Compromis op tafel met Polen en Hongarije over Europese begroting
Polen en Hongarije hebben overeenstemming bereikt met EU-voorzitter Duitsland over de kwestie van de rechtsstaat. Ze trekken hun veto over de Europese begroting in als het compromisvoorstel wordt aangenomen door de andere EU-landen. Die bekijken het compromis. Morgen tijdens de EU-top moeten de leiders van de andere lidstaten zeggen of ze akkoord gaan.
Polen en Hongarije hebben tot op heden de begroting (ongeveer 1100 miljard euro) en het coronaherstelfonds (750 miljard euro) tegengehouden, omdat die gecombineerd worden met sancties voor landen die de regels van de rechtsstaat overtreden. Polen en Hongarije zouden daardoor miljoenen aan subsidies uit Brussel mislopen.
Minder snel gekort
De inhoud van het Duitse compromis dat nu op tafel ligt, is nog niet bekendgemaakt. In de toelichting op het besluit zou staan dat landen alleen gekort kunnen worden op hun subsidies als de overtreding van de regels rechtstreeks te maken heeft met EU-subsidies. Dus als Polen rechters ontslaat die niet de juiste politieke lijn volgen, dan kunnen de subsidies voor het land niet gekort worden. "Daar zijn andere procedures voor", laten diplomaten weten.
Ook zou in het compromisvoorstel staan dat de nieuwe regels niet meteen, maar pas over een aantal jaar ingaan. Dat laatste is met name voor de Hongaarse premier Orbán van belang. Hij heeft de laatste tijd gezegd dat de regels alleen moeten gelden voor de nieuwe begroting die pas volgend jaar ingaat en niet voor subsidiegelden uit fondsen die nu al richting Hongarije gaan.
Europees Hof
Volgens verschillende media zou het nieuwe mechanisme sowieso pas in werking kunnen treden als het Europees Hof van Justitie zich erover heeft uitgesproken. Eerder deze week verklaarde Manfred Weber, de fractievoorzitter van de Europese christendemocraten, ook al dat er een belangrijke rol is weggelegd voor het hoogste rechtsorgaan van de EU, om op die manier de discussie te depolitiseren.
Polen en Hongarije vinden dat de afspraken in strijd zijn met het EU-verdrag en willen daar een uitspraak van de rechters over. De regels zouden dan wel nu op papier worden gezet, maar pas over twee jaar - na de uitspraak van het Hof - in werking treden. Dat gaat dan wel met terugwerkende kracht, dus bij overtreding van de regels kan alsnog geld worden geblokkeerd.
Nederland
Minister Blok zei deze week dat Nederland niet staat te juichen om extra teksten met uitleg. "Maar als een inlegvel nodig is om tot overeenstemming te komen, gaan we het ook niet tegenhouden."
Voor Nederland is van belang dat niet wordt afgeweken van de eerdere afspraken. Morgen is de Europese top in Brussel en de Europese leiders hopen dat er voor die tijd een akkoord is.