Pools mediabedrijf overgenomen door oliebedrijf in staatshanden
Een grote Poolse uitgever van kranten, tv-zenders en nieuwssites komt in handen van het Poolse oliebedrijf PKN Orlen, waarvan de staat de grootste aandeelhouder is. Critici en oppositiepolitici vrezen dat de persvrijheid in het geding komt, omdat het oliebedrijf wordt geleid door een prominente politicus van regeringspartij PiS.
Het bedrijf, Polska Press, wordt overgenomen van het Duitse mediabedrijf Verlagsgruppe Passau. Politici van regeringspartij PiS pleitten al lange tijd voor de 'herpolenisering' van Poolse media, omdat ze vrezen voor een te grote buitenlandse invloed. Minister Piotr Glinski van Cultuur noemde het in oktober abnormaal dat Poolse pers in handen is van een Duits bedrijf.
Polska Press is een van de grootste uitgevers van het land, met een jaaromzet van omgerekend 90 miljoen euro. Volgens de nieuwe eigenaar is de mediaonderneming marktleider in 15 van de 16 woiwodschappen (provincies) van Polen. De nieuwswebsites van Polska Press bereiken maandelijks 17,4 miljoen Polen, ongeveer de helft van de bevolking.
'Botte propaganda'
In een persbericht schrijft PKN Orlen dat het oliebedrijf en de mediatitels elkaar kunnen versterken op het gebied van sales en big data. Critici noemen die verklaring een dekmantel voor een overname voor politieke motieven. Zo schrijft de links-liberale krant Wyborcza dat de carrière van Orlen-eigenaar Daniel Obajtek in het teken staat van loyaliteit aan de PiS-partij.
Oud-staatssecretaris en parlementslid Malgorzata Kidawa-Blonska van de grootste oppositiepartij Burgercoalitie vreest dat Polska Press wordt misbruikt voor "botte propaganda". "Beetje bij beetje wordt de veelzijdigheid en onafhankelijkheid van de Poolse media vernietigd", schrijft ze op Twitter.
Botsing met de EU
De overname komt op een gevoelig moment. Polen ligt samen met Hongarije in de clinch met de Europese Unie. De twee Centraal-Europese landen hebben een veto uitgesproken tegen de EU-begroting en het coronahulpfonds, vanwege een bepaling dat landen op EU-subsidies kunnen worden gekort als ze zich niet houden aan fundamentele waarden van de EU, zoals een onafhankelijke rechtstaat en de persvrijheid.
De kritiek van Brussel op Polen richtte zich met name op de inperking van de bevoegdheden van de rechterlijke macht. De zorgen over de persvrijheid bestonden tot nu toe vooral voor Hongarije, waar al eerder nieuwsmedia werden overgenomen door aanhangers van de regering.
Op de wereldranglijst van vrije pers van Reporter Without Borders staat Polen op plaats 62. Binnen de EU staan alleen Bulgarije, Hongarije, Griekenland en Malta lager. Volgens de organisatie is de positie van de onafhankelijke media de afgelopen jaren verslechterd, onder meer doordat kritische journalisten worden vervolgd voor smaad en laster.
