Protest in Poolse steden tegen 'PiS-epidemie', politie blokkeert toegangswegen

In verschillende Poolse steden is gedemonstreerd tegen de regering en de voorgenomen inperking van het abortusrecht. Het protest was georganiseerd door vrouwenbeweging Strajk Kobiet, maar werd ook ondersteund door boeren en ondernemers die om uiteenlopende reden boos zijn op de regering van de conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS).

Behalve demonstranten waren er ook veel politieagenten op de been:

De protestmarsen werden als "spontane wandeltochten" georganiseerd, omdat samenkomsten van meer dan vijf personen niet zijn toegestaan vanwege de coronacrisis. Via luidsprekers riep de politie demonstranten op naar huis te gaan, in verband met de pandemie. "Wij hebben een PiS-epidemie" schalden betogers terug.

Doordat de protesten verspreid plaatsvonden, valt de omvang lastig af te meten. Aanwezige journalisten schatten dat in Warschau tienduizenden mensen de straat op gingen.

Het protest viel samen met de jaarlijkse herdenking van de staat van beleg uit 1981, dat werd afgekondigd door de toenmalige communistische regering in reactie op de groeiende macht van vakbond Solidarnosc. Onder druk van de Sovjet-Unie werden toen leiders van de vakbeweging en opgepakt en de vrijheden van burgers ingeperkt.

Dood varken

Vanmiddag probeerde enkele honderden demonstranten naar het huis van PiS-leider Jaroslaw Kaczynski op te trekken. Vannacht dumpte een groep boeren kilo's aardappelen, eieren en een dood varken voor zijn huis, uit onvrede over de lage voedselprijzen.

De oproerpolitie zette honderden agenten in om de toegangswegen naar het huis van Kaczynski te blokkeren. Demonstranten die de blokkade probeerden te omzeilen werden opgepakt.

Er wordt al wekenlang gedemonstreerd in Warschau, maar ook in kleinere steden als Poznan, Krakau en Wroclaw. Het protest ontstond nadat het Constitutioneel Hof in oktober oordeelde dat het abortusrecht moet worden ingeperkt, maar het protest is uitgegroeid tot een brede anti-PiS-beweging.

Zo bestaat er woede over de aantasting van de rechtstaat, onder meer door het vervangen en vervolgen van rechters die uitspraken doen die nadelig zijn voor de regering.

Regeringscrisis

De EU probeerde dat tegen te gaan door subsidies in de toekomst te koppelen aan het nastreven van fundamentele Europese waarden, zoals een onafhankelijke rechtstaat. Polen blokkeerde daarom, samen met Hongarije, de aanstaande Europese begroting. Afgelopen week werd het veto ingetrokken, op voorwaarde dat het Europees Hof eerst het zogeheten rechtstaatmechanisme onderzoekt.

PiS' regeringspartner Solidarna Polska, die wordt geleid door Justitieminister Ziobro, dreigde gisteren uit de coalitie te stappen, vanwege ontevredenheid over dit compromis. Uiteindelijk werd een val van de regering voorkomen, doordat een meerderheid van het bestuur van de eurosceptische partij voor behoud van de coalitie stemde.