

In navolging van veel andere landen, leggen ook Japan en Australië sancties op aan Rusland vanwege de situatie in Oost-Oekraïne. De Japanse premier Kishida noemde de handelingen van Rusland in Oost-Oekraïne een onacceptabele schending van de soevereiniteit van Oekraïne en het internationaal recht.

Kishida gaat onder meer het uitgeven van Russische obligaties in Japan verbieden en de tegoeden van bepaalde Russen bevriezen. Ook wordt het sommige Russen verboden om naar Japan te reizen. Japan gaat de plannen de komende dagen uitwerken.

Ook Australië stelt sancties in tegen Rusland, maakte premier Morrison bekend. Acht hooggeplaatste Russische politici krijgen een inreisverbod en tegen hen worden financiële strafmaatregelen genomen. Ook treffen de sancties Russische banken en transport- en andere bedrijven die actief zijn in delen van Oekraïne die door Rusland worden erkend als onafhankelijke gebieden.

Volgens Morrison is Rusland voorbereid op een invasie van Oekraïne die mogelijk binnen 24 uur plaats zal vinden. "We zullen ons verzetten tegen Rusland. Dat doen we samen met onze partners en andere gelijkgezinden die vinden dat het absoluut onacceptabel is dat Rusland buurlanden kan binnenvallen en voordeel wil halen uit het dreigen met verschrikkelijk geweld."

Ook Canada kondigt sancties tegen Rusland aan

Canada heeft net als onder meer de VS, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk economische sancties aangekondigd tegen Rusland.

Premier Trudeau zei dat het om een eerste ronde van sancties gaat. "We zullen Canadezen verbieden om Russische staatsschulden op te kopen." Ook verbiedt de Canadese overheid alle Canadezen om nog financiële transacties te doen met de afvallige regio's Donetsk en Loegansk.

Trudeau zei dat hij sancties oplegt aan leden van het Russische parlement die voor de beslissing hebben gestemd om de onafhankelijkheid van de twee regio's te erkennen.

Hij veroordeelde het besluit van Poetin om 'vredestroepen' naar de gebieden te sturen. Hij noemde de actie van Rusland "een verdere invasie van een soevereine staat" die "absoluut onacceptabel is". Volgens hem is het nog niet te laat voor Rusland om een diplomatieke oplossing te zoeken.

De Hoop Scheffer: 'Poetin wil een marionettenregering in Kiev'

Het Westen moet de Oost-Oekraïense regio's die Rusland dreigt binnen te vallen niet zomaar opgeven, vindt Jaap de Hoop Scheffer, oud-secretaris generaal van de NAVO en oud-minister van Buitenlandse Zaken. "Toegeven op Oekraïne zal de honger van Poetin alleen maar doen toenemen. En dan hebben we Europa-breed een probleem", zegt hij in Nieuwsuur.

De Hoop Scheffer denkt dat de Russische president Poetin méér wil dan alleen de provincies Donetsk en Loegansk onder zijn controle brengen. "Het kan even duren maar ik vrees dat zijn plannen veel grootser zijn. Ik kan me niet voorstellen dat je als Russische president 150, 160, 170.000 troepen rond de grenzen van Oekraïne positioneert alleen om die zogenaamde republiekjes in bezit te houden. Hij wil regimeverandering in Kiev. Hij wil een marionettenregering."

Oekraïense minister noemt sancties VS 'sterke eerste stap'

Het eerste pakket aan sancties dat de Amerikaanse president Biden aankondigde tegen Rusland is een "sterke eerste stap", zegt de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Kuleba in een interview met Fox News.

Kuleba was op bezoek in Washington voor een gesprek met Biden en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken. Hij werd op de hoogte gebracht van de sancties. De sancties zijn onder meer gericht tegen twee grote banken van Rusland. Zij krijgen geen geld meer uit het Westen. Ook leden van de Russische elite en hun familieleden worden door de sancties getroffen, zei Biden.

Volgens Kuleba kreeg hij van de Amerikanen ook de belofte dat zij meer wapens sturen naar Oekraïne. Hij meldde verder dat Oekraïne geen plannen heeft om aan de VS te vragen om Amerikaanse troepen naar Oost-Oekraïne te sturen om de crisis op te lossen.

VN-chef: Russische troepen zijn geen vredeshandhavers

VN-secretaris-generaal António Guterres heeft Rusland veroordeeld voor de escalatie van het conflict in Oost-Oekraïne. Ook riep hij Rusland op het internationale recht na te leven. "Als troepen van een land het grondgebied van een ander land betreden zonder hun toestemming, zijn ze geen onpartijdige vredeshandhavers. Het zijn helemaal geen vredeshandhavers", zei Guterres in New York.

Hij noemde Moskous beschrijving van militaire steun aan de regio's Donetsk en Loegansk een "perversie van het concept van een vredesmissie". Volgens de Russische president Poetin is in het gebied sprake van genocide. Dat bestrijdt de VN-chef.

Hij riep op tot "onmiddellijke deëscalatie" in Oost-Oekraïne.

Buitenlandminister VS zegt ontmoeting met Russische collega af

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken heeft de ontmoeting met zijn Russische collega Lavrov geannuleerd. De twee zouden later deze week met elkaar spreken in Genève, maar volgens Blinken heeft dat geen zin meer na de Russische acties in Oost-Oekraïne. Blinken sprak vandaag met zijn Oekraïense collega Kuleba in Washington en hield daarna een persconferentie.

Verder zei Blinken dat als de situatie in Oekraïne verder escaleert, de Verenigde Staten en hun bondgenoten de sancties tegen Rusland opvoeren. De woorden van Blinken gaan iets verder dan die van president Biden, die eerder vanavond zei verdere sancties niet uit te sluiten.

Blinken noemde de toespraak die de Russische president Poetin gisteren hield, waarin hij de onafhankelijkheid van twee pro-Russische regio's in Oekraïne erkende, "extreem verontrustend". Verder laat Poetin daarmee volgens hem zien dat hij Oekraïne ziet als "ondergeschikt aan Rusland".

Welkom!

Welkom in het liveblog van woensdag 23 februari. Hier lees je het belangrijkste nieuws over de crisis in Oost-Oekraïne. Het blog van gisteren is hier te vinden.